Վանի գավառակ

Տարածվում էր Վան քաղաքի շրջանում։

1916 թվականին ռուսական իշխանությունները Վանի գավառակի մեջ մտցրել էին նաև Բայազետի և Դիադինի գավառակները։

Հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունեցել 1915 թվականի Վանի և այլ բնակավայրերի ինքնապաշտպանական կռիվներին։ 1895-1896 թվականներին և 1915-1918 թվականների Մեծ եղեռնի ժամանակ հայերը ենթարկվել են ջարդերի, իսկ կենդանի մնացածները 1916 թվականին հիմնականում գաղթել են Արևելյան Հայաստան։

XIX դարի վերջերին և XX դարի սկզբներին ուներ 35500 (ըստ այլ աղբյուրների՝ 106014) բանկիչ, որից 12500-ը՝ հայ, 11500-ը՝ քուրդ, 9500-ը՝ թուրք, իսկ մնացածը՝ ասորիներ, հրեաներ, չերքեզներ և գնչուներ։

Բնակչության հիմնական զբաղմունքը երկրագործությունն ու անասնապահություն էր։ Հայերը նաև զբաղվում էին խաղողագործությամբ, պտղաբուծությամբ, մեղվաբուծությամբ, ձկնորսությամբ (Վանա լիճ, Արճակ), արհեստներով և առևտրով։

XIX դարի վերջերին և XX դարի սկզբներին ուներ 160 (ըստ այլ աղբյուրների՝ 293) գյուղ^[1]։

• Վանի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն