Եսթերի[Ն 1] մասին գրված է Եսթեր գրքում, որպես պարսիկ արքա Արտաշեսի (Xerxes I) հրեական թագուհի։ Ըստ պատմվածքի Արտաշեսը փնտրում էր նոր թագուհի իր նախկին Վաշթի թագուհուց հետո, և գերվելով Եսթերի գեղեցկությամբ ընտրում է իրեն[1]։

Եսթեր
Ծնվել է՝մոտ մ.թ.ա. 6-րդ դար
ԾննդավայրԱքեմենյան պետություն, Medo-persia, Հին Մերձավոր Արևելք
Մահացել է՝մոտ մ.թ.ա. 5-րդ դար
Վախճանի վայրԱքեմենյան պետություն, Medo-persia, Հին Մերձավոր Արևելք
ՏոհմTribe of Benjamin?
քաղաքական գործիչ

Աստվածաշնչյան պատմություն

խմբագրել
 
Եսթերը խոսում է Մուրթքեինի հետ

Արտաշես թագավորը հարբում է փառատոնում և պատվիրում է իր թագուհուն` Վաշթիին, ներկայանա նրա և իր հյուրերի համար, որպեսզի ցուցադրի իր գեղեցկությունը։ Երբ նա հրաժարվում է գալ, նա թողնում է նրան և փնտրում է նոր թագուհի շատ ավելի գեղեցիկ։ Ամենագեղեցիկ կին է ընտրում Եսթեր անունով կնոջը։ Եսթերը որբ էր՝ նրան խնամում էր իր ազգական՝ Մուրթքեը և իր խնամակալը։

 
Եսթերի պճնվելը

Հետագայում Մուրթքեիը հրաժարվում է խոնարհվել Համանի առջև, որը Արտաշեսի գլխավոր խորհրդականն էր։ Դրանից հետո Համանը թույլտվություն է խնդրում Պարսկաստանի բոլոր հրեաներին սպանելու համար[2]։ Մուրթքեը հորդորում է Եսթերին գնալ թագավորի մոտ, սակայն Եսթերը չէր ցանկանում ասելով, որ նա իրեն չի հրավիրել։ Ի վերջո գնում է թագավորի մոտ և թագավորը ողջունում է նրան ասելով, որ նա կտա նրան ինչ ցանկանա։ Ճաշկերույթի ժամանակ թագավորը կրկին հարցնում է կա որևէ բան, որ Եսթերը ցանկանում է և այդ ժամանակ պատասխանում է, ցանկանալով իր և բոլոր հրեաների կյանքը։ Թագավորը հարցնում է, թե ով է իրենց սպառնում և պատասխանում է, որ այդ մարդը Համանն է։ Այդ ժամանակ Համանը իրեն նետում է Եսթերի որտքերին, սակայն թագավորը հասկանում է թե հարձակվում է իր վրա և մահապատժի է ենթարկում, իսկ Համանի ամբողջ ունեցվածքը հանձնում է Եսթերին։

Եսթերը թագավորին պատմում է Մուրթքերի դերը իր կյանքում և թագավորը նրան իր գլխավոր խորհրդական է նշանակում[3]։

Պարսկական մշակույթ

խմբագրել

Հաշվի առնելով պարսից և հրեական պատմություններ միջև պատմական մեծ կապը, ժամանակակից պարսկական հրեաները կոչվում են «Եսթերի երեխաներ»։ Եսթերի և Մուրթքեի թանգարանը, գտնվում է Իրան Համադանում[4], չնայած Իսրայելի հյուսիսում գտնվող Կաֆար Բարամի գյուղը ևս պնդում է, որ այնտեղ է թագուհու թանգարանը[5]։

Գրականություն

խմբագրել
  • Beal, Timothy K. (1997 թ․ դեկտեմբերի 11). The Book of Hiding: Gender, Ethnicity, Annihilation, and Esther (1st ed.). London ; New York: Routledge. ISBN 9780415167802.. Postmodern theoretical apparatus, e.g., Jacques Derrida, Emmanuel Levinas
  • Fox, Michael V. (2010 թ․ ապրիլի 1). Character and Ideology in the Book of Esther: Second Edition with a New Postscript on A Decade of Esther Scholarship (2nd ed.). Eugene, OR: Wipf & Stock. ISBN 9781608994953.
  • Sasson, Jack M. (1990). «Esther». In Alter, Robert; Kermode, Frank (eds.). The Literary Guide to the Bible. Harvard University Press. էջեր 335–341. ISBN 9780674875319.
  • Kahr, Madlyn Millner (1968). The Book of Esther in Seventeenth-century Dutch Art. New York University.
  • Webberley, Helen (2008 թ․ փետրվար). «Rembrandt and The Purim Story». The Jewish Magazine.
  • White, Sidnie Ann (1989 թ․ հունվարի 1). «Esther: A Feminine Model for Jewish Diaspora». In Day, Peggy Lynne (ed.). Gender and Difference in Ancient Israel. Fortress Press. ISBN 9781451415766.
  • Grossman, Jonathan (2011). Esther: The Outer Narrative and the Hidden Reading. Eisenbrauns. ISBN 9781575062211.
  • Лопухин А. П. (1890–1907). «Есфирь». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Есфирь՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
  2. Barton, John; John Muddiman (2001 թ․ սեպտեմբերի 6). «Esther». The Oxford Bible Commentary. Oxford University Press. ISBN 9780198755005.
  3. Hirsch, Emil G.; Prince, John Dyneley; Schechter, Solomon (1936). «Esther». Jewish Encyclopedia. New York: Funk & Wagnalls Co.
  4. Vahidmanesh, Parvaneh (2010 թ․ մայիսի 5). «Sad Fate of Iran's Jews». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 6-ին.
  5. Schaalje, Jacqueline (2001 թ․ հունիս). «Ancient synagogues in Bar'am and Capernaum». Jewish Magazine.

Տես նաև

խմբագրել
  1. (/ˈɛstər/; եբրայերեն՝ אֶסְתֵּר‎), born Hadassah (Կաղապար:Hebrew Name)

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եսթեր (թագուհի)» հոդվածին։