Դիտել Հայաստանի դատական իշխանություն էջի աղբյուրը

Ձեզ չի թույլատրվում խմբագրել այս էջը հետևյալ պատճառով.

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 Հուլիսի 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Հուլիսի 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Դուք կարող եք դիտել և պատճենել այս էջի ելատեքստը.

[[Պատկեր:ՀՀ Դատական Համակարգի գծապատկեր.pdf|մինի|213x213փքս]]
{{Հայաստանի քաղաքականություն}}
Հայաստանում արդարադատությունն իրականացնում են դատարանները՝ [[Սահմանադրություն|Սահմանադրությանը]] և օրենքներին համապատասխան։ Հանրապետությունում գործում են ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի ու Վերաքննիչ դատարանները և Վճռաբեկ դատարանը, իսկ օրենքով նախատեսված դեպքերում՝ նաև մասնագիտացված դատարանները։ Հայաստանում բարձրագույն դատական ատյանը, բացի սահմանադրական արդարադատության հարցերից, Վճռաբեկ դատարանն է, որը կոչված է ապահովելու օրենքի միատեսակ կիրառությունը։ Սահմանադրական դատարանի դատավորը և անդամն անփոփոխելի են և պաշտոնավարում են մինչև 65 տարին լրանալը։ Նրանց լիազորությունները դադարեցվում են միայն Սահմանադրությամբ և օրենքով նախատեսված դեպքերում ու կարգով։ Հայաստանում սահմանադրական արդարադատությունն իրականացնում է Սահմանադրական դատարանը։ Սահմանադրությամբ և օրենքով սահմանված կարգով ձևավորվում և գործում է Արդարադատության խորհուրդը, որի կազմի մեջ մտնում են 9 դատավոր, Հայաստանի նախագահի և ԱԺ-ի նշանակած 2-ական իրավաբան գիտնականներ։

== Հայաստանի դատախազությունը ==
Հայաստանի դատախազությունն օրենքի կատարման նկատմամբ բարձրագույն հսկողություն իրականացնող մարմին է, որը ղեկավարում է գլխավոր դատախազը։ Դատախազությունն օրենքով նախատեսված դեպքերում և կարգով հարուցում է քրեական հետապնդում, իրականացնում է հսկողություն հետաքննության ու նախաքննության օրինականության նկատմամբ, դատարանում պաշտպանում է մեղադրանքը, պետական շահերի պաշտպանության հայց է հարուցում դատարան, հսկողություն է իրականացնում պատիժների և հարկադրանքի այլ միջոցների կիրառման օրինականության նկատմամբ։ Դատախազությունը գործում է [[Սահմանադրություն|Սահմանադրությամբ]] իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում՝ օրենքի հիման վրա։ Նորանկախ ՀՀ-ում, մինչև դատախազության մասին օրենքի ընդունումը, դատախազության համակարգն առաջնորդվել է «Դատախազության մասին» [[ԽՍՀՄ]] օրենքի այն հոդվածներով, ինչպես նաև այն օրենսդրական և այլ ակտերով, որոնք չեն հակասել ՀՀ անկախության հռչակագրի դրույթներին։ [[1992]] թ.-ի հոկտեմբերի 5-ին ստեղծվել է նաև զինվորական դատախազությունը՝ որպես [[ՀՀ դատախազություն|ՀՀ դատախազության]] առանձին ստորաբաժանում։ [[1998]] թ.-ին ընդունվել է «Դատախազության մասին» ՀՀ օրենքը, ըստ որի՝ դատախազությունն իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակներում հսկողություն է իրականացնում հետաքննության և նախաքննության օրինականության նկատմամբ, դատարանում պաշտպանում մեղադրանքը, պետական շահերի պաշտպանության հայց է հարուցում դատարան, բողոքարկում դատարանի վճիռներն ու որոշումները, հսկողություն իրականացնում պատիժների ու հարկադրանքի այլ միջոցների կիրառման օրինականության նկատմամբ։ Այդ օրենքի համաձայն՝ ձևավորվել են հանրապետության գլխավոր դատախազությունը՝ իր բաժիններով ու վարչություններով, [[Երևան]] քաղաքի ու նրա համայնքների և մարզերի, ինչպես նաև կայազորների զինվորական դատախազությունները։ [[2007]] թ.-ից գործում է Հայաստանի գլխավոր դատախազության դպրոցը (հիմնադրվել է դատախազության գիտաուսումնական կենտրոնի հիմքի վրա), որն իրականացնում է դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկված անձանց մասնագիտական պատրաստում, դատախազների տարեկան ու լրացուցիչ և դատախազության աշխատակազմի պետական ծառայողների վերապատրաստում։ Դպրոցը պատրաստում ու հրատարակում է ուսումնական և գիտամեթոդական գրականություն, մասնակցում և իրականացնում է ներպետական և միջազգային ԳՀ և կրթական ծրագրեր։ ՀՀ գլխավոր դատախազներ են եղել [[Արտավազդ Գևորգյան]]ը (1990-1997 թթ.), [[Հենրիկ Խաչատրյան]]ը (1997-1998 թթ.), [[Բորիս Նազարյան]]ը (1998-2001 թթ.), Արամ Թամազյանը (2001-2004 թթ.), ։ Դատախազության ծառայությունը Հայաստանում սկսել է գործել [[1918]] թ.-ի դեկտեմբերի 6-ից, երբ [[Հայաստանի խորհուրդ]]ն (ՀԽ) ընդունել է «Նախկին Ռուսական կայսրության օրենքները [[Հայաստան]]ում կիրարկելու մասին» օրենքը։ Ըստ այդ օրենքի՝ Հայաստանի տարածքում ժամանակավորապես գործել են Ռուս, կայսրության օրենքները՝ ժամանակավոր կառավարության, [[Անդրկովկասյան կոմիսարիատ]]ի, [[Սեյմ]]ի և [[ՀԽ]]-ի կատարած փոփոխություններով ու լրացումներով։ Նույն օրն ընդունվել է «Ռուսական կայսրության դատական համակարգի ներմուծման մասին» օրենքը։ Դատախազությունը գործել է դատարանային համակարգին առընթեր։ Դատախազությունը՝ որպես առանձին ստորաբաժանում, կազմավորվել է [[Հայաստան]]ում խորհրդային կարգեր հաստատվելուց հետո։ Խորհրդային Ռուսաստանի օրինակով՝ հանրապետության տարածքում միասնական օրինականության հաստատումն ու հանցագործության դեմ պայքարի կազմակերպումը հանձնարարվել են [[1922]] թ.-ի հուլիսի 22- ին ստեղծված [[ՀԽՍՀ]] դատախազությանը։ [[ԽՍՀՄ]] կազմավորումից ([[1922]] թ.-ի դեկտեմբերին) հետո ստեղծվել է [[ԽՍՀՄ]] Գերագույն դատարանի դատախազությունը, և [[ՀԽՍՀ]] դատախազությունը դարձել է այդ մարմնի ստորաբաժանում։ [[1924]] թ.-ին ընդունվել է [[ԽՍՀՄ]] Սահմանադրությունը, որով դատախազության վրա է դրվել երկրի ողջ տարածքում հեղափոխական օրինականության հաստատման պատասխանատվությունը, իսկ [[1927]] թ.-ին քննչական ամբողջ ապարատը դատարանից փոխադրվել է հանրապետության դատախազություն։ [[1933]] թ.-ի հուլիսի 20-ին հիմնադրվել է [[ԽՍՀՄ]] դատախազությունը, որի կառուցվածքային ստորաբաժանումները միության հանրապետությունների դատախազություններն էին, այդ թվում՝ [[ՀԽՍՀ]] դատախազությունը։ Նույն թվականին հաստատվել է միութ. դատախազության կանոնադրությունը, որով հստակեցվել են [[ԽՍՀՄ]] դատախազության գործառույթները, [[ԽՍՀՄ]] գլխավոր դատախազի և միության դատախազության կանոնադրությունը, որով հստակեցվել են [[ԽՍՀՄ]] դատախազության գործառույթները, [[ԽՍՀՄ]] գլխավոր դատախազի և միութ. հանրապետությունների դատախազների Փոխհարաբերություններն ու դատախազ մարմինների, նաև [[ՀԽՍՀ]] դատախազության գործունեության և ղեկավարման ձևերն ու սկզբունքները։ [[ՀԽՍՀ]] դատախազներ են եղել [[Դ. Շահվերդյան]]ը (1922-1923 թթ.), [[Լ.Վարդանյան]]ը (1923-1927 թթ.), [[Ջ. Աշրաֆյան]]ը (1927-1929 թթ.), [[Ա. Հովսեփյան]]ը ([[1929]] թ.), [[Ս. Խանոյան]]ը (1930-1933 թ.), [[Պ. Թորոսյան]]ը (1933-1937 թ.),
[[Ա. Հարությունյան]]ը (1937-1939 թթ.), [[Հ. Մեղավորյան]]ը (1939-1948 թթ.), [[Վ.Թադևոսյան]]ը (1948-1949 թթ.), [[Հ. Հսագուլով]]ը (1949-1954 թթ.), [[Կ. հոնեսյան]]ը (1954-1959 թթ.), [[Ա. Գևորգյան]]ը (1959-1961 թթ.), [[Վ. Մուսախանյան]]ը (1961-1971 թթ.), [[Ս. Օսիպյան]]ը (1971-1988 թթ.),   [[Վ. Նազարյան]]ը (1988-1990 թթ.)։

== Արտաքին հղումներ ==
*[https://juremonia.am Հայաստանում արդարադատության ոլորտի բարեփոխումների մշտադիտարկում]
{{ՀՀ2012}}

Այս էջում օգտագործված կաղապարները.

Վերադարձ դեպի Հայաստանի դատական իշխանություն։

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Հայաստանի_դատական_իշխանություն» էջից