Վիլանդ Քրիստոֆ Մարտին (գերմ.՝ Christoph Martin Wieland, սեպտեմբերի 5, 1733(1733-09-05)[1][2][3][…], Oberholzheim, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[1][2][4] - հունվարի 20, 1813(1813-01-20)[1][2][3][…], Վայմար, Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ, Հռենոսյան միություն[5][1][2]), գերմանացի գրող։

Քրիստոֆ Մարտին Վիլանդ
գերմ.՝ Christoph Martin Wieland
Ծնվել էսեպտեմբերի 5, 1733(1733-09-05)[1][2][3][…]
ԾննդավայրOberholzheim, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[1][2][4]
Վախճանվել էհունվարի 20, 1813(1813-01-20)[1][2][3][…] (79 տարեկան)
Վախճանի վայրՎայմար, Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ, Հռենոսյան միություն[5][1][2]
Մասնագիտությունբանաստեղծ, թարգմանիչ, գրող, համալսարանի դասախոս և բանաստեղծ-փաստաբան
Լեզուգերմաներեն
ՔաղաքացիությունՌիսի Բիբերախ
ԿրթությունԹյուբինգենի համալսարան (1752)[1][6] և Kloster Berge school?[6]
ԱնդամակցությունՊրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Էրֆուրտի կիրառական գիտությունների ակադեմիա, Արձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա[7] և Բավարիական գիտությունների ակադեմիա
ԱշխատավայրԷրֆրուտի համալսարան[6]
Պարգևներ
Սուրբ Աննայի շքանշան[6] և Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
Ամուսինանհայտ[6]
Изображение автографа
 Christoph Martin Wieland Վիքիպահեստում

Ուսում և գործունեություն

խմբագրել

Սովորել է Տյուբինգենի համալսարանում։ Հրատարակել է կրոնախրատական պոեմներ («Աբրահամի փորձությունը», 17531772 թվականից եղել է ապագա դուքս Կարլ Օգոստոսի դաստիարակը Վայմարում, որտեղ հրատարակել է «Դեր դոյչե մերկուր» («Der Deutsche Merkur», 1773-1810) հանդեսը։ Ծաղրելով սենտիմենտալ երազկոտությունը, ինչպես նաև բարոյական ասկետիզմը, Վիլանդը իր լուման է ներդրել ռոկոկո ոճի սալոնային-արիստոկրատական գրականության մեջ։ Նրա «Աղաթոն» (1766) երկը լուսավորության «դաստիարակչական վեպի» առաջին օրինակն է Գերմանիայում։ «Աբդերիտեն» (1774) երգիծական վեպում, ինչպես նաև «Սուզարիոն» (1768) պոեմում Վիլանդը գործողությունները տեղափոխել է Հին Հունաստան։ Վիլանդի լավագույն ստեղծագործությունը «Օբերոն» (1780) պոեմն է։ Լուկիանոսի և Շեքսպիրի ստեղծագործություններից կատարած նրա թարգմանությունները առաջադիմական նշանակություն են ունեցել գերմանական մշակույթի զարգացման համար։

 
Օբերոն

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Виланд // Краткая литературная энциклопедия (ռուս.)М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 1.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Koch M. J. K. G. Wieland, Christoph Martin (գերմ.) // Allgemeine Deutsche BiographieL: 1897. — Vol. 42. — S. 400–419.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. 4,0 4,1 4,2 J. G. R. Wieland, Christoph Martin // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 28. — P. 621—622.
  5. 5,0 5,1 5,2 Виланд Кристоф Мартин // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Виландъ (ռուս.) // Энциклопедический лексиконСПб.: 1837. — Т. 10. — С. 138—143.
  7. https://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 439  
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քրիստոֆ Մարտին Վիլանդ» հոդվածին։