Հրաչյա Թամրազյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Թամրազյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Հրաչյա Հրանտի Թամրազյան (դեկտեմբերի 5, 1953[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2] - սեպտեմբերի 3, 2016[3], Երևան, Հայաստան[4]), հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ, գրականագետ։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1999)։
Հրաչյա Թամրազյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 5, 1953[1] |
| Ծննդավայր | Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2] |
| Վախճանվել է | սեպտեմբերի 3, 2016[3] (62 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Երևան, Հայաստան |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, թարգմանիչ, գրականագետ, գրող և բանասեր |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Կրթություն | Նիկոլ Աղբալյանի անվան թիվ 19 հիմնական դպրոց և ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետ (1976) |
| Գիտական աստիճան | բանասիրական գիտությունների դոկտոր |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն և ՀՀ ԳԱԱ |
| Աշխատավայր | Մատենադարան և Սովետական գրող |
| Պարգևներ |  |
| Զավակներ | Շուշանիկ Թամրազյան |
| Հրաչյա Թամրազյան Վիքիքաղվածքում | |
| Հրաչյա Թամրազյան Վիքիդարանում | |
Հրանտ Թամրազյանի որդին։
Կենսագրություն
խմբագրելՀրաչյա Թամրազյանը ծնվել է 1953 թվականի դեկտեմբերի 5-ին Երևանում։ 1971 թվականին ավարտել է Երևանի Ն. Կրուպսկայայի անվան միջնակարգ դպրոցը, 1976 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը, 1977 թ. աշխատանքի է անցել Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում` նախ որպես ավագ լաբորանտ, ապա կրտսեր ու ավագ գիտաշխատող։ 1988-1991 թվականներին Հրաչյա Թամրազյանը աշխատել է «Սովետական գրող» հրատարակչությունում՝ որպես գլխավոր խմբագիր, իսկ 1991-1993 թվականներին զբաղեցրել է «Նաիրի›› հրատարակչության տնօրենի պաշտոնը։ 1986 թվականից Գրողների միության անդամ է։ 1993 թ. նշանակվել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր Հրատարակչական գործերի վարչության պետ, իսկ 1995-1997 թվականներին ղեկավարել է ՀՀ Տեղեկատվության նախարարությունը։ Հրաչյա Թամրազյանը 1997-2007 թվականներին համատեղությամբ աշխատել է որպես «Նաիրի» հրատարակչության տնօրեն և Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող։ 1999 թվականին ստացել է բանասիրական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան։ 2007 թվականից զբաղեցրել է Մատենադարանի տնօրենի պաշտոնը։ 2014 թվականից Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի թղթակից անդամ է։
Ստեղծագործական գործունեությունը
խմբագրել
Հրաչյա Թամրազյանը բազմաթիվ մենագրությունների և գիտական հոդվածների ու ուսումնասիրությունների հեղինակ է։ Նրա ուսումնասիրությունները հիմնականում առնչվում են միջնադարագիտության՝ մասնավորապես նարեկացիագիտության բնագավառին։ Իր աշխատություններում Թամրազյանը Գրիգոր Նարեկացու մատենագրությունը դիտարկում է Նարեկյան դպր��ցի գրական-փիլիսոփայական համատեքստում՝ որպես դպրոցի սկզբնավորման և զարգացման ընթացքի բարձրագույն արդյունք, նաև իր մեծ նախորդների՝ Խոսրով Անձևացու և Անանիա Նարեկացու հետ ունեցած փոխառնչությունների տեսանկյունից։ Հրաչյա Թամրազյանը նաև ճանաչված բանաստեղծ է, թարգմանիչ։ Նրա բազմաթիվ բանաստեղծական և թարգմանական ժողովածուները ջերմ ընդունելության են արժանացել ընթերցողների և գրականագետների շրջանում։ Նրա թարգմանությամբ առանձին ժողովածուներով լույս են տեսել Ս. Եսենինի, Վ. Մայակովսկու, Բ. Պաստեռնակի ստեղծագործությունները, «20-րդ դարասկզբի ռուսական բանաստեղծությունը» ժողովածուն։
Պարգևատրումներ
խմբագրելՀրաչյա Թամրազյանը գրական−թարգմանչական գործունեության համար արժանացել է մի շարք պետական պարգևների և մրցանակների.
- 1984 - «Ավանգարդ» թերթի մրցանակ, թարգմանչական գործունեության համար,
- 1985 - «Գարուն» թերթի մրցանակ, թարգմանչական գործունեության համար,
- 1991- Հայաստանի Գրողների միության Ավ. Իսահակյանի անվան մրցանակ՝ «Նոր տոմար» բանաստեղծական ժողովածուի համար,
- 2003 - տարվա լավագույն բանաստեղծական ժողովածուի մրցանակ՝ «Զվարթ գիտություն» գրքի համար,
- Հայ−ռուսական (սլավոնական) համալսարանի (2003) և Հայաստանի Գրողների միության սահմանած (2005) «Լևոն Մկրտչյանի» անվան մրցանակներին՝ թարգմանչական գործունեության համար,
- 2007 թ. արժանացել է ՀԳՄ «Գրական վաստակի համար» շքանշանի,
- 2010 թ. «Մայր հղացք» բանաստեղծական ժողովածուի համար արժանացել է Թեքեյան Մշակութային միության «Վահան Թեքեյան» մրցանակին,
- 2011 - պարգևատրվել է «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի մեդալով[5]։
- 2012 - շնորհվել է Պողոսյան մրցանակ[6]։
Գիտական մենագրություններ և ժողովածուներ
խմբագրել- «Անանիա Նարեկացի. կյանքն ու մատենագրությունը», 1986
- «Նարեկյան դպրոցը», 2001
- «Գրիգոր Նարեկացին և նորպլատոնականությունը», 2004
- «Սուրբ Գրիգոր Նարեկացու կյանքը», (հայերեն, ֆրանսերեն) 2005 և 2007
- «Գրիգոր Նարեկացին և Կիլիկիայի բանաստեղծական արվեստի դպրոցը», 2007
- «Ճառ սրբոյն Գրիգորի Նարկեացւոյ ասացեալ», 2009
- «Մատենագիրք Հայոց» , Ժ, «Գրիգոր Նարեկացի», կազմող և առաջաբանի հեղինակ, 2008
- «Մատենագիրք Հայոց» ԺԲ, «Նարեկյան դպրոցը և X դարի հայ մատենագրությունը», կազմող, խմբագիր և մի շարք առաջաբանների և բնագրագիտական հետազոտությունների հեղինակ, 2009
- «Գրիգոր Նարեկացին և նորպլատոնականությունը» (ռուսերեն), 2011
Բանաստեղծական ժողովածուները
խմբագրել- «Եթե կարոտը կյանքի նշան է», 1982
- «Ապակե քաղաք», 1985
- «Ձայների կղզի», 1989
- «Նոր տոմար», 1991
- «Աղեղնավոր», 1993
- «Լռության ծես», 1995
- «Պաշարված ամրոց», 1999
- «Զվարթ գիտություն», 2001
- «Հարասություններ», 2003
- “Ars poetica”, 2007
- «Ասացող երկիր», 2007
- «Մայր հղացք», 2008
- «Բանաստեղծություններ, էսսեներ, գրական դիմանկարներ, հոդվածներ», 2010
- «Սրբազան խավար», 2011
Թարգմանչական ժողովածուներ
խմբագրել| Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում |
- XX դարասկզբի ռուսական բանաստեղծությունը, կազմող, խմբագիր, մի շարք հեղինակների թարգմանիչ՝ Հ.Հ. Թամրազյան, 1982
- Սերգեյ Եսենին, Բանաստեղծություննր և պոեմներ, 1982
- Բորիս Պաստեռնակ, 1985
- Վաղ Մայակովսկին, 1994
- Բորիս Պաստեռնակ, Բանաստեղծություններ, 1994
- Սերգեյ Եսենին, Բանաստեղծություններ և պոեմներ, 2008
- Բորիս Պաստեռնակ, Բանաստեղծություններ, 2010
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #1029497400 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Matenadaran Director Hrachya Tamrazyan passed away
- ↑ Մահացել է Մատենադարանի տնօրեն Հրաչյա Թամրազյանը
- ↑ Հայաստանի Հանրապետության շքանշաններով և մեդալներով պարգևատրելու մասին
- ↑ «2012 թ․, Գրականություն, «Սրբազան խավար» բանաստեղծությունների ժողովածուի համար». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
| Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հրաչյա Թամրազյան» հոդվածին։ |
| Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հրաչյա Թամրազյան» հոդվածին։ |