Վահագն Դեմիրճօղլյան

Վահագն Դեմիրճօղլյանը ծնվել է 1875 թվականի ապրիլի 12 (24)-ին, Ախալքալաքում։ Սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում։ 1896 թվականին ավար��ել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը։ Դասավանդել է նույն դպրոցում։ Շուրջ 10 տարի հոգևոր ծառայություն է իրականացրել Արդահանում։ Վահագն Դեմիրճօղլյանը՝ (1875-1938)՝ ապագայի գիտնական, քիմիկոս-ատոմիստը, 1924 թվականից ապրել է Երևանում։ «Արժեքականությունն ըստ քիմիական տարրերի առաջացման իմ տեսության» (1914 թվական, ռուսերեն, վիմատիպ) գրքում ներկայացրել է արժեքականության էլեկտրոնային բնույթի իր տեսակետը, համաձայն որի՝ քիմիական միացություն առաջացնելու ատոմի հատկությունը պայմանավորված է իներտ գազի ատոմի նման կայուն էլեկտրոնային կոնֆիգուրացիա ձեռք բերելու հակումով^[1]։

Առաջարկել է իզոտոպիայի երևույթի մեկնաբանությունը, իզոտոպներն անվանել «տարատեսակ» կամ «Աննորմալ զարգացած» քիմիական տարրեր։ «Արժեքականությունը և ատոմների կառուցվածքը» (1926 թվական, ռուսերեն) գրքում Դեմիրճօղլյանը ամբողջացրել է արժեքականության և ատոմի կառուցվածքի մասին պատկերացումները։

Դեմիրճօղլյանը թողել է քնարական բանաստեղծությունների մի քանի տետր, զբաղվել է նկարչությամբ, իսկ քանդակներից մեկը՝ հայ արքաների մարմարե խորաքանդակը պահվում է Լուվրի թանգարանում։

• Այվազյան Հ., Վահագն Դեմիրճօղլյան (1875-1938), տես Նշանավոր ճեմարանականներ, Ս. Էջմիածին, 2005, էջ 233-241։