Պերուական սոլ

Պերուական սոլ
Տեսակ	օրինական վճար և տարադրամ
ISO 4217 կոդ	PEN
Երկիր	Պերու
Ներդրման ամսաթիվը	հոկտեմբերի 1, 1991
Անվամված է	Արեգակ
Պաշտ օգտագործողներ	Պերու
Նշան	S/.
Կենտրոնական բանկ	Պերուի կենտրոնական պահուստային բանկ
Փոխարինել է	Peruvian inti?

Պերուական սոլ (Իսպաներեն արտասանություն՝ [sol]; հոգնակի։ Սոլես; արժույթի նշանը։ S/)^[1] Պերուի պաշտոնական արժույթը, որը բաժանվում է 100 սենտիմոի («սենտ»)։ ISO 4217 արժույթի կոդը PEN է։

Սոլը փոխարինեց պերուական ինտիին 1991 թվականին, և անունը համարվում է վերադարձ Պերուի պատմական արժույթին, քանի որ սոլի նախորդ մարմնավորումն օգտագործվել է 1863-1985 թվականներին։ Թեև սոլը այս գործածության մեջ առաջացել է լատիներեն «solidus» (լիտ.՝ «պինդ») բառից, այն իսպաներեն նշանակում է «արև»։ Այսպիսով, կա շարունակականություն հին պերուական ինտիի հետ, որն անվանվել է Ինտիի անունով՝ ինկերի արևի աստծո։

1991 թվականին իր ներդրման ժամանակ արժույթը պաշտոնապես կոչվում էր «nuevo sol» («նոր սոլ»), սակայն 2015 թվականի նոյեմբերի 13-ին Պերուի Կոնգրեսը քվեարկեց արժույթը պարզապես սոլ անվանափոխելու օգտին^[2]^[3]։

Պատմություն

Սոլ 1889 թ

Մինչև ընթացիկ պերուական արժույթը օգտագործվող արժույթները ներառում են՝

Իսպանական գաղութային ռեալը 16-19-րդ դարերից՝ 8 ռեալը հավասար է 1 պեսոյի։
Պերուական ռեալը 1822 թվականից 1863 թվականներին։ Սկզբում արժեր 1⁄8 պեսո, 1⁄10 պեսո արժողությամբ ռեալները ներկայացվեցին 1858 թվականին տասնորդական արժույթի համակարգին անցնելու ժամանակ։
Սոլը կամ սոլ դե օրոն 1863 թվականից մինչև 1985 թվականը, 1 սոլ = 10 ռեալ։
Ինտի 1985 թվականից 1991 թվականներին, 1 ինտին = 1000 սել դե օրո։

1980-ական թվականների վերջին տնտեսության վատ վիճակի և հիպերինֆլյացիայի պատճառով կառավարությունը ստիպված եղավ հրաժարվել ինտիից և ներկայացնել սոլը որպես երկրի նոր արժույթ^[4]։ Նոր արժույթը գործածության է դրվել 1991 թվականի հուլիսի 1-ին թիվ 25295 օրենքով՝ փոխարինելու ինտին 1 սոլից մինչև 1.000.000 ինտի փոխարժեքով^[5]։ Նոր միավորով անվանական մետաղադրամները ներկայացվել են 1991 թվականի հոկտեմբերի 1-ին, իսկ առաջին թղթադրամները՝ 1991 թվականի նոյեմբերի 13-ին։ Այդ ժամանակվանից ի վեր սոլը պահպանել է 1,5% գնաճ, որը երբևէ ամենացածրն է Հարավային Ամերիկայում կամ Լատինական Ամերիկայում որպես ամբողջություն^[6]։ Նոր արժույթի ուժի մեջ մտնելուց հետո նրան հաջողվել է պահպանել^[7] S/2.2 և S/4.13 փոխարժեքը ԱՄՆ դոլարի դիմաց։

Մետաղադրամներ

Մետաղադրամները ներկայացվել են 1991 թվականին 1, 5, 10, 20 և 50 սենտիմոս և S/1 անվանական արժեքներով^[5]։ S/2 և S/5 մետաղադրամները ավելացվել են 1994 թվականին։ Մեկ և հինգ սենտիմո մետաղադրամները դուրս են եկել կիրառությունից, իսկ մեկ սենտիմոնը հանվել է շրջանառությունից 2011 թվականի մայիսի 1-ին, որին հաջորդել է հինգ սենտիմոները՝ 2019 թվականի հունվարի 1-ին^[8]։ (Կանխիկ գործարքների դեպքում մանրածախ առևտուրը պետք է կլորացնեն մինչև մոտակա տասը սենտը կամ մինչև հինգը։ Էլեկտրոնային գործարքները շարունակվում են մշակվել ճշգրիտ գումարով:)

Բոլոր մետաղադրամները ցույց են տալիս Պերուի զինանշանը, որը շրջապատված է դիմերեսին «Banco Central de Reserva del Perú» («Պերուի Կենտրոնական պահուստային բանկ») տեքստով, յուրաքանչյուր մետաղադրամի դարձերեսը ցույց է տալիս դրա անվանական արժեքը։ Երկմետաղային S/2 և S/5 մետաղադրամների նմուշներում ներառված են Նասկայի գծերի կոլիբրի և կոնդորի ֆիգուրները^[9]։

Արժեք	Տրամագիծը (մմ)	Հաստություն (մմ)	Զանգված (գ)	Կազմը	Եզր
10 սենտիմո	20.5	1.26	3.50	Լատուն	Հարթ
20 սենտիմո	23	1.26	4.40	Լատուն	Հարթ
50 սենտիմո	22	1.65	5.45	Cu–Zn–Ni	Եղեգնաձև
S/1	25.5	1.65	7.32	Cu–Zn–Ni	Եղեգնաձև
S/2	22.2	2.07	5.62	Բիմետալային Դրսի օղակը՝ պողպատ Կենտրոնը՝ Cu–Zn–Ni	Հարթ
S/5	24.3	2.13	6.67	Բիմետալային Դրսի օղակը՝ պողպատ Կենտրոնը՝ Cu–Zn–Ni	Եղեգնաձև (2009 թվականից)

Թղթադրամներ

S/10, S/20, S/50 և S/100 թղթադրամները ներկայացվել են 1990 թվականին^[5]։ S/200 թղթադրամը ներկայացվել է 1995 թվականի օգոստոսին^[10]։ Բոլոր թղթադրամները նույն չափի են (140 x 65 մմ) և դիմերեսին պարունակում են հայտնի պատմական պերուացու դիմանկար^[11]։

Թղթադրամների նոր շարքը թողարկվել է 2021 թվականից՝ սկսած S/10 և S/100 թղթադրամներով 2021 թվականի հուլիսին^[12]^[13], իսկ հետո՝ S/20 և S/50 թղթադրամներով՝ 2022 թվականի հուլիսին^[14]։ S/200 նշումը թողարկվում է 2023 թվականի դեկտեմբերին^[15]։

Դոնոմինացիա	Շրջանառության մեջ ի վեր		Դիմերեսին պատկերված անձ	Հակադարձ	Պատկեր (դիմաց)
S/10	1991	Green	Խոսե Կինյոնես Գոնսալես Հյուսիսային Ամերիկայի NA-50 «Տորիտո»	Caproni Ca.113, որը թռչում է գլխիվայր
	2011	Կանաչ	Խոսե Կինյոնես Գոնսալես	Մաչու Պիկչու
	2014	Կանաչ	Խոսե Կինյոնես Գոնսալես	Մաչու Պիկչու	[1]
	2021	Կանաչ	Չաբուկա Գրանդա	Վիկունյա; «Իսմենե ամանկես»
S/20	1991	Շագանակագույն	Ռաուլ Պորաս Բարենեչեա	Պերուի արտաքին հարաբերությունների նախարարության նստավայր՝ Torre Tagle պալատի ինտերիեր
	2011	Շագանակագույն	Ռաուլ Պորաս Բարենեչեա	Հուակա դել Դրագոն, որը սխալ է անվանվել Չան Չան	[2]
	2022	Շագանակագույն	Խոսե Մարիա Արգեդաս Ալտամիրանո	Անդյան կոնդոր և «Cantua buxifolia»
S/50	1991	Նարնջագույն	Աբրահամ Վալդելոմար	Հուակաչինայի օազիս, Իկա շրջան
	2011	Նարնջագույն	Աբրահամ Վալդելոմար	Չավին դե Հուանտարի նոր տաճար (Հուարազ)	[3]
	2022	Վարդագույն	Մարիա Ռոստվորովսկի Տովար	Յագուար և «Պույա ռայմոնդի»
S/100	1992	Կապույտ	Խորխե Բասադրե	Պերուի ազգային գրադարան
	2011	Կապույտ	Խորխե Բասադրե	Մեծ Պաջատեն	[4]
	2021	Կապույտ	Պեդրո Պաուլետ	Հրաշալի սպաթուլետ, «Phragmipedium kovachii»
S/200	1995	Վարդագույն	Ռեզա Լիմա	Սանտո Դոմինգոյի մենաստան, Լիմա
	2011	Մոխրագույն	Ռեզա Լիմա	Սրբազան քաղաք Կարալ-Սուպե	[5]
	2023	Մանուշակագույն	Տիսլա Տսուչհիյա	«Rupicola peruvianus», պերուական ազգային թռչուն և «Dalechampia aristolochiifolia»

PEN ներկա փոխարժեքները
e-money.am	AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD BRL EUR JPY
Google Finance կայքից՝	AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD BRL EUR JPY
XE.com կայքից՝	AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD BRL EUR JPY
OANDA.com կայքից՝	AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD BRL EUR JPY

Տես նաև

Պերուի տնտեսություն

Ծանոթագրություններ

↑ «La moneda peruana tiene un nuevo símbolo: desde ayer es S/ no S/. según BCR». La Republica. 2016 թ․ հունվարի 6. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 11-ին.
↑ «Moneda peruana cambiará de nombre de "nuevo sol" a "sol"». El Comercio de Perú. 2015 թ․ նոյեմբերի 13. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
↑ «Desde ayer la moneda peruana se llama "Sol"». El Comercio de Perú. 2015 թ․ դեկտեմբերի 16. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
↑ San José State University Department of Economics, The economic history and the economy of Peru. Retrieved on July 11, 2007.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 (es) Law No. 25.295, Unidad Monetaria Nuevo Sol, January 3, 1991
↑ (es) Banco Central de Reserva del Perú, Inflation Report, May 2007, Central Reserve Bank of Peru Արխիվացված 2007-06-09 Wayback Machine. Retrieved on July 11, 2007
↑ «Peru's nuevo sol is the most stable currency in region». Peru This Week. 2012 թ․ հուլիսի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 28-ին.
↑ «MONEDAS DE 5 CÉNTIMOS DEJARÁN DE CIRCULAR DESDE EL 1 DE ENERO DE 2019» (PDF). Central Reserve Bank of Peru (իսպաներեն). 2018 թ․ հոկտեմբերի 31. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
↑ (es) Banco Central de Reserva del Perú, Cono Monetario. Retrieved on July 14, 2007.
↑ (es) Circular letter N°028-97-EF/90, August 26, 1997, Central Reserve Bank of Peru
↑ (es) Banco Central de Reserva del Perú, Familia de Billetes. Retrieved on July 14, 2007.
↑ «Nuevo billete de S/ 10». Multimedia.bcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Nuevo billete de S/ 100». Multimedia.bcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «ShieldSquare Captcha» (PDF). Bbcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ RedacciónRPP (2023 թ․ դեկտեմբերի 15). «BCR pone en circulación billete de S/200 con nuevo diseño | RPP Noticias». rpp.pe (իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.

Արտաքին հղումներ

[1] «La moneda peruana tiene un nuevo símbolo: desde ayer es S/ no S/. según BCR». La Republica. 2016 թ․ հունվարի 6. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 11-ին.

[Renaming-2] «Moneda peruana cambiará de nombre de "nuevo sol" a "sol"». El Comercio de Perú. 2015 թ․ նոյեմբերի 13. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 23-ին.

[3] «Desde ayer la moneda peruana se llama "Sol"». El Comercio de Perú. 2015 թ․ դեկտեմբերի 16. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.

[4] San José State University Department of Economics, The economic history and the economy of Peru. Retrieved on July 11, 2007.

[lawNuevoSol-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 (es) Law No. 25.295, Unidad Monetaria Nuevo Sol, January 3, 1991

[6] (es) Banco Central de Reserva del Perú, Inflation Report, May 2007, Central Reserve Bank of Peru Արխիվացված 2007-06-09 Wayback Machine. Retrieved on July 11, 2007

[Stable_rate-7] «Peru's nuevo sol is the most stable currency in region». Peru This Week. 2012 թ․ հուլիսի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 28-ին.

[8] «MONEDAS DE 5 CÉNTIMOS DEJARÁN DE CIRCULAR DESDE EL 1 DE ENERO DE 2019» (PDF). Central Reserve Bank of Peru (իսպաներեն). 2018 թ․ հոկտեմբերի 31. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.

[9] (es) Banco Central de Reserva del Perú, Cono Monetario. Retrieved on July 14, 2007.

[10] (es) Circular letter N°028-97-EF/90, August 26, 1997, Central Reserve Bank of Peru

[11] (es) Banco Central de Reserva del Perú, Familia de Billetes. Retrieved on July 14, 2007.

[12] «Nuevo billete de S/ 10». Multimedia.bcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.

[13] «Nuevo billete de S/ 100». Multimedia.bcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.

[14] «ShieldSquare Captcha» (PDF). Bbcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.

[15] RedacciónRPP (2023 թ․ դեկտեմբերի 15). «BCR pone en circulación billete de S/200 con nuevo diseño | RPP Noticias». rpp.pe (իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.

[1]