Իրանի շրջաններ
Իրանը պատմականորեն բաժանվել է շրջանների մի շարք տարբեր ձևերով։ 2014 թվականից այն բաժանված է հինգ վարչական շրջանների (ֆարսի մանթաղե՝ منطقه շրջան, մանաթեղ՝ مناطق շրջաններ)։
Աժյմյան վարչական շրջաններ
խմբագրելԻրանի երեսունմեկ նահանգները 2014 թվականի հունիսի 22-ին խմբավորվել են հինգ շրջանների՝ Ներքին գործերի նախարարության որոշման հիման վրա։ Այս փոփոխության մեջ դիտարկվել են գավառների հարևանությունը, աշխարհագրական դիրքը և նմանությունները[1]։
Իրանի Սահմանադրությունը չի նախատեսում շրջաններ և դրանք երկրի բաղկացուցիչ միավորներ չեն, այլ գոյություն ունեն զուտ կառավարական վարչակազմի հարմարության համար։
Ըստ ՆԳՆ կառավարման զարգացման և մարդկային ռեսուրսների փոխնախարար Ջավադ Նասերիանի՝ մարզերի այս խմբավորման նպատակը սիներգիայի ստեղծումն էր, փորձի փոխանցումը, տեղեկատվության փոխանակումը և տարածաշրջանային զարգացումը։ Նաև, այն այժմ ապահովում է միջանկյալ մակարդակ, որտեղ նահանգները կարող են քննարկել իրենց խնդիրները միմյանց միջև՝ անմիջապես Թեհրան գնալու փոխարեն։
Մտադրությունն այն էր, որ յուրաքանչյուր շրջան կանոնավոր կերպով կազմակերպեր հիմնադիր գավառների գլխավոր կառավարիչների հանդիպումները` ռոտացիոն կերպով կազմակերպելով հանդիպման վայրը գավառների մայրաքաղաքներով։ Ընդունող նահանգը կնշանակի յուրաքանչյուր հանդիպման նախագահին։ Յուրաքանչյուր շրջանի գլխավոր նահանգի կենտրոնում կստեղծվի տարածաշրջանային քարտուղարություն՝ Թեհրանում գտնվող Ներքին գործերի նախարարության կենտրոնակայանում՝ համակարգող բյուրոյով։
| Շրջան | Կենտրոն | Օսթաններ | Բնակչություն | տարածք (կմ2) | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Շրջան 1 ۱ منطقه |
Թեհրան | Ալբորզ Գոլեսթան Մազանդարան Ղազվին Ղոմ Սեմնան Թեհրան |
23,343,033 | 193,109 | |||
| Շրջան 2 ۲ منطقه |
Սպահան | Բուշեհր Չհարմահալ և Բախտիարի Ֆարս Հորմոզգան Սպահան Քոհգիլուե և Բոյեր Ահմադ |
12,973,089 | 354,885 | |||
| Շրջան 3 ۳ منطقه |
Թավրիզ | Արևմտյան Ադրբեջան Արևելյան Ադրբեջան Արդաբիլ Գիլան Քուրդիստան Զանջան |
12,782,820 | 165,839 | |||
| Շրջան 4 ۴ منطقه |
Քերմանշահ | Համադան Իլամ Քերմանշահ Խուզեսթան Լոռեսթան Մարքազի |
11,739,552 | 185,978 | |||
| Շրջան 5 ۵ منطقه |
Մաշհադ | Քերման օսթան Հյուսիսային Խորասան Ռազավի Խորասան Հարավային Խորասան Սիստան և Բելուջիստան Յազդ |
13,145,227 | 734,576 | |||
Պատմական շրջաններ
խմբագրել1937 թվականին Իրանի տարածքը բաժանվեց տասը վարչական շրջանների՝ Շրջան 1, Շրջան 2, Շրջան 10 և այլն։ Օրինակ՝ Շրջան 7 կամ «Յոթերորդ նահանգ» համապատասխանում էր ներկայիս Ֆարս շրջանին[2]՝ 1316 թ․ իսլամական ամսաթվի./1937 թ. մերօրյա թվագրության տարածքային ստորաբաժանման ակտի համաձայն։
Պատմությունները, ճանապարհորդական գրքերը և տնտեսական վերլուծությունները հաճախ վերաբերում են ոչ այնքան պաշտոնական, Որքան պատմական կամ աշխարհագրական իրանական շրջաններին։ Դրանց սահմանները ֆիքսված չեն և հաճախ ժամանակի ընթացքում փոխվել են և միևնույն ժամանակ նույնիսկ համընկնում են։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «استانهای کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند». همشهری آنلاین (պարսկերեն). 2014 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.
- ↑ Foundation, Encyclopaedia Iranica. «Welcome to Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.