Հիդրոստատիկ ճնշում

Յուրաքանչյուր հեղուկում գոյություն ունի իր կշռով պայմանավորված ճնշում ${\displaystyle p=G/S=mg/S}$ , քանի որ ${\displaystyle m=\rho V}$ , ապա ${\displaystyle p=\rho gV/S}$ ։Քանի որ ${\displaystyle V=Sh}$  կստանանք, որ ${\displaystyle p=\rho gh}$ ^[2]։

Կենցաղային հաշվարկների համար կարելի է ընդունել, որ յուրաքանչյուր 1 մետր քաղցրահամ ջրի սյանը համապատասխանում է 0,1ՄՊա (1 մթնոլորտ)։

Հեղուկների այս հատկությունը հայտնագործվել և փորձով ստուգվել է Բլեզ Պասկալի կողմից 1653 թվականին, չնայած, մինչ այդ դա հայտնի էր Սթևինին։

Ճնշման միավորը՝ Միավորների միջազգային համակարգում, հանդիսանում է Պասկալը։ Գործնականում, հաճախ հիդրոստատիկ ճնշումը հաշվում են մթնոլորտներով։ Ընդունելով 1 մթնոլորտը, որպես 760 մմ. սնդիկի սյան հիդրոստատիկ ճնշմանը, որով ազդում է հեղուկը միավոր մակերեսի վրա։

Հաշվարները ցույց են տալիս, որ հիդրոստատիկ ճնշումը կախված չէ տարայի ձևից։ Տարբեր ձև ունեցող տարաների համար հաշվարկները ցույց են տվել, որ հիդրոստատիկ ճնշումը կախված է հեղուկի սյան բարձրությունից և հատակի մակերեսից։ Իսկապես, առաջին հայացքից դա թյուրիմացության է նման, բայց բազմիցս ստուգվել է փորձերով։ Այս հասկացությունը հայտնի «Հիդրոստատիկ պարադոքս» անունով և բացատրվել է Պասկալի կողմից։

Անշարժ հեղուկի (գազի) վրա գործադրված ճնշումը, փոխանցվում է հեղուկի (գազի) բոլոր կետերին առանց փոփոխության։

Ծանրության ուժի համասեռ դաշտում հաստատուն խտության հեղուկի (չսեղմվող հեղուկ) հիդրոստատիկ ճնշումը ենթարկվում է Պասկալի օրենքին։

${\displaystyle p(h)=\rho \,g\,h}$ 

որտեղ.

${\displaystyle \rho }$  — խտություն [քաղցրահամ ջրի։ ρ ≈ 1000 կգ/մ³]

${\displaystyle g}$  — ազատ անկման արագացում [Եվրոպայի համար g ≈ 9,81 մ/վ²]

${\displaystyle h}$  — սյան բարձրություն (հեղուկի) [մ]

${\displaystyle p}$  — ճնշում [Պա]

⇒ ${\displaystyle p(h)}$ հիդրոստատիկ ճնշումը կախված է հեղուկի սյան (h) բարձրությունից և (ρ) խտությունից^[3]։

• В. В. Лермантов (1890–1907). «Гидростатическое давление». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)