Տրետուք

գյուղ Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզում

Տրետուք, գյուղ Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիս համայնքում[1]։

Գյուղ
Տրետուք
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԳեղարքունիքի մարզ
ՀամայնքՎարդենիս (համայնք) | Վարդենիս համայնք[1]
Մակերես23.36 կմ²
ԲԾՄ2150 մ
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Բնակչություն229[2] մարդ (2008 հունվարի 1)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Տրետուք (Հայաստան)##
Տրետուք (Հայաստան)
Տրետուք (Գեղարքունիքի մարզ)##
Տրետուք (Գեղարքունիքի մարզ)

Գտնվում է Վարդենիս քաղաքից մոտ 12 կմ հյուսիս-արևելք` ծովի մակարդակից մոտ 2150 մ բարձրության վրա։ Գյուղը գտնվում է մայրաքաղաք Երևանից՝ 180 կմ, մարզկենտրոն Գավառից 88 կմ հեռավորության վրա։

Վերանվանվել է Տրետուք 1991 թ. ապրիլի 3-ին[3]։ 2017 թվականից գյուղը գտնվում է Գեղամասար համայնքի կազմում։ Գյուղում գործում են դպրոց, բուժկետ և մանկապարտեզ։

Պատմություն

խմբագրել

Անվան ծագումնաբանություն

խմբագրել

Գյուղը կոչվել է հին աղբյուրներում հիշատակվող Սյունիքի Սոթք գավառի Տրետուք գյուղի անունով։ Այդ անվանումը կապում են հայկական տոմարի չորրորդ ամսվա՝ Տրեի հետ, որն իր հերթին կապված է Հայոց դիցարանի դպրության, պերճախոսության, գիտությունների ու արվեստների աստծո՝ Տիրի անվան հետ։

Ենթադրվում է, որ բնակավայրն ունի հին պատմություն և նախկինում եղել է հայաբնակ, ինչի մասին վկայում են գյուղի տարածքում հայտնաբերված XIV-XV դարերի խաչքարերը (տես այստեղ

Բնակչություն

խմբագրել

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Տրետուքի մշտական բնակչությունը կազմել է 174, առկա բնակչությունը՝ 164 մարդ[4]։ Մինչև 1989 թ. գյուղը հիմնականում բնակեցված է եղել ադրբեջանցիներով[5][6], այնուհետ` Ադրբեջանի Խանլար քաղաքից բռնագաղթած հայերով[3]։

Տրետուքի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև.

Տարի Բնակչություն
1873 317 մարդ [7]
1897 517 մարդ [7]
1926 218 մարդ [7]
1939 379 մարդ [7]
1959 444 մարդ [7]
1970 633 մարդ [7]
1979 738 մարդ [7]
1989 534 մարդ [7]
2001 183 մարդ [7]
2011 174 մարդ [8]


Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Գեղարքունիքի մարզի համայնքների մասին տեղեկություններ մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 12․08․2023 թվականին)։
  2. Գեղարքունիքի մարզի մարդահամար
  3. 3,0 3,1 Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 5 [-] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 2001, էջ 130 — 916 էջ։
  4. 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
  5. Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
  6. Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 2 [Դ-Կ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 202 — 992 էջ։
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 Հայաստանի բնակավայրերի բառարան (հայ.)Երևան: 2008. — էջ 198. — 184 p.
  8. Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
  • Տրետուք բնակավայրը «GEOnet Names Server» կայքում։