Սմբատ Ա Հեթումյան
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սմբատ Ա Հեթումյան (այլ կիրառումներ)
Սմբատ (1277 - 1310), Հայոց թագավոր Կիլիկիայում 1296–1298 թվականներին։ Հեթումյանների արքայատոհմից։
Սմբատ Ա Հեթումյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է՝ | 1277 |
| Մահացել է՝ | 1310 |
| Երկիր |  Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն |
| Տոհմ | Հեթումյաններ |
| գերիշխան | |
| Հայր | Լևոն Գ |
| Մայր | Կեռան |
Լևոն Գ թագավորի որդին։
Ավագ եղբայրների՝ Հեթում Բ թագավորի և Թորոսի ապաշնորհ քաղաքականությունից դժգոհ Սմբատը, օգտվելով նրանց ժամանակավոր բացակայությունից, խլել է գահը և օծվել թագավոր։ Հայրենիք ժամանած եղբայրները Սմբատի հրամանով ձերբակալվել և բանտարկվել են Բարձրաբերդում, որտեղ Թորոսն սպանվել է, իսկ Հեթում Բ կուրացվել։ Սմբատի գահակալությունը ճանաչել է Կիլիկյան Հայաստանի դաշնակից Մոնղոլիայի Ղազան խանը՝ իր տոհմի դուստրներից մեկին կնության ուղարկելով նրան[1][2]։ Սմբատի նամակագրական և դիվանագիտական սերտ կապեր է հաստատել Հռոմի պապի, Անգլիայի, Ֆրանսիայի թագավորների հետ՝ փորձելով նրանց օգնությամբ դիմակայել Եգիպտոսի արաբական սուլթանությանը։ Սակայն շուտով Սմբատին տապալել և գահը նրանից խլել է մյուս եղբայրը՝ Կոստանդին Բ-ն։ 1299 թվականին խաչակիր ասպետների օգնությամբ գահին վերահաստատված Հեթում Բ ձերբակալել և երկրից արտաքսել է թե՛ Սմբատին և թե՛ Կոստանդին Բ-ին։ 1309 թվականին հայրենիք վերադարձած Սմբատը, գահը վերստին գրավելու ապարդյուն փորձից հետո, դարձյալ արտաքսվել է երկրից՝ մահացել Եվբեա կղզում։
Ծանոթագրություններ
խմբագրելԱղբյուրներ
խմբագրել- Сукиасян А. Г. История Киликийского армянского государства и права. — Ереван: Митк, 1969.
- Клод Мутафян Последнее королевство Армении = Le Royaume Arménien de Cilicie, XIIe-XIVe siècl. — «Mediacart», 209. — 161 с. — ISBN 978-5-9901129-5-7
| Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սմբատ Ա Հեթումյան» հոդվածին։ |