Հասան ալ-Բաննա
Հասան իբն Ահմադ ալ-Բաննա (արաբ․՝ حسن البنا, հոկտեմբերի 14, 1906, Mahmoudiyah, Եգիպտոսի խեդիվատ - փետրվարի 12, 1949[1][2], Կահիրե, Եգիպտոսի թագավորություն), եգիպտացի քաղաքական գործիչ, իսլամական քարոզիչ և ռեֆորմատոր։
| Հասան ալ-Բաննա արաբ․՝ حسن البنا | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 14, 1906 |
| Ծննդավայր | Mahmoudiyah, Եգիպտոսի խեդիվատ |
| Մահացել է | փետրվարի 12, 1949[1][2] (42 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Կահիրե, Եգիպտոսի թագավորություն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն,  Եգիպտական սուլթանություն և .svg){kind=small} Եգիպտոսի թագավորություն |
| Մայրենի լեզու | արաբերեն |
| Կրոն | իսլամ |
| Կրթություն | Faculty of Dar Al-Uloom, Cairo University? (1927) |
| Ազդվել է | Ջամալ ալ-Դին ալ-Աֆղանի, Մուհամմադ Աբդո և Rida Muhammad Rashid? |
| Երկեր | Memoirs of preaching and the preacher?, The Message of Teachings? և Twenty principles? |
| Մասնագիտություն | քարոզիչ, գրող, ուսուցիչ և քաղաքական գործիչ |
| Ծնողներ | հայր՝ Ahmad al-Banna? |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | General Guide of the Muslim Brotherhood? |
| Կուսակցություն | Մուսուլման եղբայրներ |
| Երեխաներ | Ախմեդ Սեյֆ Ել-Իսպալ |
 Hassan el-Banna Վիքիպահեստում | |
«Մուսուլման եղբայրներ» միջազգային (մեծամասամբ՝ արաբական) կրոնական-քաղաքական ասոցիացիայի հիմնադիրն է։
Կենսագրություն
խմբագրելՆրա ամբողջական անունն է Հասան իբն Ահմադ իբն Աբդուրահման ալ-Բաննա։ Հասան ալ-Բաննան այնքան էր կլանված ալ-Գազալի սուֆիական ուսմունքներով, որ Դամանհուրի մանկավարժական դպրոցում սովորելու վերջին տարվա ընթացքում գրեթե հեռացել էր ուսումից (թեև սիրում էր սովորել) և պատրաստ էր բաց թողնել Կահիրեում իր ֆորմալ ուսուցման եզրափակիչ փուլը։ Նրա ուսուցիչները, վախենալով, համոզեցին նրան հետաձգել իր կասկածները և շարունակել դեպի բարձրագույն կրթություն տանող ճանապարհը։ 1923 թվականին՝ 16 տարեկանում, ավարտել է մանկավարժական դպրոցը և ընդունվել Կահիրեի «Դար ալ-Ուլում» (Գիտությունների տուն) ինստիտուտ։ «Դար ալ-Ուլում» ինստիտուտը հիմնադրվել է 1873 թվականին՝ որպես Եգիպտոսի սեփական բարձրագույն կրթական համակարգի ձևավորման փորձ՝ ի լրումն այն կրոնական գիտությունների, որոնցով մասնագիտացված էր Ալ-Ազհարի համալսարանը։ «Դար ալ-Ուլում» ("Dar al -ululūm") մանկավարժական ինստիտուտի ավարտից հետո՝ 1927 թվականին, սկսել է ուսուցչի աշխատանքը Իսմայիլիա քաղաքի ժողովրդական դպրոցում՝ Սուեզի ջրանցքի գոտում Սուեզի ջրանցքի աշխատողների միջնակարգ կրթության համար։ Այդ պաշտոնը նա զբաղեցրել է մինչև 1946 թվականը։
1928 թվականին Սուեզի ջրանցքի վեց աշխատավորների հետ միասին կազմակերպել է «Մուսուլման եղբայրներ» մուսուլմանական եղբայրությունը՝ բարոյականության Իսլամական պատկերացումների տարածման և բարեգործական ակցիաների աջակցության, ինչպես նաև կապիտալիստական շահագործման և արևմտյան անկման դեմ պայքարի համար[3]։
Առաջին հերթին «Եղբայրները» սկսել են հավաքել երիտասարդ ուսանողների և ուսուցանել տարբեր կրոնական առարկաներ։ Նրանց դասերը հասանելի էին ցանկացած մասնագիտության և ցանկացած տարիքի մարդկանց։ Պարապմունքներն անցկացվել են կեսօրից մինչև ուշ գիշեր և հատուկ հաշվի են առել այն մարդկանց առօրյան, որոնք օրվա ընթացքում գտնվում են աշխատանքի կամ ուսման մեջ[4]։
1930-ական թվականներին եղբայրությունը հանդես էր գալիս սկզբնական իսլամի ոգուն վերադառնալու և իսլամական կարգուկանոն հաստատելու օգտին։ 1936 թվականին Հասան ալ-Բաննան այդ նպատակով «Մեկնում աշխարհ» տրակտատում դիմել է Եգիպտոսի թագավորին և պետության մյուս արաբական ղեկավարներին։ Նա հանդես է եկել նաև զինված, հարձակողական ջիհադի օգտին՝ իսլամի այն հակառակորդների դեմ, որոնք իրենք են օգտագործում զինված ուժը, թեև ըստ նրա ջիհադը պետք է կազմակերպվի պետության կողմից։
Հասանի կազմակերպած եղբայրությունն արագ աճեց․ 1941 թվականին այն ուներ 60 000 անդամ, իսկ 1948 թվականին նրանց թիվը հասավ 500 000-ի և հարյուր հազարավոր կարեկցողների։ Մուսուլմանների միությունն ուներ սեփական մզկիթներ, ֆիրմաներ, գործարաններ, հիվանդանոցներ և դպրոցներ, նրա անդամները բարձր պաշտոններ էին զբաղեցնում բանակում և արհմիություններում։ Այսպիսով, «Մուսուլման եղբայրներ» կրոնական-քաղաքական ասոցիացիան մեծ ազդեցություն է ունեցել Եգիպտոսում։ «Մուսուլման եղբայրներ» կազմակերպության շատ անդամներ պնդում են, որ Հասան ալ-Բաննան դեմ է եղել իրենց գաղտնի մարտական կազմակերպության ստեղծմանը[5]։ Քաղաքական գործչի վրա ենթադրյալ մուսուլման եղբայրների հարձակումից և այդ կազմակերպության մասնակիցների կողմից առաջիկա պետական հեղաշրջման ենթադրությունից հետո վարչապետ Մահմուդ Ֆամի ալ-Նակրաշին 1948 թվականին արգելեց կազմակերպությունը, որից հետո, նույն տարվա դեկտեմբերին զոհվեց եղբայրության անդամների կողմից։
Ալ-Բաննան սպանվել է 1949 թվականի փետրվարի 12-ին Կահիրեում։ Մարդասպանին այդպես էլ չեն բացահայտել։ «Մուսուլման եղբայրներ» կրոնական-քաղաքական ասոցիացիայի ղեկավար է դարձել Հասան ալ-Հուդայբին։
Հասան ալ-Բաննայի թոռը նրա դստեր և Սայիդ Ռամադանի (1926-1995) որդին՝ շվեյցարացի իսլամական ազդեցիկ գիտնական Թարիք Ռամադանն է (1962 թվական)։ Հասանի կրտսեր եղբայրը ազատական իսլամական գիտնական Գամալ ալ-Բաննան է (1920-2013)։
Քաղաքական «հավատամք»
խմբագրելՀասան ալ-Բաննան շարժումը բնութագրել է այսպես․ սալաֆիական[6] շարժում, ուղղափառ ուղի, սուֆիական իրականություն, քաղաքական կազմակերպություն, մարզական խումբ, գիտական և մշակութային հասարակություն, տնտեսական ընկերություն և սոցիալական գաղափար[7]։ 1936 թվականին Հասան ալ-Բաննան հայտարարել է․
| Ալլահը մեր իդեալն է[8]։ Մարգարեն մեր առաջնորդն է։ Ղուրանը մեր սահմանադրությունն է[9]։ |
2012 թվականի հունիսին կայանալիք նախագահական ընտրություններից առաջ այս խոսքերը գրեթե բառացի կրկնվել են Մուհամեդ Մուրսիի կողմից։ Ճիշտ է, հաղթանակից հետո «БМ»-ի թեկնածուն հրաժարվել է անդամակցել կազմակերպությանն ու արմատական աջակողմյան կոչերին և իրեն հայտարարել է «բոլոր եգիպտացիների նախագահ»։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)
- ↑ Ражбадинов М. З. Египетское движение «Братьев-мусульман». — М.: Институт изучения Израиля и Ближнего Востока, 2003. С. 25-26.
- ↑ Ражбадинов М. З. Указ. соч. С. 26, 28.
- ↑ Сергей Серегичев. Факты о братьях-мусульманах. http://postnauka.ru/faq/30609
- ↑ В смысле возврата к духу сподвижников пророка-салафов, а не отрицания традиционного ислама, буквы его учения, в том числе, появившихся после эпохи салафов суфизма (членом суфийского братства был и сам аль-Банна), мазхабов фикха и акыды. Этим они отличаются от салафитов.
- ↑ Братья-мусульмане. «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
{{cite web}}: Invalid|url-status=да(օգնություն) - ↑ Существенное отличие от салафитов, в частности, последователей ибн Абдуль-Ваххаба, считающих идеалом пророка Мухаммеда и фактически отрицающих пророка Ису как идеал мусульманина.
- ↑ Не отмена светских законов, а приведение их в соответствие именно с Кораном и его духом, именно с Кораном и даже не с шариатом, так как в семье Хасана-аль-банны сомневались в достоверности многих хадисов Сунны.
Գրականություն
խմբագրել- Ражбадинов М. З. Египетское движение «Братьев-мусульман». — М.: Институт изучения Израиля и Ближнего Востока, 2003.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- «Հասան ալ-Բաննայի կենսագրությունը» (անգլերեն). English Islam Times. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 8-ին.
- «Հասան ալ-Բաննա» (անգլերեն). English Islam Times. 28.04.2009. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 8-ին.
- «Հասան ալ-Բաննա» (անգլերեն). ikhwanweb. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 8-ին.