Ռոբերտ Աթայան
հայ երաժշտագետ, կոմպոզիտոր
Ռոբերտ Արշակի Աթայան (նոյեմբերի 20, 1915[1], Թեհրան, Իրան - մարտի 5, 1994 կամ մարտի 4, 1994, Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ, թաղված է Երևանում[2]), հայ երաժշտագետ, կոմպոզիտոր, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1961)։
| Ռոբերտ Աթայան | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 20, 1915[1] Թեհրան, Իրան |
| Երկիր |  Իրան,  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Մահացել է | մարտի 5, 1994 (78 տարեկան) կամ մարտի 4, 1994 (78 տարեկան) Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ |
| Գերեզման | Թոխմախի գերեզմանատուն |
| Ժանրեր | ակադեմիական երաժշտություն |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, երաժշտագետ, բանահավաք և երաժշտության ուսուցիչ |
| Աշխատավայր | Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա[1] և Արվեստի ինստիտուտ |
| Կրթություն | Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորի�� (1941)[1] և Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա |
| Պարգևներ | |
Հայ բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ, հասարակական գործիչ Արշակ Աթայանի որդին է, Ռաֆայել և Արմեն Աթայանների եղբայրը։
Կենսագրություն
խմբագրել1941 թվականին ավարտել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիան։ 1944 թվականից դասավանդել Է նույն կոնսերվատորիայում (երաժշտության տեսության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր՝ 1977 թվականից)։
Ուսումնասիրել է հայկական ժողովրդական և միջնադարյան երաժշտությունը, խազային նոտագրությունը, կազմել և խմբագրել Կոմիտասի երկերի ակադեմիական հրատարակությունը, գրել կամերային գործիքային և վոկալ երկեր, մշակել ժողովրդական և գուսանական երգեր, միջնադարյան մեղեդիներ[3][4][5]։
Երկեր
խմբագրել- Քրդական ժողովրդական երգեր = Курдские народные песени. Ջաուարի Նուր, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա, Արվեստի ինստիտուտ, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն, 1983։
- Երգեր առանց նվագակցության։ Հավասի, գուսան, Մանուկյան Մանուկ Թորոսի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, «Սովետական գրող», 1983։
- Կոմիտասական Հ. 2.: Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Գյոդակյան Գևորգ Շմավոնի, Արվեստի ինստիտուտ ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա, Երևան, ԳԱ հրատարակչություն, 1981։
- Քրդական ժողովրդական երգարվեստը = Курдское народное песенное искусство: Ջաուարի Նուրե Հաջիի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Արվեստի ինստիտուտ ՀՍՍՀ ԳԱ, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն, 1976։
- Ժողովրդական երաժշտության ուսումնասիրումը, տարածումն ու հավաքումը Հայաստանում = Собрание, изучение и пропаганда народной музыки в Армении: (Կոմպոզիտորների միության պլենումի նյութերը) / Հայաստանի կոմպոզիտորների միություն., Հայաստանի կոմպոզիտորների միություն | Աթայան, Ռոբերտ Արշակի, 1915-1994 [խմբ.] | Բրուտյան, Մարգարիտ Արամի, 1922-2002 [խմբ.] | Հայաստանի Կոմպոզիտորների միության պլենում, Երևան, «Հայաստան», 1973։
- Alexander Spendiaryan: [About composer] / A. I. Shahverdyan; Edt.: R. Atayan; Trl.: S. Seferyan.Yerevan, Hayastan, 1971.
- Ալեքսանդր Սպենդիարյան։ [Կոմպոզիտորի մասին]։ Շահվերդյան Ալեքսանդր Իսահակի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, «Հայաստան», 1971։
- Երկերի ժողովածու։ Հատոր ։ Կոմիտաս, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Հայկական ՍՍՌ գիտությունների ակադեմիա, Երևան, «Սովետական գրող», 1969։
- Երաժշտության դասավանդման մեթոդիկա։ Ձեռնարկ միջնակարգ դպրոցների երաժշտության ուսուցիչների համար։ Մազմանյան Մարտին Սարգսի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երկրորդ լրացված և բարեփոխված հրատարակչություն, Երևան, «Լույս», 1969։
- Գուսան Հավասի։ (Կյանքը և ստեղծագործությունը)։ Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Միքայելյան Պ. Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
- Երաժշտության տարրական տեսություն։ Դասագիրք երաժշտ. դպր. և ուսումնարանների համար։ Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Տեր-Մարտիրոսյան Տիգրան Գևորգի, Երևանի պետական կոնսերվատորիա, Կոմիտասի անվան Երաժշտւթյան տեսության և կոմպոզիցիայի ամբիոն, Երևան, «Հայպետհրատ», 1962։
- Կոմիտաս։ Կյանքը, գործունեությունը, ստեղծագործությունը։ Գասպարյան Սամսոն Գասպարի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, Հայպետհրատ, 1961։
- Հայկական խազային նոտագրությունը = Армянская хазовая нотопись: (Ուսումնասիր. և վերածն. հարցեր)։ Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Խաչիկյան Լևոն Ստեփանի, ՀՍՍՌ ԳԱ., Երևան, ՀՍՍՌ ԳԱ հրատարակչություն, 1959։
- Երաժշտական դաստիարակության մեթոդիկան մասսայական դպրոցներում։ Մազմանյան Մարտին Սարգսի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, Հայպետուսմանկհրատ, 1959։
- Հայ երաժշտության պատմության ակնարկներ։ XIX-XX դդ.: (Մինչսովետական շրջան), Շահվերդյան Ալեքսանդր Իսահակի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, «Հայպետհրատ», 1959։
- Երաժշտական գրագիտության և երգի ձեռնարկ։ Տարրական դպրոցի I-IV դասարանների համար։ Միրզայան Մ, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, Հայպետուսմանկհրատ, 1958։
- Դասագիրք երաժշտության տարրական թեորիայի։ Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Տեր-Մարտիրոսյան Տ, Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա, Թեորետիկ-կոմպոզիտորական ամբիոն, Երևան, Հայպետհրատ, 1957։
- Комитас и армянская музыкальная культура / А. Шавердян; Под ред. Р. А. Атаяна; Коммент. Р. Атаяна, Ереван, Армгосиздат, 1956:
- Армянские композиторы / [Сост. : Р. А. Атаян, М. О. Мурадян. А. Г. Татевосян], Ереван, Армгосиздат, 1956.
- Աստղաձոր։ Քայլերգ փողային նվագախմբի համար։ Պարտիտուրա = Астхадзор. Марш для духового оркестра. Партитура, Տեր-Ղևոնդյան Անուշավան Գրիգորի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, Հայպետհրատ, 1955։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ Wolverton, Cynthia Kay (2002 թ․ դեկտեմբեր). «The Contributions of Armenian Composers to the Clarinet Repertoire» (PDF). University of North Texas. էջ 39. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
- ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.
- ↑ Atʻayan, Ṙobert (1997). «Intro». In Vrej Nersessian (translator) (ed.). Armenian neume system of notation : study and analysis. Richmond, England: Curzon Press. ISBN 9780700706365.
{{cite book}}:|editor=has generic name (օգնություն); External link in|chapter= - ↑ «Researchers of Komitas». Komitas Virtual Museum. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
| Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոբերտ Աթայան» հոդվածին։ |
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 127)։ |
