Ընդհանուր վերին մակարդակի դոմեններ

Դոմեն Օգտագործումը ըստ նշանակության
com Հիմնականում առևտրային կազմակերպությունների համար, բայց առանց սահմանափակումների
org Սկզբնապես, այն կազմակերպությունների համար, որոնք ակնհայտորեն չեն ընկնում այլ gTLD-ների տակ, ներկայումս դրանց մուտքն անսահմանափակ է
net Սկզբնապես ցանցային ենթակառուցվածքների համար, այժմ անսահմանափակ
edu Օգտագործվում է կրթական նպատակներով, բայց ներկայումս հիմնականում երրորդ մակարդակի քոլեջների և համալսարանների համար
gov Պետական օգտագործման համար, բայց ներկայումս հիմնականում ԱՄՆ պետական կազմակերպությունների և գործակալությունների համար
mil Ռազմական կիրառություն, բայց այժմ հիմնականում միայն ԱՄՆ զինվորականների համար

Ընդհանուր վերին մակարդակի դոմեններ (gTLD), վերին մակարդակի դոմենների (TLD) կատեգորիաներից մեկը, որը պահպանվում է Ինտերնետ նշանակված համարների մարմնի (IANA) կողմից՝ ինտերնետի դոմենի անունների համակարգում օգտագործելու համար: Վերին մակարդակի դոմենը յուրաքանչյուր լիարժեք որակավորված դոմենի վերջին մակարդակն է: Դրանք կոչվում են ընդհանուր, ի սկզբանե դրանք հակադրվել են RFC 920ում երկրի հատուկ TLD-ներին:

Ընդհանուր վերին մակարդակի դոմենների հիմնական խումբը բաղկացած է com, net, org, biz և info դոմեններից: Բացի այդ, դոմեյնների name և pro նույնպես համարվում են ընդհանուր։ Այնուամենայնիվ, դրանք նշանակված են որպես սահմանափակված, քանի որ դրանցում գրանցումները պահանջում են համապատասխանության ապացույց յուրաքանչյուրի համար սահմանված ուղեցույցների շրջանակներում:

Պատմականորեն, ընդհանուր վերին մակարդակի դոմենների խումբը ներառում է դոմեններ, որոնք ստեղծվել են դոմենի անունների համակարգի վաղ զարգացման ժամանակ, որոնք այժմ հովանավորվում են նշանակված գործակալությունների կամ կազմակերպությունների կողմից և սահմանափակված են գրանցողների որոշակի տեսակներով: Այսպիսով, edu, gov, int և mil դոմեններն այժմ համարվում են հովանավորվող վերին մակարդակի դոմեններ,կա նաև այլ թեմատիկ վերին մակարդակի դոմենն՝ jobs: Դոմենների ամբողջ խումբը, որոնք չունեն աշխարհագրական կամ երկրի նշում դեռ հաճախ օգտագործվում է ընդհանուր TLD տերմինով:

gTLD-ների թիվը 2018 թվականի մարտի դրությամբ գերազանցում է 1200-ը[1][2]։

Տեսակներ

խմբագրել

Ընդհանուր առմամբ, IANA-ն առանձնացնում է վերին մակարդակի դոմենների հետևյալ խմբերը[3]՝

  • ենթակառուցվածքի վերին մակարդակի դոմեն (.arpa)
  • ընդհանուր վերին մակարդակի դոմեններ (gTLD)
  • սահմանափակված ընդհանուր վերին մակարդակի դոմեններ (grTLD)
  • հովանավորվող վերին մակարդակի դոմեններ (sTLD)
  • երկրի կոդով վերին մակարդակի դոմեններ (ccTLD)
  • միջազգայնացված վերին մակարդակի դոմեններ (IDN)
    • միջազգայնացված երկրի կոդը վերին մակարդակի դոմեններ (IDN ccTLD)
  • վերին մակարդակի դոմենների փորձարկում (tTLD)

Պատմություն

խմբագրել

Ընդհանուր վերին մակարդակի դոմենների սկզբնական փաթեթը, որը սահմանվել է RFC 920-ով 1984 թվականի հոկտեմբերին, «ընդհանուր նշանակության դոմենների» մի շարք է՝ com, edu, gov, mil, org: net դոմենն ավելացվել է այս դոմենների առաջին ներդրմամբ։ com, net և org TLD-ները, չնայած իրենց սկզբնապես սահմանված նպատակներին, այժմ բաց են ցանկացած նպատակով օգտագործելու համար:

1988 թվականի նոյեմբերին ներկայացվել է ևս մեկ TLD՝ int։ Այս TLD-ն ներդրվել է ի պատասխան ՆԱՏՕ -ի խնդրանքին՝ դոմենի անվան համար, որը պատշաճ կերպով արտացոլում է նրա՝ որպես միջազգային կազմակերպության բնույթը: Այն նաև ի սկզբանե նախատեսվել է օգտագործել որոշ ինտերնետային ենթակառուցվածքների տվյալների բազաների համար, ինչպիսիք են ip6.int, IPv6-ի համարժեքը in-addr.arpa: Այնուամենայնիվ, 2000 թվականի մայիսին Ինտերնետ ճարտարապետության խորհուրդը առաջարկել է բացառել ենթակառուցվածքի տվյալների բազաները int դոմենից: Այս տեսակի բոլոր նոր տվյալների բազաները ստեղծվել են arpaում (ժառանգված դոմեն՝ ARPANET-ի փոխակերպումից), և առկա օգտագործումը տեղափոխվել է arpa։

1990-ականների կեսերին քննարկել է ավելի շատ TLD-ների ներդրման մասին: Ջոն Պոստելը, որպես IANA-ի ղեկավար, հրավիրել է շահագրգիռ կողմերի հայտեր: 1995 թվականի սկզբին Postel-ը ստեղծել է «Draft Postel» ինտերնետային նախագիծը, որը պարունակել է նոր դոմենի անունների ռեգիստրներ և նոր TLD-ներ ստեղծելու ընթացակարգեր[4]։ Draft Postel-ը ստեղծել է մի շարք փոքր հանձնաժողովներ՝ հաստատելու նոր TLD-ները: Աճող հետաքրքրության պատճառով մի շարք խոշոր կազմակերպություններ Ինտերնետ Հասարակության հովանու ներքո ստանձնել են գործընթացը։ Այս երկրորդ փորձը ներառում էր ժամանակավոր կազմակեր��ության ստեղծում, որը կոչվել է Միջազգային ժամանակավոր կոմիտե (IAHC): 1997 թվականի փետրվարի 4-ին IAHC-ն հրապարակել է զեկույց՝ անտեսելով Draft Postel-ի առաջարկությունները և փոխարենը խորհուրդ է տվել ներդնել յոթ նոր TLD-ներ (arts, firm, info, nom, rec, store, and web), սակայն ԱՄՆ կառավարության միջամտությունից հետո այս առաջարկները մերժվել են։

1998 թվականի սեպտեմբերին ստեղծվել է Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) կազմակերպությունը՝ ստանձնելու դոմենների անունների կառավարման խնդիրը: Առաջարկների կանչից հետո (2000 թվականի օգոստոսի 15) և հանրային քննարկումների կարճ ժամանակաշրջանից հետո, 2000 թվականի նոյեմբերի 16-ին ICANN-ը հայտարարել է յոթ նոր TLD-ների ընտրության մասին՝ aero, biz, coop, info, museum, name, pro։

biz, info և museum գործարկվել են 2001 թվականի հունիսին, name և coop 2002 թվականի հունվարին, pro՝ 2002 թվականի մայիսին, իսկ aero ավելի ուշ: pro դարձել է gTLD 2002 թվականի մայիսին, բայց լիովին գործարկվել է միայն 2004 թվականի հունիսին:

ICANN-ն ավելացրել է այլ TLD-ներ՝ սկսած մի շարք հովանավորվող վերին մակարդակի դոմեններից: Դրանց համար դիմելու ժամկետը եղել է 2003 թվականի դեկտեմբերի 15-ից մինչև 2004 թվականի մարտի 16-ը, արդյունքում ստացվել է տասը դիմում[5]: Դրանցից ICANN-ը հաստատել է asia, cat, jobs, mobi, tel և travel: 2011 թվականի մարտին հաստատվել է xxx[6] (անկախ վերանայումից մեկ տարի անց պարզվել է, որ ICANN-ը խախտել է իր սեփական կանոնադրությունը՝ մերժելով դիմումը 2007 թվականին)[7]։ Մնացած դիմումներից ( post, mail և այլընտրանքային tel առաջարկ) post ներդրվել է 2012 թվականին։

2008 թվականի հունիսի 26-ին Փարիզում ICANN-ի 32-րդ միջազգային հանրային հանդիպման ժամանակ ICANN-ը սկսել է TLD անվանման քաղաքականության նոր գործընթաց՝ «զգալի քայլ առաջ գնալու նոր ընդհանուր վերին մակարդակի դոմենների ներդրման գործում»: Այս ծրագիրը նախատեսել է բազմաթիվ նոր կամ արդեն առաջարկված դոմենների առկայությունը, ինչպես նաև նոր կիրառման և իրականացման գործընթաց[8][9]։ Դիտորդները կարծել են, որ նոր կանոնները կարող են հանգեցնել հարյուրավոր նոր gTLD-ների գրանցմանը[10]։

Նոր վերին մակարդակի դոմեններ

խմբագրել

Տարիների ընթացքում մի քանի ընդհանուր վերին մակարդակի դոմենների ներդրումը չդադարեցրեց ավելի շատ gTLD-ների պահանջարկը. ICANN-ը բազմաթիվ առաջարկներ է ստացել բարձր մակարդակի նոր դոմենների ստեղծման համար[11]։ Կողմնակիցները վիճում էին տարբեր մոդելների համար՝ սկսած անսահմանափակ gTLD-ների համար քաղաքականության ընդունումից (տես վերևում) մինչև մասնագիտացված կազմակերպությունների կողմից մասնագիտացված օգտագործման կանոնադրական gTLD-ներ:

2008 թվականին նոր նախաձեռնությունը նախատեսում էր նոր դոմենների կիրառման խիստ գործընթաց՝ հավատարիմ մնալով բաց gTLD-ների, համայնքի վրա հիմնված դոմենների և միջազգայնացված դոմենների անունների (IDN) անվանման սահմանափակ քաղաքականությանը։ Համաձայն ICANN-ի կողմից հրապարակված ուղեցույցի, համայնքի վրա հիմնված gTLD-ն «gTLD է, որը շահագործվում է սահմանափակ բնակչությունից բաղկացած սահմանված համայնքի օգտին»: Բոլոր մյուս դոմենները պատկանում են բաց gTLD կատեգորիային, որը «այն է, որը կարող է օգտագործվել ցանկացած նպատակով, որը համապատասխանում է հայտի և գնահատման չափանիշների պահանջներին և ռեեստրի համաձայնագրին:

Այս ծրագրի շրջանակներում նոր gTLD-ների ստեղծումը պահանջում էր ռեգիստրի հետ հարաբերությունների կառավարում, դոմենի ռեգիստրի գործարկում և նման գործողությունների համար տեխնիկական (ինչպես նաև ֆինանսական) կարողությունների ցուցադրում:

Դիմորդների ուղեցույցի նախագծի չորրորդ տարբերակը (DAG4) հրապարակվել է 2011 թվականի մայիսին[12]։ 2011 թվականի հունիսի 20-ին ICANN-ի խորհուրդը քվեարկել է վերացնելու վերին մակարդակի ընդհանուր դոմենային անունների (TLDs) ստեղծման սահմանափակումների մեծ մասը, որի ժամանակ հասանելի էր 22 TLD[13][14]։ Ընկերությունները և կազմակերպությունները կկարողանան ընտրել հիմնականում կամայական վերին մակարդակի ինտերնետային դոմեններ: Ոչ լատինական նիշերի օգտագործումը (օրինակ՝ կիրիլիցա, արաբերեն, չինարեն և այլն) նույնպես կթույլատրվի gTLD-ներում: ICANN-ը սկսել է ընդունել նոր gTLD-ների հայտերը 2012 թվականի հունվարի 12-ին[13]։ Registrar Melbourne IT-ի կողմից անցկացված հարցումը հաշվի է առել, որ ժամանցի և ֆինանսական ծառայությունների ապրանքանիշերը, ամենայն հավանականությամբ, կդիմեն նոր gTLD-ներ իրենց ապրանքանիշերի համար[15]։ Նոր gTLD-ի համար դիմելու նախնական գինը եղել է՝ $185,000[14]։ ICANN-ն ակնկալել է, որ նոր gTLD-ների առաջին խմբաքանակը կգործարկվի մինչև 2013 թվականի սեպտեմբեր[16]։ ICANN-ն ակնկալել է, որ նոր կանոնները զգալիորեն կփոխեն համացանցի դեմքը: ICANN-ի տնօրենների խորհրդի նախագահ Փիթեր Թրուշը քվեարկությունից հետո հայտարարել է՝ «պետք է թույլ տալ, որ նորարարությունն ազատ գործի»[17]։

Հանրաճանաչություն

խմբագրել

Ամենահայտնի gTLD-ները 2018 թվականի դրությամբ՝

Լավագույն TLD-ները

խմբագրել
Լավագույն 20[18]
Հորիզոնական .TLD Դոմեն Փոփոխություն Alexaa Փոփոխություն
1 .top 2,911,167   1,075  
2 .loan 2,226,603   85  
3 .xyz 1,813,234   1,845  
4 .club 1,013,411   1,625  
5 .online 782,883   1,377  
6 .vip 728,011   109  
7 .win 602,628   474  
8 .shop 486,062   241  
9 .ltd 449,214   49  
10 .men 433,490   90  
11 .site 431,844   924  
12 .work 383,064   134  
13 .stream 321,023   280  
14 .bid 318,405   184  

Քաղաքի լավագույն TLD-ները

խմբագրել
Լավագույն 20[18]
Հորիզոնական .TLD Դոմեն Փփոխություն Alexaa Փոփոխություն
38 .tokyo 96,888   111  
43 .london 80,116   43  
47 .nyc 68,663   88  
57 .berlin 52,788   33  
86 .amsterdam 29,562   12  
94 .hamburg 23,882   7  
105 .boston 22,033   0  
109 .paris 19,893   16  
117 .vegas 18,722   16  
121 .moscow 18,487   12  
140 .miami 15,051   2  
170 .istanbul 11,938   17  
195 .melbourne 9,802   4  
199 .sydney 9,326   2  
228 .brussels 7,252   9  
293 .capetown 4,616   0  
441 .rio 1,051   6  

Տերմինալոգիա

խմբագրել

Չսահմանափակված ընդհանուր վերին մակարդակի դոմեններն այն դոմեններն են, որոնք հասանելի են ցանկացած անձի կամ կազմակերպության գրանցման համար՝ ցանկացած օգտագործման համար: Այս խմբի նշանավոր gTLD-ներն են com, net, org և info: Այնուամենայնիվ, info դրանցից միակն է և առաջինը, որը բացահայտորեն հաստատվել է որպես անսահմանափակ: Մյուսներն ի սկզբանե ունեցել են կոնկրետ թիրախային լսարան: Սակայն հարկադրանքի բացակայության պատճառով նրանք ձեռք են բերել անսահմանափակ բնույթ:

Հովանավորվող sTLD

խմբագրել

Հովանավորվող վերին մակարդակի դոմեն տերմինը բխում է այն փաստից, որ այս դոմենները հիմնված են մասնավոր գործակալությունների կամ կազմակերպությունների կողմից առաջարկված թեմաների գաղափարների վրա, որոնք սահմանում և կիրառում են կանոններ, որոնք սահմանափակում են գրանցողների իրավասությունը TLD-ն օգտագործելու համար: Օրինակ, aero TLD-ը հովանավորվում է Société Internationale de Télécommunications Aéronautiques- ի կողմից, որը սահմանափակում է գրանցումները օդային տրանսպորտի ոլորտի անդամների համար:

Աշխարհագրական gTLD

խմբագրել

Աշխարհագրական TLD (կամ GeoTLD ) ընդհանուր վերին մակարդակի դոմեն է, որն օգտագործում է աշխարհագրական, աշխարհաքաղաքական, էթնիկ, լեզվական կամ մշակութային համայնքի անվանումը կամ կապակցումը: 2009 թվականի դրությամբ գոյություն է ունեցել միայն երկու GeoTLD՝ հովանավորվող դոմեններ .cat, կատալոնական լեզվի և մշակույթի համար և .asia։ 2014 թվականի դրությամբ շատ ավելին են եղել, այդ թվում՝ .kiwi, .paris, .scot և .gal, բայց շատ ուրիշներ պարբերաբար ավելացվում են:

Ապրանքանիշներ gTLD

խմբագրել

Ապրանքանիշերը նաև դիմել են իրենց ապրանքանիշը որպես վերին մակարդակի դոմեն ստանալու համար: Հստակեցում 13-ը լրացում է գրանցման պայմանագրին, որը նկարագրում է հատուկ դրույթներ, որոնք թույլ են տալիս ապրանքանիշերին օգտագործել իրենց վերին մակարդակի դոմենը փակ ռեժիմով: ICANN-ին ներկայացվել է 517 հայտ[19]։

2018 թվականին Spamhaus-ը, men-ը գնահատել է որպես ամենավատ վերին մակարդակի դոմեն՝ սպամի և խարդախության առումով: .men-ը գլխավորում է իր 73,000 դոմենների 60,6%-ը, որոնք ճանաչվել են որպես «վատ», ինչի արդյունքում վատության ինդեքսը կազմում է 6,48[20]։

gTLD-ների ընդլայնում

խմբագրել

Նոր ընդհանուր վերին մակարդակի դոմենի (gTLD) կիրառման համակարգը բացվել է 2012 թվականի հունվարի 12-ին: Դիմումների պատուհանը ի սկզբանե պետք է փակվեր 2012 թվականի ապրիլի 12-ին: Այնուամենայնիվ, ICANN-ի գլխավոր գործառնական տնօրեն Աքրամ Աթալլահը հայտարարել է, որ TLD հայտի համակարգում առկա է անսարքություն, որի արդյունքում դիմորդների տեղեկությունները տեսանելի են դառնում ուրիշների համար: Համակարգն անջատվել է դիմողների տեղեկությունները պաշտպանելու համար, և միջոցներ են ձեռնարկվել իրավիճակը կարգավորելու համար[21]:

ICANN-ը վերաբացել է TLD Application System-ը մայիսի 21-ին՝ հնարավորություն տալով դիմորդներին ներկայացնել և վերանայել իրենց դիմումները մինչև 2012 թվականի մայիսի 30-ը[22]։

2012 թվականի հունիսի 13-ին «Բացահայտման օրը» հայտարարվել է, որ ICANN-ը ստացել է մոտ 1930 դիմում նոր gTLD-ների համար, որոնցից 751-ը վիճարկվել են[23]։

Ակնկալվել է, որ նոր gTLD-ները կգործարկվեն 2013 թվականի հունիսին: Այնուամենայնիվ, 2013 թվականի մարտի դրությամբ միայն ոչ լատինական դոմեններն են անցել նախնական գնահատում: Թարմացված ժամանակացույցը առաջարկում էր, որ նոր TLD-ները կգործարկվեն 2013 թվականի նոյեմբերին[24][25]։ Նոյեմբերի 26-ին սկսել են գործել առաջին յոթ նոր ընդհանուր վերին մակարդակի դոմենները՝ .bike, .clothing, .guru, .holdings, .plumbing, .singles և .ventures[26]։

2012 թվականի դեկտեմբերին վիճակախաղ է տեղի ունեցել՝ որոշելու համար, թե ինչ հերթականությամբ է ICANN-ը գնահատելու 1930 հայտերը[27]։

Հայտեր ներկայացնելուց հետո 2012 թվականի հունիսի 13-ից մինչև 2012 թվականի սեպտեմբերի 26-ը հայտարարվել է հանրային քննարկման շրջան, որի ընթացքում հանրությունը կարող էր արտահայտել իր կարծիքը նոր gTLD-ների համար ներկայացված առանձին հայտերի վերաբերյալ[28]։

Մտահոգություններ են բարձրացվել փակ ընդհանուր հավելվածների վերաբերյալ, որոնցում հայտատուն լինելու է TLD-ի միակ գրանցողը: Մասնավորապես առարկություններ են բարձրացվել հրատարակիչների կողմից Amazon-ի .book հավելվածի վերաբերյալ[29]։

Տեխնոլոգիական հսկաներից Google-ը ներկայացրել է 101 նոր gTLD, Amazon-ը 76-ով 2-րդն է, իսկ Microsoft-ը՝ 11[30]։ Դոմեն անունների առավել մասնագիտացված ընկերությունները ներառում են Donuts-ը, որոնք ներկայացնում են ամենաշատ (307) դիմումները և Uniregistry-ն[31][32]։

Նոր gTLD-ների գործարկում

խմբագրել

2013 թվականի հուլիսի 15-ին Հարավային Աֆրիկայի Դուրբան քաղաքում ստորագրվել են gTLD առաջին չորս նոր համաձայնագրերը[33]։ Նրանք բոլորը բաղկացած են եղել վերին մակարդակի դոմեններից ոչ լատինական տառերով՝

  • International Domain Registry Pty. Ltd.'s شبكة, արաբերեն՝ «վեբ» կամ «ցանց»
  • Core Association's онлайн, ռուսերեն «առցանց»
  • Core Association's сайт, ռուսերեն «կայք»
  • Spring Fields, LLC's 游戏, Չինարեն «խաղ»

2014 թվականի հուլիսի 10-ին պատվիրակվել է 330-րդ gTLD-ը[34]։ 2014 թվականին նոյեմբերի 9-ին հայտարարվել է 400-րդ gTLD-ը[35][34]։

Ամենահայտնի gTLD-ը եղել է .guru-ն, որը գործարկվել է 2014 թվականի փետրվարին և հասել 50,000 դոմենի 2014 թվականի ապրիլին, որը կարճ ժամանակով գերազանցել է .club-ին 2014 թվականի հունիսի 2-ից մինչև հունիսի 9-ը, շուրջ 55,000 դոմեններով; Այնուհետև .club-ին գերազանցել է .xyz-ը, որն ուներ ավելի քան 300,000 դոմեն մեկուկես ամիս գոյություն ունենալուց հետո: .xyz-ի աճը կենտրոնացած է մեկ գրանցողի վրա՝ շնորհիվ նրանց կողմից անցկացված առաջխաղացման[36]։

Քննադատություն

խմբագրել

GTLD-ների ընդլայնման քվեարկությունից հետո բազմաթիվ առևտրային ասոցիացիաներ և խոշոր ընկերություններ՝ Ազգային գովազդատուների ասոցիացիայի գլխավորությամբ, ձևավորել են Համացանցային դոմենի պատասխանատու վերահսկողության կոալիցիան: Կոալիցիան դեմ է gTLD-ների ընդլայնմանը` վկայակոչելով «դրա խորապես թերի հիմնավորումը, չափից ավելի ծախսերը և ապրանքանիշի սեփականատերերին վնասելը»[37]։ 2011 թվականի դեկտեմբերի 9-ին ԱՄՆ Կոնգրեսին ուղղված հայտարարության մեջ Ռեստորանների ազգային ասոցիացիայի փոխնախագահ Սքոթ ԴեՖայֆը հայտարարել «նույնիսկ բացի ֆինանսական կորուստներից, որոնք gTLD ծրագիրը կբերի ԱՄՆ-ի միլիոնավոր ընկերությունների համար, Ասոցիացիան կարծում է, որ ICANN ծրագիրը մոլորության մեջ կդնի սպառողներին»[38]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Delegated Strings». ICANN. Վերցված է 3 March 2018-ին.
  2. «New gTLD Current Application Status». ICANN. Վերցված է 3 March 2018-ին.
  3. «Internet Assigned Numbers Authority (IANA) root database». IANA. Վերցված է 2011-06-21-ին.
  4. Postel, Jon (1996-08-22). «New Registries and the Delegation of International Top Level Domains». Ietf Datatracker. IETF Tools. Վերցված է 2011-06-21-ին.
  5. «TLDs | sTLD Information Page». ICANN. Վերցված է 2011-06-21-ին.
  6. «ICANN Board meeting decision to approve .xxx». ICANN. April 18, 2011.
  7. «Independent Review Panel judgment on .xxx» (PDF). February 19, 2010.
  8. «New gTLDs Program». ICANN. Վերցված է June 15, 2009-ին.
  9. «Biggest Expansion in gTLDs Approved for Implementation». ICANN. Վերցված է 2011-06-21-ին.
  10. ICANN Board Approves Sweeping Overhaul of Top-level Domains, CircleID, June 26, 2008.
  11. «Names Council Solicitation of Comments for Consideration of New Generic Top-Level Domains». ICANN. April 1, 2000.
  12. «May 2011 New gTLD Applicant Guidebook». Icann.org. Վերցված է 2013-10-24-ին.
  13. 13,0 13,1 New Internet Name Rule Opens Door to Huge Changes. Voice of America, June 20, 2011. Accessed June 20, 2011
  14. 14,0 14,1 Internet minders OK vast expansion of domain names, Associated Press, June 20, 2011. Accessed June 20, 2011
  15. Who will apply for gTLDs, Managing Internet IP, June 21, 2011.
  16. «The official (unrealistic) go-live date for new gTLDs is September 28 | DomainIncite – Domain Name News & Opinion». DomainIncite. 2013-06-06. Վերցված է 2013-10-24-ին.
  17. Charles Arthur (20 June 2011). «Icann announces huge expansion of web domain names from 2012 | Technology». London: theguardian.com. Վերցված է 2013-10-24-ին.
  18. 18,0 18,1 «Biggest Selling vs Fastest Growing». Name Stat. Top 20. Արխիվացված է օրիգինալից April 30, 2018-ին. Վերցված է Aug 3, 2018-ին.
  19. «Applications to Qualify for Specification 13 to the Registry Agreement – ICANN New gTLDs». Վերցված է 11 September 2016-ին.
  20. «Men are officially the worst… top-level domain». The Register.
  21. «ICANN knew about TAS security bug last week». Domain Incite. April 13, 2012. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  22. «TA Interruption – Update (21 May 2012)». New Generic Top Level Domains | ICANN. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  23. «It's Reveal Day and there are 1,930 new gTLD bids». Domain Incite. June 13, 2012. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  24. «ICANN approves non-Latin 'dot word' domains». Computer World. Արխիվացված է օրիգինալից May 29, 2013-ին. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  25. «New gTLD Program Timeline». New Generic Top Level Domains | ICANN. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  26. «New Domain Name Launch Schedule». Webnames.ca. Վերցված է 1 November 2016-ին.
  27. «New gTLD winners will be decided by lottery after all». Domain Incite. October 11, 2012. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  28. «New gTLD Application Comment Period Extended». New Generic Top Level Domains | ICANN. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  29. «Amazon's .book domain bid sparks dominance row». Digital Spy. March 11, 2013. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  30. «Google Applies For 101 New gTLD's; Amazon 77; Microsoft 11; Apple 1». The Domains. June 13, 2012. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  31. «Donuts raises $100 million, applies for 307 new TLDs». Domain Name Wire. June 5, 2012. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  32. «Here Are The 54 New gTLD's That Frank Schilling's Uniregistry Applied For». The Domains. June 13, 2012. Վերցված է 11 June 2013-ին.
  33. «Milestone: First Registry Agreements Executed – Internet Users Will Soon Be Able To Navigate The Web In Their Native Language – ICANN New gTLDs». newgtlds.icann.org.
  34. 34,0 34,1 «Delegated Strings». ICANN. Վերցված է 3 March 2018-ին.
  35. «Many milestones for the new gTLD». Dot stories. Արխիվացված է օրիգինալից April 15, 2016-ին. Վերցված է 2016-09-16-ին.
  36. Andrew Allemann (June 19, 2014). «I got my first free .XYZ domain name offer today – Domain Name Wire | Domain Name News & Views». Domain Name Wire. Վերցված է 2016-09-16-ին.
  37. «Coalition for Responsible Internet Domain Oversight information page». Association of National Advertisers. Վերցված է 2011-12-14-ին.
  38. «Restaurant industry registers opposition to new Internet domain name plan». Washington Restaurant Association. 9 December 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 25 May 2012-ին. Վերցված է 14 December 2011-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել