Դիտել Տուարեգներ էջի աղբյուրը

Ձեզ չի թույլատրվում խմբագրել այս էջը հետևյալ պատճառով.

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 Հուլիսի 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Հուլիսի 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Դուք կարող եք դիտել և պատճենել այս էջի ելատեքստը.

{{Տեղեկաքարտ Էթնիկ խումբ
|անվանում = Տուարեգներ
|քանակություն = 1.2 միլիոն<ref name="SIL">Lewis, M. Paul (ed.), 2009. ''Ethnologue: Languages of the World'', Sixteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/.</ref>
|պատկեր = [[Պատկեր:COLLECTIE TROPENMUSEUM Portret van Sidi Amed een Tuareg vluchteling uit Mali te Dori TMnr 20010117.jpg|290px]]
|պատկեր_նկարագրում =
|երկրամաս1 ={{դրոշ|Նիգեր}}
|հղում1 = 
|քանակ1 = 790000
|երկրամաս2 ={{դրոշ|Մալի}}
|քանակ2 = 450000
|հղում2 = 
|երկրամաս3 = {{դրոշ|Բուրկինա Ֆասո}}
|քանակ3 = 30000
|հղում3 = 
|երկրամաս4 = {{դրոշ|Ալժիր}}
|քանակ4 = 25000-150000
|հղում4 = 
|երկրամաս5 = {{դրոշ|Լիբիա}}
|քանակ5 = 20000
|հղում5 = 
|երկրամաս6 = {{դրոշ|Մարոկկո}}
|քանակ6 = 45000
|հղում6 = 
|երկրամաս7 = {{դրոշ|Թունիս}}
|քանակ7 = 2000
|հղում7 = 
|երկրամաս8 = 
|քանակ8 = 
|հղում8 = 
|երկրամաս9 =
|քանակ9 = 
|հղում9 = 
|երկրամաս10 = 
|քանակ10 =
|հղում10 = 
|լեզու = Տուարեգյան լեզուներ (տամաշեք, տամաջեք, տամահաք), հաուսա, [[արաբերեն]], [[ֆրանսերեն]]
|հավատք = [[Իսլամ]]՝ միախառնված տեղական հավատալիքների հետ
}}

[[Պատկեր:Tuareg area.png|left|thumb|250px|Տուարեգների բնակեցման հիմնական տարածքը]]
'''Տուարեգներ''' (ինքանվանումը՝ ''իմուհաղ''), բերբերական ժողովուրդ [[Աֆրիկա]]յում։ Տուարեգները հյուսիսային [[Սահարա]]յի առաջին բնակիչներն են եղել<ref name=bbc>{{Cite news |date=2007 թ․ սեպտեմբերի 7 |title=Q&A: Tuareg unrest |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6982266.stm |accessdate=2008 թ․ հունվարի 4 |work=BBC}}</ref><ref name=smithsonian1>{{Cite web |title=Who are the Tuareg? |url=http://africa.si.edu/exhibits/tuareg/who.html |accessdate=2007 թ․ նոյեմբերի 3–ին |publisher=Smithsonian Institution |archive-date=2011-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927231426/http://africa.si.edu/exhibits/tuareg/who.html |url-status=dead }}</ref>։

Տուարեգերնը, կամ տուարեգական լեզուները (բարբառները) խոսվում են ավելի քան 1.2 միլիոն մարդկանց կողմից։ Այդ թվի մոտավորապես կեսը պատկանում է արևելյան բարբառին (Թամաջաք, Թավալլամաթ)։ Տուարեգնրի մեծամասնությունը ապրում է Նիգերի և Մալիի սահարյան մասերում, և լինելով քոչվոր ժողովուրդ, նրաքն մշտապես անցնում են պետական սահմանները։ Տուարեգների փոքր խմբեր ապրում են նաև հարավարևելյան [[Ալժիր]]ում, հարավարևմտյան [[Լիբիա]]յում և հյուսիսային [[Բուրկինա Ֆասո]]յում, ինչպես նաև կա փոքր թվով խումբ [[Նիգեր]]ի հյուսիսային մասոմ<ref>"The total Tuareg population is well above one million individuals." Keith Brown, Sarah Ogilvie, ''Concise encyclopedia of languages of the world'', Elsevier, 2008, 
ISBN 9780080877747, p. 152.</ref>։

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

== Արտաքին հղումներ ==
{{commons|Tuareg}}
* [http://www.bradshawfoundation.com/africa/tuaregs.php Tuareg Culture and Art] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110604065718/http://www.bradshawfoundation.com/africa/tuaregs.php |date=2011-06-04 }}, Bradshaw Foundation
* [http://www.bradshawfoundation.com/africa/salt_caravans.php Franco Paolinellli, "Tuareg Salt Caravans"], Bradshaw Foundation
* [http://tuaregs.free.fr/tuareg_e/pages/origin/origin-e_nsf.htm Origin and History of the Tuareg] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231120102249/http://tuaregs.free.fr/tuareg_e/pages/origin/origin-e_nsf.htm |date=2023-11-20 }}
* Italian Wikipedia։ A comprehensive tuareg chronology along with lists of ''amenokals'' from Kel Ahaggar, Kel Adagh and Kel Azawagh {{it icon}}.
* [http://www.rain4sahara.org Rain for the Sahel and Sahara] - a non profit that partners with Tuareg communities in Niger
* Edmond Bernus, "Les Touareg", pp.&nbsp;162–171 in ''Vallées du Niger'', Paris։ Éditions de la Réunion des Musées Nationaux, 1993.
* Andre Bourgeot, ''Les Sociétés Touarègues, Nomadisme, Identité, Résistances'', Paris։ Karthala, 1995.
* Hélène Claudot-Hawad, ed., "[https://www.persee.fr/issue/remmm_0997-1327_1990_num_57_1 Touaregs, exil et résistance]". ''Revue du monde musulman et de la Méditerranée'', No. 57, Aix-en-Provence: Edisud, 1990.
* Claudot-Hawad, ''Touaregs, Portrait en Fragments'', Aix-en-Provence։ Edisud, 1993.
* Hélène and Hawad Claudot-Hawad, "Touaregs: Voix Solitaires sous l'Horizon Confisque", ''Ethnies-Documents'' No. 20-21, Hiver, 1996.
* [[Mano Dayak]], ''Touareg: La Tragedie'', Paris։ Éditions Lattes, 1992.
* Sylvie Ramir, ''Les Pistes de l'Oubli: Touaregs au Niger'', Paris։ éditions du Felin, 1991.
* Ghoubeid Alojaly, Karl Prasse, Ghabdouane Mohamed, ''Dictionnaire touareg-français'', Copenhague, Museum Tusculanum, 2003 (2 vols., 1031 p.) - ISBN 87-7289-844-5
* Francis James Rennell Rodd, ''People of the veil. Being an account of the habits, organisation and history of the wandering Tuareg tribes which inhabit the mountains of Air or Asben in the Central Sahara'', London, MacMillan & Co., 1926 (repr. Oosterhout, N.B., Anthropological Publications, 1966)
* Heath Jeffrey 2005։ ''A Grammar of Tamashek (Tuareg of Mali)''. New York։ Mouton de Gruyer. Mouton Grammar Library, 35. ISBN 3-11-018484-2
* Rando et al. (1998) "Mitochondrial DNA analysis of northwest African populations reveals genetic exchanges with European, near-eastern, and sub-Saharan populations". ''Annals of Human Genetics'' 62(6)։ 531-50; Watson et al. (1996) mtDNA sequence diversity in Africa. ''American Journal of Human Genetics'' 59(2)։ 437–44; Salas et al. (2002) "The Making of the African mtDNA Landscape". ''American Journal of Human Genetics'' 71։ 1082&ndash;1111. These are good sources for information on the genetic heritage of the Tuareg and their relatedness to other populations.

{{DEFAULTSORT:Տուարեգնե}}
[[Կատեգորիա:Ալժիրի ազգեր]]
[[Կատեգորիա:Արաբական Լիգայի ազգեր]]
[[Կատեգորիա:Արևմտյան Աֆրիկայի բնիկ ժողովուրդներ]]
[[Կատեգորիա:Լիբիայի ազգեր]]
[[Կատեգորիա:Մալիի ազգեր]]
[[Կատեգորիա:Նիգերի ազգեր]]
[[Կատեգորիա:Սահարայի պատմություն]]
[[Կատեգորիա:Տուարեգներ| ]]

Այս էջում օգտագործված կաղապարները.

Վերադարձ դեպի Տուարեգներ։

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Տուարեգներ» էջից