Միխայիլ Սաբլին
Միխայիլ Պավլովիչ Սաբլին (ռուս.՝ Михаил Павлович Саблин, ուկրաիներեն՝ Миха́йло Па́влович Са́блін. հունիսի 17, 1869, Սևաստոպոլ, Տավրիկյան նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հոկտեմբերի 17, 1920, Յալթա, Տավրիկյան նահանգ, Խորհրդային Ռուսաստան)[1], ռուսական կայսերական նավատորմի ծովակալ և ռուսական Սպիտակ շարժման ներկայացուցիչ, Ուկրաինայի առաջին անկախ ռազմածովային նավատորմի հրամանատար։
| Միխայիլ Սաբլին | |
|---|---|
 | |
| հունիսի 17, 1869 - հոկտեմբերի 17, 1920 (51 տարեկան) | |
| Ծննդավայր | Սևաստոպոլ, Տավրիկյան նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահվան վայր | Յալթա, Տավրիկյան նահանգ, Խորհրդային Ռուսաստան |
| Գերեզման | Սուրբ Վլադիմիրի տաճար |
| Զորատեսակ | Ռուսական կայսրության նավատորմ |
| Կոչում | փոխծովակալ |
| Հրամանատարն էր | Ռուսական կայսրության Սևծովյան նավատորմ |
| Մարտեր/ պատերազմներ | Ռուս-ճապոնական պատերազմ, Առաջին համաշխարհային պատերազմ, Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմ, իխետուան և Ցուսիմայի ճակատամարտ |
| Կրթություն | Ծովային կադետական դպրոց |
| Պարգևներ |   և  |
Կենսագրություն
խմբագրելՍաբլինը ծնվել է Սևաստոպոլում, ծովայինի ընտանիքում. նրա հայրը փոխծովակալ Պավել Սաբլինն էր, իսկ եղբայրը՝ Նիկոլայ Պավլովիչ Սաբլինը, նույնպես ռազմածովային սպա էր։
Միխայիլը 1890 թվականին ավարտել է Պետրոգրադի ծովային կադետական կորպուսը և կրտսեր սպայական կոչումով ծառայության անցել Ռուսաստանի Սևծովյան նավատորմում: Ռուսական տորմիղի կազմում մեկնել է Չինաստան, մասնակցել բոքսերների ապստամբության ճնշմանը: 1904-1905 թվականների ռուս-ճապոնական պատերազմի ժամանակ նա Oslyabya նավի սպա էր: Այդ նավը խորտակվեց Ցուսիմայի ճակատամարտի ժամանակ, բայց նա կարողացավ փրկվել:
Պատերազմի ավարտից հետո Սաբլինը վերադարձել է Ռուսաստան և կրկին ծառայել Սևծովյան նավատորմում՝ ղեկավարելով էսկադրային ականակիր և թնդանոթակիր հածանավ, իսկ 1912 թվականին ստանձնեալ է Ռոստիսլավ ռազմանավի հրամանատարությունը:
Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ նա ղեկավարել է Սևծովյան նավատորմի հածանավային էսկադրիլիան և մասնակցել բազմաթիվ մարտական գործողությունների Կայսերական գերմանական նավատորմի և օսմանյան նավատորմի դեմ, դրսևորել խիզախություն, ինչի համար պարգևատրվել է Սուրբ Գեորգիի շքանշանով: 1915 թվականին ստացել է դերծովակալի կոչում: 1915 - 1918 թվականներին ղեկավարել է Սև ծովի ականանետային պաշտպանությունը։ 1916 թվականին եղել է 2-րդ ռազմանավային բրիգադի հրամանատարը, 1917 - 1918 թվականներին՝ Սևծովյան նավատորմի գլխավոր շտաբի պետը: Ռուսական հեղափոխությունից հետո՝ 1918 թվականի փետրվարից մինչև հունիսի 17-ը Սաբլինն ստանձնել է խորհրդային կառավարությանը ենթակա Սևծովյան նավատորմի հրամանատարությունը[1][2]։
1918 թվականի ապրիլի 29-ին պաշտոնապես հայտարարել է, որ ամբողջ նավատորմը Ուկրաինայի Ժողովրդական Հանրապետության սեփականությունն է, և հրամայել է իր նավերի վրա ու Սևաստոպոլի ամրոցի վերևում բարձրացնել Ուկրաինայի ժողովրդական Հանրապետության դրոշը[3]: 1918 թվականի մայիսին գերմանացիները ներխուժեցին Ղրիմ, և Սաբլինն իր նավատորմի մի մասը (երկու մարտանավ և տասնչորս էսկադրային ականակիր) գերությունից ազատելու նպատակով տեղափոխեց Նովոռոսիյսկ։ Լենինը նրան հրամայեց խորտակել իր նավերը, սակայն նա հրաժարվեց դա անել և մեկնեց Մոսկվա՝ անձամբ Լենինին հանդիպելու և իր գործը պաշտպանելու համար: Այստեղ Սաբլինն անմիջապես ձերբակալվեց ու բանտարկվեց բոլշևիկների կողմից[4], բայց 1918 թվականի օգոստոսին փախավ և ճանապարհ ընկավ Միացյալ Թագավորություն՝ հետագայում Ղրիմում Պավլո Սկորոպադսկու հակաբոլշևիկյան ուժերին միանալու նպատակադրումով: Սաբլինը ղեկավարում էր Սպիտակ շարժման ռազմածովային ուժերը, բայց 1920 թվականին վատառողջության պատճառով ստիպված էր թողնել ծառայությունը:
Նա մահացավ 1920 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Յալթայում, լյարդի քաղցկեղից: Հուղարկավորվեց Սևաստոպոլում։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Jonathan D. Smele: Historical Dictionary of the Russian Civil Wars, 1916-1926. Rowman & Littlefield Publishers, 2015-11-19, ISBN 9781442252813, S. 972.
- ↑ Paul Halpern: The Mediterranean Fleet, 1919-1929. Taylor & Francis, 2016-03-03, ISBN 9781317024163, S. 80.
- ↑ Operation Fleet For Ukraine, The Ukrainian Week (16 May 2011)
- ↑ Oksana Iwanez (2021-04-29). «На честь 103-ї річниці проголошення Чорноморського флоту флотом УНР у Маріуполі замайорів прапор ВМС України». armyinform-com-ua. Վերցված է 2023-09-21-ին.
Գրականություն
խմբագրել- Г. П. Савченко. Саблін Михайло Արխիվացված 2016-07-09 Wayback Machine //
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Саблін // Українська мала енциклопедія: 16 кн.: у 8 т. / проф. Є. Онацький. — Накладом Адміністратури УАПЦ в Аргентині. — Буенос-Айрес, 1964. — Т. 7, кн. XIII: Літери Риз — Се. — С. 1656. — 1000 екз.
- https://web.archive.org/web/20041107101013/http://hronos.km.ru/biograf/bio_s/sablin_mp.html
- http://flot.sevastopol.info/command/allcommand.htm Արխիվացված 2008-12-01 Wayback Machine
- М. П. Саблін в кінохроніці Дзиги Вертова. 1918 рік
- Саблин Михаил Павлович — ХРОНОС. ВСЕМИРНАЯ ИСТОРИЯ В ИНТЕРНЕТЕ
- էջ ռուսերեն լեզվով Hronos-ից