Լոնգյիր
Լոնգյիր (նորվ.՝ Longyearbyen), նորվեգական Սվալբարդ մարզի (Շպիցբերգեն կղզեխումբ) խոշորագույն բնակավայր և վարչական կենտրոն։
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
| Լոնգյիր | |||
| Longyearbyen | |||
| |||
 Լոնգյիր | |||
| Երկիր |  Նորվեգիա | ||
| Երկրամաս | Շպիցբերգեն | ||
| Համայնք | Շպիցբերգեն | ||
| Քաղաքապետ | Քրիստին Քրիստոֆերսեն | ||
| Հիմնադրված է | 1906 թ. | ||
| Մակերես | 242,86 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 6 մետր | ||
| Պաշտոնական լեզու | բուկմոլ | ||
| Բնակչություն | 2040 մարդ (2008) | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1 | ||
| Պաշտոնական կայք | lokalstyre.no(նորվ.) | ||
| |||
Լոնգյիրը հազարից ավել բնակչություն ունեցող աշխարհում ամենահյուսիսային բնակավայրն է։ Քաղաքի մոտ է գտնվում կանոնավոր չվերթներով աշխարհի ամենահյուսիսային Սվալբարդ օդանավակայանը։ Քաղաքում է գտնվում Սվալբարդի միջազգային համալսարանը։
Բնակավայրում ՄԱԿ-ի հովանավորությամբ կառուցվել է Համաշխարհային սերմնապահեստ՝ գլոբալ աղետի դեպքի համար։
Պատմություն
խմբագրելՔաղաքը հիմնել է 1906 թվականին այդ տեղում ածխահանք բացած ամերիկացի ինժեներ-ձեռնարկատեր Ջոն Մանրո Լոնգյիրը։ 1916 թվականին բնակավայրը վաճառվել է նորվեգական Store Norske ընկերությանը։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ 1940 թվականին Նորվեգիայի օկուպացիայից հետո, 1941 թվականի սեպտեմբերի 2-ին Լոնգյիրի բոլոր 765 բնակիչները տարահանվում են Մեծ Բրիտանիա։ 1943 թվականի սեպտեմբերի 8-ին գերմանական «Շարնհորստ» գծանավի և երկու էսկադրոնային ականակիրների կրակոցներով քաղաքը և հանքահորերի մեծ մասը ոչն��ացվեցին, բայց պատերազմից հետո նորից արագ կառուցվեցին։
1970-ական թվականների կեսերին նորվեգական կառավարությունը քաղաքի կյանքի կարգավորման և սոցիալական ենթակառույցների զարգացման ուղղություն վերցրեց։ Քաղաքի և նրա շրջակայքի ածխահանությունը դադարեց 1990-ական թվականներին, և այսօր միակ գործող հանքահորի արտադրանքը օգտագործվում է քաղաքի էլեկտրակայանի կարիքների համար։ Այդ նույն թվականներին սկսվում է զբոսաշրջության և գիտա-հետազոտական գործունեության նշանակալի զարգացում։
Աշխարհագրություն և կլիմա
խմբագրել
Լոնգյիրը գտնվում է Արևմտյան Շպիցբերգեն կղզու վրա, ձմռանը ցամաքող Ադվենտֆյորդ գետի երկու ափերին։
Լոնգյիրի կլիման արկտիկական է, տարվա մեծ մասը ջերմաստիճանը ցածր է զրոյական նշագծից։ Օդի միջին տարեկան ջերմաստիճանը −6 °C է, հունվարի միջին ջերմաստիճանը −14,6 °C է, հուլիսին՝ 6,5 °C: Ամենաբարձր 21,3 °C ջերմաստիճանը գրանցվել է 1979 թվականին, ամենցածր −46,3 °C ջերմաստիճանը՝ 1986 թվականի մարտին։ Միջին տարեկան տեղումների մակարդակը կազմում է ընդամենը 210 մմ։
Բևեռային գիշերը տևում է մոտ չորս ամիս՝ հոկտեմբերի վերջից մինչև փետրվարի կեսերը, բևեռային օրը՝ ապրիլի կեսերից մինչև օգոստոսի կեսերը։
| Լոնգյիրի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | −3.5 (25.7) |
−3.8 (25.2) |
−0.1 (31.8) |
4.8 (40.6) |
10.2 (50.4) |
18.4 (65.1) |
21.3 (70.3) |
15.6 (60.1) |
8.8 (47.8) |
3.4 (38.1) |
0.6 (33.1) |
−2.8 (27) |
6.08 (42.93) |
| Միջին օրական °C (°F) | −14.6 (5.7) |
−14.5 (5.9) |
−13.7 (7.3) |
−9.8 (14.4) |
−5.2 (22.6) |
3.4 (38.1) |
6.5 (43.7) |
4.0 (39.2) |
−3.8 (25.2) |
−8.9 (16) |
12.9 (55.2) |
−14.2 (6.4) |
−4.82 (23.31) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −42.6 (−44.7) |
−40.3 (−40.5) |
−46.3 (−51.3) |
−37.2 (−35) |
−19.4 (−2.9) |
−6.6 (20.1) |
−6.4 (20.5) |
−5.1 (22.8) |
−10.3 (13.5) |
−21.6 (−6.9) |
−30.8 (−23.4) |
−34.0 (−29.2) |
−25.05 (−13.08) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 22 (0.87) |
28 (1.1) |
29 (1.14) |
16 (0.63) |
13 (0.51) |
18 (0.71) |
24 (0.94) |
30 (1.18) |
25 (0.98) |
19 (0.75) |
22 (0.87) |
25 (0.98) |
271 (10.66) |
| աղբյուր: Nordic Visitor | |||||||||||||
Հետաքրքիր փաստեր
խմբագրել- Քաղաքում գործում է օրենք, որն արգելում է մահանալ նրա տարածքում։ Եթե ինչ-որ մեկը ծանր հիվանդ է կամ տեղի է ունեցել հավանական մահվան ելքով դժբախտ պատահար, օդով կամ ծովով նրան անմիջապես ուղարկում են Նորվեգիայի այլ մաս, որտեղ էլ նա մահանում է։ Բայց եթե անգամ մահը տեղի է ունենում քաղաքում, մահացածին միևնույնն է թաղում են «Մեծ երկրում»։ Այս հարկադրված միջոցները պայմանավորված են նրանով, որ հավերժական սառածության պայմաններում թաղումից հետո մահացածների մարմինները բոլորովին չեն քայքայվում և գրավում են այնպիսի գիշատիչների ուշադրությունը, ինչպիսիք են սպիտակ արջերը։
- Շպիցբերգենը արջերի երկիր է։ Այդ պատճառով տեղի համալսարանի յուրաքանչյուր ուսանող պարապմունքների առաջին օրը բացառապես սովորում է կրակել։
Տես նաև
խմբագրելԳրականություն
խմբագրել- Зингер Е. М. Страна гор и ледников // Природа : журнал. — 1997. — № 8.
- Эхо Москвы: История одного города: Лонгийербюен (Шпицберген)