Լիզա Լամպանելլի

Լայզա Մեյրի Լեմպյունեյլը (դերասանուհու իրական անունը) ծնվել է 1961 թվականի հուլիսի 19-ին Թրամբալլում, Կոնեկտիկուտ նահանգ։ Ունեցել է երկուական եղբայր և քույր, երեք քառորդով իտալուհի է^[3], քառորդով՝ լեհ։ Նրա մայրը՝ Գլորիա Լեմպյունեյլը (օրիորդական ազգանունը՝ Վելգոթ, ծնված 1927 թվականին^[4]), ոստիկանությունում աշխատել է մեքենագրուհի, հայրը՝ Լեոնարդ Լեմպյունեյլը, աշխատել է Sikorsky Aircraft ձեռնարկությունում, ապա դարձել է նկարիչ^[5]։

Լիզան սովորել է իր հայրենի քաղաքի Սուրբ Իոսիֆի հռոմեա-կաթոլիկական դպրոցում^[4], ապա Բոսթոնի քոլեջում և Սիրաքյուսի համալսարանում ուսանել է ժուռնալիստիկա^[6], Հարվարդի համալսարանում անցել է որակավորման բարձրացման դասընթացներ^[7]։ Կրթությունն ավարտելուց հետո աշխատել է խմբագիր (անգլ.՝ Copy editing) «Հանրաճանաչ մեխանիկա» հանդեսում և խմբագրի օգնական «Rolling Stone» ամսագրու��^[8], կապ է ունեցել մի քանի այլ թերթերի հետ^[5]։ Որոշ ժամանակ անց նա հասկացել է, որ լրագրությունը նրան չի հետաքրքրում և որոշել է դառնալ ուսուցչուհի, ինչի համար ընդունվել է Կոլումբիայի համալսարան, սակայն արագորեն հրաժարվել է նաև մանկավարժությունից^[7]։ Արդյունքում ՝ Լիզան հայտնվեց կատակերգական ակումբների բեմում։

Լիզայի գործունեությունը (բեմական մականունը՝ Queen of Mean^[3][9]) որպես սթենդափ կատակերգու սկսվել է 1990-ական թվականների սկզբին Նյու Յորքում^[10]։ Նրա ելույթների ժանրերն են՝ Insult comedy, իմպրովիզացիա, Observational comedy, Լամպանելլիի կատակների հիմնական օբյեկտները դառնում են ռասային-էթնիկական փոխադարձ հարաբերությունները (էթնիկական կատակներ), սեքս, առօրյա կյանք^[11]։ Հենց Լամպանելլիի խոսքերով ասած՝ իր մանրապատումների ոճի վրա ամենամեծ ազդեցությունն ունեցել են Դին Մարտինը^[10] և Դոն Ռիքլսը^[5][12]։

Լամպանելլի մանրապատումներից մեկի օրինակ.

— Քանի՞ լատինոս է պետք լոգարանը մաքրելու համար։ — Ոչ մի։ Դա նեգրերի աշխատանք է։
— Ի՞նչ կանվանեք սևամորթ կնոջը, որը յոթ աբորտ է արել։ — Հանցագործության դեմ մարտնչող։
— Սարա Փեյլինը հինգ երեխա ունի։ Ի՞նչ է, նա սևամո՞րթ է։

Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)  

— How many hispangics (sic) does it take to clean a bathroom? — None! That's a nigger's job!^[13]
— What do you call a black woman who's had seven abortions? — A crime fighter^[11]
— Sarah Palin's got five kids. What is she, black?^[3]

• 2006` Առողջության հսկող / Larry the Cable Guy: Health Inspector՝ Ջեյնի մայր
• 2007` «Դելտա ֆարս» գործողություն / Delta Farce՝ Կոննի
• 2007—2008 — Ռինո 911! / Reno 911!՝ սուրբ Գոլդբերգ (2 էպիզոդներում)
• 2008՝ Ողջ մնալու դպրոց / Drillbit Taylor՝ կամեո, Ռոննի Լամպանելլիի մայրը^[8]
• 2010՝ Խմբակային սեքս / Group Sex՝ Լիզա, մատուցողուհի
• 2011՝ Ուիթնի / Whitney՝ միսիս Ջենքս (1 էպիզոդում)
• 2012` Aqua Teen Hunger Force / Aqua Teen Hunger Force — Դարլին (1 էպիզոդում, հնչյունավորում)
• 2012 — Մի՛ անհետացիր / Not Fade Away՝մորաքույր Ջոզի
• 2013` Սիմփսոնները / The Simpsons — Ռամոնա («Վտանգ գնացքում» էպիզոդում, հնչյունավորում)

2012 թվականին Լիզա Լամպանելլին մասնակցել է Celebrity Apprentice խաղային ռեալիթի շոուի 12-րդ եթերաշրջանին^[14]։ Նրա հումորները ժամանակ առ ժամանակ շարժել են հեռուստադիտողների զայրույթը, նա բացահայտ հանդես է եկել այլ մասնակից-ընկերների դեմ, որոնց թվում էին Արսենիո Հոլլը, Լուի Ֆեռինյոն և Դայանա Մենդոսան^[15]։ Լիզան հրաժարվել է ներողություն խնդրել այդ մասնակիցներից զայրացուցիչ պահվածքի և լատինամերիկացիների մասին կատակների համար։ Չնայած այդ ամենին՝ նա այդ շոուում 130 հազար դոլար է աշխատել, որոնք փոխանցել է «Գեյ տղամարդկանց առողջության ճգնաժամ» կազմակերպությանը։

Լամպանելլին առաջին անգամ ամուսնացել է 1991 թվականին, սակայն այդ ամուսնությունը կարճ ժամանակում փլուզվել է, թեպետ զույգը պահպանել է ընկերական հարաբերությունները^[9]։ Նրա նախկին ամուսինը մահացել է 2008 թվականին^[3]։ 2010 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Լիզան ամուսնացել է երկրորդ անգամ։ Նրա ընտրյալը եղել է Ջիմմի Կաննիցարոն (ծնված 1961 թվականին), որը տավերնի նախկին սեփականատեր էր, Վալլի Սթրիմ գյուղից (Նյու Յորք նահանգ), որի հետ ծանոթացել էր ամուսնությունից չորս տարի առաջ։ Պսակադրության արարողությունն անցկացվել է Friars մասնավոր ակումբում^[9]։ 2014 թվականի մայիսին Լամպանելլին ամուսնալուծության հայտ է ներկայացրել^[16]։

2011 թվականի մայիսի 20-ին Լամպանելլին նախատեսել է ելույթ ունենալ Տոպիկա քաղաքում (Կանզաս)։ Իմանալով այդ մասին՝ Ուեսթբորո բապտիստական եկեղեցու անդամները (որը հայտնի իրենց ծայրահեղ հայացքներով, հատկապես վառ արտահայտված հոմոֆոբիայով) բողոքի գործողության մասին են հայտարարել՝ ընդդեմ այդ իրադարձության։ Ի պատասխան Լամպանելլին հայտնել է, որ «Գեյ տղամարդկանց առողջության ճգնաժամ» կազմակերպությանն է փոխանցելու 1000 դոլար յուրաքանչյուր բողոքողի համար։ Ցույցին եկել էր 44^[17] մարդ (ներառյալ երեխաները), և Լիզան վերոնշյալ կազմակերպությանն է փոխանցել 50 000 դոլար^[18]։

• Chocolate, Please: My Adventures in Food, Fat, and Freaks^[19] (2009, տպ. HarperCollins)

• Պաշտոնական կայք
• Лиза Лампанелли Արխիվացված 2020-12-11 Wayback Machine (անգլ.) на сайте cc.com
• Николь Пауэрс. Интервью с Лизой Лампанелли (անգլ.) на сайте suicidegirls.com, 30 января 2009
• Гордон Даунс. Интервью с Лизой Лампанелли Արխիվացված 2020-09-21 Wayback Machine (անգլ.) на сайте sandiego.com, 26 января 2011