Իզեհ
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Իզեհ | |||||
| ايذه | |||||
| |||||
| Երկիր |  Իրան | ||||
| Օսթան | Խուզեստան | ||||
| Շահրեստան | Իզեհ | ||||
| Համայնք | Central District? | ||||
| ԲԾՄ | 843 մետր | ||||
| Պաշտոնական լեզու | պարսկերեն | ||||
| Բնակչություն | 119,399[1] մարդ (2016) | ||||
| Տեղաբնականուն | իզեհցի, իզեհցիներ | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+3:30 | ||||
| Պաշտոնական կայք | izehpress.com | ||||
| |||||
.JPG)
.JPG)
Իզեհ (ايذه, հայտնի է նաև՝ Մալամիր, Իզաջ և Մալեմիր), քաղաք Իրանի հարավ-արևմուտքում՝ Խուզեստան նահանգում, Իզեհ շահրեստանի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով կազմում է 119 399 մարդ (2016)[2][3]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բողոքի ցույցեր (2017-2018)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանի խորհրդարանի Իզեհի շահրեստանի պատգամավոր Հեդայաթոլլահ Խադեմին հաղորդում է, որ Իզեհ քաղաքի բնակիչները դուրս են եկել բողոքի ցույցի կապված տնտեսական խնդիրների հետ, որի հետևանքով, զոհվել է երկու հոգի, մի քանիսն էլ վիրավորվել են[4]։ Նրա տեղեկություններով պարզ չէ թե ով է կրակել՝ ցուցարարները թե իրավապահները[4]։
Բողոքի ցույցեր (2022)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2022 թվականի նոյեմբերի 16-ին շարունակվող բողոքի ցույցերի ժամանակ Իզեհում գտնվող հասարակական շուկան ենթարկվում է զինված հարձակման, որի ժամանակ սպանվում և վիրավորվում են բազմաթիվ մարդիկ, այդ թվում՝ մանկահասակ երեխաներ, ինչպիսին է Կիան Փիրֆալակը[5][6]։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքը գտնվում է Խուզեստանի հյուսիս-արևելքում, Զագրոսի արևմտյան բարձրադիր վայրում, ծովի մակարդակից 824 մետր բարձրության վրա[7]։ Իզեհը գտնվում է նահանգի վարչական կենտրոն Ահվազից մոտավորապես 120 կիլոմետր հյուսիս-արևելք, իսկ Սպահանից 190 կիլոմետր հարավ-արևմուտք։
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իզեհն ունի շոգ ամառային միջերկրածովային կլիմա (Կյոպպեն Csa)` կիզիչ, առանց անձրևի ամառներով և հարմարավետ, որոշ չափով թաց ձմեռներով, ցուրտ և հաճախ ցրտաշունչ առավոտներով։ Իզեհում գարուն-ամառ ժամանակահատվածում գերակշռում է չափավոր մեղմ կլիման, սակայն ձմեռները ամենացուրտն են ամբողջ Խուզեստանում։
 Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Իզեհում (1993-2005)
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | տարին |
| բացարձակ առավելագույնը (°C) | 24,0 | 24,0 | 29,0 | 35,4 | 42,0 | 46,0 | 46,6 | 45,8 | 42,6 | 37,8 | 32,0 | 27,2 | 46,6 |
| միջին առավելագույնը (°C) | 14,2 | 15,9 | 19,3 | 25,4 | 32,9 | 39,1 | 41,4 | 41,7 | 37,5 | 31,1 | 22,1 | 16,9 | 28,1 |
| միջին ջերմաստիճանը (°C) | 9,5 | 10,6 | 13,4 | 18,6 | 24,7 | 30,1 | 33,1 | 32,9 | 28,3 | 23,0 | 15,9 | 11,7 | 21,0 |
| միջին նվազագույնը (°C) | 4,8 | 5,2 | 7,5 | 11,7 | 16,4 | 21,0 | 24,8 | 24,1 | 19,2 | 14,9 | 9,7 | 6,6 | 13,8 |
| բացարձակ նվազագույնը (°C) | −6,8 | −3,8 | −0,4 | 1,6 | 7,6 | 12,0 | 18,8 | 14,6 | 13,6 | 5,2 | −1,2 | −1,0 | −6,8 |
| տեղումների քանակը (մմ) | 154,5 | 106,9 | 121,0 | 63,5 | 11,8 | 0,6 | 1,1 | 0,6 | 0,1 | 6,8 | 84,6 | 142,6 | 694,1 |
| Աղբյուր՝ [8] | |||||||||||||
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնակչությունը 2016 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմում էր 119 399 մարդ[9]։ Իզեհը բնակչությամբ Խուզեսթան օսթանի ութերորդ ամենախոշոր քաղաքն է[10]։ Քաղաքի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում բերված է աղյուսակում ստորև.
| Տարի | 1966 | 1991 | 1996 | 2006 | 2011 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 5 115[11] | 64 072[12] | 81 288[12] | 103 695[13] | 117 093[14] | 119 399[9] |
Իզեհի բնակչությունը հիմնականում բաղկացած է բախտիարներից։
Տեսարժան վայերեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իզեհը հայտնի է իր ամբարտակով և հնագույն հուշարձաններով, որոնք գտնվում են Կուլ-է Ֆարահում, Էշքաֆթ-է Սալմանում, Խոնգաժդարում, Թաղ-է Թավիլեհում, Շիր-է Սանգիում (Քարե Առյուծի գերեզմանոց), Շահսավարի ռելիեֆը, Խոնգ-է Քամալվանդում, Խոնգ-է Աջդարում, Խոնգ-է Յարալիվանդում, Ղալեսարդ գյուղում (Քալեսարդ) և Շեյվանդի ռելիեֆը։
Արդյունաբերություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իզեհում կան նաև ապարների և օգտակար հանածոների հանքեր։ Բավական զարգացած է նաև հանքարդյունաբերությունը։
Գյուղատնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իզեհը նշանակալի տարածաշրջանային գյուղատնտեսական կենտրոն է։ Արտադրվող հիմնական արտադրանքը բրինձն է։
Նշանավոր մարդիկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Statistical Center of Iran > Home». amar.org.ir.
- ↑ https://www.amar.org.ir/english
- ↑ جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.)
- ↑ 4,0 4,1 «Իրանում բողոքի ցույցերերի հետեւանքով զոհերի թիվը հասել է չորսի». news.am. 2018 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 11-ին.
- ↑ Fassihi, Farnaz (2022 թ․ նոյեմբերի 19). «Iranian Protesters Attack Khomeini's Childhood Home as Unrest Spreads». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331.
- ↑ «7 killed in terror attack in Izeh in southwest Iran». Tehran Times (անգլերեն). 2022 թ․ նոյեմբերի 16.
- ↑ «Физико-географические данные». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 14-ին.
- ↑ «irimo.ir». irimo.ir. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
- ↑ 9,0 9,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2020 թ. հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «IRAN: Khuzestan» (անգլերեն). City Populations.
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1966 թ.» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2024 թ. փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 1-ին.
- ↑ 12,0 12,1 «Իրանի քաղաքները» (անգլերեն).
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «Iran pays tribute to teen hero who died after saving women in fire». Al Arabiya English (անգլերեն). 2021 թ․ սեպտեմբերի 25. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- IḎEH, Encyclopædia Iranica
- Izeh Photo Gallery from the Khuzestan Governorship
- Ayapir at fravahr.org
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իզեհ» հոդվածին։ |
|
