Հրանտ Մալոյան
Հրանտ Մալոյան կամ Հրանտ Բեկ (նոյեմբերի 29, 1896, Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն - 1978, Դամասկոս, Սիրիա[1]), սիրիահայ զինվորական։ Եղել է սիրիական բանակի գեներալ և նշանակվել է Սիրիայում ներքին անվտանգության ուժերի գլխավոր հրամանատար։
| Հրանտ Մալոյան արաբ․՝ هرانت مالويان | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 29, 1896 |
| Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն |
| Մահացել է | 1978 |
| Մահվան վայր | Դամասկոս, Սիրիա[1] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն և .svg){kind=small} Սիրիա |
| Կրթություն | Սուրբ Ղազար կղզի և Ստամբուլի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ և ռազմական գործիչ |
Կենսագրություն
խմբագրելՀրանտ Մալոյանը ծնվել է 1896 թվականի նոյեմբերի 29-ին Ստամբուլում՝ հայկական կաթոլիկ ընտանիքում[2][3]։ 1905-1907 թվականներին Մալոյանը սովորել է Իտալիայի Վենետիկ քաղաքի Սուրբ Ղազար կղզում[4]։ Այնուհետև հաճախել է Մարիստ եղբայների վարժարան, որը ավարտել է 1912 թվականին։ Մեկ տարի թուրքական դպրոցում սովորելուց հետո ընդունվել է Կոստանդնուպոլսի իրավագիտության քոլեջ, որտեղ սովորել է 1913-1914 թվականներին[3]։ 1916 թվականին ավարտել է Թուրքիայի ռազմական ակադեմիան[5]։
Կարիերա
խմբագրել
Առաջին համաշարհային պատերազմի ընթացքում Մալոյանը զորակոչվել է Օսմանյան կայսրության բանակից և ուղարկվել է Սուեզ, սակայն գրավվել է բրիտանական ուժերի կողմից։ 1918 թվականին գերությունից ազատվելուց հետո Մալոյանը մեկնել է Իրաքի մայրաքաղաք Դամասկոս և դաշնակցել է Ֆեյսալ I-ի հետ[5]։
1920 թվականին նա միացել է ֆրանսիական բանակին և մասնակցել է Ֆրանսիայում հայկական լեգեոն ի ստեղծմանը[3]։ Տիրապետելով հինգ լեզուների՝ Մալոյանը ժանդարմերիայի թարգմանիչ և հրամանատար է եղել[3][4]։ Նա մասնակցել է Մարաշի և Ամանոսի կռիվներին[4]։ Իր ունեցած հաջողությունների շնորհիվ 1922 թվականին հանձնարարված սպա է դարձել[2][6]։
1945 թվականին նշանակվել է Սիրիայի ներքին անվտանգության ուժերի գլխավոր հրամանատար և պաշտոնավարել է մինչև 1949 թվականը[3][4]։ Նրա նշանակումը ազդարարվել է սիրիական մամուլում[7]։ Ենթադրվում է նաև, որ Մալոյանը Սիրիայում առաջին հայն է, որը զբաեցրել է նման բարձր պաշտոններ[5]։
Մալոյանի պաշտանավարման տարիներին և մինչև 1949 թվականը Սիրիայի ոստիկանական ուժերը կրկնապատկվել են՝ հասնելով 9751-ի[5]։
1946 թվականին սիրիացի կրոնական գործիչ Սալման Մուրշիդը անջատվողական շարժում էր պլանավորում։ Մալոյանը ձերբակալել է նրան, իսկ 1946 թվականին մահապատժի է ենթարկել[5]։
Ներքին անվտանգության ուժերի հրամանատար եղած ժամանակ՝ 1948 թվականին, սկսվել է արաբա-իսրայելյան պատերազմը։ Մալույանը հայտարարել է ռազմական դրություն և պարետային ժամ է սահմանել։ Միաժամանակ նա կանխել և զսպել է հասարակական անկարգությունները[5]։
1949 թվականի օգոստոսին պաշտոնաթող լինելուց հետո Մալոյանը աշխատել է Դամասկոսի Բրիտանական Ավիաուղիներում։ Այնուհետև տեղափոխվել է Միացյալ Նահանգներ և հաստատվել է Կալիֆոռնիայում, որտեղ 1978 թվականին մահացել է[5]։ Մալոյանի հուղարկավորությանը ներկա են եղել բազմաթիվ վետերաններ, քաղաքական գործիչներ, սպաներ և մեծ թվով երկրպագուներ[4]։
Հրանտ Մալոյանը պարգևատրվել է Սիրիայի, Լիբանանի, Եգիպտոսի և Ֆրանսիայի կողմից[3]։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ռուսերեն Վիքիպեդիա (ռուս.) — 2001.
- ↑ 2,0 2,1 Migliorino, Nicola (2007). (Re)constructing Armenia in Lebanon and Syria : ethno-cultural diversity and the state in the aftermath of a refugee crisis. Oxford: Berghahn. էջ 136. ISBN 978-1845453527.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «Սուրիական բանակի հայ զորավարները» (Armenian). AADmag. 2014 թ․ նոյեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 «هرانت بك مالويان» (Arabic). Azad Hye.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Moubayed, Sami (2005). Steel & silk : men and women who shaped Syria 1900-2000. Seattle, Wash: Cune. էջեր 71–2. ISBN 1885942400.
- ↑ Atamian, Pierre (1964). Histoire de la Communauté Arménienne Catholique de Damas (French). էջեր 153–7.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Moubayed, Sami (2010 թ․ հոկտեմբերի 29). «Armenians who came to the country after the First World War have assimilated into the society». Gulf News.