Ֆելիքս Մենդելսոն

Ֆելիքս Մենդելսոն
Բնօրինակ անուն	գերմ.՝ Felix Mendelssohn Bartholdy
Ծնվել է	փետրվարի 3, 1809[…]; Համբուրգ, Հռենոսյան միություն
Երկիր	Սաքսոնիայի թագավորություն և Համբուրգ
Մահացել է	նոյեմբերի 4, 1847[…] (38 տարեկան); Լայպցիգ, Սաքսոնիայի թագավորություն, Գերմանական միություն
Գերեզման	cemeteries at Hallesches Tor
Ժանրեր	օպերա, դասական երաժշտություն և սիմֆոնիկ երաժշտություն
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, դաշնակահար, երգեհոնահար, դիրիժոր, երաժշտագետ, երաժշտության ուսուցիչ, համալսարանի դասախոս, նկարիչ և գրող
Գործիքներ	երգեհոն, դաշնամուր և ջութակ
Աշխատավայր	Լայպցիգի երաժշտության և թատրոնի բարձրագույն դպրոց
Կրթություն	HU Berlin
Անդամակցություն	Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա
Ամուսին	Cécile Mendelssohn Bartholdy?
Պարգևներ	և honorary citizen of Leipzig?
Կայք	mendelssohn-stiftung.de/de/
Ստորագրություն
	Felix Mendelssohn Վիքիպահեստում

Ֆելիքս Մենդելսոն Բարտոլդի (գերմ.՝ Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy, փետրվարի 3, 1809(1809-02-03)^[1]^[2]^[3]^[…], Համբուրգ, Հռենոսյան միություն^[4] - նոյեմբերի 4, 1847(1847-11-04)^[1]^[2]^[3]^[…], Լայպցիգ, Սաքսոնիայի թագավորություն, Գերմանական միություն^[4]), գերմանացի, հրեա կոմպոզիտոր և դիրիժոր, երաժշտության մեջ ռոմանտիկ ուղղության խոշորագույն ներկայացուցիչներից մեկը։ Ստեղծել է ամենատարբեր ժանրերի բազմաթիվ ստեղծագործություններ՝ օրատորիաներ, սիմֆոնիաներ, համերգային նախերգանքներ, դաշնամուրի և ջութակի համար գրված կոնցերտներ, կամերային-անսամբլային գործիքային երաժշտական երկեր, տրիոներ, կվարտետներ, կվինտետներ, օկտետներ և այլն։ Հանրությանն առավել հայտնի է իր հարսանեկան քայլերգով (այսպես կոչված Մենդելսոնի քայլերգ)։

Կենսագրություն

Ֆելիքս Մենդելսոնի դաշնամուրի առաջին ուսուցիչը եղել է մայրը։ Կոմպոզիցիայի և դաշնամուրի դասեր է առել նաև ժամանակի հայտնի երաժիշտներից։ 9 տարեկանից ելույթներ է ունեցել, հռչակվել որպես վիրտուոզ դաշնակահար, իսկ 11 տարեկանից ստեղծագործել է։ 1829 թվականից Մենդելսոնը համերգներով շրջագայել է Անգլիայում, Շոտլանդիայում, Իտալիայում, Ֆրանսիայում և այլուր։ Նույն թվականին Բեռլինում նրա ղեկավարությամբ կատարվել է Յոհան Սեբաստիան Բախի «Չարչարանքներ ըստ Մատթեոսի» ստեղծագործությունը՝ սկիզբ դնելով Բախի գրեթե մոռացված ժառանգության վերագնահատմանը։ Մենդելսոնի գլխավորությամբ բազմաթիվ համերգներ են կազմակերպվել Դյուսելդորֆում և Լայպցիգում։

1835 թվականից եղել է «Գևանդհաուզ» նվագախմբի դիրիժորը։ 1841 թվականին կոմպոզիտորին հրավիրել են Բեռլին՝ աշխատելու։ Մեկ տարի անց վերադարձել է Լայպցիգ։ 1843 թվականին հիմնել է Գերմանիայում առաջին կոնսերվատորիան, ղեկավարել կոմպոզիտորական լայպցիգյան դպրոցը։ Չնայած, որ ռոմանտիկ նոր միտումներին, նրա արվեստը միաժամանակ սերտորեն կապված է 18-19-րդ դարերի դասական երաժշտության ավանդույթներին։ Ժանրային վառ երանգավորում ունեն Մենդելսոնի «Շոտլանդական» և «Իտալական» սիմֆոնիաները։ Նա հիմք է դրել նաև սիմֆոնիկ երաժշտության նոր ժանրի՝ ռոմանտիկական ծրագրային կոնցերտային նախերգանքի («Ամառային գիշերվա երազը», «Խաղաղ ծով և երջանիկ նավարկություն», «Հեբրիդներ» կամ «Ֆինգալյան քարայր» և այլն)։

Համաշխարհային հռչակ են վայելում նրա Ջութակի կոնցերտը, դաշնամուրի 2 կոնցերտները, հատկապես «Երգեր առանց խոսքի» նուրբ մանրանվագները։ Մենդելսոնը գրել է նաև 5 սիմֆոնիա, լարային անսամբլներ, կանտատներ, երգեր և ռոմանսներ։ Գերմանական օրատորիայի պատմության մեջ արժանի տեղ ունեն նրա «Պողոս» և «Եղիա» գործերը։

Նշանավոր ստեղծագործությունները

«Երգեր առանց խոսքի» դաշնամուրային մանրանվագների շարք (ութ տետր, 1830-1845)
5 սիմֆոնիաներ
«Ամառային գիշերվա երազը» սիմֆոնիկ նախերգանք
Ջութակի կոնցերտ (e-moll)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Felix Mendelssohn-Bartholdy (նիդերլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Lockspeiser E. Encyclopædia Britannica
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ https://www.orden-pourlemerite.de/mitglieder/jakob-ludwig-felix-mendelssohn-bartholdy
↑ https://www.leipzig.de/buergerservice-und-verwaltung/unsere-stadt/auszeichnungen-und-ehrungen/leipziger-ehrenbuerger

Աղբյուրներ

Վ.Ս. Գալացկայա, Արտասահմանյան երկրների երաժշտական գրականություն, Պրակ երրորդ, Երևան, 1976 Մենդելսոն

Արտաքին հղումներ

Մենդելսոնն ու դաշնամուրային երաժշտության գանձերը(չաշխատող հղում)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆելիքս Մենդելսոն» հոդվածին։

[_295bc34736983cb8-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_387971706d460507-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Felix Mendelssohn-Bartholdy (նիդերլ.)

[_fcf327f9448d23de-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Lockspeiser E. Encyclopædia Britannica

[_1ef621ed09ba0a47-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[_3a15db976c5af39f-5] ttps://www.orden-pourlemerite.de/mitglieder/jakob-ludwig-felix-mendelssohn-bartholdy

[_323c08b368bcd30d-6] ttps://www.leipzig.de/buergerservice-und-verwaltung/unsere-stadt/auszeichnungen-und-ehrungen/leipziger-ehrenbuerger

[1]