Դիտել Հնդկաստան էջի աղբյուրը

Ձեզ չի թույլատրվում խմբագրել այս էջը հետևյալ պատճառով.
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 Հուլիսի 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Հուլիսի 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Դուք կարող եք դիտել և պատճենել այս էջի ելատեքստը.
{{Տեղեկաքարտ Երկիր
|բնագիր_անվանում = Հնդկաստանի Հանրապետություն
|հայերեն_անվանում = भारत गणराज्य
|common_name = Հնդկաստանի
|դրոշի_պատկեր = Flag_of_India.svg
|դրոշի_նկարագրում = Հնդկաստանի դրոշ
|զինանշանի_պատկեր = Emblem of India.svg
|զինանշանի_նկարագրում = Հնդկաստանի զինանշան
| symbol_type                = [[State Emblem of India|State emblem]]
| other_symbol                = {{Native name|sa|"[[Վանդե Մատարամ]]"|italics=off}}<br />{{small|"Երկրպագում եմ քեզ, Մայր"}}{{lower|0.2em|{{sfn|Wolpert|2003|p=1}}<ref name="india.gov.in" />}}<br />{{efn|"[...] ''Jana Gana Mana'' is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song ''Vande Mataram'', which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with ''Jana Gana Mana'' and shall have equal status with it."{{harv|Constituent Assembly of India|1950}}.<!--end efn:-->}}{{sfn|National Informatics Centre|2005}}<!--end lower:--><ref name="india.gov.in" />
| other_symbol_type                = Ազգային երգ
| national_motto                = {{Native name|sa|"[[Սատյամևա Ջայաթե]]"}}
| national_anthem                = {{Native name|bn|"[[Ջանա Գանա Մանա]]"|paren=omit}}<ref name="india.gov.in">{{Cite web |title=National Symbols &#124; National Portal of India |url=https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170204121208/https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archivedate=2017 թ․ փետրվարի 4 |accessdate=2017 թ․ մարտի 1 |publisher=India.gov.in |quote=The National Anthem of India Jana Gana Mana, composed originally in Bengali by Rabindranath Tagore, was adopted in its Hindi version by the Constituent Assembly as the National Anthem of India on 24 January 1950.}}</ref><ref name="tatsama">{{Cite news |title=National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana' |url=https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190417194530/https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archivedate=2019 թ․ ապրիլի 17 |accessdate=2019 թ․ հունիսի 7 |publisher=News18}}</ref><br />{{small|"Դու ես կառավարում բոլոր մարդկանց մտքերը"}}{{lower|0.2em|{{sfn|Wolpert|2003|p=1}}<ref name="india.gov.in" />}}<br />
<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[Պատկեր:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]}}</div>
| languages_type                = [[Ազգային լեզու]]
| languages                = Չունի
| image_map                = India (orthographic projection).svg
| map_width                = 250px
| alt_map                = Image of a globe centred on India, with India highlighted.
| map_caption                = Տարածքը, որը վերահսկվում է Հնդկաստանի կողմից պատկերված է մուգ կանաչ գույնով,<br />այն տարածքները, որոնք չեն վերահսկվում Հնդկաստանի կողմից նշված են բաց կանաչ գույնով
| capital                = [[Նյու Դելի]]
| coordinates                = {{Coord|28|36|50|N|77|12|30|E|type:city_region:IN}}
| largest_city                = [[Մումբայ]]
| official_languages                = {{hlist |[[Հինդի]]|[[Անգլերեն]]{{efn|According to Part XVII of the Constitution of India, Hindi in the Devanagari script is the official language of the Union, along with English as an additional official language.{{sfn|Ministry of Home Affairs 1960}}{{sfn|National Informatics Centre|2005}}<ref name="india.gov.in2">{{Cite web |title=Profile &#124; National Portal of India |url=https://india.gov.in/india-glance/profile |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130830064815/http://india.gov.in/india-glance/profile |archivedate=2013 թ․ օգոստոսի 30 |accessdate=2013 թ․ օգոստոսի 23 |publisher=India.gov.in}}</ref> States and union territories can have a different official language of their own other than Hindi or English.}}<ref>{{Cite web |title=Constitutional Provisions – Official Language Related Part-17 of the Constitution of India |url=http://rajbhasha.nic.in/UI/pagecontent.aspx?pc=MzU%3d |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161108170457/http://www.rajbhasha.nic.in/UI/pagecontent.aspx?pc=MzU= |archivedate=2016 թ․ նոյեմբերի 8 |accessdate=2017 թ․ դեկտեմբերի 1 |website=[[National Informatics Centre]] |language=Hindi}}</ref>}}
| regional_languages                = {{Collapsible list
 |titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal;font-size:100%;
 |title = [[Հնդկաստանի պաշտոնական լեզուներ]]<ref name="langoff">{{Cite web |title=Report of the Commissioner for linguistic minorities: 50th report (July 2012 to June 2013) |url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160708012438/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |archivedate=2016 թ․ հուլիսի 8 |accessdate=2014 թ․ դեկտեմբերի 26 |publisher=Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India}}</ref>
| {{Hlist
 [[Ասսամերեն]]
 | [[Բենգալերեն]]
 | [[Բոդո]]
 | [[Դոգրի]]
 | [[Գուջարաթի]]
 | [[Կաննադա (լեզու)|Կաննադա]]
 | [[Քաշմիրի]]
 | [[Կոկբորոկ]]
 | [[Կոնկանի]]
 | [[Մայթհիլի]]
 | [[Մալայալամ]]
 | [[Մեյթայ]]
 | [[Մարաթհի]]
 | [[Միզո]]
 | [[Նեպալերեն]]
 | [[Օրիա (լեզու)|Օրիա]]
 | [[Փունջաբի (լեզու)|Փունջաբի]]
 | [[Սանսկրիտ]]
 | [[Սանտալի]]
 | [[Սինդհի (լեզու)|Սինդհի]]
 | [[Թամիլերեն]]
 | [[Տելուգու (լեզու)|Տելուգու]]
 | [[Ուրդու]]
 }}
}}
| demonym                = [[Հնդիկներ|Հնդիկ]]
| membership                = [[ԱՄՆ]], [[Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն|ԱՀԿ]], [[ԲՐԻԿՍ]], [[Շանհայի համագործակցության կազմակերպություն|ՇՀԿ]], [[Մեծ ութնյակ]], [[Մեծ քսանյակ]], [[Ազգերի համագործակցություն]]
| government_type                = [[Դաշնություն|Դաշնային]] [[խորհրդարանական հանրապետություն]]
| leader_title1                = [[Հնդկաստանի նախագահ|Նախագահ]]
| leader_name1                = [[Ռամ Քովինդ]]
| leader_title2                = [[Հնդկաստանի փոխնախագահ|Փոխնախագահ]]
| leader_name2                = [[Վենկայահ Նայդու]]
| leader_title3                = [[Հնդկաստանի վարչապետ|Վարչապետ]]
| leader_name3                = [[Նարենդրա Մոդի]]
| leader_title4                = [[Հնդկաստանի արդարադատության նախարար|Արդարադատության նախարար]]
| leader_name4                = [[Ն. Վ. Ռամանա]]
| leader_title5                = [[Լոկ սաբհայի խոսնակ]]
| leader_name5                = [[Օմ Բիռլա]]
| legislature                = [[Հնդկաստանի խորհրդարան|Խորհրդարան]]
| upper_house                = [[Ռաջյա սաբհա]]
| lower_house                = [[Լոկ սաբհա]]
| sovereignty_type                = [[Հնդկաստանի ազգային-ազատագրական շարժում|Անկախություն]]
| sovereignty_note                = [[Միացյալ Թագավորություն]]ից
| established_event1                = [[Դոմինիոն]]
| established_date1                = Օգոստոսի 15, 1947
| established_event2                = [[Հանրապետություն]]
| established_date2                = Հունվարի 26, 1950
| area_km2                = 3,287,263<ref name="india.gov.in2" />
| area_footnote                = {{efn|"The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as {{convert|3287260|km2|sqmi|abbr=on}} and the total land area as {{convert|3060500|km2|sqmi|abbr=on}}; the United Nations lists the total area as {{convert|3287263|km2|sqmi|abbr=on}} and total land area as {{convert|2973190|km2|sqmi|abbr=on}}."{{harv|Library of Congress|2004}}.}}
| area_rank                = 7-րդ
| area_sq_mi                = 1,269,346
| percent_water                = 9.6
| population_estimate                = {{increase}}{{UN Population|India}}{{UN Population|ref}}
| population_census                = 1,210,854,977<ref>{{Cite web |title=Population Enumeration Data (Final Population) |url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160522213913/http://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html |archivedate=2016 թ․ մայիսի 22 |access-date=2016 թ․ հունիսի 17 |work=2011 Census Data |publisher=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India}}</ref><ref>{{Cite web |title=A – 2 Decadal Variation in Population Since 1901 |url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160430213141/http://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf |archivedate=2016 թ․ ապրիլի 30 |access-date=2016 թ․ հունիսի 17 |work=2011 Census Data |publisher=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India}}</ref>
| population_estimate_year                = {{UN Population|Year}}
| population_estimate_rank                = 2-րդ
| population_census_year                = 2011
| population_census_rank                = 2-րդ
| population_density_km2                = {{Pop density|{{Indian population clock}}|3287263|km2|disp=num|prec=1}}
| population_density_sq_mi                = {{Pop density|{{Indian population clock}}|1269219|sqmi|disp=num|prec=1}}
| population_density_rank                = 31-րդ
| GDP_PPP                = {{increase}} $11.486&nbsp;[[տրիլիոն]]<ref name=imf2>{{Cite web |title=World Economic Outlook Database, October 2019 |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=44&pr.y=14&sy=2017&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=534&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |access-date=2019 թ․ հոկտեմբերի 30 |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund}}</ref>
| GDP_PPP_year                = 2019
| GDP_PPP_rank                = 3-րդ
| GDP_PPP_per_capita                = {{increase}} $8,378<ref name=imf2 />
| GDP_PPP_per_capita_rank                = 119-րդ
| GDP_nominal                = {{increase}} $3.113&nbsp;տրիլիոն<ref name=imf2 />
| GDP_nominal_year                = 2019
| GDP_nominal_rank                = 5-րդ
| GDP_nominal_per_capita                = {{increase}} $2,172<ref name=imf2 />
| GDP_nominal_per_capita_rank                = 142-րդ
| Gini                = 33.9 <!--number only-->
| Gini_year                = 2013
| Gini_change                = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref                =<ref>{{Cite web |title=Income Gini coefficient |url=http://hdr.undp.org/en/content/income-gini-coefficient |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100610232357/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html |archivedate=2010 թ․ հունիսի 10 |accessdate=2017 թ․ հունվարի 14 |website=United Nations Development Programme}}</ref>
| Gini_rank                = 79-րդ
| HDI                = 0.647 <!--number only-->
| HDI_year                = 2018 <!--Please use the year to which the HDI Human Development Index data refers, not the publication year-->
| HDI_change                = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref                =<ref name="UNHDR">{{Cite web |date=2019 թ․ դեկտեմբերի 10 |title=Human Development Report 2019 |url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20200527131829/http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking |archive-date=2020 թ․ մայիսի 27 |accessdate=2019 թ․ դեկտեմբերի 10 |publisher=United Nations Development Programme |language=en |format=PDF}}</ref>
| HDI_rank                = {{ordinal|129}}
| currency                = [[Հնդկական ռուփի]]
| currency_code                = INR
| time_zone                = IST
| utc_offset                = +05:30
| utc_offset_DST                = 
| DST_note                = DST
| time_zone_DST                = 
| date_format                = {{ubl
  | {{nowrap|{{abbr|dd|day}}-{{abbr|mm|month}}-{{abbr|yyyy|year}}}}
  | {{nowrap|{{abbr|yyyy|year}}-{{abbr|mm|month}}-{{abbr|dd|day}}}}
}}
| drives_on                = [[Ձախակողմյան և աջակողմյան երթևեկություն|Ձախակողմյան]]
| calling_code                = [[Հնդկաստանի հեռախոսահամարներ|91]]
| cctld                = [[.in]]
}}

'''Հնդկաստան''' ({{Lang-hi|भारत}}, Բհարատ), պաշտոնապես՝ '''Հնդկաստանի Հանրապետություն'''<ref>–{{Citation |title=The Essential Desk Reference |page=76 |year=2002 |url=https://books.google.com/books?id=yjcOAQAAMAAJ&pg=PA76 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-512873-4}} "Official name: Republic of India.";<br />–{{Citation |author=John Da Graça |title=Heads of State and Government |page=421 |year=2017 |url=https://books.google.com/books?id=M0YfDgAAQBAJ&pg=PA421 |location=London |publisher=Macmillan |isbn=978-1-349-65771-1}} "Official name: Republic of India; Bharat Ganarajya (Hindi)";<br />–{{Citation |author=Graham Rhind |title=Global Sourcebook of Address Data Management: A Guide to Address Formats and Data in 194 Countries |page=302 |year=2017 |url=https://books.google.com/books?id=iGdQDwAAQBAJ&pg=PA302 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-1-351-93326-1}} "Official name: Republic of India; Bharat.";<br />–{{Citation |last=Bradnock |first=Robert W. |title=The Routledge Atlas of South Asian Affairs |page=108 |year=2015 |url=https://books.google.com/books?id=zzjbCgAAQBAJ&pg=PA108 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-40511-5}} "Official name: English: Republic of India; Hindi:Bharat Ganarajya";<br />–{{Citation |title=Penguin Compact Atlas of the World |page=140 |year=2012 |url=https://books.google.com/books?id=pLw-ReHIgvQC&pg=PA140 |publisher=[[Penguin Group|Penguin]] |isbn=978-0-7566-9859-1}} "Official name: Republic of India";<br />–{{Citation |title=Merriam-Webster's Geographical Dictionary |pages=515–516 |year=1997 |url=https://books.google.com/books?id=Co_VIPIJerIC&pg=PA515 |edition=3rd |publisher=Merriam-Webster |isbn=978-0-87779-546-9}} "Officially, Republic of India";<br />–{{Citation |title=Complete Atlas of the World, 3rd Edition: The Definitive View of the Earth |page=54 |year=2016 |url=https://books.google.com/books?id=O5moCwAAQBAJ&pg=PA54-IA10 |publisher=[[DK Publishing]] |isbn=978-1-4654-5528-4}} "Official name: Republic of India";<br />–{{Citation |title=Worldwide Government Directory with Intergovernmental Organizations 2013 |date=2013 թ․ մայիսի 10 |page=726 |url=https://books.google.com/books?id=CQWhAQAAQBAJ&pg=PA726 |publisher=CQ Press |isbn=978-1-4522-9937-2}} "India (Republic of India; Bharat Ganarajya)"</ref> ({{Lang-hi|भारत गणराज्य}}), երկիր [[Հարավային Ասիա]]յում։ [[Աշխարհի երկրներն ըստ տարածքի|Զբաղեցրած տարածքով աշխարհի յոթերորդ]], իսկ [[Աշխարհի երկրներն ըստ բնակչության|բնակչությամբ]]՝արդեն առաջին երկիրն է (ավելի քան 1.4 միլիարդ մարդ), ինչպես նաև ամենաբնակեցված [[Ժողովրդավարություն|ժողովրդավարական]] երկիրը։ Հարավում շրջապատված է [[Հնդկական օվկիանոս]]ով, հարավ-արևմուտքում՝ [[Արաբական ծով]]ով, իսկ հարավ-արևելքում՝ [[Բենգալյան ծոց]]ով։ Արևմուտքում սահմանակցում է [[Պակիստան]]ին{{Ն|Ըստ [[Հնդկաստանի կառավարություն|Հնդկաստանի կառավարության]]՝ [[Աֆղանստան]]ը նույնպես Հնդկաստանի հարևան պետություններից մեկն է, քանի որ Հնդկաստանը [[Քաշմիր]]ը համարում է իր մաս։ Սակայն Աֆղանստանին սահմանակցող հատվածը կառավարում է Պակիստանը։ Քաշմիրը Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև տարածքային վեճի առարկա է։ Աղբյուր՝ {{Cite web |title=Ministry of Home Affairs (Department of Border Management) |url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/BMIntro-1011.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150317182910/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/BMIntro-1011.pdf |archive-date=2015 թ․ մարտի 17 |accessdate=2008 թ․ սեպտեմբերի 1 |format=PDF}}}}։ Հյուսիս-արևելքում սահմանակցում է [[Չինաստան]]ին, [[Նեպալ]]ին և [[Բութան]]ին, իսկ արևելքում՝ [[Մյանմա]]յին և [[Բանգլադեշ]]ին։ Հնդկաստանի մոտակայքում՝ Հնդկական օվկիանոսի վրա են գտնվում [[Շրի Լանկա]]ն և [[Մալդիվներ]]ը։ Հնդկաստանի Անդամանյան և Նիկոբարյան կղզիները ծովային սահման ունեն [[Թաիլանդ]]ի և [[Ինդոնեզիա]]յի հետ։ Մայրաքաղաքը՝  [[Նյու Դելի|Դելի]], այլ մետրոպոլիաներից են [[Մումբայ]]ը, [[Կալկաթա]]ն, [[Չեննայ]]ը, [[Բանգալոր]]ը, [[Հայդարաբադ (քաղաք, Հնդկաստան)|Հայդարաբադը]] և [[Ահմադաբադ]]ը։

Մարդը [[Աֆրիկա]]յից [[Հինդուստան|Հնդկական ենթամայրցամաք]] է գաղթել ոչ ուշ քան 55 000 տարի առաջ<ref name="Combined-1">
(a) {{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |page=1 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA1 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}; (b) {{Cite book |author1=Michael D. Petraglia |url=https://books.google.com/books?id=Qm9GfjNlnRwC&pg=PA10#v=onepage&q&f=false |title=The Evolution and History of Human Populations in South Asia: Inter-disciplinary Studies in Archaeology, Biological Anthropology, Linguistics and Genetics |author2=Bridget Allchin |author-link2=Bridget Allchin |date=2007 թ․ մայիսի 22 |publisher=Springer Science + Business Media |isbn=978-1-4020-5562-1 |page=6}}; (c) {{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=23 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA23 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}}
</ref>։ Մարդիկ Հնդկական ենթամայրցամաքում սկզբնապես ապրել են միմյանցից քիչ թե շատ մեկուսացված խմբերով՝ որպես որսորդներ և հավաքողներ, ինչի արդյունքում այս տարածաշրջանն ունի [[գենետիկական բազմազանություն|գենետիկական բազմազանության]] բարձր աստիճան, այս առումով զիջելով միայն Աֆրիկային<ref name="Dyson2018-28a">
{{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |page=28 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA28 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}
</ref>։ Ենթամայրցամաքում նստակյաց կյանքը ծագել է 9000 տարի առաջ [[Ինդոս]] գետի ավազանի արևմտյան ծայրամասերում, որտեղ մ.թ.ա. երրորդ հազարամյակում առաջացել է [[Հարապպայի քաղաքակրթություն|Ինդոսի հովտի կամ Հարապպայի քաղաքակրթությունը]]<ref name="Combined-2">
(a) {{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |pages=4–5 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA4 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}; (b) {{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=33 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA23 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}}
</ref>։ Մ.թ.ա. երկրորդ հազարամյակի երկրորդ կեսին հյուսիս-արևմուտքից Հնդկաստան են ներթափանցել [[արիներ]]ը, իրենց հետ բերելով [[Հնդեվրոպական լեզուներ|հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին]] պատկանող [[սանսկրիտ|հնդարիական լեզուները]]։ Արիների մասին տեղեկություններ կան [[վեդաներ]]ում, որոնք կազմվել են [[սանսկրիտ]] լեզվով, և որոնցից հնագույնը [[Ռիգվեդա]]ն է։ Վեդաներից սկիզբ է առնում է [[Հինդուիզմ|հնդուիզմի]] պատմությունը Հնդկաստանում<ref name="Combined-3">(a) {{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |pages=14–15 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA14 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}; (b) {{Citation |last=Robb |first=Peter |title=A History of India |page=46 |year=2011 |url=https://books.google.com/books?id=GQ-2VH1LO_EC&pg=PA46 |publisher=Macmillan |isbn=978-0-230-34549-2}}{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}; (c) {{Citation |last=Ludden |first=David |title=India and South Asia: A Short History |page=19 |year=2013 |url=https://books.google.com/books?id=EbFHAQAAQBAJ&pg=PA19 |publisher=Oneworld Publications |isbn=978-1-78074-108-6}}</ref>։ Հնդկաստանի [[դրավիդյան լեզուներ]]ը դուրս են մղվել նրա հյուսիսային շրջաններից, որտեղ գերակշիռ են դարձել հնդարիական լեզուները<ref name="Combined-4">
(a) {{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |page=25 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA25 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}; (b){{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |page=16 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA16 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}
</ref>։ Մինչև մ.թ.ա. 400 թվականը հնդուիզմի շրջանակներում առաջացել է հասարակական [[Սոցիալական ստրատիֆիկացում|շերտավորումն]] ըստ [[Կաստաներ|կաստայի]]<ref name="Dyson2018-16a">
{{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |page=16 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA16 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}
</ref>։ Առաջացել են նաև [[բուդդայականություն]]ն ու [[ջայնիզմ]]ը, որոնք հռչակել են հասարակական կարգեր՝ չկապված ժառանգականության հետ<ref name="Fisher2018-59">
{{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=59 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA59 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}}
</ref>։ Վաղ քաղաքական կոնսոլիդացման արդյունքում՝ [[Գանգես]]ի ավազանում առաջացել են [[Մաուրյաների պետություն|Մաուրյաների]] և [[Գուպտա կայսրություն|Գուպտաների]] միասնական կայսրությունները<ref name="Combined-5">(a) {{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |pages=16–17 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA16 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}; (b) {{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=67 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA67 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}}; (c) {{Citation |last=Robb |first=Peter |title=A History of India |pages=56–57 |year=2011 |url=https://books.google.com/books?id=GQ-2VH1LO_EC&pg=PA56 |publisher=[[Macmillan Publishers|Macmillan]] |isbn=978-0-230-34549-2}}{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}; (d) {{Citation |last=Ludden |first=David |title=India and South Asia: A Short History |pages=29–30 |year=2013 |url=https://books.google.com/books?id=EbFHAQAAQBAJ&pg=PA29 |publisher=Oneworld Publications |isbn=978-1-78074-108-6}}</ref>։ Սրանց դարաշրջանում արձանագրվել է լայն ստեղծագործական աշխուժացում<ref name="Combined-6">
(a) {{Citation |last=Ludden |first=David |title=India and South Asia: A Short History |pages=28–29 |year=2013 |url=https://books.google.com/books?id=EbFHAQAAQBAJ&pg=PA28 |publisher=[[Oneworld Publications]] |isbn=978-1-78074-108-6}}; (b) {{Citation |author=Glenn Van Brummelen |title=Medieval Science, Technology, and Medicine: An Encyclopedia |pages=46–48 |year=2014 |editor=Thomas F. Glick |editor2=Steven Livesey |editor3=Faith Wallis |chapter=Arithmetic |chapter-url=https://books.google.com/books?id=77y2AgAAQBAJ&pg=PA46 |publisher=Routledge |isbn=978-1-135-45932-1}}
</ref>, բայց նաև՝ կանանց կարգավիճակի իջեցում<ref name="Combined-7">
(a) {{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |page=20 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA20 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}; (b) {{Citation |last=Stein |first=Burton |title=A History of India |page=90 |year=2010 |url=https://books.google.com/books?id=QY4zdTDwMAQC&pg=PA90 |publisher=[[John Wiley & Sons]] |isbn=978-1-4443-2351-1}}; (c) {{Citation |last=Ramusack |first=Barbara N. |title=Women in Asia: Restoring Women to History |pages=27–29 |year=1999 |editor=Barbara N. Ramusack, Sharon L. Sievers |chapter=Women in South Asia |chapter-url=https://books.google.com/books?id=CNi9Jc22OHsC&pg=PA27 |publisher=Indiana University Press |isbn=0-253-21267-7}}
</ref> և «անհպելիության» գաղափարի արմատավորում{{efn|" A Chinese pilgrim also recorded evidence of the caste system as he could observe it. According to this evidence the treatment meted out to untouchables such as the Chandalas was very similar to that which they experienced in later periods. This would contradict assertions that this rigid form of the caste system emerged in India only as a reaction to the Islamic conquest.{{sfn|Kulke|Rothermund|2004|p = 93}}}}։ Այս շրջանում հարավային Հնդկաստանի թագավորությունները [[Հարավարևելյան Ասիա]]յի երկրներին արտահանել են դրավիդյան լեզուների այբուբենները և կրոնը<ref name="AsherAsher2006-17">
{{Citation |last1=Asher |first1=Catherine B. |title=India Before Europe |page=17 |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&pg=PA17 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-80904-7 |last2=Talbot |first2=Cynthia}}
</ref>։

[[Վաղ միջնադար]]ում [[քրիստոնեություն]]ը, [[իսլամ]]ը, [[հուդայականություն]]ը և [[զրադաշտականություն]]ն արմատներ են գցել Հնդկաստանի հարավային և արևմտյան ափերին<ref name="Combined-8">
(a) {{Citation |last=Ludden |first=David |title=India and South Asia: A Short History |page=54 |year=2013 |url=https://books.google.com/books?id=EbFHAQAAQBAJ&pg=PA54 |publisher=Oneworld Publications |isbn=978-1-78074-108-6}}; (b) {{Citation |last1=Asher |first1=Catherine B. |title=India Before Europe |pages=78–79 |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&pg=PA78 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-80904-7 |last2=Talbot |first2=Cynthia}}; (c) {{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=76 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA76 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}}
</ref>։ [[Կենտրոնական Ասիա]]յի մուսուլմանական բանակները պարբերաբար իշխել են Հնդկաստանի հարթավայրերը<ref name="Combined-9">
(a) {{Citation |last=Ludden |first=David |title=India and South Asia: A Short History |pages=68–70 |year=2013 |url=https://books.google.com/books?id=EbFHAQAAQBAJ&pg=PA68 |publisher=Oneworld Publications |isbn=978-1-78074-108-6}}; (b) {{Citation |last1=Asher |first1=Catherine B. |title=India Before Europe |pages=19, 24 |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&pg=PA19 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-80904-7 |last2=Talbot |first2=Cynthia}}
</ref>՝ ի վերջո ստեղծելով [[Դելիի սուլթանություն]]ը և ներգրավելով հյուսիսային Հնդկաստանը միջնադարյան իսլամական աշխարհի մեջ<ref name="Combined-10">
(a) {{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |date=2018 թ․ սեպտեմբերի 20 |page=48 |url=https://books.google.com/books?id=0UVvDwAAQBAJ&pg=PA48 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-256430-6}}; (b) {{Citation |last1=Asher |first1=Catherine B. |title=India Before Europe |page=52 |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&pg=PA53 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-80904-7 |last2=Talbot |first2=Cynthia}}
</ref>։ 15-րդ դարում [[Վիջայանագարի կայսրություն]]ը Հնդկաստանի հարավային հատվածում ստեղծել է երկարատև հնդուական մշակույթ<ref name="AsherAsher2006-74">
{{Citation |last1=Asher |first1=Catherine B. |title=India Before Europe |page=74 |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&pg=PA74 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-80904-7 |last2=Talbot |first2=Cynthia}}"
</ref>։ [[Փանջաբ]]ում առաջացել է [[սիկհականություն]]ը, որը մերժում էր ինստիտուցիոնալացված կրոնը<ref name="AsherAsher2006-267">
{{Citation |last1=Asher |first1=Catherine B. |title=India Before Europe |page=267 |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&pg=PA267 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-80904-7 |last2=Talbot |first2=Cynthia}} 
</ref>։ [[1526 թվական]]ին հիմնվել է [[Մեծ մողոլների կայսրություն]]ը, որը բացել համեմատական խաղաղության երկդարյա ժամանակաշրջան<ref name="AsherAsher2006-152">
{{Citation |last1=Asher |first1=Catherine B. |title=India Before Europe |page=152 |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&pg=PA152 |publisher=Cambridge University Pres] |isbn=978-0-521-80904-7 |last2=Talbot |first2=Cynthia}}
</ref>՝ թողնելով ճարտարապետական հարուստ ժառանգությունը<ref name="Fisher2018-106">
{{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=106 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA106 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}}
</ref>։ Դրան հաջորդել է [[Բրիտանական արևելահնդկական ընկերություն|Բրիտանական արևելահնդկական ընկերության]] կառավարման աստիճանական ընդլայնումը՝ Հնդկաստանում հաստատելով գաղութային տնտեսական կարգեր<ref name="Combined-11">
(a) {{Citation |last1=Asher |first1=Catherine B. |title=India Before Europe |page=289 |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&pg=PA289 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-80904-7 |last2=Talbot |first2=Cynthia}}; (b) {{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=120 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA120 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}}
</ref>։ Ուղղակի [[Բրիտանական Հնդկաստան|բրիտանական տիրապետությունը]] Հնդկաստանում սկսվել է 1858 թվականին։ Հնդիկներին խոստացած իրավունքները դանդաղ էին տրվում<ref name="Combined-12">{{Citation |last=Taylor |first=Miles |title=Crowns and Colonies: European Monarchies and Overseas Empires |pages=38–39 |year=2016 |editor=Aldrish, Robert |editor2=McCreery, Cindy |chapter=The British royal family and the colonial empire from the Georgians to Prince George |chapter-url=https://books.google.com/books?id=iR3GDQAAQBAJ&pg=PA39 |publisher=Manchester University Press |isbn=978-1-5261-0088-7}}; (b) {{Citation |last=Peers |first=Douglas M. |title=India Under Colonial Rule: 1700–1885 |page=76 |year=2013 |url=https://books.google.com/books?id=dyQuAgAAQBAJ&pg=PA76 |access-date=2019 թ․ օգոստոսի 13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170331025906/https://books.google.com/books?id=dyQuAgAAQBAJ&pg=PA76 |archive-date=2017 թ․ մարտի 31 |url-status=live |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-88286-2}}</ref>, սակայն բրիտանական տիրապետության օրոք ներմուծվել են նոր [[Արդյունաբերական հեղափոխություն|տեխնոլոգիաներ]], արմատներ են գցել կրթության և հասարակական կյանքի արդիական գաղափարներ<ref name="EmbreeHay1988">
{{Citation |last1=Embree |first1=Ainslie Thomas |title=Sources of Indian Tradition: Modern India and Pakistan |page=85 |year=1988 |chapter=Nationalism Takes Root: The Moderates |chapter-url=https://books.google.com/books?id=XoMRuiSpBp4C&pg=PA85 |publisher=Columbia University Press |isbn=978-0-231-06414-9 |last2=Hay |first2=Stephen N. |last3=Bary |first3=William Theodore De}}
</ref>։ 20-րդ դարում առաջացել է նորարարական և ազդեցիկ [[Հնդկաստանի ազգային-ազատագրական շարժում|ազգայնական շարժում]]<ref name="Marshall2001">{{Citation |last=Marshall |first=P. J. |title=The Cambridge Illustrated History of the British Empire |page=179 |year=2001 |url={{Google books|S2EXN8JTwAEC|page=PA179|keywords=|text=|plainurl=yes}} |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-00254-7}}
</ref>, որը գլխավորում էր [[Մահաթմա Գանդի]]ն։ Շարժումն աչքի է ընկել ոչ բռնի դիմադրությանբ և հանգեցրել է 1947 թվականին Հնդկաստանի անկախությանը։ [[Բրիտանական Հնդկաստան]]ը [[Բրիտանական Հնդկաստանի բաժանում|բաժանվել է]] երկու պետությունների՝ մեծամասամբ իսլամադավան [[Պակիստան]]ի և մեծամասամբ հնդուական Հնդկաստանի, ինչի հետևանքով տեղի են ունեցել զանգվածային տեղահանություններ և բռնություններ։

Հնդկաստանն [[Աշխարհականություն|աշխարհիկ]], ժողովրդավարական, [[Պառլամենտական համակարգ|խորհրդարանական համակարգով]] [[Դաշնություն|դաշնային հանրապետություն]] է։ Բազմալեզու և բազմաէթնիկ հասարակություն է։ Հնդկաստանի բնակչությունը 1951 թվականին 361 միլիոնից աճել է մինչև 2011 թվականին 1,211 միլիարդ<ref name="Dyson2018-219">
{{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |pages=219, 262 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA219 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}
</ref>։ Միևնույն ժամանակ նրա տարեկան [[Աշխարհի երկրներն ըստ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի|մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ]]-ը 64 [[ԱՄՆ դոլար]]ից աճել է մինչև 1 498 ԱՄՆ դոլար, իսկ գրագիտության մակարդակը՝ 16,6 %-ից մինչև 74 %։ 1951 թվականին լինելով համեմատաբար աղքատ երկիր<ref name="Fisher2018-8">
{{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=8 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA8 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}}
</ref>՝ Հնդկաստանը դարձել է արագ աճող [[Մեծ քսանյակ|խոշոր տնտեսություն]], աճող միջին դասով [[տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ]]ի ոլորտում ծառայությունների կենտրոն<ref name="MetcalfMetcalf2012-265">
{{Citation |last1=Metcalf |first1=Barbara D. |title=A Concise History of Modern India |pages=265–266 |year=2012 |url=https://books.google.com/books?id=mjIfqyY7jlsC&pg=PA265 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-02649-0 |last2=Metcalf |first2=Thomas R.}}
</ref>։ Այն ունի տիեզերական ծրագիր, որը ներառում է մի քանի պլանավորված կամ ավարտված տիեզերական առաքելություններ։ Հնդկական ֆիլմերը, երաժշտությունը և հոգևոր ուսմունքները մեծ դեր են խաղում համաշխարհային մշակույթի մեջ<ref name="MetcalfMetcalf2012-266">
{{Citation |last1=Metcalf |first1=Barbara D. |title=A Concise History of Modern India |page=266 |year=2012 |url=https://books.google.com/books?id=mjIfqyY7jlsC&pg=PA266 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-02649-0 |last2=Metcalf |first2=Thomas R.}}
</ref>։ Հնդկաստանը զգալիորեն նվազեցրել է աղքատության մակարդակը, թեև դա իրականացվել է տնտեսական անհավասարության աճի հաշվին<ref name="Dyson2018-216-a">
{{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |page=216 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA216 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}}
</ref>։ Հնդկաստանը [[Միջուկային զենք ունեցող երկրների ցանկ|միջուկային զենք ունեցող]] երկրներից մեկն է և ունի աշխարհի [[Երկրների ցանկ ըստ ռազմական ծախսերի|ամենախոշոր ռազմական բյուջեներից]] մեկը։ Դեռևս [[20-րդ դար]]ի կեսերից Հնդկաստանն իր հարևանների՝ [[Պակիստան]]ի և [[Չինաստան]]ի հետ [[Քաշմիր]]ի շուրջ տարածքային վեճ ունի<ref name=kashmir-disputes>(a) {{Citation |title=Kashmir, region Indian subcontinent |url=https://www.britannica.com/place/Kashmir-region-Indian-subcontinent |archive-url=https://web.archive.org/web/20190813203817/https://www.britannica.com/place/Kashmir-region-Indian-subcontinent |archive-date=2019 թ․ օգոստոսի 13 |url-status=live |quote=Kashmir, region of the northwestern Indian subcontinent ... has been the subject of dispute between India and Pakistan since the partition of the Indian subcontinent in 1947. |url-access=subscription |accessdate=2019 թ․ օգոստոսի 15 |encyclopedia=Encyclopaedia Britannica}};<br /> (b) {{Citation |last1=Pletcher |first1=Kenneth |title=Aksai Chin, Plateau Region, Asia |url=https://www.britannica.com/place/Aksai-Chin |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402090308/https://www.britannica.com/place/Aksai-Chin |archive-date=2019 թ․ ապրիլի 2 |url-status=live |quote=Aksai Chin, Chinese (Pinyin) Aksayqin, portion of the Kashmir region, ... constitutes nearly all the territory of the Chinese-administered sector of Kashmir that is claimed by India |url-access=subscription |accessdate=2019 թ․ օգոստոսի 16 |encyclopedia=Encyclopaedia Britannica}}; <br /> (c) {{Citation |author=C. E Bosworth |page=328 |year=2006 |chapter=Kashmir |chapter-url=https://books.google.com/books?id=l_cWAQAAMAAJ&pg=PA328 |publisher=[[Scholastic Library Publishing]] |isbn=978-0-7172-0139-6 |quote=KASHMIR, kash'mer, the northernmost region of the Indian subcontinent, administered partly by India, partly by Pakistan, and partly by China. The region has been the subject of a bitter dispute between India and Pakistan since they became independent in 1947 |encyclopedia=Encyclopedia Americana}}</ref>։ Հնդկաստանի սոցիալ-տնտեսական խնդիրներից են [[գենդերային անհավասարություն]]ը, երեխաների շրջանում թերսնումը<ref name="NarayanJohn2018-lead">{{Cite journal |last1=Narayan |first1=Jitendra |last2=John |first2=Denny |last3=Ramadas |first3=Nirupama |year=2018 |title=Malnutrition in India: status and government initiatives |journal=Journal of Public Health Policy |volume=40 |issue=1 |pages=126–141 |doi=10.1057/s41271-018-0149-5 |issn=0197-5897 |pmid=30353132}}
</ref> և [[Օդի աղտոտում|օդի աղտոտման]] մակարդակի աճը<ref name="BalakrishnanDey2019-lead">{{Cite journal |last1=Balakrishnan |first1=Kalpana |last2=Dey |first2=Sagnik |display-authors=etal |year=2019 |title=The impact of air pollution on deaths, disease burden, and life expectancy across the states of India: the Global Burden of Disease Study 2017 |journal=The Lancet Planetary Health |volume=3 |issue=1 |pages=e26–e39 |doi=10.1016/S2542-5196(18)30261-4 |issn=2542-5196 |pmc=6358127 |pmid=30528905}}
</ref>։ Հնդկաստանի տարածքը բազմազան է և ունի կենսաբազմազանության չորս օջախներ<ref name=IUCN-India>{{Citation |title=India |year=2019 |url=https://www.iucn.org/asia/countries/india |url-status=dead |publisher=International Union for the Conservation of Nature (IUCN) |accessdate=2020 թ․ հունվարի 18 |archivedate=2020 թ․ նոյեմբերի 1 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201101033802/https://www.iucn.org/asia/countries/india}}</ref>։ Անտառային ծածկը կազմում է երկրի ընդհանուր տարածքի 21.4 %-ը<ref name="Jha2018-lead">
{{Citation |last=Jha |first=Raghbendra |title=Facets of India's Economy and Her Society Volume II: Current State and Future Prospects |page=198 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=9n9SDwAAQBAJ&pg=PA198 |publisher=Springer |isbn=978-1-349-95342-4}}
</ref>։ Հնդկաստանի կենդանական աշխարհը, որը [[Հնդկաստանի մշակույթ|հնդկական մշակույթում]] ավանդաբար դիտարկվել է հանդուրժողականությամբ<ref name="WoodroffeThirgood2005">{{Citation |last1=Karanth |first1=K. Ullas |title=People and Wildlife, Conflict Or Co-existence? |page=374 |year=2005 |editor=Rosie Woodroffe |editor2=Simon Thirgood |editor3=Alan Rabinowitz |chapter=An ecology-based policy framework for human-tiger coexistence in India |chapter-url=https://books.google.com/books?id=6vNzRzcjntAC&pg=PA374 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-53203-7 |last2=Gopal |first2=Rajesh}}</ref>, պահպանվում է այդ անտառներում և այլ պաշտպանված վայրերում։

== Անվանում ==
Անվանման առաջացումը կապված է [[Ինդոս]] գետի հետ<ref>{{Citation |title=India (noun) |year=2009 |url=https://www.oed.com/view/Entry/94384#eid677811 |publisher=Oxford English Dictionary, 3rd Edition}} (subscription required)</ref><ref>{{Citation |last=Thieme |first=P. |title=W. B. Henning memorial volume |year=1970 |editor1=Mary Boyce |editor2=Ilya Gershevitch |url=https://books.google.com/books?id=e3UBAAAAMAAJ |chapter=Sanskrit ''sindu-/Sindhu-'' and Old Iranian ''hindu-/Hindu-'' |publisher=Lund Humphries |pp=447–450}}</ref>, որի հովտով [[հնդիկներ]]ը ցամաքային կապ են պահպանել [[Առաջավոր Ասիա]]յի երկրների, հատկապես իրենց անմիջական հարևան Իրանի հետ։ Ինդոս գետը [[սանսկրիտերեն]] կոչվել է ''Սինդհու''{{sfn|Kuiper|2010|p = 86}}, որը հին [[պարսիկներ]]ին է անցել Հինդ ձևով։ Հենց պարսիկներն էլ իրենց հարևան երկիրը կոչել են ''Հինդուստան'' (Հինդ անվանն ավելացնելով ստան [[վերջածանց]]ը)` «Ինդոս գետի երկիր»։ Հինդի լեզվով Հնդկաստանը մինչ օրս շարունակում է կոչվել է ''Հինդուստան''<ref name="Jha2014">{{Citation |last=Jha |first=Dwijendra Narayan |title=Rethinking Hindu Identity |page=11 |year=2014 |url=https://books.google.com/books?id=dqDgBQAAQBAJ&pg=PA11 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-49034-0}}</ref><ref name="Singh2017">{{Citation |last=Singh |first=Upinder |title=Political Violence in Ancient India |page=253 |year=2017 |url=https://books.google.com/books?id=dYM4DwAAQBAJ&pg=PA253 |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-98128-7}}</ref>։ Պարսիկներից այդ անվանումն անցել է այլ ժողովուրդների, այդ թվում նաև [[հայեր]]ին՝ արդեն որոշ ձևափոխություններով։ Երկրի անվանման [[Եվրոպա]]յում ընդունված ''India'' ձևը նույնպես առաջացել է Ինդոս գետի անվանումից, որին ավելացվել է երկրի իմաստ արտահայտող ''-ia'' վերջածանցը<ref name=Barrow>{{Cite journal |last=Barrow |first=Ian J. |year=2003 |title=From Hindustan to India: Naming change in changing names |journal=South Asia: Journal of South Asian Studies |volume=26 |pages=37–49 |doi=10.1080/085640032000063977 |number=1|issn = 0085-6401}}</ref>{{sfn|Encyclopædia Britannica}}։ 1949 թվականին ընդունված սահմանադրության համաձայն՝ Հնդկաստանը հռչակվել է հանրապետություն և կոչվել ''Հնդկաստանի Հանրապետություն'', [[անգլերեն]], որը [[պաշտոնական լեզու]]ն էր՝ ''Republic of India''։ Հինդի լեզվով, որը երկրի պաշտոնական լեզուներից է, Հնդկաստանը կոչվում է '''Բհարաթ'''։ Այդ անվանումն առաջացել է [[արիներ]]ի հին հնդկական Բհարթա ցեղի (այդ ցեղի հետնորդների մասին ավանդություններն ընկած են հնդկական «[[Մահաբհարաթա]]» [[էպոս]]ի հիմքում) տարաբնակեցման շրջանի ([[Ջամնա]] և Սաթլեջ գետերի միջագետքը) '''Բհարաթավարշի''' («Բհարաթների երկիր») անունից, որը հնում հաճախ տարածվել է ամբողջ Հնդկաստանի վրա<ref name=Clementin-Ojha>{{Cite journal |last=Clémentin-Ojha |first=Catherine |year=2014 |title='India, that is Bharat…': One Country, Two Names |url=http://samaj.revues.org/3717 |journal=South Asia Multidisciplinary Academic Journal |volume=10 |archivedate=2015 թ․ սեպտեմբերի 28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150928035644/http://samaj.revues.org/3717}}</ref>։

== Պատմություն ==
=== Հին Հնդկաստան ===
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = left
 | ուղղություն = vertical
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=(Վերևում) Մ.թ.ա. 14-րդ դարին թվագրվող «[[Ռիգվեդա]]» ձեռագիր, որը կազմվել է մ.թ.ա. 1500 թվականից մինչև մ.թ.ա. 1200 թվականը և արդյունքում բանավոր փոխանցվել։ (Ներքևում) Լանկայի ճակատամարտ, տեսարան սանսկրիտական [[Ռամայանա]] էպոսից, որը կազմվել է մ.թ.ա 700 թվականից մինչև մ.թ.ա. 200 թվականը, նկարազարդվել է Սահիբդինի՝ 17-րդ դարի նկարչի կողմից։}} 
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #FDF5E6
 | լայնություն = 300

 | պատկեր1 = 1500-1200 BCE Rigveda, manuscript page sample i, Mandala 1, Hymn 1 (Sukta 1), Adhyaya 1, lines 1.1.1 to 1.1.9, Sanskrit, Devanagari.jpg
 | լայնություն1 = 400

 | պատկեր2 = Battle at Lanka, Ramayana, Udaipur, 1649-53.jpg
 | լայնություն2 = 400
}}

Առաջին ժամանակակից կամ [[բանական մարդ]]իկ [[Աֆրիկա]]յից [[Հնդկական ենթամայրցամաք]] են ժամանել 55 000 տարի առաջ, որտեղ նրանք նախկինում զարգացել են<ref name="Dyson2018">{{Citation |last=Dyson |first=Tim |title=A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day |page=1 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=3TRtDwAAQBAJ&pg=PA1 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-882905-8}} Quote: "Modern human beings—''Homo sapiens''—originated in Africa. Then, intermittently, sometime between 60,000 and 80,000 years ago, tiny groups of them began to enter the north-west of the Indian subcontinent. It seems likely that initially they came by way of the coast. ... it is virtually certain that there were ''Homo sapiens'' in the subcontinent 55,000 years ago, even though the earliest fossils that have been found of them date to only about 30,000 years before the present. (page 1)"</ref><ref name="PetragliaAllchin">{{Cite book |author1=Michael D. Petraglia |url=https://books.google.com/books?id=Qm9GfjNlnRwC&pg=PA10#v=onepage&q&f=false |title=The Evolution and History of Human Populations in South Asia: Inter-disciplinary Studies in Archaeology, Biological Anthropology, Linguistics and Genetics |author2=Bridget Allchin |author-link2=Bridget Allchin |date=2007 թ․ մայիսի 22 |publisher=Springer Science + Business Media |isbn=978-1-4020-5562-1 |page=6}} Quote: "Y-Chromosome and Mt-DNA data support the colonization of South Asia by modern humans originating in Africa. ... Coalescence dates for most non-European populations average to between 73–55 ka."</ref><ref name="Fisher2018">{{Citation |last=Fisher |first=Michael H. |title=An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century |page=23 |year=2018 |url=https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&pg=PA23 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-11162-2}} Quote: "Scholars estimate that the first successful expansion of the ''Homo sapiens'' range beyond Africa and across the Arabian Peninsula occurred from as early as 80,000 years ago to as late as 40,000 years ago, although there may have been prior unsuccessful emigrations. Some of their descendants extended the human range ever further in each generation, spreading into each habitable land they encountered. One human channel was along the warm and productive coastal lands of the Persian Gulf and northern Indian Ocean. Eventually, various bands entered India between 75,000 years ago and 35,000 years ago (page 23)"</ref>։ [[Հարավային Ասիա]]յում բնակվող ժամանակակից մարդկային ամենահայտնի մնացորդները թվագրվում են մոտ 30 000 տարի առաջ{{sfn|Petraglia|Allchin||2007|p=6}}։ Մ.թ.ա. 6500 թվականից հետո [[Մերհարհ]]ում և այժմ [[Բելուջիստան (Պակիստան)|Բելուջիստան]]ում գտնվող քաղաքներում պարենային մշակաբույսերի և կենդանիների ընտելացման, մշտական կառույցների կառուցման և գյուղատնտեսական արտադրանքի ավելցուկների պահպանման մասին վկայություններ են հայտնվել{{sfn|Coningham|Young|2015|pp = 104–105}}։ Նրանք աստիճանաբար զարգացել են [[Հարապպայի քաղաքակրթություն|Հարապպայի քաղաքակրթության]]՝{{sfn|Kulke|Rothermund|2004|pp = 21–23}}{{sfn|Coningham|Young|2015|pp = 104–105}} Հարավային Ասիայում առաջին քաղաքային մշակույթի{{sfn|Singh|2009|p = 181}}, որը ծաղկունք է ապրել մ.թ. ա.&nbsp;2500-1900 թվականներին ներկայիս Պակիստանի և արևմտյան Հնդկաստանի տարածքում{{sfn|Possehl|2003|p = 2}}։ Կենտրոնանալով այնպիսի քաղաքների շուրջ, ինչպիսիք են [[Մոհենջո Դարո]]ն, [[Հարապպա]]ն, [[Դհոլավիրա]]ն և [[Կալիբանգան]]ը, և հենվելով գոյության տարբեր ձևերի վրա՝ քաղաքակրթությունը ակտիվորեն զբաղվել է արհեստների արտադրությամբ և լայն առևտրով{{sfn|Singh|2009|p = 181}}։

Մ.թ.ա. 2000-500 թվականների ընթացքում [[Հնդկական ենթամայրցամաք]]ի շատ շրջաններ [[քարե դար]]ի մշակույթներից անցել են [[երկաթե դար]]ին{{sfn|Singh|2009|p = 255}}։ Հնագույն գրությունները՝ [[վեդաներ]]ը, որոնք կապված էին [[հինդուիզմ]]ի հետ{{sfn|Singh|2009|pp = 186–187}}, կազմվել են այս ժամանակահատվածում{{sfn|Witzel|2003|pp = 68–69}}, և պատմաբանները վերլուծել են այդ գրերը՝ [[Փանջաբ|Փենջաբի տարածաշրջանում]] և [[Ինդոս-Գանգեսյան հարթավայր]]ի վերին մասում [[Վեդայական դարաշրջան|Վեդայական մշակույթը]] հաստատելու համար{{sfn|Singh|2009|p = 255}}։ Շատ պատմաբաններ նաև համարում են, որ այս ժամանակահատվածը ներառել է հյուսիսարևմուտքից ենթամայրացամաք հնդկա-արայական գաղթի մի քանի ալիքներ{{Sfn|Singh|2009|pp=186–187}}: [[Կաստաներ|Կաստային համակարգը]], որը ստեղծել է [[քահանա]]ների, [[զինվոր]]ների և ազատ գյուղացիների [[հիերարխիա]], սակայն բացառել է բնիկ ժողովուրդների զբաղմունքները՝ դրանք անվանելով անմաքուր, նույնպես առաջացել է այդ ժամանակաշրջանում{{Sfn|Kulke|Rothermund|2004|pp=41–43}}։ [[Դեկանի սարահարթ]]ում այս ժամանակաշրջանի հնագիտական տվյալները վկայում են քաղաքական կազմակերպության տիրապետության փուլի գոյության մասին{{Sfn|Singh|2009|p=255}}: [[Հարավային Հնդկաստան]]ում անցումը նստակյաց կյանքի նշվում է [[Մեգալիթյան կառույցներ|մեգալիթյան]] հուշարձանների, ինչպես նաև գյուղատնտեսության մոտակա հետքերի, ոռոգման ռեզերվուարների և արհեստավոր ավանդույթների մեծ քանակով, որոնք թվագրվում են այս ժամանակահատվածում{{Sfn|Singh|2009|pp=250–251}}{{Sfn|Singh|2009|pp=250–251}}:
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = right
 | ուղղություն = horizontal 
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=(Ձախ կողմում) Հնդկաստանի քարտեզ, մոտավորապես մ.թ.ա. 250 թվական, (Աջ կողմում) Հնդկաստանի քարտեզ, մոտավորապես մ.թ. 350 թվական}}
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #FDF5E6
 | լայնություն = 360

 | պատկեր1 = India in 250 BCE Joppen.jpg
 | լայնություն1 =

 | պատկեր2 = India in 350 CE Joppen.jpg
 | լայնություն2 = 
}}
[[Պատկեր:Cave 26, Ajanta.jpg|մինի|350px|Քարանձավ 26, Աջանտայի քարանձավներ, մ.թ. 5-րդ դար]]
[[Վեդայական դարաշրջան]]ի վերջում, մոտավորապես մ.թ.ա. 6-րդ դարում, [[Գանգես]]ի հարթավայրի և հյուսիսարևմտյան մարզերի փոքր պետությունները և առաջնորդները միավորվել են 16 խոշոր [[օլիգարխիա]]ների և [[միապետություն]]ների, որոնք հայտնի էին որպես [[մահաջանապադներ]]{{sfn|Singh|2009|pp = 260–265}}{{sfn|Kulke|Rothermund|2004|pp = 53–54}}։ Ծագող ուրբանիզացիան ծնել է ոչ-վեդայական կրոնական շարժումներ, որոնցից երկուսը դարձել են անկախ կրոններ։ [[Ջայնիզմ]]ը ճանաչում է ստացել իր նմուշի՝ [[Մահավիրա]]յի կենդանության օրոք{{sfn|Singh|2009|pp = 312–313}}։ Բուդդիզմը, որը հիմնված էր [[Բուդդա]]յի ուսմունքների վրա, գրավել է հետևորդներ բոլոր սոցիալական դասերից՝ բացառությամբ միջին խավի։ Բուդդայի կյանքի ժամանակագրությունը կենտրոնական է եղել Հնդկաստանի վաղ պատմությունում{{sfn|Kulke|Rothermund|2004|pp = 54–56}}{{sfn|Stein|1998|p = 21}}{{sfn|Stein|1998|pp = 67–68}}։ Աճող քաղաքային հարստության շրջանում երկու կրոնները պահպանում էին հրաժարումը որպես իդեալ{{sfn|Singh|2009|p = 300}}, և երկուսն էլ հաստատում էին երկարաժամկետ վանական ավանդույթներ։ Քաղաքականապես մ.թ.ա. 3-րդ դարում [[Մագադհա|Մագադհայի թագավորություն]]ը [[Մաուրյաների պետություն]] դառնալու նպատակով բռնակցել կամ կրճատել է այլ պետություններ{{sfn|Singh|2009|p = 319}}։ Մի անգամ ենթադրվում էր, որ կայսրությունը վերահսկում էր ենթամայրցամաքի մեծ մասը՝ բացառությամբ ծայր-հարավային մասի։ Սակայն այժմ ենթադրվում է, որ նրա հիմնական շրջանները բաժանվել են մեծ ինքնավար շրջաններով{{sfn|Stein|1998|pp = 78–79}}{{sfn|Kulke|Rothermund|2004|p = 70}}։ Մաուրյաների թագավորները հայտնի են ինչպես կայսրության կառուցման և հասարակական կյանքի վճռական կառավարման, այնպես էլ Աշոկայի՝ ռազմամոլությունից հրաժարվելու և բուդդայական [[Դհարմա]]յի հեռահար քարոզչության համար{{sfn|Singh|2009|p = 367}}{{sfn|Kulke|Rothermund|2004|p = 63}}։

[[Թամիլերեն]]ի [[Սանգմյան գրականություն]]ը ցույց է տալիս, որ մ.թ.ա. 200 թվականի և մ.թ. 200 թվականի միջև [[Հինդուստան|Հարավային թերակղզին]] կառավարվել է [[Չերա (դինաստիա)|Չերա]], [[Չոլա (դինաստիա)|Չոլա]] և [[Պանդյան (դինաստիա)|Պանդյան]] դինաստիաների կողմից, որոնք առևտրով էին զբաղվում [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմեական կայսրության]] և [[Արևմտյան Ասիա|Արևմտյան]] և [[Հարավարևելյան Ասիա]]յի հետ{{sfn|Stein|1998|pp = 89–90}}{{sfn|Singh|2009|pp = 408–415}}։ Հյուսիսային Հնդկաստանում [[հինդուիզմ]]ը ընտանիքում նահապետական վերահսկողություն է պնդել, ինչը հանգեցրել է կանանց հնազանդության աճին{{sfn|Stein|1998|pp = 92–95}}{{sfn|Singh|2009|p = 319}}։ 4-րդ և 5-րդ դարերում [[Գուպտա կայսրություն]]ը Գանգեսի մեծ հարթավայրում ստեղծել է կառավարման և հարկման բարդ համակարգ, որը ավելի ուշ կազմավորված հնդկական թագավորությունների համար օրինակ է դարձել{{sfn|Kulke|Rothermund|2004|pp = 89–91}}{{sfn|Singh|2009|p = 545}}։ Գուպտա կայսրության տիրապետության շրջանում նորացված հինդուիզմը, որը հիմնված էր նվիրվածության, այլ ոչ թե ծիսական կառավարման վրա, սկսել էր ինքնահաստատվել{{sfn|Stein|1998|pp = 98–99}}։ Այս թարմացումը արտացոլվել է [[Հնդկաստանի քանդակագործություն|քանդակի]] և [[Հնդկաստանի ճարտարապետություն|ճարտարապետության]] ծաղկման մեջ, որոնք քաղաքական ընտրախավի մեջ հովանավորներ էին գտել{{sfn|Singh|2009|p = 545}}։ Այս շրջանում նաև ծաղկում են ապրել դասական [[սանսկրիտական գրականություն|սանսկրիտ գրականությունը]], հնդկական [[Գիտությունը Հնդկաստանում|գիտությունը]], [[Աստղագիտությունը Հնդկաստանում|աստղագիտությունը]], [[Բժշկությունը Հնդկաստանում|բժշկությունը]] և [[Մաթեմատիկան Հնդկաստանում|մաթեմատիկան]]{{sfn|Singh|2009|p = 545}}։

=== Միջնադարյան Հնդկաստան ===
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = left
 | ուղղություն = horizontal 
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=(Ձախ կողմում) Հնդկաստանի քարտեզը մ.թ. 1022 թվականին, (Աջ կողմում) [[Բրահադիսվարա]], [[Տանջավուր]], կառուցվել է մ.թ. 1010 թվականին}}
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #FDF5E6
 | լայնություն = 360

 | պատկեր1 = India in 1022 Joppen.jpg
 | լայնություն1 =

 | պատկեր2 = Gopuram Corner View of Thanjavur Brihadeeswara Temple..JPG
 | լայնություն2 = 
}}
Հնդկական վաղ միջնադարյան դարաշրջանը, որն ընգրկում է 600-1200 թվականները, սահմանվում է տարածաշրջանային թագավորություններով և մշակութային բազմազանությամբ{{sfn|Stein|1998|p = 132}}։ [[Կաննաուջ]]ի [[Հարշա]]ն, որը մ.թ. 606 թվականից մինչև 647 թվականը կառավարում էր [[Ինդոս-Գանգեսյան հարթավայր]]ի մեծ մասը, փորձելով իր տարածքներն ընդլայնել դեպի հարավ, պարտություն է կրել Դեքանի կառավարիչ [[Չալուկյա]]յից{{sfn|Stein|1998|pp = 119–120}}։ Նրա ժառանգորդը, փորձելով ընդլյանել տարածքները դեպի արևելք, պարտություն է կրել [[Բենգալիա]]յի [[Պալա]]յի թագավորի կողմից{{sfn|Stein|1998|pp = 119–120}}։ Չալուկյաները, փորձելով իրենց տարածքն ընդլայնել դեպի հարավ, պարտություն են կրել հեռավոր հարավից եկած [[Պալավաներ|Պալավանի]] նկատմամբ, որոնց ավելի հարավից իրենց հերթին դիմակայում էին [[Պանդիա (դինաստիա)|Պանդիաները]] և [[Չոլա (դինաստիա)|Չոլաները]]{{sfn|Stein|1998|pp = 119–120}}։ Այս ժամանակաշրջանի ոչ մի կառավարիչ չի կարողացել ստեղծել կայսրություն և հետևողականորեն վերահսկել իր հիմնական տարածաշրջանից դուրս գտնվող հողերը{{sfn|Stein|1998|p = 132}}։ Այս ընթացքի հովվական ժողովուրդները, որոնց հողերը մաքրվել էին աճող գյուղատնտեսական տնտեսության համար տեղ ազատելուց համար, ընդգրկվել էին կաստային հասարակության մեջ որպես նոր ոչ ավանդական իշխող դասեր{{sfn|Stein|1998|pp = 121–122}}։ Կաստային համակարգը, հետևաբար, սկսել էր տարածաշրջանային տարբերությունները դրսևորել{{sfn|Stein|1998|pp = 121–122}}։

6-րդ և 7-րդ դարերում առաջին կրոնական օրհներգերը ստեղծվել են [[թամիլերեն]]ով{{sfn|Stein|1998|p = 123}}։ Դրանք ընդօրինակվում էին ամբողջ Հնդկաստանում, ինչը հանգեցրել է [[հինդուիզմ]]ի վերածննդին և [[Հնդկաստանի լեզուներ|ենթամայրցամաքի բոլոր ժամանակակից լեզուների]] զարգացման{{sfn|Stein|1998|p = 123}}։ Հնդկական թագավորական իշխանությունը, մեծ և փոքր տաճարները, որոնք հովանավորվում էին նրանց կողմից, մայրաքաղաքներ էին ներգրավում մեծ թվով քաղաքացիներ, որոնք նույնպես դարձել էին տնտեսական կենտրոններ{{sfn|Stein|1998|p = 124}}։ Տարբեր չափսերի տաճարային քաղաքները սկսել էին հայտնվել ամենուր, քանի որ Հնդկաստանը ենթարկվել էր այլ ուրբանիզացիայի{{sfn|Stein|1998|p = 124}}։ 8-րդ և 9-րդ դարերում դրա հետևանքները զգալի էին [[Հարավարևելյան Ասիա]]յում, քանի որ Հարավային Հնդկաստանի մշակույթն ու քաղաքական համակարգերը արտահանվել էին այն հողերը, որոնք դարձել են ժամանակակից [[Մյանմար]]ի, [[Թայլանդ]]ի, [[Լաոս]]ի, [[Կամբոջա]]յի, [[Վիետնամ]]ի, [[Ֆիլիպիններ]]ի, [[Մալայզիա]]յի և [[Ճավա]]յի մասը{{sfn|Stein|1998|pp = 127–128}}։ Հնդկական վաճառականները, գիտնականները և երբեմն բանակները ներգրավված էին այս փոխանցման մեջ։ Հարավարևելյան ասիացիներն իրենց վրա էին վերցրել նախաձեռնությունը՝ շնորհիվ իրենց լեզուներով հնդկական սեմինարիաների, բազմաթիվ այցելությունների և [[Բուդդայականություն|բուդդայական]] և [[Հինդուիզմ|հինդուիստական]] տեքստերի թարգմանության{{sfn|Stein|1998|pp = 127–128}}։
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = right
 | ուղղություն = horizontal 
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=(Ձախ կողմում) Հնդկաստանը մ.թ. 1398 թվականին, [[Դելիի սուլթանություն|Դելիի սուլթանության]] ընթացքում, (աջ կողմում) [[Քութբ Մինար]], կառուցվել է [[Դելիի սուլթան]]ի՝ [[Իլտուտմիշ]]ի կողմից}}
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #FDF5E6
 | լայնություն = 360

 | պատկեր1 = India in 1398 Joppen.jpg
 | լայնություն1 =

 | պատկեր2 = Qutb minar ruins.jpg
 | լայնություն2 = 
}}
10-րդ դարից հետո [[Կենտրոնական Ասիա]]յի իսլամադավան երկրների քոչվոր տոհմերը, օգտագործելով արագ ձիերից կազմված [[հեծելազոր]]ը և հավաքելով մեծ բանակներ, որոնք միավորված էին էթնիկ պատկանելությամբ և կրոնով, բազմիցս գրավել են Հարավային Ասիայի հյուսիսարևմտյան հարթավայրերը, ինչը 1206 թվականին հանգեցրել է [[Դելիի սուլթանություն|Դելիի իսլամական սուլթանության]] ստեղծմանը{{sfn|Ludden|2002|p = 68}}։ Սուլթանությունը պետք է վերահսկեր Հյուսիսային Հնդկաստանի մեծ մասը և Հարավային Հնդկաստանում շատ հարձակումներ իրականացներ։ Չնայած սկզբնապես սուլթանությունը կործանարար էր հնդկական վերնախավի համար, այն հիմնականում իր ոչ մուսուլման բնակչությանը թողել է իր սեփական օրենքներին և սովորույթներին ենթակա{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 47}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 6}}։ 13-րդ դարում բազմիցս ետ մղելով [[Մոնղոլական կայսրություն|մոնղոլական ռազմանավերի]] հարձակումները՝ սուլթանությունը Հնդկաստանին փրկել է ավերածությունից, որը այցելել էր Արևմտյան և Կենտրոնական Ասիա՝ հիմք դնելով մայրցամաքում այդ տարածաշրջանի վազող զինվորների, գիտնականների, միստիկների, առևտրականներ, արվեստագետների և արհեստավորների բազմադարյա [[արտագաղթ]]ը, դրանով իսկ հյուսիսում ստեղծելով սինկրետական հնդկա-իսլամական մշակույթը{{sfn|Ludden|2002|p = 67}}{{sfn|Asher|Talbot|2008|pp = 50–51}}։ Սուլթանության արշավանքը և Հարավային Հնդկաստանի տարածաշրջանային թագավորությունների թուլացումը ճանապարհ եմ հարթել տեղի [[Վիջայանագարի կայսրություն|Վիջայանագարի կայսրության]] առաջացման համար{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 53}}։ Ընդունելով [[շիվայիզմ|շիվայիստների]] ուժեղ ավանդույթը և հենվելով սուլթանության ռազմական տեխնոլոգիաների վրա՝ կայսրությունը սկսել է վերահսկել [[Հնդկական թերակղզի|Հնդկաստանի թերակղզու]] մեծ մասը{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 12}}, որը երկար ժամանակ պետք է ազդեր Հարավային Հնդկաստանի հասարակության վրա{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 53}}։

=== Վաղ ժամանակակից Հնդկաստան ===
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = left
 | ուղղություն = horizontal 
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=(Ձախ կողմում) Հնդկաստանը 1525 թվականին, (Աջ կողմում) Հնդկաստանի քարտեզը 1605 թվականին։}}
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #FDF5E6
 | լայնություն = 360

 | պատկեր1 = India in 1525 Joppen Hi Def.jpg
 | լայնություն1 =

 | պատկեր2 = India in1605 Joppen Hi Def.jpg
 | լայնություն2 = 
}}
16-րդ դարի սկզբին հյուսիսային Հնդկաստանը, որն այդ ժաման��կ հիմնականում գտնվում էր մուսուլմանների իշխանության ներքո{{sfn|Robb|2001|p = 80}}, կրկին ընկել է [[Կենտրոնական Ասիա]]յի զինվորների նոր սերնդի գերազանց շարժունակության և կրակային հզորության առջև{{sfn|Stein|1998|p = 164}}։ Արդյունքում [[Մեծ մողոլների կայսրություն]]ը արմատախիլ չէր արել տեղական հասարակությունները, որոնց այն ղեկավարում էր։ Դրա փոխարեն կայսրությունը հավասարակշռում և խաղաղեցնում էր նրանց բազմազան և ներառական իշխող վերնախաղերի կողմից վարչական նոր գործունեության միջոցով՝{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 115}}{{sfn|Robb|2001|pp = 90–91}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 17}} հանգեցնելով ավելի համակարգված, կենտրոնացված և միատեսակ կառավարման{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 152}}։ Հրաժարվելով ցեղային կապերից և իսլամական ինքնությունից, հատկապես [[Աքբար Մեծ|Աքբար]]ի օրոք՝ Մեծ մողոլներն իրենց հսկայական թագավորությունները միավորել են գրեթե աստվածային կարգավիճակ ունեցող կայսրին հավատարմության միջոցով, որն արտահայտված էր պարսկական մշակույթի միջոցով{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 17}}։ [[Մեծ մողոլների կայսրություն|Մեծ մողոլների պետության]] տնտեսական քաղաքականությունը, որն իր եկամուտների մեծ մասը ստանում էր գյուղատնտեսության միջոցով{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 158}}, և որը սահմանում էր հարկերի վճարումը լավ կարգավորվող արծաթե արժույթով{{sfn|Stein|1998|p = 169}}, ստիպում էր գյուղացիներին և արհեստավորներին դուրս գալ ավելի մեծ շուկաներ{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 152}}։ Հարաբերական աշխարհը, որն աջակցում էր կայսրությանը 17-րդ դարի մեծ մասում, Հնդկաստանի տնտեսական աճի գործոնն էր{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 152}}, ինչը հանգեցրել էր [[Գեղանկարչություն|գեղանկարչության]], գրական ձևերի, [[տեքստիլ]]ի և ճարտարապետության ավելի մեծ հովանավորությանը{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 186}}։ Հյուսիսային և Արևմտյան Հնդկաստանի հարակից սոցիալական խմբերը, ինչպիսիք են [[Մարատհական կայսրություն|մարատհները]], ռաջպուտները և [[Սիկհական պետություն|սիկհերը]], Մեծ մողոլների կառավարման ժամանակ կրկին ձեռք էին բերել ռազմական և կառավարման հավակնություններ, ինչը համագործակցության կամ դժբախտությունների շնորհիվ նրանց տվել է ինչպես ճանաչում, այնպես էլ ռազմական փորձ{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 23–24}}։ Մեծ մողոլների օրոք առևտրի ընդլայնումը հանգեցրել է հարավային և արևելյան Հնդկաստանի ափի երկայնքով նոր հնդկական առևտրային և քաղաքական վերնախավերի առաջացման{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 23–24}}։ Կայսրության փլուզումից հետո այդ վերնախավերից շատերը կարողացել էին փնտրել և վերահսկել իրենց սեփական գործերը{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 256}}։
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = right
 | ուղղություն = horizontal 
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=(Ձախ կողմում) Հնդկաստանը [[Բրիտանական արևելահնդկական ընկերություն|Բրիտանական արևելահնդկական ընկերության]] տիրապետության ներքո 1795 թվականին, (Աջ կողմում) Հնդկաստանը 1848 թվականին։}}
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #FDF5E6
 | լայնություն = 360

 | պատկեր1 = India in 1795 Joppen High Def.jpg
 | լայնություն1 =

 | պատկեր2 = India in 1848 Joppen.jpg
 | լայնություն2 = 
}}
[[Պատկեր:India 1835 2 Mohurs.jpg|360px|մինի|աջից|1835 թվականին Ընկերության կողմից թողարկված երկու շաքարային ոսկե մետաղադրամ՝ Ուիլյամ IV-ի կիսանդրիով]]
[[18-րդ դար]]ի սկզբին, երբ առևտրային և քաղաքական տիրապետությունների միջև սահմանները գնալով ավելի լղոզված էին դառնում, մի շարք եվրոպական առևտրային ընկերություններ, որոնց թվում էր նաև անգլիական [[Բրիտանական արևելահնդկական ընկերություն|Արևելահնդկական ընկերություն]]ը, ստեղծել են ափամերձ ուղեկալներ{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 286}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 44–49}}։ Ծովերի, մեծ ռեսուրսների նկատմամբ Բրիտանական արևելահնդկական ընկերության վերահսկողությունը, ավելի կատարյալ ռազմական ուսուցումը և տեխնոլոգիաները հանգեցրել են նրան, որ այն ավելի էր լարում իր ռազմական ուժերը և գրավիչ դարձնում հնդկական վերնախավի մի մասի համար։ Այդ գործոնները վճռորոշ դեր են խաղացել՝ թույլ տալով ընկերությանը մինչև 1765 թվականը վերահսկողություն հաստատել [[Բենգալիա|Բենգալյան]] տարածաշրջանի նկատմամբ և երկրորդ պլան մղել այլ եվրոպական ընկերություններին{{sfn|Robb|2001|pp = 98–100}}{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 286}}{{sfn|Ludden|2002|pp = 128–132}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 51–55}}։ Բենգալիայի հարստություններին հետագա հասանելիությունը և նրա բանակի ուժի և թվաքանակի հետագա ավելացումն ընկերությանը թույլ են տվել 1820-ական թվականներին անեքսիայի ենթարկել կամ իրեն ենթարկել Հնդկաստանի տարածքի մեծ մասը{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 68–71}}։ Հնդկաստանն այն ժամանակ այլևս արդյունաբերական ապրանքներ չէր արտահանում, ինչպես երկար ժամանակ էր, այլ [[Բրիտանական կայսրություն|Բրիտանական կայսրությանը]] հումք էր մատակարարում։ Շատ պատմաբաններ դա համարում են [[Հնդկաստանի եվրոպական գաղութացում|Հնդկաստանի գաղութացման ժամակաշրջանի]] սկիզբը{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 286}}։ Այդ ժամանակ, երբ նրա տնտեսական հզորությունը լրջորեն սահմանափակված էր բրիտանական խորհրդարանի կողմից և վերածվել էր բրիտանական վարչակազմի զենքի, ընկերությունը սկսել էր գիտակցաբար դուրս գալ ոչ տնտեսական ասպարեզներ, ինչպիսիք են կրթությունը, սոցիալական բարեփոխումները և մշակույթը{{sfn|Asher|Talbot|2008|p = 289}}։

=== Ժամանակակից Հնդկաստան ===
{{Տես նաև|Պակիստանա-հնդկական հակամարտություն}}
Պատմաբանները կարծում են, որ Հնդկաստանի ժամանակակից դարաշրջանը սկսվել է 1848 և 1885 թվականների միջև։ 1848 թվականին [[Բրիտանական արևելահնդկական ընկերություն|Բրիտանական արևելահնդկական ընկերության]] գեներալ-նահանգապետի պաշտոնում [[Ջեյմս ԷնդրյուԴալհուզի|Լորդ Դալհուզիի]] նշանակումը նախադրյալներ էր ստեղծել ժամանակակից պետությանը անհրաժեշտ փոփոխությունների համար։ Դրանք ներառում էին ինքնիշխանության միավորումն ու տարանջատումը, բնակչության հանդեպ վերահսկողությունը և քաղաքացիների կրթությունը։ Տեխնոլոգիական փոփոխությունները, ինչպես նաև երկաթուղիների, ջրանցքների և հեռագրությունները, կատարվել էին էին [[Եվրոպա]] նրանց մուտքից անմիջապես հետո{{sfn|Robb|2001|pp = 151–152}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 94–99}}{{sfn|Brown|1994|p = 83}}{{sfn|Peers|2006|p = 50}}։

Սակայն ընկերության հանդեպ դժգոհությունը նույնպես աճել է այդ ընթացքում և առաջացրել [[Հնդկական ժողովրդական ապստամբություն|1957 թվականի հնդկական ապստամբությունը]]։ Տարբեր վրդովմունքներով և պատկերացումներով սնվող, ներառյալ բրիտանական ոճով ագրեսիվ սոցիալական բարեփոխումները, խիստ հողային հարկերը և ժողովրդի հանդեպ որոշ հարուստ հողատերերի և արքայազների դաժան վերաբերմունքը, ապստամբությունը ցնցել է Հյուսիսային և Կենտրոնական Հնդկաստանի շատ շրջաններ և խարխլել ընկերության կառավարման հիմքերը{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 100–103}}{{sfn|Brown|1994|pp = 85–86}}։ Թեև ապստամբությունը ճնշվել է 1858 թվականին, այն հանգեցրել է [[Բրիտանական արևելահնդկական ընկերություն|Արևելահնդկական ընկերության]] լուծարմանը և բրիտանական կառավարության կողմից [[Բրիտանական Հնդկաստան|Հնդկաստանի]] անմիջական կառավարմանը։ Հռչակելով [[ունիտար պետություն]] և աստիճանական, բայց սահմանափակ բրիտանական խորհրդարանական համակարգը, նոր կառավարիչները նաև պաշտպանել են արքայազններին և հողատերերին, որպես ապագա անկարգություններից ֆեոդալական երաշխիք{{sfn|Stein|1998|p = 239}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 103–108}}։ Հետագա տասնամյակների ընթացքում հասարակական կյանքը աստիճանաբար զարգացել է ամբողջ Հնդկաստանում, ինչը, ի վերջո, հանգեցրել է 1885 թվականին [[Հնդկական ազգային կոնգրես]]ի ստեղծման{{sfn|Robb|2001|p = 183}}{{sfn|Sarkar|1983|pp = 1–4}}{{sfn|Copland|2001|pp = ix–x}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 123}}։
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = left
 | ուղղություն = horizontal 
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=Բրիտանական Հնդկաստանի քարտեզը 1909 թվականին։}}
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #FDF5E6
 | լայնություն = 360

 | պատկեր1 = British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg
 | լայնություն1 = 
}}
19-րդ դարի երկրորդ կեսին տեխնոլոգիաների արագ աճը և գյուղատնտեսության առևտրայնացումը նշանավորվել են տնտեսական անկումներով, շատ մանր ֆերմերներ կախվածության մեջ էին հեռավոր շուկաների քմահաճույքներից{{sfn|Stein|1998|p = 260}}։ Գրանցվում էր մեծածավալ [[հացադուլ]]ների թվի աճ{{sfn|Bose|Jalal|2011|p = 117}}, և չնայած հնդկական հարկատուների կողմից իրականացվող [[ինֆրակառուցվածք]]ի զարգացման ռիսկերին, արդյունաբերության մեջ հնդիկների համար քիչ աշխատատեղեր են ստեղծվել{{sfn|Stein|1998|p = 258}}։ Դրան կային նաև լավ հետևանքներ՝ առևտրային ցանցեր, հատկապես նորաստեղծ [[Փանջաբ]]ում, որոնք հանգեցրել են ներքին սպառման սննդամթերքի արտադրության աճի{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 126}}։ Երկաթուղային ցանցն օգնություն է ցուցաբերել կարիքավորներին{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 97}} նվազեցնելով բեռնափոխադրումների ծախսերը{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 97}}, և օգնել հնդկական զարգացող արդյունաբերությանը{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 126}}։

[[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո, որին մասնակցել էին մոտ մեկ միլիոն հնդիկ{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 163}}, նոր շրջան է սկսվել։ Այն նշանավորվել է բրիտանական բարեփոխումներով, բայց նաև ռեպրեսիվ օրենսդրությամբ, ինքնակառավարմանն ուղղված հնդկական կոչերով և համագործակցությունից հրաժարվելու համար [[Հնդկաստանի ազգային-ազատագրական շարժում|ոչ բռնի շարժման]] սկսմամբ, որի առաջնորդն ու անփոփոխ խորհրդանիշը դարձել էր [[Մահաթմա Գանդի]]ն{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 167}}։ 1930-ական թվականների ընթացքում բրիտանական օրենսդրական բարեփոխումը դանդաղ է իրականացվել, և [[Հնդկական ազգային կոնգրես]]ը հաղթանակ է տարել անցած ընտրություններում{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 195–197}}։ Հաջորդ տասնամյակը լի է եղել ճգնաժամերով՝ Հնդկաստանի մասնակցությունը [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ին, համագործակցությունից հրաժարվելու Կոնգրեսի վերջին հրումը և մուսուլմանների ազգայնականության աճը։ Այդ բոլոր ճգնաժամերը սահմանափակվել են 1947 թվականի ճգնաժամի գալուստով, բայց մեղմացվել Հնդկաստանի երկու պետությունների բաժանմամբ՝ Հնդկաստան և Պակիստան{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 203}}։
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = right
 | ուղղություն = horizontal 
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=[[Ջավահառլալ Ներու]]ն [[Մահաթմա Գանդի]]ի հետ միասին։}}
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #F5F5F5
 | լայնություն = 240

 | պատկեր1 = Nehru gandhi.jpg
 | լայնություն1 = 
}}
Հնդկաստանի՝ որպես անկախ պետության պատկերացման համար կենսական նշանակություն է ունեցել նրա [[Հնդկաստանի սահմանադրություն|սահմանադրությունը]]{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 274}}։ Սահմանադրության մշակման աշխատանքներն ավարտվել են 1950 թվականին, որը հաստատել է աշխարհիկ և ժողովրդավարական հանրապետություն{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 231}}։ Այն ժողովրդավարություն է պահպանել քաղաքացիական ազատությունների, ակտիվ Գերագույն դատարանի և զգալի չափով անկախ մամուլի հետ{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 265–266}}։ Տնտեսական ազատականացումը, որը սկսվել էր 1990-ական թվականներին, ստեղծել է քաղաքային խոշոր միջին խավ{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 266–270}}, Հնդկաստանը դարձրել է աշխարհի [[Աշխարհի երկրներն ըստ ՀՆԱ-ի|ամենաարագ աճող տնտեսություններից]] մեկը{{sfn|United States Department of Agriculture}}, և բարելավել նրա աշխարհաքաղաքական ազդեցությունը։ Հնդկական ֆիլմերը, երաժշտությունը և հոգևոր ուսմունքները մեծ դեր են խաղում համաշխարհային մշակույթի մեջ{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 265–266}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|p = 253}}։ 1947 թվականին [[Ջամմու և Քաշմիր]]ի տարածքային պատկանելիության հարցի պատճառով Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև [[Պակիստանա-հնդկական հակամարտություն|հակամարտություն]] է սկսվել, որը դարձել է չորս պատերազմների պատճառ{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 265–266}}{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 247–248}}։ Պակիստանա-հնդկական միջուկային մրցակցությունն իր գագաթանակետին է հասել 1998 թվականին{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 293–295}}։ Հնդկաստանն այդ շրջանում սահմանային խնդիրներ է ունեցել նաև [[Չինաստան]]ի հետ{{sfn|Metcalf|Metcalf|2006|pp = 247–248}}։

== Աշխարհագրություն ==
{{Main|Հնդկաստանի աշխարհագրություն}}
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = right
 | ուղղություն = horizontal
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #FDF5E6
 | ֆոնի գույն = #FDF5E6
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=(Ձախից) Հնդկաստանի օրոգրաֆիական առանձնահատկությունները ներառում են [[Գանգես]]ի և [[Ինդոս]]ի վայրերը, [[Արևմտյան Գաթեր|Արևմտյան]] և [[Արևելյան Գաթեր|Արևելյան]] գաթերը, [[Տար անապատ]]ները, [[Արավալի]] բլուրները, [[Սատուրա]]յի և [[Վինդհա]]յի լեռնաշղթաները։<br/> (Աջից) Հնդկաստանի հարավարևելյան մասում ամառային մուսոնի ժամանակ քամու ներթափանցման և ուղղության միջին ամսաթվերը։}} 
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #FDF5E6
 | լայնություն = 360

 | պատկեր1 = India Orographical Features Plate 4, Imperial Gazetteer of India, Atlas, 1909.jpg
 | լայնություն1 = 400

 | պատկեր2 = India southwest summer monsoon onset map en.svg
 | լայնություն2 = 400
}}
[[Պատկեր:Parked boats at Anjarle Creek.jpg|մինի|300px|Ձկնորսական նավակները կանգնեցված և կապված են միմյանց մոտեցող [[Մուսոններ|մուսոնային]] փոթորկի ժամանակ, որոնց մութ ամպերը տեսանելի են վերևում: Ձկնորսական նավակները գտնվում են Անժարլում՝ [[Մահարաշտրա]]յի ափամերձ գյուղում]]
Հնդկաստանը զբաղեցնում է [[Հնդկական թերակղզի|Հնդկական թերակղզու]] մեծ մասը, որը գտնվում է [[Հնդ-ավստրալիական պլատֆորմ]]ի մի մասի՝ [[Հնդկական պլատֆորմ|Հնդկական տեկտոնական պլատֆորմի]] գագաթին{{sfn|Ali|Aitchison|2005}}։ Հնդկաստանում սահմանող երկրաբանական գործընթացները սկսվել են 75 միլիոն տարի առաջ, երբ հնդկական պլատֆորմը, որն այդ ժամանակ գտնվում էր հարավային [[Գոնդվանա]] գերմայրցամաքի կազմում, սկսել էր [[Սալերի տեկտոնիկա|շարժվել]] դեպի հյուսիս-արևելք, որը պայմանավորված էր դեպի հարավ-արևմուտք ծովի հատակի տարածմամբ, այնուհետև հարավ և հարավ-արևելք{{sfn|Ali|Aitchison|2005}}։ Միաժամանակ նրանից հյուսիս-արևելք գտնվող [[Թետիս (օվկիանոս)|Թետիս]] ընդարձակ օվկիանոսային [[Օվկիանոսային ընդերք|ընդերքը]], սկսվել էր ներծծվել [[Եվրասիական պլատֆորմ]]ի տակ{{sfn|Ali|Aitchison|2005}}։ Այդ երկու գործողությունները, որոնք պայմանավորված էին Երկրի [[Թիկնոց (երկրաբանություն)|թիկնոցի]] [[կոնվեկցիա]]յով, ստեղծել են [[Հնդկական օվկիանոս]] և հանգեցրել այն բանին, որ հնդկական մայրցամաքային ընդերքը, ի վերջո, հրել է Եվրասիային և բարձրացրել [[Հիմալայներ]]{{sfn|Ali|Aitchison|2005}}։ Ծագող [[Հիմալայներ]]ից անմիջապես դեպի հարավ պլատֆորմների շարժումը ստեղծել է լայն [[Իջվածքներ|իջվածք]], որն արագ լցվել է գետային նստվածքներով{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|p = 7}}, և այժմ կազմում է [[Ինդոս-Գանգեսյան հարթավայր]]ը{{sfn|Prakash et al.|2000}}։ Հինավուրց [[Արավալիի լեռնաշղթա]]յով հարթավայրից կտրված մասում գտնվում է [[Թար անապատ]]ը{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|p = 11}}։

Սկզբնական հնդկական պլատֆորմը պահպանվել է որպես թերակղզային Հնդկաստան՝ Հնդկաստանի ամենահին և երկրաբանորեն առավել կայուն մասը։ Այն ձգվում է դեպի հյուսիս մինչև [[Սատպուրա]] և կենտրոնական Հնդկաստանում մինչև [[Վինդհյա]]։ Այս զուգահեռ շղթաները ձգվում են [[Գուջարաթ]]ում մինչև [[Արաբական ծով]], արևմուտքում՝ մինչև ածխով հարուստ [[Չոտա Նագպուր սարահարթ|Չոտա Նագպուր]] սարահարթը և արևելքում մինչև [[Ջարկանդ]]{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|p = 8}}։ Հարավում մնացած թերակղզային ցամաքային զանգվածը, [[Դեկանի սարահարթ]]ը, արևմուտքից և արևելքից շրջափակված է ափամերձ լեռնաշղթաներով, որոնք հայտնի են որպես [[Արևմտյան Գաթեր|Արևմտյան]] և [[Արևելյան Գաթեր|Արևելյան]] Գաթեր{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|pp = 9–10}}։ Սարահարթը պարունակում է երկրի ամենահին լեռնային կազմավորումները, որոնցից մի քանիսին ավելի քան մեկ միլիարդ տարի է։ Այսպիսով, Հնդկաստանը ընկած է [[հասարակած]]ից հյուսիս՝ 6°44' և 35°30' հյուսիսային լայնությունների, 68°7' և 97°25' արևելյան երկարությունների միջև{{sfn|Ministry of Information and Broadcasting|2007|p = 1}}։

Հնդկաստանի առափնյա գծի երկարությունը կազմում է 7 517 կիլոմետր (4700 [[մղոն]]), որից 5 423 կիլոմետրը (3400 մղոն) պատկանում է [[Հնդկական թերակղզի|Հնդկական թերակղզուն]] և 2 094 կիլոմետր (1300 մղոն)՝ [[Անդամանյան կղզիներ|Անդամանյան]], [[Նիկոբարյան կղզիներ|Նիկոբարյան]] և [[Լակշադվիպյան կղզիներ|Լակշադվիպյան]] կղզեխմբերին{{sfn|Kumar|Pathak|Pednekar|Raju|2006}}։ Հնդկական նավատորմի [[Հիդրոգրաֆիկական ցանց|հիդրոգրաֆիկական]] քարտեզների համաձայն՝ մայրցամաքային ջրափնյա գիծը բաղկացած է հետևյալ հատվածներից՝ 43% ավազոտ լողափեր, 11% ժայռոտ ափեր, ներառյալ ժայռերը, և 46%-ը՝ չորացված կամ ճահճային ափեր{{sfn|Kumar|Pathak|Pednekar|Raju|2006}}։

{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի = left
 | ուղղություն = horizontal
 | վերնագիր = 
 | վերնագրի գոտի = center
 | վերնագրի ֆոն = #F5F5DC
 | ֆոնի գույն = #F5F5DC
 | նկարագրություն = {{font|size=110%|font=Sans-serif|text=[[Համպի]]ի մոտակայքում հոսում է [[Տունգաբհադրա]] գետը՝ [[Կրիշնա (գետ)|Կրիշնա]] թերակղզային գետի վտակը, որը թափվում է [[Բենգալյան ծոց]]։ Կորալի կլոր ձևը քարքարոտ ելքերով գետերում այն կայուն է դարձնում<ref name="McgrailBlue2003">{{Citation |last1=Mcgrail |first1=Sean |title=Boats of South Asia |date=2003 |page=257 |url=https://books.google.com/?id=v1eBAgAAQBAJ |publisher=Routledge |isbn=978-1-134-43130-4 |last2=Blue |first2=Lucy |last3=Kentley |first3=Eric}}</ref>։}} 
 | նկարագրության գոտի = center
 | նկարագրության ֆոն = #F5F5DC
 | լայնություն = 220

 | պատկեր1 = Tungabhadra River and Coracle Boats.JPG
 | լայնություն1 = 220
}}
[[Հիմալայներ|Հիմալայան]] ծագման գլխավոր գետերը, որոնք հոսում են Հնդկաստանի տարածքով, ներառում են [[Գանգես]]ը և [[Բրահմապուտրա]]ն, որոնք թափվում են [[Բենգալյան ծոց]]{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|p = 15}}։ Գանգեսի կարևոր վտակներն են [[Ջամնա]]ն և [[Կոշի գետ|Կոշին]]։ Վերջինիս չափազանց ցածր թեքությունը, որը պայմանավորված է երկարատև տիղմով, հանգեցնում է ուժեղ ջրհեղեղների և ուղղության փոփոխության{{sfn|Duff|1993|p = 353}}<ref name="BasuSJ2017-text">{{Citation |last1=Basu |first1=Mahua |title=Fundamentals of Environmental Studies |date=2017 |page=78 |url=https://books.google.com/books?id=nXmLDgAAQBAJ&pg=PA78 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-316-87051-8 |last2=SJ |first2=Xavier Savarimuthu}}</ref>։ Թերակղզու գլխավոր գետերը, որոնց ավելի կտրուկ թեքությունները խոչընդոտում են իրենց ջրերի խորտակմանը, ներառում են [[Գոդավարի]]ն, [[Մահանադի]]ն, [[Կավերի]]ն և [[Կրիշնա (գետ)|Կրիշնան]], որոնք նույնպես թափվում են Բենգալյան ծոց{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|p = 16}}, ինչպես նաև [[Նարմադա (գետ)|Նարմադան]] և [[Տապտի (գետ)|Տապտին]], որոնք թափվում են [[Արաբական ծով]]{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|p = 17}}։ Ծովափնյա առանձնահատկությունները ներառում են ճահճային [[Կատչայի Ռան]]ն Արևմտյան Հնդկաստանում և ջրաբերակային [[Սանդբարբան]] դելտան Արևելյան Հնդկաստանում, որոնցից վերջինը բաժանված է Բանգլադեշի հետ{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|p = 12}}։ Հնդկաստանն ունի երկու [[կղզեխումբ]]՝ [[Լակշադվիպ]], [[օղակակղզի|կորալյան օղակակղզիներ]] Հնդկաստանի հարավարևմտյան ափին, և Անդամանյան և Նիկոբարյան կղզիները՝ հրաբխային շղթա [[Անդամանյան ծով]]ում{{sfn|Dikshit & Schwartzberg|p = 13}}։

Հնդկաստանի կլիման գտնվում է [[Հիմալայներ]]ի և [[Թար անապատ]]ի ուժեղ ազդեցության տակ{{sfn|Chang|1967|pp = 391–394}}։ Հիմալայները խոչընդոտում են Կենտրոնական Ասիայի սառը [[կարաբատիկյան քամիներ]]ի ներթափանցմանը՝ Հնդկական թերակղզու մեծ մասում պահպանելով ավելի տաք եղանակ, քան նմանատիպ լայնությունների մեծ մասում{{sfn|Posey|1994|p = 118}}{{sfn|Wolpert|2003|p = 4}}։ Թար անապատը կարևոր դեր է խաղում խոնավ հարավարևմտյան ամառային [[Մուսոններ|մուսոնային քամիների]] ներթափանցման մեջ, որոնք հունիսից մինչև հոկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում ապահովում են Հնդկաստանի տեղումների մեծ մասը{{sfn|Chang|1967|pp = 391–394}}։ Հնդկաստանում գերակշռում են չորս հիմնական կլիմայական տիպերը՝ [[Արևադարձային կլիմա|արևադարձային խոնավ]], [[Արևադարձային կլիմա|արևադարձային չոր]], [[Մերձարևադարձային կլիմա|մերձարևադարձային խոնավ և լեռնային]]{{sfn|Heitzman|Worden|1996|p = 97}}։

== Քաղաքականություն և կառավարություն ==
=== Քաղաքականություն ===
{{Main|Հնդկաստանի քաղաքականությունը}}
[[Պատկեր:Barack_Obama_at_Parliament_of_India_in_New_Delhi_addressing_Joint_session_of_both_houses_2010.jpg|մինի|Խորհրդարանի համատեղ նիստը [[Սանսադ Բհավան]]ում]]
Հնդկաստանն աշխարհի ամենաբնակեցված ժողովրդավար երկիրն է {{sfn|United Nations Population Division}}։ Այն [[խորհրդարանական հանրապետություն]] է [[բազմակուսակցական համակարգ]]ով {{sfn|Burnell|Calvert|1999|p=125}}։ Ունի 40 [[Տարածքային կուսակցություն|տարածքային]] և 7 [[ազգային կուսակցություններ]], այդ թվում՝ [[Հնդկական ազգային կոնգրես|Հնդկաստանի ազգային կոնգրեսն]] ու [[Բհարաթիյա Ջանաթա կուսակցությունը (ԲՋԿ]]) {{sfn|Election Commission of India}}։ [[Հնդկական ազգային կոնգրես|Կոնգրես]]ն ունի [[ձախ կենտրոնամետ]]<ref>{{Cite journal |last1=Saez |first1=Lawrence |last2=Sinha |first2=Aseema |year=2010 |title=Political cycles, political institutions and public expenditure in India, 1980–2000 |url=https://archive.org/details/sim_british-journal-of-political-science_2010-01_40_1/page/91 |journal=British Journal of Political Science |volume=40 |issue=1 |pages=91–113 |doi=10.1017/s0007123409990226}}</ref>, իսկ [[ԲՋԿ]]-ն՝ [[աջակողմյան քաղաքական]] կողմնորոշում {{sfn|Malik|Singh|1992|pp=318–336}}{{sfn|BBC|2012}}{{sfn|Banerjee|2005|p=3118}}։ 1950-ականներից  (երբ Հնդկաստանն առաջին անգամ հռչակվեց հանրապետություն) 1980-ականներն ընկած ժամանակահատվածում [[Կոնգրես]]ը կազմում էր [[խորհրդարանական մեծամասնություն]], իսկ 80-ականներից հետո պայքարի մեջ մտավ նաև ԲՋԿ-ն {{sfn|Sarkar|2007|p=84}}, ինչպես նաև տարածքայի մի շարք կուսակցություններ, որոնց ջանքերով շատ հաճախ ստեղծվել են [[Բազմակուսակցական համակարգ|բազմակուսակցական]] [[կոալիցիոն կառավարություն]]ներ {{sfn|Chander|2004|p=117}}։

Հնդկաստանի Հանրապետության առաջին երեք ընտրությունների արդյունքում հեշտ հաղթանակ տարավ [[Ջավահառլալ Ներու|Ջավահարլալ Ներուի]] գլխավորած [[Կոնգրես]]ը։ 1964 թ․ Ներուի մահից հետո [[Լալ Բահադուր Շասթրի]]ն դարձավ վարչապետ, ում 1966 թ․ հանկարծակի մահից հետո 1966 և 1971 թթ․ ընտրությունների արդյունքում Կոնգրեսը գլխավորեց [[Ինդիրա Գանդի]]ն։ 1975 թ․ հայտարարված արտակարգ դրության պատճառով առաջացած հասարակական դժգոհության արդյունքում 1977 թ. քվեարկության միջոցով Կոնգրեսը լուծարվեց։ Գլուխ եկավ [[Ջանաթա կուսակցություն]]ը, որը դեմ էր արտակարգ դրությանը։ Այս կառավարությունը, սակայն, գոյատևեց ընդամենը 2 տարի։ 1980 թ․ վերադառնալով Կոնգրես՝ 4 տարի անց Ինդիրա Գանդին սպանվեց, ում հաջորդեց իր որդին՝ [[Ռաջիվ Գանդի]]ն, ով մեկ տարի անց հեշտ հաղթանակ տարավ [[համազգային ընտրություններ]]ում։ Կոնգրեսը կրկին լուծարվեց 1989 թ․, երբ նոր ձևավորված [[Ջանաթա Դալ]] ու Ձախ Ճակատ կուսակցությունների կազմած [[Ազգային Ճակատ]] կոալիցիան 1989 թ․ հաղթեց ընտրություններում։ Այս կառավարությունը ևս գոյատևեց երկու տարի {{sfn|Bhambhri|1992|pp=118, 143}}։ 1991 թ․ անցկացված ընտրություններին որևէ կուսակցություն [[բացարձակ մեծամասնական հաղթանակ]] չտարավ։ Իբրև ամենամեծ միասնական կուսակցություն՝ Կոնգրեսը, կարողացավ կազմել [[փոքրամասնական կառավարություն]], որի առաջնորդը դարձավ [[Պ․ Վ․ Նարասիմա Ռաոն]] {{sfn|The Hindu 2008}}[[Պատկեր:Rashtrapati_Bhavan_Wide_New_Delhi_India.jpg|մինի|[[Ռաշտրապատի Բհավա]]ն [[Հնդկաստանի նախագահ]]ի [[Պաշտոնական նստավայր|պաշտոնակն նստավայրն]] է]]

1996 թ․ ընտրություններից հետո երկու տարի քաղաքական խառնաշփոթ էր տիրում։ Որոշ ուժեր կազմում էին [[Կոալիցիա|կոալիցաներ]], որոնք շատ կարճ կյանք էին ունենում։ Կարճ ժամանակ անց՝ 1996 թ․, կառավարության գլուխ եկավ ԲՋԿ-ն, որին հաջորդեցին [[Միացյալ ճակատային կոալիցիա|Միացյալ ճակատային երկու կոալիցիաներ,]] որոնցից երկուսն էլ մեծապես կախված էին [[արտաքին աջակցություն]]ից։ 1998 թ․ ԲՋԿ-ին հաջողվեց կազմել [[Ազգային Դեմոկրատական Դաշինքը (ԱԴԴ)]], որի առաջնորդն էր [[Աթալ Բիհարի Վաջպային]]։ Այսպիսով, ԱԴԴ-ն առաջին ոչ [[կոնգրեսական]], [[կոալիցիոն կառավարություն]]ն էր, որին հաջողվեց իշխանության գլխին մնալ 5 տարի շարունակ {{sfn|Dunleavy|Diwakar|Dunleavy|2007}}։  2004 թ․ ևս որևէ կուսակցություն [[Բացարձակ մեծամասնություն|բացարձակ մեծամասնությամբ]] քվեներ չունեցավ, որի արդյունքում Կոնգրեսը, որպես [[ամենամեծ միասնական կուսակցություն]], կրկին կազմեց կոալիցա՝ [[Միավորված Առաջադիմական Դաշինք (ՄԱԴ)]]։ ՄԱԴ-ին աջակցում էին [[ձախակողմյան ուժ]]երն ու այն [[պատգամավոր]]ներն, որոնք դեմ էին ԲՋԿ-ին։ 2009 թ․ ընտրություններից հետո ՄԱԴ-ը նորից իշխանության եկավ արդեն ավելի շատ քվեներով, որից հետո այլևս  [[Հնդկաստանի կոմունիստական կուսակցություն]]ներից արտաքին աջակցության կարիք չուներ {{sfn|Kulke|Rothermund|2004|p=384}}։ Նույն թվականին [[Մանմոհան Սինգհ]]ը դարձավ [[Ջավահառլալ Ներու|Ջավահարլալ Ներուից]] հետո առաջին վարչապետը {{sfn|Business Standard|2009}}։ Ներկայիս վարչապետը [[Նարենդրա Մոդի]]ն է, ով նախկինում [[Գուջարաթի]] գլխավոր նախարարն էր։ 2017 թ․ հուլիսի 20-ին [[Ռամ Նաթ Քովինդ]]ն ընտրվեց [[Հնդկաստանի նախագահ|Հնդկաստանի 14-րդ նախագահ]] և հուլիսի 25-ին տվեց իր [[նախագահական երդում]]ը<ref>{{Cite web |date=2017 թ․ հուլիսի 21 |title=Election commission |url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/Result_20072017.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170811012217/http://eci.nic.in/eci_main1/current/Result_20072017.pdf |archivedate=2017 թ․ օգոստոսի 11 |website=eci.nic.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=Oath |url=http://indiatoday.intoday.in/story/ram-nath-kovind-elected-india-14th-president/1/1006696.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170721045522/http://indiatoday.intoday.in/story/ram-nath-kovind-elected-india-14th-president/1/1006696.html |archivedate=2017 թ․ հուլիսի 21 |website=India Today}}</ref><ref>{{Cite news |date=2017 թ․ հուլիսի 25 |title=Highlights: Ram Nath Kovind takes oath as India's 14th President |url=http://indianexpress.com/article/india/ram-nath-kovind-swearing-in-live-updates-india-14th-president-rashtrapati-bhawan-pranab-mukherjee-narendra-modi-4765871/ |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170811010120/http://indianexpress.com/article/india/ram-nath-kovind-swearing-in-live-updates-india-14th-president-rashtrapati-bhawan-pranab-mukherjee-narendra-modi-4765871/ |archivedate=2017 թ․ օգոստոսի 11 |access-date=2017 թ․ օգոստոսի 10 |newspaper=The Indian Express}}</ref>։

=== Կառավարություն ===
{{Main|Հնդկաստանի կառավարությունը|Հնդկաստանի սահմանադրությունը}}
Հնդկաստանը [[դաշնություն]] է, որ կառավարվում է [[խորհրդարանական համակարգ]]ով՝ համաձայն երկրի սահմանադրության, որն էլ հանդիսանում է երկրի [[գերագույն իրավական փաստաթուղթ]]ը։ Լինելով [[ներկայացուցչական ժողովրդավարություն]]՝ Հնդկաստանը հանդիսանում է [[սահմանադրական հանրապետություն]]։ Դաշնությունը Հնդկաստանում սահմանում է առանձին հատվածների, կառավարության և նահանգների միջև [[իշխանության բաշխումը]]։ Կառավարությունն ունի [[զսպումների և հակակշիռների քաղաքականություն]]։ Ինչպես նշված է 1950 թ․ հունվարի 26-ից ուժի մեջ մտած  [[նախաբան]]ում, Հնդկաստանը [[Ինքնիշխան պետություն|ինքնիշխան]], [[Սոցիալիստական դեմոկրատիա|սոցիալիստական]], [[Աշխարհիկ պետություն|աշխարհիկ]], [[Ժողովրդավարություն|ժողովրդավարական հանրապետություն]] է {{sfn|Dutt|1998|p=421}}։  Հնդկաստանի կառավարման ձևը, որ սովորաբար բնութագրվում է իբրև "[[կեղծ դաշնային]]", ունի ավելի ուժեղ կենտրոնական, քան նահանգային բնույթ {{sfn|Wheare|1980|p=28}} և սկսած 1990-ականներից՝ հետզհետե դարձել է ավելի դաշնային [[Քաղաքականություն|քաղաքական]], [[Տնտեսական համակարգ|տնտեսական]] և սոցիալական մի շարք փոփոխությունների արդյունքում {{sfn|Echeverri-Gent|2002|pp=19–20}}{{sfn|Sinha|2004|p=25}}։

Հնդկաստանի կառավարությունն ունի երեք հիմնական ճյուղ<ref>{{Cite web |title=Archived copy |url=http://lawmin.nic.in/olwing/coi/coi-english/coi-4March2016.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416084719/http://lawmin.nic.in/olwing/coi/coi-english/coi-4March2016.pdf |archivedate=2016 թ․ ապրիլի 16 |accessdate=2016 թ․ հուլիսի 16}}</ref>։
*[[Գործադիր իշխանություն|Գործադիր]]. [[Հնդկաստանի նախագահ]]ը երկրի [[պաշտոնական ղեկավար]]ն է {{sfn|Sharma|2007|p=31}}, որն ընտրվում է անուղղակիորեն 5 տարի ժամկետով, [[Ընտրական քոլեջ]]ի կողմից, որն իր հերթին կազմված է ազգային և պետական օրենսդիր մարմինների անդամներից {{sfn|Sharma|2007|p=138}}{{sfn|Gledhill|1970|p=112}}։ Հնդկաստանի վարչապետը կառավարության ղեկավարն է և գործադիր իշխանության զգալի մասը նրան է լիազորված {{sfn|Sharma|1950}}։ Նշանակվելով նախագահի կողմից՝ {{sfn|Sharma|2007|p=162}} վարչապետը պայմանականորեն վայելում է Ստորին պալատում քաղաքական մեծամասնություն ունեցող որևէ դաշինքի կամ կուսակցության աջակցությունը{{sfn|Sharma|1950}}։ Կառավարության գործադիր իշխանությունը կազմված է նախագահից, փոխնախագահից և Նախարարների միության խորհրդից, որի գործադիր հանձնաժողովը Կաբինետն է, և որը ղեկավարում է վարչապետը։ Ցանկացած նախարար, ով ունի նախարարական պորտֆել, պետք է խորհրդարանի որևէ պալատի անդամ լինի {{sfn|Sharma|2007|p=31}}։ Հնդկական խորհրդարանական համակարգում գործադիր իշխանությունը ստորադասվում է օրենսդիր իշխանությանը, վարչապետն իր խորհրդի հետ միասին ուղղակիորեն հաշվետու է խորհրդարանի Ստորին պալատին։ Լինելով գործադիր իշխանության մշտական անդամներ՝ քաղաքացիական ծառայողները իրագործում են գործադիրի բոլոր որոշումները {{sfn|Mathew|2003|p=524}}։
* Օրենսդիր. Հնդկաստանի օրենսդիր մարմինը երկպալատ խորհրդարանն է։ Լինելով Ուեսթմինսթերյան ոճի խորհրդարան՝ այն ունի Վերին պալատ՝ Ռաջիա Սաբհա (Նահանգային խորհուրդ), և Ստորին պալատ՝ Լոկ Սաբհա (Ժողովրդի խորհուրդ) {{sfn|Gledhill|1970|p=127}}։ Ռաջիա Սաբհան մշտական մարմին է, ունի 245 անդամ, որոնք ընտրվում են 6 տարով {{sfn|Sharma|2007|p=161}}։ Նրանցից շատերն անուղղակիորեն ընտրվում են նահանգային կամ տարածքային միավորների օրենսդիր մարմինների կողմից ազգաբնակչության՝ իրենց նահանգի կամ միավորի մասով համամասնական ընտրակարգով {{sfn|Sharma|2007|p=162}}։ Լոկ Սաբհայի 545 անդամներից միայն երկուսը ուղղակիորեն ընտրվում են ժողովրդական քվեարկությամբ։ Նրանք ներկայացնում են միանձնյա ընտրատարածք` հինգ տարի ժամկետով {{sfn|Sharma|2007|p=143}}։ Մյուս երկու անդամները նշանակվում են նախագահի կողմից անգլո-հնդկական համայնքից, եթե նախագահը որոշի, որ նրանք պատշաճ կերպով ներկայացված չեն{{sfn|Sharma|2007|p=360}}։
* Դատական. Հնդկաստանն ունի եռաստիճան անկախ դատական համակարգ {{sfn|Neuborne|2003|p=478}}։ Այն կազմված է Գերագույն դատարանից, որը գլխավորում է Հնդկաստանի գլխավոր դատավորը, բարձրագույն ու մեծ թվով առաջին ատյանի դատարաններից {{sfn|Neuborne|2003|p=478}}։ Գերագույն դատարանն ունի ինքնատիպ իրավասություն այնպիսի գործերի դեպքում, որոնք առնչվում են հիմնարար իրավունքներին, իսկ վերաքննիչ իրավասություն՝ բարձրագույն դատարանների առնչությամբ {{sfn|Sharma|2007|pp=238, 255}}։ Այն ունի սահմանադրությանը հակասող տարածքային կամ պետական օրենքները չեղարկելու իրավասություն {{sfn|Sripati|1998|pp=423–424}}, ինչպես նաև անվավեր ճանաչելու կառավարության ցանկացած գործողություն, որ կհամարի հակասահմանադրական {{sfn|Pylee|2003|b|p=314}}։

=== Ստորաբաժանումները ===
{{Main|Հնդկաստանի վարչական ստորաբաժանումները}}{{See also|Հնդկաստանի քաղաքական ներգրավվածությունը}}
{{Indian states and territories image map|image-width=380}}
{| class="wikitable sortable mw-collapsible floatleft" style="font-size:85%; text-align:center; margin:0 0 1.5em 1.5em;"
|+'''Նահանգներ'''  (1–29) և  '''Միութենական տարածքնռր''' (Ա-Է)
| style="text-align:left;" |1․ [[Անդրա Պռադեշ|Անդռա Պռադեշ]]
| style="text-align:left;" |19. Նագալանդ
|-
| style="text-align:left;" |[[2․ Առունաչալ Պրադեշ]]
| style="text-align:left;" |20. Օդիշա
|-
| style="text-align:left;" |3. [[Ասամ]]
| style="text-align:left;" |21. Պունջաբ
|-
| style="text-align:left;" |4. [[Բիհար|Բիհառ]]
| style="text-align:left;" |22. Ռաջասթան
|-
| style="text-align:left;" |5. [[Չհաթիսգառ]]
| style="text-align:left;" |23. Սիքիմ
|-
| style="text-align:left;" |6. Գոա
| style="text-align:left;" |24. Թամիլ Նադու
|-
| style="text-align:left;" |7. Գուջառաթ
| style="text-align:left;" |25. Թելան��անա
|-
| style="text-align:left;" |8. Հարյանա
| style="text-align:left;" |26. Տռիպուռա
|-
| style="text-align:left;" |9. Հիմաչալ Պռադեշ
| style="text-align:left;" |27. Ութառ Պռադեշ
|-
| style="text-align:left;" |10. Ջամու և Քաշմիր
| style="text-align:left;" |28. Ութարախանդ
|-
| style="text-align:left;" |11. Ջհառխանդ
| style="text-align:left;" |29. Արևմտյան Բենգալի
|-
| style="text-align:left;" |12. Կառնատակա
| style="text-align:left;" |Ա․ Անդաման և Նիկոբառ կղզիներ
|-
| style="text-align:left;" |13. Քեռալա
| style="text-align:left;" |Բ․ Չանդիգար
|-
| style="text-align:left;" |14. Մեդիյա Պռադեշ
| style="text-align:left;" |Գ. Դադռա և Նագառ Հավելի
|-
| style="text-align:left;" |15․ Մահառաշտրա
| style="text-align:left;" |Դ. Դաման և Դիու
|-
| style="text-align:left;" |16. Մանիպուռ
| style="text-align:left;" |Ե. Լաքշադվիփ
|-
| style="text-align:left;" |17. Մեղալայա
| style="text-align:left;" |Զ. Դելիի ազգային մայրաքաղաք
|-
| style="text-align:left;" |18. Միզորամ
| style="text-align:left;" |Է. Պուդուչերի
|}
{{clear}}

Հնդկաստանը դաշնային միություն է՝ բաղկացած 29 նահանգներից և 7 միութենական տարածքներից {{sfn|Library of Congress|2004}}։ Բոլոր նահանգները, ինչպես նաև Դելիի ազգային մայրաքաղաքային և Պուդուչերիի միութենական տարածքները, ունեն վեսթմինսթերյան կառավարման համակարգին համապատասխան կառավարություններ։ Միութենական մյուս 5 տարածքներն ուղղակիորեն ղեկավարում են կենտրոնական իշխանությունների կողմից նշանակված կառավարիչները։ 1956 թ․ "Նահանգների վերաձևավորման ակտ"-ի համաձայն՝ նահանգները կազմավորվեցին լեզվաբանական հիմունքներով {{sfn|Sharma|2007|p=49}}, ինչից հետո դրանց կառուցվածքը հիմնականում մնացել է անփոփոխ։ Եվ այսպես, յուրաքանչյուր նահանգ կամ միութենական տարածք բաժանվում է վարչական տարածքների, որոնք՝ ''թեհսիլների'', վերջիններս էլ՝ գյուղերի։

== Արտաքին, տնտեսական և ռազմավարական հարաբերություններ ==
{{Main|Հնդկաստանի արտաքին հարաբերությունները|Հնդկաստանի զինված ուժեր}}
1947 թ․ անկախությունից հետո Հնդկաստանը ջերմ հարաբերությունների մեջ է գրեթե բոլոր երկրների հետ։ 1950-ականներին Հնդկաստանը մեծապես աջակցել է Աֆրիկայում և Ասիայում ապագաղութացման գործընթացներին՝ ունենալով իր ծանրակշիռ դերը [[Չմիացած երկրների շարժում|Չմիավորման շարժման մեջ]] {{sfn|Rothermund|2000|pp=48, 227}}։ 1980-ականների վերջին հնդկական զորքերը հարևան երկրների հրավերով երկու անգամ միջամտել են Շրի Լանկայում խաղաղապահ գործողություններով՝ 1987 և 1990 թթ․, և զինված միջամտությամբ 1988 թ․ Մալդիվների հեղաշրջման փորձի ժամանակ։ Հնդկաստանի և հարևան Պակիստանի միջև հարաբերությունները բավականին լարված են։ Երկու երկրները պատերազմել են 4 անգամ՝ 1947, 1965, 1971 և 1999 թթ․։ Չորսից երեքը ծագել են Քաշմիրի վիճահարույց տարածքի շուրջ, իսկ ահա 1971 թ․ պատերազմը՝ Հնդկաստանի կողմից Բանգլադեշի անկախացմանը ցուցաբերած աջակցության պատճառով {{sfn|Gilbert|2002|pp=486–487}}։ 1962 թ․ Չինաստանի և 1965 թ․ Պակիստանի հետ պատերազմներից հետո Հնդկաստանը սկսեց ռազմական և տնտեսական ամուր կապեր հաստատել Սովետական միության հետ, որն էլ 1960-ականների վերջին դարձավ երկրի ռազմական ամենախոշոր մատակարարը {{sfn|Sharma|1999|p=56}}։

Ռուսաստանի հետ կայուն հարաբերություններից բացի<ref>{{Cite news |title=No ties with Pakistan at India's cost, relations with New Delhi long-term: Russia {{!}} India News |url=https://www.timesnownews.com/india/article/will-not-develop-relations-with-pakistan-at-cost-of-india-ties-with-new-delhi-long-term-russia-narendra-modi-vladimir-putin/298009 |access-date=2018 թ․ հոկտեմբերի 14 |language=en-GB}}</ref>, Հնդկաստանն ունի պաշտպանական հարաբերություններ Իսրայելի և Ֆրանսիայի հետ։ Վերջին տարիներին այն իր առանցքային դերն է ունեցել [[Հարավային Ասիայի տարածաշրջանային համագործակցության ասոցիացիա]]յում, ինչպես նաև [[Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն]]ում։ Մինչ այժմ երկիրը տրամադրել է 100 հազար զինվորական և ոստիկանական աշխատակիցներ՝ ծառայելու չորս մայրցամաքներում իրականացվող ՄԱԿ-ի 35 խաղաղապահ գործողություններին։ Հանդիսանում է Արևելյան Ասիայի գագաթաժողովի, [[Մեծ ութնյակ|G8]] + 5, և մի շարք այլ բազմակողմ ֆորումների մասնակից երկիր {{sfn|Alford|2008}}։ Հնդկաստանը տնտեսական ամուր կապեր ունի Հարավային Ամերիկայի<ref>{{Cite web |title=India and Latin America Trade – Economic Ties Latin America and India |url=http://www.americasquarterly.org/india-latin-america |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170525115121/http://www.americasquarterly.org/india-latin-america |archivedate=2017 թ․ մայիսի 25 |access-date=2017 թ․ մայիսի 19 |website=www.americasquarterly.org}}</ref>, Ասիայի և Աֆրիկայի երկրների հետ։ Վարելով "Դեպի արևելք" քաղաքականություն՝ այն ձգտում է համագործակցել Հարավարևելյան Ասիայի պետությունների ասոցիացիայի անդամ երկրների, Ճապոնիայի, Հարավային Կորեայի հետ ամենատարբեր, մասնավորապես՝ տնտեսական ներդրումային և տարածքային անվտանգության հարցերի շրջանակում {{sfn|Ghosh|2009|pp=282–289}}{{sfn|Sisodia|Naidu|2005|pp=1–8}}։

[[Պատկեր:INS_Vikramaditya_during_trials.jpg|ձախից|մինի|''Վիքրամադիթիա'', Հնդկական նավատորմի ամենամեծ ռազմանավը]]
Չինաստանի 1964 թվականի միջուկային փորձարկումից, ինչպես նաև 1965 թ․ պատերազմում վերջինիս՝ Պակիստանին աջակցելու սպառնալիքներից հետո Հնդկաստանը սկսեց միջուկային զենք մշակել {{sfn|Perkovich|2001|pp=60–86, 106–125}}։ 1974 թ․ փորձարկվեց առաջին միջուկային զենքը, իսկ 1998-ին իրականացվեց ստորգետնյա առաջին փորձարկումը։ Չնայած լայնածավալ քննադատությանն ու ռազմական պատժամիջոցներին՝ Հնդկաստանը չի ստորագրել ո՛չ Միջուկային փորձարկումների արգելման համապարփակ պայմանագիրը և ո՛չ էլ [[Միջուկային զենքի չտարածման պայմանագիր|Միջուկային զենքի չտարածման մասին պայմանագիրը]]՝ երկուսն էլ համարելով սխալ և խտրական {{sfn|Kumar|2010}}։ Երկիրը վարում է միջուկային այնպիսի քաղաքականություն, ըստ որի՝ պետք է զերծ մնալ առաջինը միջուկային զենք կիրառելուց {{sfn|Nair|2007}}{{sfn|Pandit|2009}}։ Այժմ մշակվում է բալիստիկ հրթիռային պաշտպանական վահան, իսկ Ռուսաստանի հետ միասին՝ հինգերորդ սերնդի մարտական կործանիչ {{sfn|The Hindu 2011}}։ Ռազմական նախագծերը ներառում են նաև ''վիկրանտ'' դասի ինքնաթիռների և ''Արիհանտ'' դասի միջուկային սուզանավերի նախագծումն ու իրականացումը {{sfn|The Hindu 2011}}։

Սառը պատերազմի ավարտից հետո Հնդկաստանը մեծացրեց իր տնտեսական, ռազմավարական և ռազմական համագործակցությունը Միացյալ Նահանգների ու Եվրամիության հետ {{sfn|Europa 2008}}։ 2008 թվականին ԱՄՆ-ի հետ կնքվեց քաղաքացիական միջուկային համաձայնագիր և չնայած նրան, որ Հնդկաստանն արդեն միջուկային զենք ուներ ու չէր ստորագրել [[Միջուկային զենքի չտարածման պայմանագիր|Միջուկային զենքի չտարածման մասին պայմանագիր]]՝ այն Միջուկային էներգիայի միջազգային գործակալության և Միջուկային մատակարարների խմբի կողմից ստացավ հրաժարման փաստաթուղթ՝ այդպիսով վերջ դնելով ավելի վաղ սահմանված միջուկային տեխնոլոգիաների և առևտրի վրա դրված սահմանափակումներին։ Արդյունքում Հնդկաստանը դարձավ [[դե ֆակտո]] միջուկային վեցերորդ պետությունը {{sfn|The Times of India 2008}}։ Հետագայում ստորագրվեցին նաև համագործակցության պայմանագրեր, այդ թվում՝ քաղաքացիական միջուկային էներգիայի մասին, Ռուսաստանի {{sfn|British Broadcasting Corporation 2009}} Ֆրանսիայի,{{sfn|Rediff 2008 a}} Մեծ Բրիտանիայի,{{sfn|Reuters|2010}} և Կանադայի հետ {{sfn|Curry|2010}}։  
[[Պատկեր:BRICS_leaders_meet_on_the_sidelines_of_2016_G20_Summit_in_China.jpg|մինի|ԲՐԻՍԿ-ի երկրների առաջնորդները]]

== Տնտեսություն ==
{{Main|Հնդկաստանի տնտեսությունը}}
{{See also|Հնդկաստանի տնտեսության պատմություն|Տնտեսական զարգացումները Հնդկաստանում}}
Ըստ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ)՝ հնդկական տնտեսությունը 2017 թվականին անվանական արժեքով գնահատվել է 2.611 տրիլիոն ԱՄՆ դոլար։ Շուկայական փոխարժեքով այն վեցերորդ խոշոր տնտեսությունն է, իսկ 9,459 տրիլիոն ԱՄՆ դոլար գնողունակության համարժեքությամբ՝ երրորդը<ref name="imf2" />։ ՀՆԱ-ի միջին տարեկան աճի տեմպը վերջին երկու տասնամյակներին կազմել է 5.8% և 2011-12 թթ. հասել 6.1% -ի՝ {{sfn|International Monetary Fund 2011|p=2}} Հնդկաստանը դարձնելով աշխարհի ամենաարագ զարգացող տնտեսություններից մեկը {{sfn|Nayak|Goldar|Agrawal|2010|p=xxv}}։ Մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ-ով, սակայն, երկիրը աշխարհում 140-րդն է, իսկ գնողունակության համարժեքությամբ՝ ՀՆԱ-ով 129-րդը {{sfn|International Monetary Fund}}։ Մինչ 1991 թվականը հնդկական բոլոր կառավարությունները սոցիալիստ տնտեսագետների ազդեցությամբ վարում էին պաշտպանական քաղաքականություն։ Պետական միջամտությունն ու վերահսկողությունը մեկուսացրել էին տնտեսությունն արտաքին աշխարհից։ 1991 թ․ վճարումների հաշվեկշռի սուր ճգնաժամը ստիպեց ազատականացնել տնտեսությունը {{sfn|Wolpert|2003|p=xiv}}, որից հետո երկիրը սկսեց շարժվել դեպի ազատ շուկայական համակարգ՝ {{sfn|Organisation for Economic Co-operation and Development 2007}}{{sfn|Gargan|1992}} շեշտը դնելով արտաքին առևտրի  և ուղղակի ներդրումների վրա {{sfn|Alamgir|2008|pp=23, 97}}։ 1995 թ․ հունվարի 1-ից Հնդկաստանը հանդիսանում է [[Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն|Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ)]] անդամ {{sfn|WTO 1995}}։

Հնդկաստանը աշխարհի տնտեսապես հզոր երկրներից է։ [[Համախառն Ներքին Արդյունք]]ի ծավալով (շուրջ 2,3 տրլն [[ԱՄՆ դոլար]]) Հնդկաստանն Աշխարհի 6-րդ երկիրն է [[ԱՄՆ]]-ից, [[Չինաստան]]ից, [[Ճապոնիա]]յից, [[Գերմանիա]]յից, [[Մեծ Բրիտանիա]]յից, [[Ֆրանսիա]]յից հետո։ [[ՀՆԱ]]-ի շուրջ 17%-ը տալիս է [[գյուղատնտեսություն]]ը<ref name="cia.gov">{{Cite web |title=Հնդկաստանի տնտեսության ճյուղային կառուցվածքը |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |archive-date=2008 թ․ հունիսի 11 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 18}}</ref>, 30%-ը [[արդյունաբերություն]]ը<ref name="cia.gov"/>, իսկ 53%-ը սպասարկման ոլորտը<ref name="cia.gov"/>։ Տնտեսապես ակտիվ է բնակչության շուրջ 40%-ը<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի տնտեսապես ակտիվ բնակչություն |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |archive-date=2008 թ․ հունիսի 11 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 18}}</ref>, որոնցից 49%-ը զբաղված է գյուղատնտեսության<ref name="ReferenceA">{{Cite web |title=Հնդկաստանի  տնտեսապես ակտիվ բնակչություն |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |archive-date=2008 թ․ հունիսի 11 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 18}}</ref>, 20%-ը արդյունաբերության<ref name="ReferenceA"/>, իսկ 31%-ը սպասարկման ոլորտներում<ref name="ReferenceA"/>։ [[Էլեկտրաէներգիա]]յի արտադրությամբ Հնդկաստանն աշխարհի 4-րդ երկիրն է իրենից առաջ թողնելով [[ԱՄՆ]]-ին, [[Չինաստան]]ին և [[Ռուսաստան]]ին<ref>{{Cite web |title=աշխարհի երկրներն ըստ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2232rank.html#in |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001031249/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2232rank.html#in |archive-date=2018 թ․ հոկտեմբերի 1 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>։ Էլեկտրաէներգիայի մեծ մասն արտադրվում է [[ՋԷԿ]]-երում։

=== Տրանսպորտ ===
Հնդկաստանը զարգացող այն երկրներից է, որտեղ համեմատաբար բարձր է տրանսպորտի զարգացման մակարդակը։ Ավտոճանապարհների երկարությամբ (շուրջ 4,7 մլն. կմ.<ref name="Հնդկաստանի տրանսպորտային համակարգը">{{Cite web |title=Հնդկաստանի տրանսպորտային համակարգը |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2232rank.html#in |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001031249/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2232rank.html#in |archive-date=2018 թ․ հոկտեմբերի 1 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>) երկիրը զիջում է միայն [[ԱՄՆ]]-ին<ref>{{Cite web |title=Աշխարհի երկրներն ըստ ավտոճանապարհների երկարության |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2085rank.html#in |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170907162530/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2085rank.html#in |archive-date=2017 թ․ սեպտեմբերի 7 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>։ Ավտոճանապարհների ավելի քան 70%-ը ասֆալտապատ է։ Երկաթուղիների երկարությունը կազմում է 68,500 կմ<ref name="Հնդկաստանի տրանսպորտային համակարգը"/>, որով երկիրն աշխարհում 4-րդն է [[ԱՄՆ]]-ից, [[Ռուսաստան]]ից, և [[Չինաստան]]ից հետո<ref>{{Cite web |title=Աշխարհի երկրներն ըստ երկաթուղիների երկարության |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2121rank.html#in |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226010154/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2121rank.html#in |archive-date=2018 թ․ դեկտեմբերի 26 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>։ Հնդկաստանն ունի նաև ծովային մեծ նավատորմիղ։ Խոշորագույն նավահանգիստներն են [[Կալկաթա]]ն և [[Մումբայ]]ը։ Վերջին տարիներին արագ զարգանում է օդային տրանսպորտը՝ երկրում գործում է 346 օդանավակայան։

=== Արտաքին առևտուր ===
Հնդկաստանն ակտիվ տնտեսական կապեր է հաստատել բազմաթիվ երկրների, այդ թվում [[Հայաստան]]ի հետ։ Արտահանման ծավալները [[2014]] թվականին կազմել է ավելի քան 330 մլրդ [[ԱՄՆ դոլար]]<ref name="Հնդկաստանի Առևտրաշրջանառությունը">{{Cite web |title=Հնդկաստանի Առևտրաշրջանառությունը |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |archive-date=2008 թ․ հունիսի 11 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 18}}</ref>։ Արտահանում է գլխավորապես իրենց ավանդական արտադրատեսակները՝ թանկարժեք քարեր, ոսկերչական իրեր, հագուստ, տեքստիլ, մեքենաշինական բազմաթիվ արտադրանք, քիմիական ապրանքներ, գյուղատնտեսական և ծովային մթերք<ref name="Հնդկաստանի Առևտրաշրջանառությունը"/>։ Արտահանման գծով գլխավոր գործընկերներն են՝ [[ԱՄՆ]]-ն, [[ԱՄԷ]]-ն, [[Հոնգկոնգ]]ը, [[Չինաստան]]ը, [[Սաուդյան Արաբիա]]ն, [[Գերմանիա]]ն, [[Ճապոնիա]]ն<ref name="Հնդկաստանի Առևտրաշրջանառությունը"/>։ Ներկրման ծավալները [[2014]] թվականին կազմել է շուրջ 473 մլրդ [[ԱՄՆ դոլար]]<ref name="Հնդկաստանի Առևտրաշրջանառությունը"/>։ Ներկրում է հիմնականում [[նավթ]], նավթամթերք, մեքենաներ, էլեկտրոնային սարքեր, կոքս, պարարտանյութ, պլաստմասա, թուջ և պողպատ<ref name="Հնդկաստանի Առևտրաշրջանառությունը"/>։ Ներկրման գծով գլխավոր գործընկերներն են՝ [[ԱՄՆ]]-ն, [[Չինաստան]]ը, [[Սաուդյան Արաբիա]]ն, [[Գերմանիա]]ն, [[Ճապոնիա]]ն, [[Մեծ Բրիտանիա]]ն<ref name="Հնդկաստանի Առևտրաշրջանառությունը"/>։

== Բնակչություն ==
Բնակչության թվով Հնդկաստանն աշխարհի երկրորդ երկիրն է և զիջում է միայն [[Չինաստան]]ին<ref name="Հնդկաստանի բնակչությունը">[http://www.geoba.se/population.php?pc=world&page=1&type=28&st=rank&asde=&year=2016 Հնդկաստանի բնակչությունը]</ref>։ Բնակչության թվի տարեկան աճը (1,4 %)<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի բնակչության աճ |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |archive-date=2008 թ․ հունիսի 11 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 18}}</ref>, թեպետ նախկինի համեմատ նվազել է, բայց դեռևս բարձր է աշխարհի միջին ցուցանիշից։ Բնակչության թվի բարձր աճը պայմանավորված է Հնդկաստանի բնակչության բարեկեցության, քաղաքայնացման և կրթության ցածր մակարդակով։ Կանխագուշակվում է որ մինչև 2022 թվականը Հնդկաստանը բնակչության թվով առաջ կանցնի Չինաստանից<ref>[http://www.geoba.se/population.php?pc=world&page=1&type=28&st=rank&asde=&year=2030 Աշխարհի բնակչությունը 2030-ին]</ref> իսկ 2050 թվականին բնակչության թիվը կանցնի 1,6 մլրդ մարդուց<ref>[http://www.geoba.se/population.php?pc=world&page=1&type=28&st=rank&asde=&year=2050 Աշխարհի բնակչությունը 2050-ին]</ref>։ Հնդկաստանի բնակչությունը աշխարհում ամենաբազմազգն ու ամենաբազմալեզուն է։ Մարդահամարների տվյալով՝ երկրում պաշտոնապես գրանցված է 300 էթնոս<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի բնակչության ազգային կազմը էջ 172 |url=http://gradaran.mskh.am/sites/default/files/18.MM_ASHKHAR_8_.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170401075740/http://gradaran.mskh.am/sites/default/files/18.MM_ASHKHAR_8_.pdf |archive-date=2017 թ․ ապրիլի 1 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>։ Մարդահամարի համաձայն երկրում կա 114 լեզու և 216 բարբառ<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի բնակչության լեզվական կազմը էջ 172 |url=http://gradaran.mskh.am/sites/default/files/18.MM_ASHKHAR_8_.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170401075740/http://gradaran.mskh.am/sites/default/files/18.MM_ASHKHAR_8_.pdf |archive-date=2017 թ․ ապրիլի 1 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>։ Ներկայումս երկրի բնակչության մոտ 80%-ը դավանում է [[հինդուիզմ]], 13%-ը՝ [[իսլամ]], 2%-ը [[քրիստոնեություն]], 1%-ը [[բուդդայականություն]]<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի բնակչության կրոնական կազմը էջ 172 |url=http://gradaran.mskh.am/sites/default/files/18.MM_ASHKHAR_8_.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170401075740/http://gradaran.mskh.am/sites/default/files/18.MM_ASHKHAR_8_.pdf |archive-date=2017 թ․ ապրիլի 1 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>։ Բնակչության խտությունը կազմում է մոտ 400 մարդ ([[2015]]), քաղաքային բնակչությունը՝ 33%<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի բուրբաիզացման մակարդակը |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |archive-date=2008 թ․ հունիսի 11 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 18}}</ref> (2015)։ Խոշոր քաղաքներն են [[Կալկաթա]]ն, [[Մումբայ]]ը, [[Դելի]]ն, [[Մադրաս]]ը, [[Հեյդարաբադ]]ը, Բենգալուրուն և այլն<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի խոշորագույն քաղաքներ էջ 173 |url=http://gradaran.mskh.am/sites/default/files/18.MM_ASHKHAR_8_.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170401075740/http://gradaran.mskh.am/sites/default/files/18.MM_ASHKHAR_8_.pdf |archive-date=2017 թ․ ապրիլի 1 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>։

== Պետական կարգ ==
Հնդկաստանը դաշնային [[խորհրդարանական հանրապետություն]] է (նահանգների և միութենական տարածքների միություն)։ Գործող սահմանադրությունն ուժի մեջ է [[1950]] թվականից։ Պետության գլուխը վարչապետն է, ով ընտրվում է պառլամենտում մեծամասնություն կազմող կուսակցության կամ կուսակցությունների դաշինքի կողմից։ Օրենսդրական իշխանության բարձրագույն մարմինը պառլամենտն է՝ կազմված երկու պալատից (ժողովրդական պալատ և Նահանգների խորհուրդ)։ Ընտրական իրավունքից օգտվում են 21 տարին լրացրած բոլոր քաղաքացիները։ Նահանգներում գործադիր իշխանության գլուխը նահանգապետն է, որի լիազորությունների մեծ մասը փաստորեն իրականացնում է նահանգի կառավարությունը՝ նախարարների խորհուրդը։ Յուրաքանչյուր նահանգում գործում է օրենսդրական ժողով, որի կազմի մեջ մտնում են նրա մեկ կամ երկու պալատներն ու նահանգապետը։ Միութենական տարածքները կառավարվում է խորհրդարանի և կառավարության կողմից։ Դատական համակարգը կազմում են Գերագույն դատարանը (նաև սահմանադրական հսկողության մարմին է), նահանգների բարձրագույն դատարանները և օկրուգների մի շարք ստորին ատյանի դատարանները։

== Արտաքին քաղաքականություն ==
Պետության արտաքին քաղաքականությունը սկզբունքորեն կապված է անվտանգության հետ։ Պետության առաջնային խնդիրը իր անտանգությունն ապահովելն է։ Ինչպես նշվում է անվտանգության համապարփակ հայեցակարգում՝ անվտանգությունը չպետք է կապված լինի մեկ այլ պետության անվտանգությանը սպառնալու հետ, այլ պետք է համախմբող, ինտեգրացիոն դեր խաղա տարածաշրջանայի խաղաղության և զարգացման գործում։ Այնուամենայնիվ, միջազգային հարաբերություններում անվտանգության վերաբերյալ այս հայեցակարգը խիստ հակասական է, քանզի պետությունների արտաքին քաղաքականությունները հիմնականում ուղղված են որդեգրելու այնպիսի քաղաքական ուղղություններ, որոնք թույլ կտան պետությանը դիմակայել աշխարհի մարտահրավերներին և տարածաշրջանային անվտանգության ապահովմանը՝ հաշվի նստելով գերտերությունների շահերի և նկրտումների հետ։ Ինչպես բոլոր պետությունները, այնպես էլ Հնդկաստանը, իր դարավոր պատմական անցյալից մինչ մեր օրերը ստիպված է եղել դիմակայել աշխարհի տարբեր մարտահրավերներին։

== Զինված ուժեր ==
{{Հիմնական|Հնդկաստանի զինված ուժեր}}
Հնդկաստանի զինված ուժերը կազմված են [[Հնդկաստանի ցամաքային զորքեր|ցամաքային զորքերից]], [[Հնդկաստանի ռազմաօդային ուժեր|ռազմաօդային]] և [[Հնդկաստանի ռազմածովային ուժեր|ռազմածովային]] ուժերից։ Գերագույն գլխավոր հրամանատարը վարչապետն է, անմիջական ղեկավարությունն իրականացնում է պաշտպանության նախարարությունը։ Զինված ուժերը համալրվում են նաև կամավորներով։ Ռազմական հզորությամբ Հնդկաստանն աշխարհի չորրորդ պետությունն է։ Հնդկաստանի ակտիվ անձնակազմը կազմում է 1,325,000 մարդ, պահեստազորայինը՝ 1,155,000 մարդ։ Երկրում գործում են բազմաթիվ ռազմականացված կազմակերպություններ, ընդհանուր առմամբ՝ 2,280,000 անձնակազմով։ Պաշտոնապես [[Հնդկաստանի միջուկային սպառազինություն|հանդիսանում է]] միջուկային զենք ունեցող երկրներից<ref>[http://www.thebulletin.org/article_nn.php?art_ofn=so05norris Nuclear Notebook: India’s nuclear forces, 2005.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060928030843/http://www.thebulletin.org/article_nn.php?art_ofn=so05norris |date=2006-09-28 }}{{ref-en}}</ref>։

== Առողջապահություն ==
[[2014]] թվականին ծնունդը կազմել է 1000 բնակչին 19.5, ընդհանուր մահացությունը՝ 7.32<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի Առողջապահական համակարգ |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |archive-date=2008 թ․ հունիսի 11 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 18}}</ref>: Կյանքի միջին տևողությունը կազմում է 68 տարի<ref>{{Cite web |title=Հնդկաստանի կյանքի միջին տևողությունը |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |archive-date=2008 թ․ հունիսի 11 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 18}}</ref>։ Բժշկական կրթության, գիտահետազոտական հիմնարկների գործունեության հարցերով զբաղվում է առողջապահության նախարարությունը։ Ազգային առողջապահության ընդհանուր ուղղության միջոցառումներն ու պլանավորումն իրականացնում է Առողջապահության կենտրոնական խորհուրդը։ [[2013]] թվականին առողջապահության միջին տարեկան ծախսերը կազմել են [[ՀՆԱ]]-ի շուրջ 4%-ը<ref>{{Cite web |title=Աշխարհի երկրներն ըստ Առողջապահական ծախսերի |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2225rank.html#in |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180824123702/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2225rank.html#in |archive-date=2018 թ․ օգոստոսի 24 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 12}}</ref>։ Հնդկաստանը հարուստ է ծծմբաջրածնային, ածխաթթվածծմբաջրածնային հանքային ջրերի աղբյուրներով և կլիմայական առողջարաններով։

== Կրթություն ==
Մինչև [[անգլիա]]կան գաղութատիրությունից ազատագրվելը Հնդկաստանում միասնական կրթական համակարգ չի եղել։ Անկախության հռչակումից ([[1947]]) հետո [[1950]] թ.-ի սահմանադրությամբ նախատեսվել է [[1960]] թվականից սահմանել մինչև 14 տարեկան երեխաների անվճար պարտադիր ուսուցում (որի իրականացումը, սակայն, հետաձգվել է մինչև [[1985]] թվականը)։ Կրթական գործը ղեկավարում են նահանգների լուսավորության նախարարությունները։ Հնդկաստանի ժամանակակից կրթական համակարգի մեջ մտնում են նախադպրոցական հիմնարկները (3–6 տարեկանների համար), տարրական և ցածր «հիմնական» (6–11 տարեկան երեխաների), ոչ լրիվ միջնակարգ և բարձր «հիմնական» (11–14 տարեկան), լրիվ (բարձրագույն) միջնակարգ (11–17 տարեկան) դպրոցները։ Պետական տարրական դպրոցներում ուսուցումն անվճար է, դասավանդումը՝ մայրենի լեզվով։ Մասնավոր տարրական դպրոցները և միջնակարգ դպրոցների մեծ մասը վճարովի են։ Կան նաև հ��դկական երաժշտության և պարի, գեղեցիկ արվեստների, տնային տնտեսության ուսումնարաններ։ Բարձրագույն կրթության համակարգը կազմում են համալսարանները, քոլեջները և ինստիտուտները։ Բարձրագույն կրթությունը վճարովի է (ուսման տևողությունը՝ 5–6 տարի)։ Հնագույն համալսարաններն են՝ [[Կալկաթայի համալսարան|Կալկաթա]]յի, [[Մումբայի համալսարան|Մումբա]]յի, Մադրասի (հիմնադրվել են [[1857]] թվականին)։

== Մշակույթ ==
=== Ճարտարապետություն ===
Մեծ համբավ են վայելում [[Աշոկայի կայսրություն|Աշոկայի կայսրության]] հնությունները [[Սարնհատ]]ում, [[Էլլորա]]յի ու [[Աջանտա]]յի բուդդայական ժայռակերտ տաճարները [[Աուրանգաբադ]]ից ոչ հեռու, հարավում՝ [[Մադուրա]]յում և [[Մադրաս]]ի մոտ գտնվող [[Մահաբալիպուրամ]]ի հուշարձանները, չքնաղ [[Թաջ Մահալ]]ը [[Ագրա]]յում, [[Մահարաջա]]յի և [[Ամբեր]]ի պալատները [[Ջայպուր]]ում, [[Կարմիր բերդ]]ը և [[Քութբ Մինար]]ը [[Դելի]]ում և էլի շատերը։ Այդ կոթողները իրենց ոճով ու կառուցվածքով կարելի է բաժանել երկու խմբի՝ բուդդայական-հինդուիստական և մուսուլմանական։ Բուդդիստական-հինդուիստականը գերազանցապես աչքի է ընկնում ժայռակերտ տաճարներով, իսկ մուսուլմանականը՝ պալատներով ու դամբարաններով։ Վերջիններս ստեղծված են [[Մեծ Մոնղոլներ]]ի տիրապետության ժամանակաշրջանում և գերիշխում են երկրի հյուսիսում։ Քարանձավային ժայռակերտ կառուցումները շատ բնորոշ են Հնդկաստանի ճարտարապետությանը։ Նրանց թիվը հասնում է 1200-ի։ Դրանցից հայտնի են Աջանտայի, Էլլորայի, Մումբայի մոտ գտնվող Էլեֆանտա կղզու, Մադրասից հարավ ընկած Մահաբալիպուրամի և այլ ժայռակերտ տաճարներ։ Բուդդայականների ու հինդուիստների կերտած կոթողները ավելի քան 2000 տարվա պատմություն ունեն։ Մուսուլմանական ճարտարապետության հուշարձանները՝ Թաջ Մահալ, [[Աքբարի պալատներ]], Կարմիր բերդ, Քութբ Մինար և այլն, համեմատաբար նոր ժամանակներին են վերաբերում, այսինքն՝ Մեծ Մոնղոլների ժամանակաշրջանում են կառուցվել։ Ճարտարապետական ոճերը հյուսիսում և հարավում իրարից շատ են տարբերվում։ Հյուսիսայի Հնդկաստանի ճարտարապետության վրա շատ է ազդել Իրանը, Մեծ Մոնղոլների միջոցով։ Այդ է պատճառը, որ Հյուսիսայի Հնդկաստանի կոթողների մեծ մասը հիշեցնում են իրանական ճարտարապետությունը։ 15-րդ դարից Դելին, Ագրան, Ջայպուրը զարդարվեցին փառահեղ ու գեղեցիկ շենքերով։ Հարավային Հնդկաստանի ճարտարապետությունը ավելի անաղարտ է։ Այստեղ եղած կոթողները տիպիկ հնդկական են (բուդդայական կամ հինդուիստական), այս կոթողները գեղեցիկ են եզրազարդերով, խորաքանդակներով։ Հաճախ վեր խոյացող քառանիստ բրգաձև աշտարակը ամբողջապես ծածկված է քանդակներով, կուռքերի ու կենդանիների արձաններով։ Հնդկական նյութական մշակույթի հուշարձաններից շատերը ուշ են հայտնաբերվել։ Եղել են այնպիսիները, որոնք դարեր շարունակ մնացել են անհայտության մեջ։

== Նշումներ ==
{{Նցանկ}}

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

== Գրականություն ==
{{սյուն}}
'''Ընդհանուր'''
{{refbegin|33em}}
* {{Citation |title=India |work=The World Factbook |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |url-status=dead |publisher=Central Intelligence Agency |ref={{sfnRef|Central Intelligence Agency}} |accessdate=2017 թ․ օգոստոսի 23 |archivedate=2008 թ․ հունիսի 11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html}}
* {{Citation |title=Country Profile: India |date=2004 թ․ դեկտեմբեր |work=Library of Congress Country Studies |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/India.pdf |edition=5th |publisher=Library of Congress Federal Research Division |ref={{sfnRef|Library of Congress|2004}} |accessdate=2011 թ․ սեպտեմբերի 30}}
* {{Citation |last1=Heitzman |first1=J. |title=India: A Country Study |date=1996 թ․ օգոստոս |url=https://archive.org/details/indiacountrystud0000unse |series=Area Handbook Series |place=Washington, D.C. |publisher=Library of Congress |isbn=978-0-8444-0833-0 |last2=Worden |first2=R. L.}}
* {{Citation |title=India |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=534&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr1.x=88&pr1.y=9 |publisher=International Monetary Fund |ref={{sfnRef|International Monetary Fund}} |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 14}}
* {{Citation |title=Provisional Population Totals Paper 1 of 2011 India |url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/prov_results_paper1_india.html |publisher=Office of the Registrar General and Census Commissioner |ref={{sfnRef|Provisional Population Totals Paper 1 of 2011 India}}}}
* {{Citation |title=Constituent Assembly of India – Volume XII |date=1950 թ․ հունվարի 24 |work=Constituent Assembly of India: Debates |url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/vol12p1.htm |url-status=dead |publisher=National Informatics Centre, Government of India |ref={{sfnRef|Constituent Assembly of India|1950}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 17 |archivedate=2011 թ․ հուլիսի 21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721173243/http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/vol12p1.htm}}
* {{Citation |title=There's No National Language in India: Gujarat High Court |date=2007 թ․ հունվարի 6 |newspaper=The Times of India |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi |url-status=dead |ref={{sfnRef|The Times of India 2007}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 17 |archivedate=2014 թ․ հունվարի 29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129070149/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi}}
* {{Citation |title=Human Development Report 2011 |year=2011 |chapter=Table 1: Human Development Index and its Components |chapter-url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf |publisher=[[United Nations]] |ref={{sfnRef|United Nations|2011}}}}
{{refend}}

'''Ծագումնաբանություն'''
{{refbegin|33em}}
* {{Citation |author=Serge Gruzinski |title=The Eagle and the Dragon: Globalization and European Dreams of Conquest in China and America in the Sixteenth Century |date=2015 թ․ հունվարի 13 |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-0-7456-8134-4 |ref={{sfnref|Serge Gruzinski|2015}}}}
* {{Citation |title=Hindustan |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/266465/Hindustan |ref={{sfnRef|Encyclopædia Britannica}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 17 |encyclopedia=Encyclopædia Britannica}}
* {{Citation |last=Kaye |first=A. S. |title=Phonologies of Asia and Africa |date=1997 թ․ սեպտեմբերի 1 |url=https://books.google.com/books?id=T6jmziooEk0C&pg=PA639 |publisher=Eisenbrauns |isbn=978-1-57506-019-4}}
* {{Citation |title=Culture of India |date=2010 թ․ հուլիս |editor-last=Kuiper |editor-first=K. |url=https://books.google.com/?id=LiqloV4JnNUC |publisher=Rosen Publishing Group |isbn=978-1-61530-203-1}}
* {{Citation |title=Constitution of India |date=2008 թ․ հուլիսի 29 |url=http://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf |url-status=dead |publisher=Ministry of Law and Justice |quote=Article 1(1): "India, that is Bharat, shall be a Union of States." |ref={{sfnRef|Ministry of Law and Justice 2008}} |accessdate=2012 թ․ մարտի 3 |archivedate=2014 թ․ սեպտեմբերի 9 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140909230437/http://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf}}
* {{Citation |title=Oxford English Dictionary |title-link=Oxford English Dictionary |chapter=India |chapter-url=http://www.oed.com/ |publisher=[[Oxford University Press]] |ref={{sfnRef|Oxford English Dictionary}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 17}}
{{refend}}

'''Պատմություն'''
{{refbegin|33em}}
* [https://gutenberg.org/ebooks/61221 A Passage to India by E. M. Forster]
* {{Citation |last=Brown |first=J. M. |title=Modern India: The Origins of an Asian Democracy |date=1994 թ․ մայիսի 26 |url=https://books.google.com/books?id=PaKdsF8WzbcC |series=The Short Oxford History of the Modern World |edition=2nd |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-873113-9 |author-link=Judith M. Brown}}
* {{Citation |last1=Coningham |first1=Robin |title=The Archaeology of South Asia: From the Indus to Asoka, c. 6500 BCE – 200 CE |year=2015 |url=https://books.google.com/books?id=hB5TCgAAQBAJ |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-84697-4 |last2=Young |first2=Ruth}}
* {{Citation |last=Copland |first=I. |title=India 1885–1947: The Unmaking of an Empire |date=2001 թ․ հոկտեմբերի 8 |url=https://books.google.com/?id=Dw1uAAAAMAAJ |edition=1st |publisher=Longman |isbn=978-0-582-38173-5}}
* {{Citation |last1=Kulke |first1=H. |title=A History of India |date=2004 թ․ օգոստոսի 1 |url=https://books.google.com/books?id=V73N8js5ZgAC |series=4th |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-32920-0 |last2=Rothermund |first2=D. |author1-link=Hermann Kulke}}
* {{Citation |last=Ludden |first=D. |title=India and South Asia: A Short History |date=2002 թ․ հունիսի 13 |publisher=One World Media |isbn=978-1-85168-237-9}}
* {{Citation |last1=Metcalf |first1=B. |title=A Concise History of Modern India |date=2006 թ․ հոկտեմբերի 9 |url=https://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C |edition=2nd |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-68225-1 |last2=Metcalf |first2=T. R. |author1-link=Barbara Metcalf |author2-link=Thomas R. Metcalf}}
* {{Citation |last=Peers |first=D. M. |title=India under Colonial Rule 1700–1885 |date=2006 թ․ օգոստոսի 3 |url=https://books.google.com/?id=6iNuAAAAMAAJ |edition=1st |publisher=Pearson Longman |isbn=978-0-582-31738-3}}
* {{Citation |last1=Petraglia |first1=Michael D. |title=The Evolution and History of Human Populations in South Asia: Inter-disciplinary Studies in Archaeology, Biological Anthropology, Linguistics and Genetics |year=2007 |editor=Michael Petraglia |editor2=Bridget Allchin |chapter=Human evolution and culture change in the Indian subcontinent |chapter-url=https://books.google.com/?id=Qm9GfjNlnRwC&pg=PA6 |publisher=Springer Publishing |isbn=978-1-4020-5562-1 |last2=Allchin |first2=Bridget |authorlink2=Bridget Allchin}}
* {{Citation |last=Possehl |first=G. |title=The Indus Civilization: A Contemporary Perspective |date=2003 թ․ հունվար |url=https://books.google.com/books?id=pmAuAsi4ePIC |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=978-0-7591-0172-2 |author-link=Gregory Possehl}}
* {{Citation |last=Robb |first=P. |title=A History of India |year=2001 |url=https://archive.org/details/historyofindia00pete |publisher=London: Palgrave |isbn=978-0-333-69129-8 |url-access=registration}}
* {{Citation |last=Sarkar |first=S. |title=Modern India: 1885–1947 |year=1983 |url=https://books.google.com/?id=rVxuAAAAMAAJ |place=Delhi |publisher=Macmillan India |isbn=978-0-333-90425-1}}
* {{Citation |last=Singh |first=U. |title=A History of Ancient and Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century |year=2009 |url=https://books.google.com/books?id=H3lUIIYxWkEC |location=Delhi |publisher=Longman |isbn=978-81-317-1677-9 |author-link=Upinder Singh}}
* {{Citation |last=Sripati |first=V. |title=Toward Fifty Years of Constitutionalism and Fundamental Rights in India: Looking Back to See Ahead (1950–2000) |journal=American University International Law Review |volume=14 |issue=2 |pages=413–496 |year=1998}}
* {{Citation |last=Stein |first=B. |title=A History of India |date=1998 թ․ հունիսի 16 |url=https://books.google.com/books?id=SXdVS0SzQSAC |edition=1st |place=Oxford |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0-631-20546-3 |author-link=Burton Stein}}
* {{Citation |last=Stein |first=B. |title=A History of India |date=2010 թ․ ապրիլի 27 |editor-last=Arnold |editor-first=D. |url=https://books.google.com/books?id=QY4zdTDwMAQC |edition=2nd |place=Oxford |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-1-4051-9509-6 |author-link=Burton Stein}}
* {{Citation |title=Briefing Rooms: India |date=2009 թ․ դեկտեմբերի 17 |work=Economic Research Service |url=http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/ |url-status=dead |publisher=United States Department of Agriculture |ref={{sfnRef|United States Department of Agriculture}} |archivedate=2011 թ․ մայիսի 20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520002800/http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/}}
* {{Citation |last=Thapar |first=Romila |title=Penguin history of early India: from the origins to A.D.1300 |year=2003 |url=https://books.google.com/books?id=O2OgAAAAMAAJ |publisher=Penguin Books |accessdate=2012 թ․ փետրվարի 13}}
* {{Citation |last=Witzel |first=Michael |title=Autochthonous Aryans? The Evidence from Old Indian and Iranian Texts |journal=Electronic Journal of Vedic Studies |volume=7 |issue=3 |pages=1–115 |year=2001 |url=http://www.people.fas.harvard.edu/~witzel/EJVS-7-3.pdf}}
* {{Citation |last=Witzel |first=Michael |title=The Blackwell companion to Hinduism |year=2003 |editor=Gavin D. Flood |chapter=Vedas and Upanișads |chapter-url=https://books.google.com/books?id=qSfneQ0YYY8C |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-0-631-21535-6 |accessdate=2012 թ․ մարտի 15 |authorlink=Michael Witzel}}
* {{Citation |last=Witzel |first=Michael |title=The Indo-Aryan Controversy. Evidence and inference in Indian history |year=2005 |editor1-last=Bryant |editor1-first=Edwin |editor2-last=Patton |editor2-first=Laurie L. |chapter=Indocentrism |chapter-url=https://archive.org/details/EdwinBryantLauriePattonIndoAryanControversyEvidenceAndInferenceInIndianHistoryRoutledge2005 |publisher=Routledge}}
* {{Citation |last=Wolpert |first=S. |title=A New History of India |date=2003 թ․ դեկտեմբերի 25 |edition=7th |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-516678-1 |author-link=Stanley Wolpert}}
{{refend}}

'''Աշխարհագրություն'''
{{refbegin|33em}}
* {{Citation |last1=Ali |first1=J. R. |title=Greater India |journal=Earth-Science Reviews |volume=72 |issue=3–4 |pages=170–173 |year=2005 |bibcode=2005ESRv...72..169A |doi=10.1016/j.earscirev.2005.07.005 |last2=Aitchison |first2=J. C.}}
* {{Citation |last=Chang |first=J. H. |title=The Indian Summer Monsoon |periodical=Geographical Review |volume=57 |issue=3 |pages=373–396 |year=1967 |publisher=American Geographical Society, Wiley |doi=10.2307/212640 |jstor=212640}}
* {{Citation |title=Forest (Conservation) Act, 1980 with Amendments Made in 1988 |year=1988 |url=http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf |url-status=dead |publisher=Department of Environment and Forests, Government of the Andaman and Nicobar Islands |ref={{sfnRef|Department of Environment and Forests|1988}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 25 |archivedate=2011 թ․ հուլիսի 21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721163118/http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf}}
* {{Citation |last=Dikshit |first=K. R. |title=India: Land |pages=1–29 |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India |ref={{sfnRef|Dikshit & Schwartzberg}} |last2=Schwartzberg |first2=Joseph E. |author2-link=Joseph E. Schwartzberg |encyclopedia=Encyclopædia Britannica}}
* {{Citation |last=Duff |first=D. |title=Holmes Principles of Physical Geology |date=1993 թ․ հոկտեմբերի 29 |url=https://books.google.com/books?id=E6vknq9SfIIC&pg=PT353 |edition=4th |publisher=Routledge |isbn=978-0-7487-4381-0 |authorlink=Donald Duff}}
* {{Citation |last1=Kumar |first1=V. S. |title=Coastal processes along the Indian coastline |periodical=Current Science |volume=91 |issue=4 |pages=530–536 |year=2006 |url=http://drs.nio.org/drs/bitstream/2264/350/1/Curr_Sci_91_530.pdf |url-status=dead |last2=Pathak |first2=K. C. |last3=Pednekar |first3=P. |last4=Raju |first4=N. S. N. |archivedate=2009 թ․ սեպտեմբերի 8 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090908141613/http://drs.nio.org/drs/bitstream/2264/350/1/Curr_Sci_91_530.pdf}}
* {{Citation |title=India Yearbook 2007 |year=2007 |place=New Delhi |publisher=Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India |isbn=978-81-230-1423-4 |ref={{sfnRef|Ministry of Information and Broadcasting|2007}}}}
* {{Citation |last=Posey |first=C. A. |title=The Living Earth Book of Wind and Weather |date=1994 թ․ նոյեմբերի 1 |url=https://archive.org/details/livingearthbooko00pose |publisher=Reader's Digest |isbn=978-0-89577-625-9}}
* {{Citation |last1=Prakash |first1=B. |title=Holocene Tectonic Movements and Stress Field in the Western Gangetic Plains |journal=Current Science |volume=79 |issue=4 |pages=438–449 |year=2000 |url=http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf |ref={{sfnRef|Prakash et al.|2000}} |last2=Kumar |first2=S. |last3=Rao |first3=M. S. |last4=Giri |first4=S. C.}}
{{refend}}

'''Բնություն'''
{{refbegin|33em}}
* {{Citation |last1=Ali |first1=S. |title=A Pictorial Guide to the Birds of the Indian Subcontinent |date=1996 թ․ օգոստոսի 15 |edition=2nd |place=Mumbai |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-563732-8 |last2=Ripley |first2=S. D. |last3=Dick |first3=J. H. |author-link=Salim Ali (ornithologist) |author2-link=S. Dillon Ripley}}
* {{Citation |title=Animal Discoveries 2011: New Species and New Records |year=2012 |url=http://zsi.gov.in/right_menu/Animal_disc/Animal%20Discovery%202011.pdf |url-status=dead |publisher=Zoological Survey of India |ref={{sfnRef|Zoological Survey of India|2012}} |accessdate=2012 թ․ հուլիսի 20 |archivedate=2013 թ․ հունվարի 16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130116214754/http://zsi.gov.in/right_menu/Animal_disc/Animal%20Discovery%202011.pdf}}
* {{Citation |last=Basak |first=R. K. |title=Botanical Survey of India: Account of Its Establishment, Development, and Activities |year=1983 |url=https://books.google.com/books?id=yXAVcgAACAAJ |publisher=India. Department of Environment |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 20}}
* {{Citation |title=Hotspots by Region |work=Biodiversity Hotspots |year=2007 |url=http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/hotspots_by_region/Pages/default.aspx |url-status=dead |publisher=Conservation International |ref={{sfnRef|Conservation International|2007}} |accessdate=2011 թ․ փետրվարի 28 |archivedate=2007 թ․ հուլիսի 8 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070708223143/http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/hotspots_by_region/Pages/default.aspx}}
* {{Citation |last1=Crame |first1=J. A. |title=Palaeobiogeography and Biodiversity Change: The Ordovician and Mesozoic–Cenozoic Radiations |date=2002 թ․ օգոստոսի 1 |issue=194 |url=https://books.google.com/books?id=YswVy5YolYsC&pg=PA142 |series=Geological Society Special Publication |publisher=Geological Society of London |isbn=978-1-86239-106-2 |last2=Owen |first2=A. W. |accessdate=2011 թ․ դեկտեմբերի 8}}
* {{Cite book |url=http://fsi.nic.in/details.php?pgID=mn_93 |title=State of Forest Report 2013 |date=2013 |publisher=Forest Survey of India |location=Dehradun |chapter=Forest Cover |chapter-url=http://fsi.nic.in/cover_2013/sfr_forest_cover.pdf}}
* {{Citation |last=Griffiths |first=M. |title=The Lotus Quest: In Search of the Sacred Flower |date=2010 թ․ հուլիսի 6 |url=https://books.google.com/books?id=f2cbyTCeq-EC |publisher=St. Martin's Press |isbn=978-0-312-64148-1}}
* {{Citation |last=Karanth |first=K. P. |title=Out-of-India Gondwanan Origin of Some Tropical Asian Biota |date=2006 թ․ մարտի 25 |journal=Current Science |volume=90 |issue=6 |pages=789–792 |url=http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf |url-status=dead |accessdate=2011 թ․ մայիսի 18 |archivedate=2019 թ․ ապրիլի 11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190411223533/http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf}}
* {{Citation |last=Mace |first=G. M. |title=1994 IUCN Red List of Threatened Animals |date=1994 թ․ մարտ |work=World Conservation Monitoring Centre |url=https://books.google.com/books?id=dyy0HilL9ecC&pg=PR4 |publisher=International Union for Conservation of Nature |isbn=978-2-8317-0194-3}}
* {{Citation |title=Biosphere Reserves of India |work=C. P. R. Environment Education Centre |url=http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm |url-status=dead |publisher=Ministry of Environment and Forests, Government of India |ref={{sfnRef|Ministry of Environment and Forests}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 17 |archivedate=2011 թ․ օգոստոսի 21 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6174UGghb?url=http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm}}
* {{Citation |title=Indian Wildlife (Protection) Act, 1972 |date=1972 թ․ սեպտեմբերի 9 |url=http://envfor.nic.in/legis/wildlife/wildlife1.html |publisher=Ministry of Environment and Forests, Government of India |ref={{sfnRef|Ministry of Environments and Forests 1972}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 25}}
* {{Citation |last=Puri |first=S. K. |title=Biodiversity Profile of India |website=ces.iisc.ernet.in |url=http://ces.iisc.ernet.in/hpg/cesmg/indiabio.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111121153614/http://ces.iisc.ernet.in/hpg/cesmg/indiabio.html |archive-date=2011 թ․ նոյեմբերի 21 |url-status=dead |ref={{sfnRef|Puri}} |accessdate=2007 թ․ հունիսի 20}}
* {{Citation |title=The List of Wetlands of International Importance |date=2007 թ․ հունիսի 4 |page=18 |url=http://www.ramsar.org/sitelist.pdf |publisher=The Secretariat of the Convention on Wetlands |ref={{sfnRef|Secretariat of the Convention on Wetlands}} |accessdate=2007 թ․ հունիսի 20 |archivedate=2007 թ․ հունիսի 21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070621011113/http://www.ramsar.org/sitelist.pdf}}
* {{Citation |last=Tritsch |first=M. F. |title=Wildlife of India |date=2001 թ․ սեպտեմբերի 3 |url=https://books.google.com/books?id=aNRQAAAACAAJ |place=London |publisher=HarperCollins |isbn=978-0-00-711062-9}}
{{refend}}

'''Քաղաքականություն'''
{{refbegin|33em}}
* {{Cite journal |last1=Banerjee |first1=Sumanta |date=16–22 July 2005 |title=Civilising the BJP |journal=Economic & Political Weekly |volume=40 |issue=29 |pages=3116–3119 |jstor=4416896}}
* {{Citation |last=Bhambhri |first=C. P. |title=Politics in India, 1991–1992 |date=1992 թ․ մայիսի 1 |url=https://books.google.com/books?id=pf5HAAAAMAAJ |publisher=Shipra |isbn=978-81-85402-17-8 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 20}}
* {{Citation |last1=Burnell |first1=P. J. |title=The Resilience of Democracy: Persistent Practice, Durable Idea |date=1999 թ․ մայիսի 1 |url=https://books.google.com/books?id=hv6TkML5_HAC&pg=PA271 |edition=1st |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-7146-8026-2 |last2=Calvert |first2=P. |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 20}}
* {{Citation |last1=India |first1=Press Trust of |title=Second UPA Win, A Crowning Glory for Sonia's Ascendancy |date=2009 թ․ մայիսի 16 |newspaper=Business Standard India |url=http://www.business-standard.com/india/news/second-upa-wincrowning-glory-for-sonia%5Cs-ascendancy/61892/on |ref={{sfnRef|Business Standard|2009}} |accessdate=2009 թ․ հունիսի 13}}
* {{Citation |last=Chander |first=N. J. |title=Coalition Politics: The Indian Experience |date=2004 թ․ հունվարի 1 |url=https://books.google.com/books?id=G_QtMGIczhMC&pg=PA117 |publisher=Concept Publishing Company |isbn=978-81-8069-092-1 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 20}}
* {{Citation |last1=Dunleavy |first1=P. |title=The Effective Space of Party Competition |issue=5 |year=2007 |url=http://www2.lse.ac.uk/government/research/resgroups/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf |url-status=dead |publisher=London School of Economics and Political Science |last2=Diwakar |first2=R. |last3=Dunleavy |first3=C. |accessdate=2011 թ․ սեպտեմբերի 27 |archivedate=2007 թ․ հոկտեմբերի 28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071028005708/http://www.lse.ac.uk/collections/government/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf}}
* {{Citation |last=Dutt |first=S. |title=Identities and the Indian State: An Overview |journal=Third World Quarterly |volume=19 |issue=3 |pages=411–434 |year=1998 |doi=10.1080/01436599814325}}
* {{Citation |last=Echeverri-Gent |first=J. |title=Quickening the Pace of Change |date=2002 թ․ հունվար |pages=[https://archive.org/details/indiabriefingqui0000unse/page/19 19–53] |editor-last=Ayres |editor-first=A. |editor2-last=Oldenburg |editor2-first=P. |url=https://archive.org/details/indiabriefingqui0000unse/page/19 |series=India Briefing |chapter=Politics in India's Decentred Polity |place=London |publisher=M. E. Sharpe |isbn=978-0-7656-0812-3}}
* {{Citation |title=Current Recognised Parties |date=2009 թ․ մարտի 14 |work=Election Commission of India |url=http://eci.nic.in/eci_main/ElectoralLaws/OrdersNotifications/Symbols_Sep_2009.pdf |ref={{sfnRef|Election Commission of India}} |accessdate=2010 թ․ հուլիսի 5}}
* {{Citation |last=Gledhill |first=A. |title=The Republic of India: The Development of its Laws and Constitution |date=1970 թ․ մարտի 30 |url=https://books.google.com/books?id=cHAjPQAACAAJ |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=978-0-8371-2813-9 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 21}}
* {{Cite news |last=Halarnkar |first=Samar |date=2012 թ․ հունիսի 13 |title=Narendra Modi makes his move |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-18352532 |work=BBC News |quote=The right-wing Hindu nationalist Bharatiya Janata Party (BJP), India's primary opposition party}}
* {{Cite journal |last1=Malik |first1=Yogendra K. |last2=Singh |first2=V. B. |date=1992 թ․ ապրիլ |title=Bharatiya Janata Party: An Alternative to the Congress (I)? |url=https://archive.org/details/sim_asian-survey_1992-04_32_4/page/318 |journal=Asian Survey |volume=32 |issue=4 |pages=318–336 |doi=10.2307/2645149 |jstor=2645149}}
* {{Citation |last=Mathew |first=K. M. |title=Manorama Yearbook |date=2003 թ․ հունվարի 1 |url=https://books.google.com/books?id=jDaLQwAACAAJ |publisher=Malayala Manorama |isbn=978-81-900461-8-3 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 21}}
* {{Citation |title=National Symbols of India |work=Know India |url=http://archive.india.gov.in/knowindia/national_symbols.php |url-status=dead |publisher=National Informatics Centre, Government of India |ref={{sfnRef|National Informatics Centre|2005}} |accessdate=2009 թ․ սեպտեմբերի 27 |archivedate=2013 թ․ հուլիսի 5 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130705175738/http://www.archive.india.gov.in/knowindia/national_symbols.php}}
* {{Citation |last=Neuborne |first=B. |title=The Supreme Court of India |journal=International Journal of Constitutional Law |volume=1 |issue=3 |pages=476–510 |year=2003 |doi=10.1093/icon/1.3.476}}
* {{Citation |last=Pylee |first=M. V. |title=Constitutional Government in India |year=2003 |chapter=The Longest Constitutional Document |chapter-url=https://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C |edition=2nd |publisher=[[S. Chand]] |isbn=978-81-219-2203-6 |ref={{sfnRef|Pylee|2003|a}}}}
* {{Citation |last=Pylee |first=M. V. |title=Constitutional Government in India |year=2003 |chapter=The Union Judiciary: The Supreme Court |chapter-url=https://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C&pg=PA314 |edition=2nd |publisher=S. Chand |isbn=978-81-219-2203-6 |ref={{sfnRef|Pylee|2003|b}} |accessdate=2007 թ․ նոյեմբերի 2}}
* {{Citation |last=Sarkar |first=N. I. |title=Sonia Gandhi: Tryst with India |date=2007 թ․ հունվարի 1 |url=https://books.google.com/books?id=26flsWUf8fkC |publisher=Atlantic Books |isbn=978-81-269-0744-1<!--8126907444--> |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 20}}
* {{Citation |last=Sharma |first=R. |title=Cabinet Government in India |journal=Parliamentary Affairs |volume=4 |issue=1 |pages=116–126 |year=1950 |doi=10.1093/oxfordjournals.pa.a052755}}
* {{Citation |last=Sharma |first=B. K. |title=Introduction to the Constitution of India |date=2007 թ․ օգոստոս |url=https://books.google.com/books?id=srDytmFE3KMC&pg=PA161 |edition=4th |publisher=Prentice Hall |isbn=978-81-203-3246-1<!--8120332466-->}}
* {{Citation |last=Sinha |first=A. |title=The Changing Political Economy of Federalism in India |journal=[[India Review]] |volume=3 |issue=1 |pages=25–63 |year=2004 |doi=10.1080/14736480490443085}}
* {{Citation |title=World's Largest Democracy to Reach One Billion Persons on Independence Day |url=https://www.un.org/esa/population/pubsarchive/india/ind1bil.htm |publisher=United Nations Department of Economic and Social Affairs Commission on Population and Development |ref={{sfnRef|United Nations Population Division}} |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 5}}
* {{Citation |last=Wheare |first=K. C. |title=Federal Government |date=1980 թ․ հունիս |url=https://archive.org/details/federalgovernmen00whearich |edition=4th |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-313-22702-8}}
{{refend}}

'''Արտաքին հարաբերություններ և զինված ուժեր'''
{{refbegin|33em}}
* {{Citation |last=Alford |first=P. |title=G8 Plus 5 Equals Power Shift |date=2008 թ․ հուլիսի 7 |url=http://www.theaustralian.com.au/news/g8-plus-5-equals-power-shift/story-e6frg6t6-1111116838759 |publisher=The Australian |ref={{sfnRef|Alford|2008}} |accessdate=2009 թ․ նոյեմբերի 21 }}
* {{Citation |last=Behera |first=L. K. |title=Budgeting for India's Defence: An Analysis of Defence Budget 2011–2012 |date=2011 թ․ մարտի 7 |url=http://www.idsa.in/idsacomments/BudgetingforIndiasDefence2010-11_lkbehera_030310.html |publisher=Institute for Defence Studies and Analyses |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 4 |archive-date=2015-04-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150403032011/http://idsa.in/idsacomments/BudgetingforIndiasDefence2010-11_lkbehera_030310.html |url-status=dead }}
* {{Citation |last=Behera |first=L. K. |title=India's Defence Budget 2012–13 |date=2012 թ․ մարտի 20 |url=http://www.defencereviewasia.com/articles/169/India-s-Defence-Budget-2012-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121215014403/http://www.defencereviewasia.com/articles/169/India-s-Defence-Budget-2012-13 |archive-date=2012 թ․ դեկտեմբերի 15 |url-status=dead |publisher=Institute for Defence Studies and Analyses |accessdate=2012 թ․ մարտի 26 |archivedate=2012 թ․ դեկտեմբերի 15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121215014403/http://www.defencereviewasia.com/articles/169/India-s-Defence-Budget-2012-13 }}
* {{Citation |title=Russia Agrees India Nuclear Deal |date=2009 թ․ փետրվարի 11 |work=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7883223.stm |publisher=British Broadcasting Corporation |ref={{sfnRef|British Broadcasting Corporation 2009}} |accessdate=2010 թ․ օգոստոսի 22 }}
* {{Citation |last=Curry |first=B. |title=Canada Signs Nuclear Deal with India |date=2010 թ․ հունիսի 27 |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/news/world/g8-g20/news/canada-signs-nuclear-deal-with-india/article1620801/ |url-status=dead |accessdate=2011 թ․ մայիսի 13 |archivedate=2017 թ․ մայիսի 25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170525115702/https://www.theglobeandmail.com/news/world/g8-g20/news/canada-signs-nuclear-deal-with-india/article1620801/ }}
* {{Citation |title=India, Europe Strategic Relations |date=2008 թ․ ապրիլի 8 |work=Europa: Summaries of EU Legislation |url=http://europa.eu/legislation_summaries/external_relations/relations_with_third_countries/asia/r14100_en.htm |publisher=European Union |ref={{sfnRef|Europa 2008}} |accessdate=2011 թ․ հունվարի 14 }}
* {{Citation |last=Ghosh |first=A. |title=India's Foreign Policy |date=2009 թ․ սեպտեմբերի 1 |url=https://books.google.com/books?id=Y32u4JMroQgC |publisher=Pearson |isbn=978-81-317-1025-8 }}
* {{Citation |last=Gilbert |first=M. |title=A History of the Twentieth Century |date=2002 թ․ դեկտեմբերի 17 |url=https://books.google.com/books?id=jhwY1j8Ao3kC&pg=PA486 |publisher=William Morrow |isbn=978-0-06-050594-3 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 22 }}
* {{Citation |last=Kumar |first=A. V. |title=Reforming the NPT to Include India |date=2010 թ․ մայիսի 1 |work=Bulletin of the Atomic Scientists |url=http://thebulletin.org/reforming-npt-include-india |url-status=dead |accessdate=2010 թ․ նոյեմբերի 1 |archivedate=2017 թ․ հոկտեմբերի 10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171010152437/http://thebulletin.org/reforming-npt-include-india }}
* {{Citation |last=Miglani |first=S. |title=With An Eye on China, India Steps Up Defence Spending |date=2011 թ․ փետրվարի 28 |newspaper=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/2011/02/28/india-budget-military-idUSSGE71R02Y20110228 |url-status=dead |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 6 |archivedate=2011 թ․ մայիսի 2 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110502153348/http://www.reuters.com/article/2011/02/28/india-budget-military-idUSSGE71R02Y20110228 }}
* {{Citation |last=Nair |first=V. K. |title=No More Ambiguity: India's Nuclear Policy |website=afsa.org |year=2007 |url=http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf |accessdate=2007 թ․ հունիսի 7 |archivedate=2007 թ․ սեպտեմբերի 27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927041401/http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf }}
* {{Citation |last=Pandit |first=R. |title=N-Submarine to Give India Crucial Third Leg of Nuke Triad |date=2009 թ․ հուլիսի 27 |newspaper=The Times of India |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine |url-status=dead |accessdate=2010 թ․ մարտի 10 |archivedate=2011 թ․ օգոստոսի 11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811144548/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine }}
* {{Citation |last=Perkovich |first=G. |title=India's Nuclear Bomb: The Impact on Global Proliferation |date=2001 թ․ նոյեմբերի 5 |url=https://books.google.com/books?id=UDA9dUryS8EC |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-23210-5 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 22 }}
* {{Citation |title=India, France Agree on Civil Nuclear Cooperation |date=2008 թ․ հունվարի 25 |url=http://www.rediff.com/news/2008/jan/25france.htm |publisher=Rediff |ref={{sfnRef|Rediff 2008 a}} |accessdate=2010 թ․ օգոստոսի 22 }}
* {{Citation |title=UK, India Sign Civil Nuclear Accord |date=2010 թ․ փետրվարի 13 |newspaper=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/2010/02/13/us-india-britain-nuclear-idUSTRE61C21E20100213?type=politicsNews |url-status=dead |ref={{sfnRef|Reuters|2010}} |accessdate=2010 թ․ օգոստոսի 22 |archivedate=2012 թ․ մայիսի 12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512181522/http://www.reuters.com/article/2010/02/13/us-india-britain-nuclear-idUSTRE61C21E20100213?type=politicsNews }}
* {{Citation |last1=Ripsman |first1=N. M. |title=Globalization and the National Security State |date=2010 թ․ մարտի 18 |url=https://books.google.com/books?id=7P87HIh9ajMC&pg=PA130 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-539390-3 |last2=Paul |first2=T. V. |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 22 }}
* {{Citation |last=Rothermund |first=D. |title=The Routledge Companion to Decolonization |date=2000 թ․ հոկտեմբերի 17 |url=https://books.google.com/books?id=ez37H0UPt_YC |series=Routledge Companions to History |edition=1st |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-35632-9 }}
* {{Citation |last=Sharma |first=S. R. |title=India–USSR Relations 1947–1971: From Ambivalence to Steadfastness |date=1999 թ․ հունվարի 1 |volume=1 |url=https://books.google.com/books?id=vTEge1JWK8oC |publisher=Discovery |isbn=978-81-7141-486-4<!--8171414869--> }}
* {{Citation |last=Shukla |first=A. |title=China Matches India's Expansion in Military Spending |date=2011 թ․ մարտի 5 |newspaper=Business Standard India |url=http://www.business-standard.com/india/news/china-matches-india%5Cs-expansion-in-military-spending/427365/ |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 6 }}
* {{Citation |last1=Sisodia |first1=N. S. |title=Changing Security Dynamic in Eastern Asia: Focus on Japan |year=2005 |url=https://books.google.com/books?id=jSgfLG3Ib9wC |publisher=Promilla |isbn=978-81-86019-52-8<!--8186019529--> |last2=Naidu |first2=G. V. C. }}
* {{Citation |title=SIPRI Yearbook 2008: Armaments, Disarmament, and International Security |date=2008 թ․ օգոստոսի 8 |work=Stockholm International Peace Research Institute |url=https://books.google.com/books?id=EAyQ9KCJE2gC&pg=PA178 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-954895-8 |ref={{sfnRef|Stockholm International Peace Research Institute 2008}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 22 }}
* {{Citation |title=Rise in international arms transfers is driven by Asian demand, says SIPRI |date=2012 թ․ մարտի 19 |work=Stockholm International Peace Research Initiative |url=http://www.sipri.org/media/pressreleases/2012/rise-in-international-arms-transfers-is-driven-by-asian-demand-says-sipri |ref={{sfnRef|Stockholm International Peace Research Initiative 2012}} |accessdate=2016 թ․ ապրիլի 5 }}
* {{Citation |title=India, US Sign 123 Agreement |date=2008 թ․ հոկտեմբերի 11 |newspaper=The Times of India |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field |url-status=dead |ref={{sfnRef|The Times of India 2008}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 21 |archivedate=2011 թ․ նոյեմբերի 7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111107021602/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field }}
{{refend}}

'''Տնտեսություն'''
{{refbegin|33em}}
* {{Citation |last=Alamgir |first=J. |title=India's Open-Economy Policy: Globalism, Rivalry, Continuity |date=2008 թ․ դեկտեմբերի 24 |url=https://books.google.com/books?id=JL7QfWJ5Yk0C |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-77684-4 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |last=Bonner |first=B |title=Make Way, World. India Is on the Move |date=2010 թ․ մարտի 20 |journal=Christian Science Monitor |url=http://www.csmonitor.com/Business/The-Daily-Reckoning/2010/0320/Make-way-world.-India-is-on-the-move |ref={{sfnRef|Bonner|2010}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |last1=Drèze |first1=Jean |title=An Uncertain Glory: India and Its Contradictions |year=2013 |publisher=Allen Lane |last2=Sen |first2=Amartya}}
* {{Citation |last1=Farrell |first1=D. |title=Next Big Spenders: India's Middle Class |date=2007 թ․ մայիսի 19 |url=http://www.mckinsey.com/Insights/MGI/In_the_news/Next_big_spenders_Indian_middle_class |url-status=dead |publisher=McKinsey & Company |last2=Beinhocker |first2=E. |accessdate=2011 թ․ սեպտեմբերի 17 |archivedate=2011 թ․ դեկտեմբերի 5 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111205035707/http://www.mckinsey.com/Insights/MGI/In_the_news/Next_big_spenders_Indian_middle_class}}
* {{Citation |last=Gargan |first=E. A. |title=India Stumbles in Rush to a Free Market Economy |date=1992 թ․ օգոստոսի 15 |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1992/08/15/world/india-stumbles-in-rush-to-a-free-market-economy.html |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 22}}
* {{Citation |last=Hawksworth |first=John |title=The World in 2050: The Accelerating Shift of Global Economic Power: Challenges and Opportunities |date=2011 թ․ հունվար |url=http://www.pwc.com/en_GX/gx/psrc/pdf/world_in_2050_jan2011.pdf |publisher=PricewaterhouseCoopers |last2=Tiwari |first2=Anmol |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |last1=Nayak |first1=P. B. |title=India's Economy and Growth: Essays in Honour of V. K. R. V. Rao |date=2010 թ․ նոյեմբերի 10 |url=https://books.google.com/books?id=N1Ho2SGXUHwC |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0452-0 |last2=Goldar |first2=B. |last3=Agrawal |first3=P.}}
* {{Citation |last1=Pal |first1=P. |title=Inequality in India: A Survey of Recent Trends |date=2007 թ․ հուլիս |work=United Nations Department of Economic and Social Affairs: DESA Working Paper No. 45 |url=https://www.un.org/esa/desa/papers/2007/wp45_2007.pdf |publisher=United Nations |last2=Ghosh |first2=J |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |last=Schwab |first=K. |title=The Global Competitiveness Report 2010–2011 |year=2010 |url=http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2010-11.pdf |publisher=World Economic Forum |accessdate=2011 թ․ մայիսի 10}}
* {{Citation |last=Sheth |first=N. |title=Outlook for Outsourcing Spending Brightens |date=2009 թ․ մայիսի 28 |work=The Wall Street Journal |url=https://www.wsj.com/articles/SB124344190542659025#articleTabs_comments%3D%26articleTabs%3Darticle |accessdate=2010 թ․ հոկտեմբերի 3}}
* {{Citation |last=Srivastava |first=V.C. |title=History of Agriculture in India (up to c.1200 AD) |volume=Volume V Part 1 |year=2008 |editor=V.C. Srivastava |editor2=Lallanji Gopal |series=History of Science, Philosophy and Culture in Indian Civilization |chapter=Introduction |chapter-url=https://books.google.com/books?id=FvjZVwYVmNcC&pg=PR30 |others=General Editor: D.P. Chattopadhyaya |publisher=Concept Publishing Co |isbn=978-81-8069-521-6}}
* {{Citation |last=Yep |first=E. |title=ReNew Wind Power Gets $201 Million Goldman Investment |date=2011 թ․ սեպտեմբերի 27 |newspaper=The Wall Street Journal |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052970204422404576595972728958728 |accessdate=2011 թ․ սեպտեմբերի 27}}
* {{Citation |title=India Lost $462bn in Illegal Capital Flows, Says Report |date=2010 թ․ նոյեմբերի 18 |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-11782795 |publisher=British Broadcasting Corporation |ref={{sfnRef|British Broadcasting Corporation 2010 c}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |title=India Second Fastest Growing Auto Market After China |date=2010 թ․ ապրիլի 9 |work=Business Line |url=http://www.thehindubusinessline.com/todays-paper/article988689.ece |ref={{sfnRef|Business Line 2010}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |title=India's Economy: Not Just Rubies and Polyester Shirts |date=2011 թ․ հոկտեմբերի 8 |journal=The Economist |url=http://www.economist.com/node/21531527 |ref={{sfnRef|Economist 2011}} |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 9}}
* {{Citation |title=Indian Car Exports Surge 36% |date=2009 թ․ հոկտեմբերի 13 |work=Express India |url=http://expressindia.indianexpress.com/karnatakapoll08/story_page.php?id=528633 |ref={{sfnRef|Express India 2009}} |accessdate=2016 թ․ ապրիլի 5}}
* {{Citation |title=Economic Survey of India 2007: Policy Brief |date=2007 թ․ հոկտեմբեր |url=http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf |url-status=dead |publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development |ref={{sfnRef|Organisation for Economic Co-operation and Development 2007}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 22 |archivedate=2011 թ․ հունիսի 6 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110606112149/http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf}}
* {{Citation |title=Report for Selected Countries and Subjects: Afghanistan, Bangladesh, India, Indonesia, Malaysia, Nepal, Pakistan, Philippines, Sri Lanka, Thailand |date=2011 թ․ ապրիլ |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=25&pr.y=15&sy=1991&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C558%2C513%2C564%2C566%2C524%2C534%2C578%2C536%2C548&s=NGDPDPC&grp=0&a= |publisher=International Monetary Fund |ref={{sfnRef|International Monetary Fund 2011}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |title=Information Note to the Press (Press Release No.29 /2011) |date=2011 թ․ ապրիլի 6 |url=http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf |url-status=dead |publisher=Telecom Regulatory Authority of India |ref={{sfnRef|Telecom Regulatory Authority 2011}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23 |archivedate=2011 թ․ մայիսի 16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110516025431/http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf}}
* {{Citation |title=Corruption Perception Index 2010 – India Continues to be Corrupt |date=2011 թ․ հոկտեմբերի 26 |url=http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728123451/http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf |archive-date=2011 թ․ հուլիսի 28 |url-status=dead |publisher=Transparency International |ref={{sfnRef|Transparency International 2010}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23 |archivedate=2011 թ․ հուլիսի 28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728123451/http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf}}
* {{Citation |title=India: Undernourished Children – A Call for Reform and Action |url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120507071806/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html |archive-date=2012 թ․ մայիսի 7 |url-status=dead |publisher=[[World Bank]] |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |title=Trade to Expand by 9.5% in 2010 After a Dismal 2009, WTO Reports |date=2010 թ․ մարտի 26 |url=http://www.wto.org/english/news_e/pres10_e/pr598_e.htm |publisher=World Trade Organization |ref={{sfnRef|World Trade Organization 2010}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
* {{Citation |title=Indian IT-BPO Industry |year=2011–2012 |url=http://www.nasscom.org/indian-itbpo-industry |url-status=dead |publisher=NASSCOM |ref={{sfnRef|Nasscom 2011–2012}} |accessdate=2012 թ․ հունիսի 22 |archivedate=2012 թ․ մայիսի 9 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120509061653/http://nasscom.org/indian-itbpo-industry}}
* {{Citation |title=Understanding th WTO: The Organization Members and Observers |year=1995 |url=http://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm |publisher=WTO |ref={{sfnRef|WTO 1995}} |accessdate=2012 թ․ հունիսի 23 |archivedate=2009 թ․ դեկտեմբերի 29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091229021759/http://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm}}
* {{Citation |title=World Economic Outlook Update |date=2011 թ․ հունիս |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C548%2C558%2C564%2C566%2C524%2C578%2C534%2C536&s=NGDPDPC&grp=0&a=&pr.x=60&pr.y=17 |publisher=International Monetary Fund |ref={{sfnRef|International Monetary Fund 2011}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 22}}
{{refend}}

'''Ժողովրդագրություն'''
{{refbegin|33em}}
* {{Citation |last=Bonner |first=A. |title=Averting the Apocalypse: Social Movements in India Today |year=1990 |url=https://books.google.com/books?id=uxJlAgRemHgC |publisher=Duke University Press |isbn=978-0-8223-1048-8 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 24}}
* {{Citation |last=Chandramouli |first=C. |title=Rural Urban Distribution of Population |date=2011 թ․ հուլիսի 15 |url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/india/Rural_Urban_2011.pdf |publisher=Ministry of Home Affairs (India) |accessdate=2015 թ․ հունվարի 24}}
* {{Citation |last1=Dev |first1=S. M. |title=India: Perspectives on Equitable Development |year=2009 |url=https://books.google.com/books?id=adhKjRoTjcIC |publisher=Academic Foundation |isbn=978-81-7188-685-2 |last2=Rao |first2=N. C.}}
* {{Citation |last=Dharwadker |first=A. |title=Representing the Past: Essays in Performance Historiography |date=2010 թ․ հոկտեմբերի 28 |editor1-last=Canning |editor1-first=C. M. |editor2-last=Postlewait |editor2-first=T. |chapter=Representing India's Pasts: Time, Culture, and Problems of Performance Historiography |chapter-url=https://books.google.com/books?id=Rgf0gbml2ocC |publisher=University of Iowa Press |isbn=978-1-58729-905-6 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 24}}
* {{Citation |last1=Drèze |first1=J. |title=School Health Services in India: The Social and Economic Contexts |date=2009 թ․ փետրվարի 9 |editor-last=Baru |editor-first=R. V. |chapter=The Future of Mid-Day Meals |chapter-url=https://books.google.com/books?id=aQ39RO9OET4C&pg=PA46 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-7829-873-3 |ref={{sfnRef|Drèze|Goyal|2008}} |last2=Goyal |first2=A.}}
* {{Citation |last1=Dyson |first1=T. |title=Twenty-First Century India: Population, Economy, Human Development, and the Environment |date=2005 թ․ հուլիսի 7 |editor-last=Dyson |editor-first=T. |editor2-last=Casses |editor2-first=R. |editor3-last=Visaria |editor3-first=L. |chapter=Migration and Urbanisation: Retrospect and Prospects |chapter-url=https://books.google.com/books?id=bqU9T5c0wlYC |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-928382-8 |last2=Visaria |first2=P.}}
* {{Citation |last=Garg |first=S. C. |title=Mobilizing Urban Infrastructure Finance in India |date=2005 թ․ ապրիլի 19 |url=http://siteresources.worldbank.org/INTMF/Resources/339747-1105651852282/Garg.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20090824063911/http://siteresources.worldbank.org/INTMF/Resources/339747-1105651852282/Garg.pdf |archive-date=2009 թ․ օգոստոսի 24 |url-status=dead |publisher=[[World Bank]] |accessdate=2010 թ․ հունվարի 27}}
* {{Citation |last=Mallikarjun |first=B |title=Fifty Years of Language Planning for Modern Hindi – The Official Language of India |date=2004 թ․ նոյեմբեր |journal=Language in India |volume=4 |issue=11 |url=http://www.languageinindia.com/nov2004/mallikarjunmalaysiapaper1.html |issn=1930-2940 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 24}}
* {{Citation |last=Ottenheimer |first=H. J. |title=The Anthropology of Language: An Introduction to Linguistic Anthropology |year=2008 |url=https://books.google.com/books?id=d4QHsORbZs4C |publisher=[[Cengage]] |isbn=978-0-495-50884-7}}
* {{Citation |last=Ratna |first=U. |title=City, Society, and Planning |volume=1 |year=2007 |editor-last=Dutt |editor-first=A. K. |editor2-last=Thakur |editor2-first=B |chapter=Interface Between Urban and Rural Development in India |chapter-url=https://books.google.com/books?id=QDmZeW1H37IC |publisher=Concept |isbn=978-81-8069-459-2}}
* {{Citation |last=Robinson |first=S. |title=India's Medical Emergency |date=2008 թ․ մայիսի 1 |work=Time (magazine) |url=http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html |url-status=dead |ref={{sfnRef|Robinson|2008}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23 |archivedate=2013 թ․ հուլիսի 26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726160638/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html}}
* {{Citation |last=Rorabacher |first=J. A. |title=Hunger and Poverty in South Asia |year=2010 |url=https://books.google.com/books?id=u6hriMcSsE4C |publisher=Gyan |isbn=978-81-212-1027-0}}
* {{Citation |title=Country Cooperation Strategy: India |date=2006 թ․ նոյեմբեր |url=http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_ind_en.pdf |url-status=dead |publisher=World Health Organization |ref={{sfnRef|World Health Organization 2006}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23 |archivedate=2016 թ․ ապրիլի 18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160418193252/http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_ind_en.pdf}}
* {{Citation |title=Healthcare in India: Report Highlights |date=2009 թ․ հունվար |url=http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf |url-status=dead |publisher=Boston Analytics |ref={{sfnRef|Boston Analytics|2009}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23 |archivedate=2011 թ․ հուլիսի 28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728164230/http://www.bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf}}
* {{Citation |title=Notification No. 2/8/60-O.L |date=1960 թ․ ապրիլի 27 |url=http://rajbhasha.nic.in/UI/pagecontent.aspx?pc=Mzc%3d |url-status=dead |publisher=Ministry of Home Affairs (India), Government of India |ref={{sfnRef|Ministry of Home Affairs 1960}} |accessdate=2011 թ․ մայիսի 13 |archivedate=2014 թ․ հոկտեմբերի 1 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141001005409/http://www.rajbhasha.nic.in/UI/pagecontent.aspx?pc=Mzc%3D}}
* {{Citation |title=Census Data 2001 |date=2010–2011 |work=Office of the Registrar General and Census Commissioner |url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/National_Summary/National_Summary_DataPage.aspx |publisher=Ministry of Home Affairs (India), Government of India |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 22}}
* {{Citation |title=Religious Composition |date=2010–2011 |work=Office of the Registrar General and Census Commissioner |url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx |publisher=Ministry of Home Affairs (India), Government of India |ref={{sfnRef|Ministry of Home Affairs 2010–2011}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 23}}
{{refend}}

'''Մշակույթ'''
{{refbegin|33em}}
* [https://gutenberg.org/ebooks/35690 Omens and Superstitions of Southern India by Edgar Thurston]
* {{Cite news |last=Bunting |first=Madeleine |date=2011 թ․ հուլիսի 22 |title=India's missing women |url=https://www.theguardian.com/global-development/poverty-matters/2011/jul/22/india-sex-selection-missing-women |accessdate=2013 թ․ դեկտեմբերի 30 |newspaper=The Guardian }}
* {{Citation |last=Binmore |first=K. G. |title=Playing for Real: A Text on Game Theory |date=2007 թ․ մարտի 27 |url=https://books.google.com/books?id=eY0YhSk9ujsC&pg=PA98 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-530057-4 }}
* {{Citation |last=Bladholm |first=L. |title=The Indian Grocery Store Demystified |date=2000 թ․ օգոստոսի 12 |url=https://books.google.com/books?id=nCCEmAIo7HAC&pg=PA64 |edition=1st |publisher=Macmillan Publishers |isbn=978-1-58063-143-3 }}
* {{Citation |title=Saina Nehwal: India's Badminton Star and "New Woman" |date=2010 թ․ օգոստոսի 1 |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-10725584 |ref={{sfnRef|British Broadcasting Corporation 2010 a}} |accessdate=2010 թ․ հոկտեմբերի 5 }}
* {{Citation |title=Commonwealth Games 2010: India Dominate Shooting Medals |date=2010 թ․ հոկտեմբերի 7 |work=[[BBC News]] |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/commonwealth_games/delhi_2010/9068886.stm |ref={{sfnRef|British Broadcasting Corporation 2010 b}} |accessdate=2011 թ․ հունիսի 3 }}
* {{Citation |last=Chopra |first=P. |title=A Joint Enterprise: Indian Elites and the Making of British Bombay |date=2011 թ․ մարտի 18 |url=https://books.google.com/books?id=jhTiCnh6RqAC&pg=PA46 |publisher=University of Minnesota Press |isbn=978-0-8166-7037-6 }}
* {{Citation |last=Cullen-Dupont |first=K. |title=Human Trafficking |date=2009 թ․ հուլիս |url=https://books.google.com/books?id=B2GeSNXy5CoC |edition=1st |publisher=Infobase Publishing |isbn=978-0-8160-7545-4 }}
* {{Citation |last=Das |first=S. K. |title=A History of Indian Literature, 500–1399: From Courtly to the Popular |date=2005 թ․ հունվարի 1 |publisher=Sahitya Akademi |isbn=978-81-260-2171-0}}
* {{Citation |last=Datta |first=A. |title=The Encyclopaedia of Indian Literature |volume=2 |year=2006 |publisher=Sahitya Akademi |isbn=978-81-260-1194-0}}
* {{Citation |last=Deutsch |first=E. |title=Advaita Vedānta: A Philosophical Reconstruction |date=1969 թ․ ապրիլի 30 |url=https://books.google.com/books?id=63gdKwhHeV0C |publisher=University of Hawaii Press |isbn=978-0-8248-0271-4 }}
* {{Citation |last1=Dissanayake |first1=W. K. |title=Indian Popular Cinema: A Narrative of Cultural Change |date=2004 թ․ մայիս |url=https://books.google.com/?id=_plssuFIar8C |edition=2nd |publisher=Trentham Books |isbn=978-1-85856-329-9 |last2=Gokulsing |first2=M. }}
* {{Citation |title=Southern Movies Account for over 75% of Film Revenues |date=2009 թ․ նոյեմբերի 18 |newspaper=The Economic Times |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara |ref={{sfnRef|The Economic Times}} |accessdate=2011 թ․ հունիսի 18 |archive-date=2011-07-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110720232113/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara |url-status=dead }}
* {{Citation |title=South Asian Arts: Indian Dance |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/556016/South-Asian-arts/65246/Indian-dance |ref={{sfnRef|Encyclopædia Britannica b}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 17 |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] }}
* {{Citation |title=Tamil Literature |year=2008 |url=http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature |url-status=dead |ref={{sfnRef|Encyclopædia Britannica|2008}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 24<!--|quote=Apart from literature written in classical (Indo-Aryan) Sanskrit, Tamil is the oldest literature in India. Some inscriptions on stone have been dated to the 3rd century BC, but Tamil literature proper begins around the 1st century AD. Much early poetry was religious or epic; an exception was the secular court poetry written by members of the ''sangam'', or literary academy (see Sangam literature).--> |archivedate=2016 թ․ ապրիլի 10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160410060824/http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature |encyclopedia=Encyclopædia Britannica }}
* {{Citation |last=Eraly |first=A. |title=India |year=2008 |url=https://books.google.com/books?id=HUdHHuFZN_8C&pg=PA160 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-7566-4952-4 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 24 }}
* {{Citation |last=Hart |first=G. L. |title=Poems of Ancient Tamil: Their Milieu and Their Sanskrit Counterparts |date=1975 թ․ օգոստոս |url=https://books.google.com/books?id=a5KwQwAACAAJ |edition=1st |publisher=[[University of California Press]] |isbn=978-0-520-02672-8 }}
* {{Citation |title=Indian Religions: A Historical Reader of Spiritual Expression and Experience |date=2002 թ․ սեպտեմբերի 1 |editor-last=Heehs |editor-first=P. |url=https://books.google.com/books?id=Jgsu-aIm3ncC |publisher=New York University Press |isbn=978-0-8147-3650-0 |ref={{sfnRef|Heehs|2002}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 24 }}
* {{Citation |last=Henderson |first=C. E. |title=Culture and Customs of India |year=2002 |url=https://books.google.com/books?id=CaRVePXX6vEC&pg=PA102 |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=978-0-313-30513-9 }}
* {{Citation |last=Hoiberg |first=D. |title=Students' Britannica India: Select Essays |year=2000 |publisher=Popular Prakashan |isbn=978-0-85229-762-9 |last2=Ramchandani |first2=I.}}
* {{Citation |title=The Sauptikaparvan of the Mahabharata: The Massacre at Night |date=2008 թ․ սեպտեմբերի 1 |editor-last=Johnson |editor-first=W. J. |series=Oxford World's Classics |edition=2nd |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-282361-8 |ref={{sfnRef|Johnson|2008}}}}
* {{Citation |last1=Jones |first1=G. |title=(Un)tying the Knot: Ideal and Reality in Asian Marriage |year=2005 |url=https://books.google.com/books?id=IttiQ3QdJ6YC |publisher=National University of Singapore Press |isbn=978-981-05-1428-0 |last2=Ramdas |first2=K. }}
* {{Citation |last1=Kālidāsa |title=The Recognition of Śakuntalā: A Play in Seven Acts |date=2001 թ․ նոյեմբերի 15 |url=https://archive.org/details/recognitionofsak0000kali |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-283911-4 |last2=Johnson |first2=W. J. |author-link=Kālidāsa |url-access=registration }}
* {{Citation |last1=Kaminsky |first1=Arnold P. |title=India Today: An Encyclopedia of Life in the Republic: An Encyclopedia of Life in the Republic |date=2011 թ․ սեպտեմբերի 30 |url=https://books.google.com/books?id=wWDnTWrz4O8C |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-37462-3 |last2=Long |first2=Roger D. |accessdate=2012 թ․ սեպտեմբերի 12 }}
* {{Citation |last=Karanth |first=S. K. |title=Yakṣagāna |date=2002 թ․ հոկտեմբեր |publisher=Abhinav Publications |isbn=978-81-7017-357-1 |author-link=Shivarama Karanth}}
* {{Citation |title=The Cambridge World History of Food |year=2000 |editor1-last=Kiple |editor1-first=K. F. |editor2-last=Ornelas |editor2-first=K. C. |place=Cambridge |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-0-521-40216-3 |ref={{sfnRef|Kiple|Ornelas|2000}}}}
* {{Citation |title=The Culture of India |date=2010 թ․ հուլիսի 1 |editor-last=Kuiper |editor-first=K. |url=https://books.google.com/books?id=LiqloV4JnNUC |publisher=Britannica Educational Publishing |isbn=978-1-61530-203-1 |ref={{sfnRef|Kuiper|2010}} |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 24 }}
* {{Citation |last=Kumar |first=V. |title=Vastushastra |date=2000 թ․ հունվար |series=All You Wanted to Know About Series |edition=2nd |publisher=Sterling Publishing |isbn=978-81-207-2199-9}}
* {{Citation |last=Lal |first=A. |title=The Oxford Companion to Indian Theatre |year=2004 |url=https://books.google.com/books?id=DftkAAAAMAAJ |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-564446-3 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 24 }}
* {{Citation |last1=Lang |first1=J. |title=Functionalism Revisited |date=2010 թ․ դեկտեմբերի 1 |url=https://books.google.com/books?id=rOCaSn8-ZboC&pg=PA151 |publisher=Ashgate Publishing |isbn=978-1-4094-0701-0 |last2=Moleski |first2=W. }}
* {{Citation |last=MacDonell |first=A. A. |title=A History of Sanskrit Literature |title-link=s:A History of Sanskrit Literature |year=2004 |publisher=Kessinger Publishing |isbn=978-1-4179-0619-2 |author-link=Arthur Anthony Macdonell}}
* {{Citation |last1=Majumdar |first1=B. |title=A Social History of Indian Football: Striving To Score |year=2006 |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-34835-5 |last2=Bandyopadhyay |first2=K.}}
* {{Citation |last=Makar |first=E. M. |title=An American's Guide to Doing Business in India |year=2007 |url=https://books.google.com/books?id=ujYmdNVIr7QC |publisher=Adams |isbn=978-1-59869-211-2 }}
* {{Citation |last1=Massey |first1=R. |title=The Music of India |year=1998 |url=https://books.google.com/books?id=yySNDP9XVggC |publisher=Abhinav Publications |isbn=978-81-7017-332-8 |last2=Massey |first2=J }}
* {{Citation |last=Medora |first=N. |title=Mate Selection Across Cultures |pages=209–230 |year=2003 |editor1-last=Hamon |editor1-first=R. R. |editor2-last=Ingoldsby |editor2-first=B. B. |chapter=Mate Selection in Contemporary India: Love Marriages Versus Arranged Marriages |publisher=SAGE Publications |isbn=978-0-7619-2592-7}}
* {{Citation |last=Messner |first=W. |title=Working with India. The Softer Aspects of a Successful Collaboration with the Indian IT & BPO Industry |year=2009 |url=http://www.globusresearch.com/knowledge-books.com#working-with-india |access-date=2013 թ․ մայիսի 6 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170820034438/http://www.globusresearch.com/knowledge-books.com#working-with-india |archive-date=2017 թ․ օգոստոսի 20 |url-status=dead |publisher=Springer Nature |isbn=978-3-540-89077-5 |archivedate=2017 թ․ օգոստոսի 20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170820034438/http://www.globusresearch.com/knowledge-books.com#working-with-india }}
* {{Citation |last=Messner |first=W. |title=Engaging with India. How to Manage the Softer Aspects of a Global Collaboration |year=2012 |url=http://www.globusresearch.com/ |url-status=dead |publisher=[[Createspace]] |isbn=978-1-4662-4490-0 |accessdate=2020 թ․ հունվարի 26 |archivedate=2021 թ․ փետրվարի 25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225005416/http://www.globusresearch.com/ }}
* {{Cite web |title=Indian Readership Survey 2012 Q1 : Topline Findings |url=http://mruc.net/irs2012q1-topline-findings.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140407092737/http://mruc.net/irs2012q1-topline-findings.pdf |archivedate=2014 թ․ ապրիլի 7 |accessdate=2012 թ․ սեպտեմբերի 12 |publisher=Media Research Users Council |at=Growth: Literacy & Media Consumption }}
* {{Citation |last=Mehta |first=Nalin |title=Television in India: Satellites, Politics and Cultural Change |date=2008 թ․ հուլիսի 30 |url=https://books.google.com/books?id=R-BsSzSjnTYC |publisher=[[Taylor & Francis]] US |isbn=978-0-415-44759-1 |accessdate=2012 թ․ սեպտեմբերի 12 }}
* {{Citation |title=Is Boxing the New Cricket? |date=2010 թ․ սեպտեմբերի 24 |url=http://www.livemint.com/Leisure/1jxksEgRhUYXq0ezp1iixM/Is-boxing-the-new-cricket.html |publisher=Mint (newspaper) |ref={{sfnRef|Mint 2010}} |accessdate=2010 թ․ հոկտեմբերի 5 }}
* {{Citation |last=Nakamura |first=H. |title=Indian Buddhism: A Survey with Bibliographical Notes |date=1999 թ․ ապրիլի 1 |url=https://books.google.com/books?id=w0A7y4TCeVQC |series=Buddhist Tradition Series |edition=12th |publisher=Motilal Banarsidass |isbn=978-81-208-0272-8 }}
* {{Citation |last=Raichlen |first=S. |title=A Tandoor Oven Brings India's Heat to the Backyard |date=2011 թ․ մայիսի 10 |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2011/05/11/dining/a-tandoor-oven-brings-indias-heat-to-the-backyard.html |accessdate=2011 թ․ հունիսի 14 }}
* {{Citation |title=Encyclopaedia of Indian Cinema |date=1999 թ․ հունվարի 22 |editor1-last=Rajadhyaksha |editor1-first=A. |editor2-last=Willemen |editor2-first=P. |url=https://archive.org/details/encyclopaediaofi0000raja |edition=2nd |publisher=British Film Institute |isbn=978-0-85170-669-6 |ref={{sfnRef|Rajadhyaksha|Willemen|1999}} }}
* {{Citation |last=Ramanujan |first=A. K. (translator) |title=Poems of Love and War: From the Eight Anthologies and the Ten Long Poems of Classical Tamil |date=1985 թ․ հոկտեմբերի 15 |pages=ix–x |url=https://books.google.com/?id=nIybE0HRvdQC<!--|quote=These poems are 'classical,' i.e. early, ancient; they are also 'classics,' i.e. works that have stood the test of time, the founding works of a whole tradition. Not to know them is not to know a unique and major poetic achievement of Indian civilisation. Early classical Tamil literature (c. 100 BC – AD 250) consists of the Eight Anthologies (''Eţţuttokai''), the Ten Long Poems (''Pattuppāţţu''), and a grammar called the ''Tolkāppiyam'' or the 'Old Composition.'&nbsp;... The literature of classical Tamil later came to be known as ''Cankam'' (pronounced ''Sangam'') literature.--> |place=New York |publisher=Columbia University Press |isbn=978-0-231-05107-1 |author-link=A. K. Ramanujan }}
* {{Citation |last=Rawat |first=Ramnarayan S |title=Reconsidering Untouchability: Chamars and Dalit History in North India |date=2011 թ․ մարտի 23 |url=https://books.google.com/books?id=bz5dKC81O3IC&pg=PA3 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-22262-6 }}
* {{Citation |title=Anand Crowned World Champion |date=2008 թ․ հոկտեմբերի 29 |url=http://www.rediff.com/sports/2008/oct/29anand.htm |publisher=Rediff |ref={{sfnRef|Rediff 2008 b}} |accessdate=2008 թ․ հոկտեմբերի 29 }}
* {{Citation |last=Roberts |first=N. W. |title=Building Type Basics for Places of Worship |date=2004 թ․ հուլիսի 12 |url=https://books.google.com/books?id=hOxOAAAAMAAJ |edition=1st |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-0-471-22568-3 }}
* {{Citation |last=Schoenhals |first=M. |title=Intimate Exclusion: Race and Caste Turned Inside Out |date=2003 թ․ նոյեմբերի 22 |url=https://books.google.com/books?id=922nG03giDwC&pg=PA119 |publisher=University Press of America |isbn=978-0-7618-2697-2 }}
* {{Citation |last=Schwartzberg |first=J. |title=India: Caste |year=2011 |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India/46404/Caste |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 17 |encyclopedia=Encyclopædia Britannica }}
* {{Citation |last=Sen |first=A. |title=The Argumentative Indian: Writings on Indian History, Culture, and Identity |date=2006 թ․ սեպտեմբերի 5 |url=https://books.google.com/books?id=agk63AlLmIgC&pg=PA132 |edition=1st |publisher=Picador |isbn=978-0-312-42602-6 }}
* {{Citation |last=Seymour |first=S.C. |title=Women, Family, and Child Care in India: A World in Transition |date=1999 թ․ հունվարի 28 |url=https://books.google.com/books?id=ClkaIF3KzLIC&pg=PA81 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-59884-2 }}
* {{Citation |last=Silverman |first=S. |title=Vastu: Transcendental Home Design in Harmony with Nature |date=2007 թ․ հոկտեմբերի 10 |url=https://books.google.com/books?id=iwaryJd3fD8C&pg=PA20 |publisher=Gibbs Smith |isbn=978-1-4236-0132-6 }}
* {{Citation |title=Sawant Shoots Historic Gold at World Championships |date=2010 թ․ օգոստոսի 9 |newspaper=The Times of India |url=http://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/shooting/Sawant-shoots-historic-gold-at-World-Championships/articleshow/6274795.cms?referral=PM |ref={{sfnRef|The Times of India 2010}} |accessdate=2011 թ․ մայիսի 25 }}
* {{Citation |title=Taj Mahal |url=https://whc.unesco.org/en/list/252 |publisher=United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organisation |ref={{sfnRef|United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organisation}} |accessdate=2012 թ․ մարտի 3 }}
* {{Citation |last1=Wengell |first1=D. L. |title=Educational Opportunities in Integrative Medicine: The A-to-Z Healing Arts Guide and Professional Resource Directory |date=2008 թ․ սեպտեմբերի 1 |url=https://books.google.com/books?id=BNR1KGJXX9cC&pg=PA158 |edition=1st |publisher=The Hunter Press |isbn=978-0-9776552-4-3 |last2=Gabriel |first2=N. }}
* {{Cite book |url=http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2011/05/05/000356161_20110505044659/Rendered/PDF/574280PUB0Pers1351B0Extop0ID0186890.pdf |title=Intergenerational Mobility for Dalits Is Visible, Albeit Limited |journal=World Bank Report 2011 |year=2011 |isbn=978-0-8213-8689-7 |doi=10.1596/978-0-8213-8689-7 |accessdate=2012 թ․ սեպտեմբերի 6 }}
* {{Citation |last=Xavier |first1=L. |title=Sushil Kumar Wins Gold in World Wrestling Championship |date=2010 թ․ սեպտեմբերի 12 |newspaper=The Times of India |url=http://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/wrestling/Sushil-Kumar-wins-gold-in-World-Wrestling-Championship/articleshow/6542488.cms?referral=PM |accessdate=2010 թ․ հոկտեմբերի 5 }}
* {{Citation |last1=Yadav |first1=S. S. |title=Lentil: An Ancient Crop for Modern Times |date=2007 թ․ հոկտեմբերի 23 |url=https://books.google.com/?id=VfT6hZHpXPkC&pg=PA174<!--|quote=But it has been red lentils which have "fed the masses" particularly in the Indian subcontinent. Lentils are a staple food in many regions.--> |publisher=Springer |isbn=978-1-4020-6312-1 |last2=McNeil |first2=D. |last3=Stevenson |first3=P. C. }}
* {{Citation |last=Zvelebil |first=K. V. |title=Companion Studies to the History of Tamil Literature |date=1997 թ․ օգոստոսի 1 |url=https://books.google.com/books?id=qAPtq49DZfoC |publisher=Brill Publishers |isbn=978-90-04-09365-2 }}
{{refend}}
{{սյուն ավարտ}}

== Արտաքին հղումներ ==
*[https://armindia.am Հայ-Հնդկական ՏՀՏ Գերազանցության Կենտրոն]

{{Վիքիճամփորդ|India|Հնդկաստան}}
{{Ասիական երկրներ}}
{{Հնդկաստան ըստ թեմայի}}
{{Անգլերենը որպես պաշտոնական լեզու կիրառող երկրների քարտեզ}}
{{Մ20}}
{{Շանհայի համագործակցության կազմակերպություն}}
{{Արտաքին հղումներ}}

[[Կատեգորիա:1947 հիմնադրված պետություններ և տարածքներ]]
[[Կատեգորիա:Անգլիախոս երկրներ և տարածքներ]]
[[Կատեգորիա:Լիբերալ ժողովրդավարություններ]]
[[Կատեգորիա:Հնդկաստան| ]]
[[Կատեգորիա:ՄԱԿ-ի անդամ երկրներ]]
[[Կատեգորիա:Մեծ քսանյակի անդամ երկրներ]]
[[Կատեգորիա:Նախկին բրիտանական գաղութներ]]
Այս էջում օգտագործված կաղապարները.
Վերադարձ դեպի Հնդկաստան։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Հնդկաստան» էջից