ალექსანდრა საქსენ-ალტენბურგელი

პრინცესა ალექსანდრა დაიბადა 1830 წლის 8 ივლისს ალტენბურგში. იგი იყო საქსენ-ალტენბურგის ჰერცოგ იოზეფისა და მისი მეუღლის, პრინცესა ამალია ვიურტემბერგელის ქალიშვილი. ალექსანდრას სულ ხუთი და ჰყავდა: მარია, პაულინა, ჰენრიეტა, ელიზაბეთი და ლუიზა. იგი მათთან ერთად იზრდებოდა ალტენბურგის სასახლეში და იღებდა განათლებას, რომელიც სამომავლოდ მას სარფიანად გათხოვებაში უნდა დახმარებოდა.

1846 წლის ზაფხულში, ალტენბურგში იგი შეხვდა რუსეთის იმპერატორ ნიკოლოზ I-ისა და იმპერატრიცა ალექსანდრა ფიოდოროვნას (ქალიშვილობაში შარლოტა პრუსიელი) შუათანა ძეს, დიდ მთავარ კონსტანტინე ნიკოლაევიჩს. დიდი მთავარი მათ სასახლეში სულ რამდენიმე დღით დარჩა. მისი ეს ვიზიტი ალექსანდრას დეიდის, დიდ მთავარ ელენა პავლოვნას მოწყობილი იყო. ვინაიდან ელენა პავლოვნას დიდი გავლენა ჰქონდა კონსტანტინეზე, იგი მისი თხოვნით დაუახლოვდა პრინცესა ალექსანდრას და აღმოჩნდა, რომ საერთო მუსიკალური ინტერესები ჰქონდათ, რის შემდეგაც დიდმა მთავარმა პრინცესა თავისთან მიიწვია და სანქტ-პეტერბურგის კონსერვატორიაში ჩაბარება შესთავაზა.

1847 წლის 12 ოქტომბერს ალექსანდრა რუსეთში ჩავიდა მუსიკალური განათლების მისაღებად. ამ პერიოდში დიდი მთავარი კონსტანტინე მისით მოიხიბლა. როგორც ამბობენ, იგი მას თავის დას, ჰესენ-კასელის პრინცესა ალექსანდრა ნიკოლაევნას ახსენებდა, რომელიც მშობიარობისას დაიღუპა. მალევე წყვილმა დაახლოვება დაიწყო და 1848 წლის თებერვალში იგი მართლმადიდებლადაც მოექცა ალექსანდრა იოსებოვნას სახელით. იმავე წლის 11 სექტემბერს ზამთრის სასახლეში ისინი დაქორწინდნენ, რის შემდეგაც პავლოვსკის სასახლეში გადავიდნენ საცხოვრებლად.

ალექსანდრასა და კონსტანტინეს სულ ექვსი შვილი შეეძინათ, აქედან ორი გოგონა და ოთხი ვაჟი. უკვე 1867 წელს მისი უფროსი ქალიშვილი, ოლღა კონსტანტინოვნა საბერძნეთის მეფე გეორგიოს I-ზე დაქორწინდა. ცნობილია, რომ ოლღამ და გეორგიოსმა თავის უფროს შვილებს: დიადოქოს კონსტანტინოსსა და პრინცესა ალექსანდრას სახელები სწორედ ოლღას მშობლების პატივსაცემად დაარქვეს.

ცნობილია, რომ 1860-იანი წლების დამლევს დიდ მთავარ კონსტანტინეს საყვარლისაგან უკანონო შვილი გაუჩნდა, სახელად მარია კონდუსო, რომელიც ალექსანდრას ბრძანებით დაბადებისთანავე გააგზავნეს საბერძნეთში, დედოფალ ოლღასთან, რათა რუსეთის კარზე სკანდალი აეცილებინათ თავიდან. მიუხედავად ამისა, კონსტანტინემ განაგრძო ახალ-ახალ ქალებთან ურთიერთობა. მას რომანი ჰქონდა ანა ვასილიევნა კუზნეცოვასთან, რომელიც მასზე ოცი წლით უმცროსი იყო და რომელთანაც კონსტანტინეს ოთხი უკანონო შვილი ჰყავდა.

1889 წლის ივნისში პეტერბურგში ალექსანდრას შვილიშვილი, საბერძნეთისა და დანიის პრინცესა ალექსანდრა ჩადის და ქორწინდება დიდ მთავარ პავლე ალექსანდროვიჩზე, რომელიც იმპერატორ ალექსანდრე III-ის უმცროსი ძმა იყო. საქორწინო ზეიმის გადავლის შემდეგ დიდ მთავარ კონსტანტინე ნიკოლაევიჩს ინსულტმა დაარტყა, რასაც მალევე მეორე ინსულტი მოჰყვა, რის გამოც მან დაკარგა მეტყველებისა და სიარულის უნარი.

დარჩენილი ცხოვრება ჩალოგინებულმა კონსტანტინემ პავლოვსკის სასახლეში გაატარა, ალექსანდრას მზრუნველობის ქვეშ. ვინაიდან მას აღარაფრის კეთება აღარ შეეძლო, ალექსანდრამ ამით ისარგებლა და სამეფო კარიდან გააძევა მისი საყვარელიცა და უკანონო შვილებიც, რომელთაც მამასთან ამის შემდეგ კონტაქტი აეკრძალათ. მათი შვილიშვილი, საბერძნეთის პრინცი ქრისტოფერი იხსენებდა, რომ ამ ამბავმა კონსტანტინე იმდენად გაამწარა, რომ ერთხელ მან ალექსანდრა თმით მოქაჩა და ჯოხით სცემა. როდესაც პრინცი ქრისტოფერი ამ ამბავს შეესწრო მხოლოდ ოთხი წლის იყო, ამიტომ დანამდვილებით არაა ცნობილი ეს ფაქტი როგორ მოხდა, ან მართლა მოხდა თუ არა.

დიდი მთავარი კონსტანტინე საბოლოოდ 1892 წლის 25 იანვარს გარდაიცვალა, 64 წლის ასაკში. როგორც ცნობილია, ამ დროს ალექსანდრამ კონსტანტინეს საყვარელ ანა კუზნეცოვას ნება დართო, რომ მის დაკრძალვაზე მისულიყო და მისთვის ელოცა. თავად ალექსანდრა გარდაიცვალა 1911 წლის 6 ივლისს სანქტ-პეტერბურგში, 80 წლის ასაკში, თავის 81-ე დაბადების დღემდე სულ 2 დღით ადრე. დაკრძალულია დიდ მთავართა მავზოლეუმში, პეტერბურგში.

• King, Greg, and Wilson, Penny. Gilded Prism. Eurohistory, 2006. ISBN 0-9771961-4-3
• Zeepvat, Charlotte. Romanov Autumn. Sutton Publishing, 2000. ISBN 0-7509-2739-9
• Kirill Vladimirovich, Grand Duke. My Life in Russia’s Service. London: Selwyn and Blount, 1939.