Տեսնել Գրիգոր Արծրունի էջի աղբիւրը

Արտօնութիւն չունիք խմբագրել այս էջը հետեւեալ պատճառով.

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 Յուլիս 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Յուլիս 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Ներառել բոլոր վերը նշուած մանրամասնութիւնները։ If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Կրնաք այս էջին աղբիւրը տեսնել ու ընդօրինակել։

{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
'''Արծրունի Գրիգոր ''' ({{ԱԾ}}), հրապարակախօս, հիմնադիր եւ խմբագիր-հրատարակիչ՝ «Մշակ» հայ լրագիրին։

== Կենսագրութիւն ==
Ծնած է [[Մոսկուա]] [[1845]]-ի [[Փետրուար]] 27-ին։ Արծրունին իր մանկութիւնը անցուցած է Մոսկուայի մէջ եւ փոքր հասակէն տան մէջ սկսած է [[Ֆրանսերէն]] խօսիլ։ [[1855]]–ին ծնողներուն հետ կ'երթայ [[Գերմանիա|Գերմանիոյ]] [[Կրացնախ]] քաղաքը, ուր կը սկսի դաս առնել [[գերմաներէն]] եւ [[լատիներէն]] լեզուներու։ Գրիգոր դարձեալ Մոսկուա կը բերուի, իսկ Մոսկուայէն ալ [[Տփխիս]] ([[Թիֆլիս]]), ուր 12 տարեկան հասակին առաջին անգամ կը սկսի հայերէն սորվիլ, նախ՝ [[Մուղնի]]ի միաբան Գրիգոր քահանայ Տէր Բարսեղեանին մօտ, ապա՝ «[[Մեղու Հայաստան]]»ի հայաթերթի խմբագիր [[Պետրոս Սիմոնեացի]] մօտ, իսկ յետոյ՝ նշանաւոր [[Առաքել]] վարժապետ Արարատեանի մօտ։ Թիֆլիսի մէջ Գրիգոր կը յաճախէ աւագ դպրոցի դասընթացքներուն եւ [[1863]]-ին դասընթացքը աւարտելով [[1864]]-ին կը մեկնի  [[Մոսկուա]], ուր կը մտնէ բնագիտական համալսարան։ [[1865]]-ին Արծրունին [[Փեթերսպուրկ]] կը տեղափոխուի եւ այնտեղէն առաջին անգամ կը սկսի գրել «Մեղու Հայաստանի»-ի մէջ ([[1865]] №։ 13 եւ 14)։ Չդիմանալով Փեթերսպուրկի օդին, կ'անցնի [[Ֆրանսա]]յի [[Նիս]] քաղաքը, բժշկուելու համար, իսկ այնտեղէն՝ [[Ժընեւ]] եւ [[Զիւրիխ]], ուր կարճ ժամանակով, տեղի համալսարանին ազատ ունկնդիր կ'ըլլայ, իսկ [[1867]]-ին Հայտելպէրկի համալսարանը կը մտնէ քաղաքատնտեսութիւն սորվելու: 

[[1869]]-ին փիլիսոփայութեան դոկտորի կոչումը ստանալով [[Փարիզ]] կ'անցնի, այնտեղէն ալ [[Վիեննա]], ուր համալսարանի կը հետեւի. իսկ Մխիթարեանց մօտ ալ հայերէն կը սորվի։ Վիեննայէն նոյն նպատակով կ'անցնի Վենետիկ։

== Ստեղծագործական կեանք ==
[[1871]]-ին անգամ մը եւս այցելելով Հայտելպէրկ՝ Թիֆլիս կը հասնի, ուր ձրիաբար ուսուցչութեան պաշտօնը կը ստաձնէ Գայիանեան եւ Մարիամեան ուսումնարաններուն մէջ եւ միեւնոյն ժամանակ կը սկսի աշխատակցիլ «Մեղու»-ին [[Նեոպէ]] եւ Ասիացի, Է․ Շաթիրաւացի կեղծանուններով։ Արծրունիի առաջին գործը կ'ըլլայ «Մշակ»-ի հրատարակութիւնը, որ ան սկսաւ [[1872]]-ին, իբրեւ շաբաթաթերթ։ Հրատարակման օրէն Արծրունին իրեն շրջապատեց ժամանակի ամէնէն աչքառու գրողներով, որոնք էին [[Րաֆֆի]]ն, [[Գաբրիէլ Սունդուկեան|Գ․ Սունդուկեան]]ը, Ա․ Քիշմիշեանը, Ստ․ Պալասանեանը եւ այլք, որոնք ամէն քայլափոխին իրեն կ'աջակցէին, քանի որ ան դեռ հայերէնին այնքան ալ չէր տիրապետած եւ անոնք կը խմբագրէին թերթը։ 

[[1876]]-ին «Մշակ»-ն սկսաւ շաբաթը երկու անգամ հրատարակուիլ, իսկ [[1878]]-էն՝ շաբաթը 5 անգամ։ 

[[1884]]-ին Արծրունիի գործերը ձախող ընթացան. նիւթապէս ճնշուած, ֆիզիքապէս ալ քայքայուած՝ դադրեցուց «Մշակ»-ը, գնաց [[Շուէտ|Շուէտ:]] Առողջութիւնը վերագտնելով, արտասահմանէն [[1886]]-ին վերսկսաւ «Մշակ»-ի հրատարակութիւնը, շաբաթ երեք անգամ, որ տեւեց մինչեւ իր մահը, որ տեղի ունեցաւ Թիֆլիս [[1892]]-ի Դեկտեմբեր 19-ին։ Հանգուցեալը մեծ հանդէսով ու բազմաթիւ պսակներով թաղուեցաւ Խոջիվանքի գերեզմանատունը, ուր 1902 Դեկտ․ 23-ին բացուեցաւ անոր «առանց խաչի» մահարձանը։

== Աղբիւր ==
* Բառարան Հայ Կենսագրութեանց, Հայկ ՏԷր-Աստուածատուրեանց, Ա. հատոր, Թիֆլիս 1904, էջ 152:
* Հայ Հանրագիտակ, [[Մկրտիչ Պոտուրեան|Հ․ Մկրտիչ Վարդ․ Պոտուրեան]], 1938 Պուքրէշ, Բ․ հատոր, էջ 282։

== Արտաքին յղումներ ==
* [http://www.eanc.net/EANC/library/Fiction%5COriginal%5CShirvanzade_Alexander%5CKyanki_bovic.htm?page=10&interface_language=en Շիրվանզադէի յուշերը Գրիգոր Արծրունու վերաբերեալ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190415080147/http://www.eanc.net/EANC/library/Fiction%5COriginal%5CShirvanzade_Alexander%5CKyanki_bovic.htm?page=10&interface_language=en |date=2019-04-15 }}
* [http://kamavor.livejournal.com/13526.html kamavor- Գրիգոր Արծրունին եւ նրա «Մշակը»]
* «[https://www.youtube.com/watch?v=ixQcGneZXa8 Խոստովանութիւն. Գրիգոր Արծրունի]». ֆիլմ՝ Նարինէ Թուխիկեանի հեղինակային ֆիլմաշարէն։
{{Արտաքին յղումներ}}

{{DEFAULTSORT:Արծրունի, Գրիգոր}}
[[Ստորոգութիւն:27 Փետրուարի ծնունդներ]]
[[Ստորոգութիւն:19 Դեկտեմբերի մահեր]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ խմբագիրներ]]
[[Ստորոգութիւն:Խոջիվանքի գերեզմանատան մէջ թաղուածներ]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ տղամարդ գրողներ]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ լրագրողներ]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ քննադատներ]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ հրապարակախօսներ]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ հասարակական գործիչներ]]

Այս էջին մէջ օգտագործուած կաղապարները.

Վերադարնալ դէպի Գրիգոր Արծրունի։

Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Գրիգոր_Արծրունի» էջէն