Միջնավան
Միջնավան, քաղաք Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանում, նախկինում՝ Սյունիքի Կովսական գավառում։ Բնակավայրը տեղաբաշխված է Ողջի և Արաքս գետերի միախառնման տեղից 2 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք։ Տեղաբաշխված է հանրապետության հարավ-արևմտյան հատվածում։ Բերձոր շրջկենտրոնից գտնվում է 105 կմ հեռավորության վրա, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից՝ 152 կմ հեռավորության վրա։
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Միջնավան | ||
 | ||
| Երկիր |  Արցախ/ Ադրբեջան | |
| Այլ անվանումներ | Մինջևան | |
| Բարձր. ծովի մակ-ից | 315 մետր | |
| Բնակչություն | 324[1] մարդ (2005) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Տեղաբնականուն | միջնավանցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
| ||
Մինջևան անվանումով ընդգրկված է եղել Արևելյան Հայաստանի Ելիզավետպոլի նահանգի Զանգեզուրի գավառում[3]։
Աշխարհագրություն
խմբագրելՀամայնքը հարթավայրային է, ունի 5634,0 հա տարածք, որից 4186,3 հա գյուղատնտեսական նշանակություն, 938,7 հա անտառային հողեր։ Միջնավան համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Արաքս գետը։
Բնակավայրի տարածքում խմելու ջրի համար առկա են թվով 25 գործող անհատական ջրհորներ։ Համայնքի տարածքով անցնում է «Միջնավան-1», «Արաքս-Միջնավան», «Միջնավան-Ձախափնյա-1» և «Միջնավան-Ձախափնյա-2» ոռոգման ջրատարները։
Պատմություն
խմբագրելՄիջնավանը Սյունիքի հնագույն բնակավայրերից մեկն է։ Քանի որ Սյունիքը եղել է Պարսկաստանի հետ կապող հիմնական հանգույցում, գյուղը միջնադարում զարգացել և հատկանշական դերակատարություն է ունեցել ինչպես Սյունիքի, այնպես էլ Արցախի համար[4]։
Քաղաքը, գտնվելով Միջին արևելքից դեպի Սյունիք և Արցախ տանող ճանապարհների վրա, 11-րդ դարի կեսերից սկսած՝ սելջուկ թուրքերի, մոնղոլական, թուրքմենական ցեղերի, պարսիկների, թուրքերի, քրդերի արշավանքների պատճառով մշտապես ավերածությունների է ենթարկվել։ 18-րդ դարի վերջերին և 19-րդ դարի կեսերին ավանի հայ բնակչությունը ստիպված է լինում լքել իրենց բնակավայրը։ Գյուղը շուտով լցվում է թուրքերի և քրդերի կողմից[4]։
Մի քանի տարվա ընթացքում ավանում հաստատված թուրքերն ու քրդերը հիմնովին կործանել էին հայկական պատմամշակութային արժեքները[4]։
Արցախի Ռուսաստանին անցնելուց հետո` մինչև 1917 թվականի դեկտեմբերը, բնակավայրը Ելիզավետպոլի նահանգի կազմի մեջ էր։
1917-1920 թվականներին Արցախի անկախ պետության գոյության շրջանում Միջնավանը գտնվում էր հայկական իշխանությունների իրավասությունների ներքո[4]։
1921 թվականին Մոսկվայի Բոլշևիկյան կենտրոնական իշխանությունների հեշտությամբ այս տարածքները բռնակցվեցին ԱԽՍՀ-ին։
Բնակավայրը կարևոր հանգուցակետում լինելով Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունը ԱԽՍՀ-ի հետ երկաթուղային կապ ստեղծելու նպատակով Բաքվի իշխանությունները այստեղ ստեղծեցին առանձին կայարան[4]։
Խորհրդային տարիներին Միջնավանը գտնվում էր Կարմիր Քուրդիստանի օկրուգի, այնուհետև Զանգելանի վարչական շրջանի կազմի մեջ։ 1993 թվականին հոկտեմբերի վերջերին և նոյեմբերի սկզբներին Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակի հարվածների տակ գյուղը ազատագրվեց[4]։
1995 թվականին օգոստոսից այստեղ հաստատվեցին Ադրբեջանից բռնագաղթված և Հայաստանի բնակավայրերից տեղափոխված հայ ընտանիքներ։
Շուտով բնակավայրը ստացավ քաղաքի կարգավիճակ, վերանվանվեց ու ստացավ Միջնավան անվանումը[4]։
2020 թվականի Արցախյան երկրորդ պատերազմի հետևանքով քաղաքը հայաթափվել և անցել է Ադրբեջանի հսկողության տակ[5]։
Բնակչություն
խմբագրել2015 թվականին Միջնավան համայնքի բնակչության թվաքանակը կազմում է 483 մարդ, կա 138 տնտեսություն։
Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[6].
| Տարի | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 336 | 298 | 324 |
Տնտեսություն
խմբագրելԲնակչությունը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ՝ անասնապահությամբ և հողագործությամբ։
Տրանսպորտ
խմբագրելՄիջնավանում կա համանուն անունով երկաթուղային կայարան, որով անցում են այժմ չգործող Ջուղա-Հորադիզ և Միջնավան-Կապան երկաթուղային ճյուղերը։
Հասարարակական կառույցներ
խմբագրել2015 թվականի դրությամբ համայնքում գործում էր քաղաքապետարան, գործում էր միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում էին 61 աշակերտներ, «Բերձորի արվեստի և սպորտի դպրոց» ՊՈԱԿ-ի Միջնավանի մասնաճյուղը[7]։
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Հակոբ Ղահրամանյան, ՏԵՂԵԿԱՏՈւ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի, Երևան, Ճարտարագետ, 2015 թ
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «2005 թվականի Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության մարդահաշիվ» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 27-ին.
- ↑ Արցախի տարածքները համարվում են օկուպացված Ադրբեջանի կողմից. ԱՀ ԱԺ հայտարարությունը, (արխիվացված 05․04․2021թ․)
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 824
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Բալայան, Վահրամ (2020). ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՐՎԱԳԾԵՐ. Երևան: Զանգակ. էջեր 602–603.
- ↑ «Արցախը հրապարակել է Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը». Ազատություն Ռադիոկայան. 2020 թ․ դեկտեմբերի 10.
- ↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.
- ↑ Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 324.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
| Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Միջնավան կատեգորիայում։ |
