Ալեյսկ

Քաղաք
Ալեյսկ
Але́йск
Զինանշան
Երկիր	Ռուսաստան
Համայնք	City of Aleysk?[1]
Հիմնադրված է	1913 թ.
Առաջին հիշատակում	1913
Տվյալ կարգավիճակում	1939 թվականից
Մակերես	43,87 կմ²
ԲԾՄ	170 մ
Պաշտոնական լեզու	ռուսերեն
Բնակչություն	▲ 28 528 մարդ (2016)
Խտություն	650,28 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+7, ամառը UTC+8
Հեռախոսային կոդ	+7 38553
Փոստային ինդեքս	658130
Փոստային դասիչ	658130 — 658149
Ավտոմոբիլային կոդ	22
Պաշտոնական կայք	aleysk22.ru
Ալեյսկ Վիքիպահեստում

Ալեյսկ (ռուս.՝ Алейск), քաղաք (1939 թվականից) Ռուսաստանում, Ալթայի երկրամասի Ալթայի շրջանում (շարջանի կազմի մեջ չի մտնում)։ Քաղաքային օկրուգի վարչական կենտրոնը Ալեյսկ քաղաքն է։

2016 թվականի տվյալներով բնակչության թիվը կազմում է 28 528 մարդ։ Տարածքը՝ 4387 հա։

Քաղաքը տեղակայված է Մերձօբյան սարահարթի արևելյան ծայրամասում, Ալեյ գետի ձախ ափին (Օբ գետի ձախ վտակը) Գորևկա գետի թափվելու վայրում։ Քաղաքը գտնվում է Բարնաուլից 125 կմ դեպի հարավ-արևմուտք` A322 Բարնաուլ-Ռուբցովսկ դաշնային ավտոմայրուղու վրա, որը հանդիսանում է Ղազախստանի հետ սահմանը։ Քաղաքի միջով է անցնում նաև Բարնաուլ-Ռուբցովսկ-Սեմիպալատինսկ Արևմտա-Սիբիրական երկաթուղային գիծը։

Ալեյ գետի ափերին գտնվող տարածքներն անցել են Ռուսաստանին 17-րդ դարում։ 1913 թվականին Մալոպանյուշևո գյուղից հյուսիս-արևմուտք (այժմ քաղաքի սահմաններում է) բնակավայր է հիմնադրվել Թուրքեստանա-Սիբիրական երկաթուղային ճանապարհի Ալեյսկայա գծի մոտ (Նովոսիբիրսկ-Սեմիպալատինսկ)։ 1926-1938 թվականներին դարձել է քաղաքատիպ ավան։ 1939 թվականին ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանով բնակավայրը ստացել է քաղաքի կարգավիճակ^[2]։ Ալեյսկի աճին նպաստում էր սննդի և վերամշակման ոլորտի արդյունաբերությունը։

Ալեյսկ քաղաքը գտնվում է չափավոր ցամաքային կլիմայական գոտում։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը կազմում է -17,6 ˚C, իսկ հուլիսինը՝ +20,3 ˚C: Տեղումների տարեկան քանակությունը կազմում է 444 մմ։

Ալեյսկի կլիման 2010-2013 թվականներին

Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ
բացարձակ առավելագույնը (°C)	2	1	10	29	30	35	34	35	34	26	16	3
միջին ջերմաստիճանը (°C)	−17,6	−14,8	−7,7	4	13	18,4	20,3	19,1	11,5	3,3	−6,2	−14,8
բացարձակ նվազագույնը (°C)	−38	−33	−22	−7	2	10	11	10	0	−6	−18	−37

2015 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ բնակչության թվով քաղաքը գտնվում էր 532-րդ տեղում Ռուսաստանի Դաշնության 1114 քաղաքների թվում։

Խոշոր գյուղատնտեսական շրջանների մոտ տեղակայված Ալեյսկը վերամշակող արդյունաբերության կենտրոն է հանդիսանում։ Քաղաքում գործում է մարզում արտադրվող ամբողջ գյուղացիական արտադրության վերամշակման ամբողջական ցիկլը։ Քաղաքի խոշորագույն ձեռնարկություն է համարվում Ս.Ն. Ստարովոյտովի անվան «Ալեյսկզերնոպրոդուկտ» ՓԲԸ, որը զբաղվում է ալրաղացա-ձավարային, բուսական յուղի և կենդանակերի արտադրությամբ։

Քաղաքի մյուս խոշոր ձեռնարկություններն են՝

• «Ալեյսկիյ մյասոկոմբինատ» ԲԲԸ՝ մսամթերքի արտադրություն
• «Ալեյսկիյ մասլոսիրկոմբինատ» ԲԲԸ՝ կաթնամթերքի արտադրություն։

Ալեյսկ քաղաքի մոտ է գտնվում է Արևմտա-Սիբիրական երկաթուղային ճանապարհի Ալթայի բաժանմունքի Ալեյսկայա երկաթուղային կայարանը։ Քաղաքի միջով է անցնում նաև A322 Բարնաուլ-Ռուբցովսկ դաշնային ավտոմայրուղին, AH64 Պետրոպավլովսկ-Բարնաուլ ասիական երթուղին։

• Ալեքսանդր Բույնով (ծնվել է 1950 թվականին) – երգիչ, երաժիշտ, զինվորական ծառայությունն անցել է Ալեյսկում։
• Վալենտինա Օլեշկո (1924-1943) – խորհրդային կին հետախույզ, Ալեյսկի քաղաքացի։

• Արվայխեեր, Մոնղոլիա

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեյսկ» հոդվածին։

Թեմատիկ կայքեր GeoNames Չափորոշչային վերահսկողություն GND: 7634249-9 · VIAF: 246325916 · WorldCat VIAF: 246325916