Վիքիպեդիա

Դոլարի նշան

Դոլարի նշանը, որը նաև հայտնի է որպես պեսոյի նշան, արժույթի խորհրդանիշ է, որը բաղկացած է մեծատառ S-ից, որը խաչվում է մեկ կամ երկու ուղղահայաց գծերով ($ կամ նշանը երկու ուղղահայաց գծերով ()՝ կախված տառատեսակից), որն օգտագործվում է աշխարհի տարբեր արժույթների միավորը ցույց տալու համար, ներառյալ դոլար կամ պեսո արժույթների մեծ մասը։ Երկու ուղղահայաց գծերով բացահայտորեն կրկնակի վանդակավոր դոլար նշանը պորտուգալերենում կոչվում է պորտ.՝ cifrão:

Նշանը նաև օգտագործվում է մի քանի այլ արժույթի խորհրդանիշներում, ինչպիսիք են բրազիլական ռեալը (Ռ$), Նիկարագուայի Կորդոբան (Կ$) և Միացյալ Նահանգների դոլարը (ԱՄԲ$), տեղական օգտագործման դեպքում ազգության նախածանցը սովորաբար բաց է թողնվում։ Այն երկրներում, որոնք ունեն այլ արժույթի խորհրդանիշներ, հաճախ ենթադրվում է ԱՄՆ դոլար, իսկ «ԱՄՆ» նախածանցը բաց է թողնվում։

Մեկ և երկհարված տարբերակները հաճախ համարվում են զուտ ոճական (տառատեսակներ) տարբերակներ, թեև որոշ վայրերում և դարաշրջաններում դրանցից մեկը կարող է հատուկ նշանակվել օրենքով կամ սովորույթով որոշակի արժույթով։ Համակարգչային կոդավորման Յունիկոդ ստանդարտը երկուսի համար էլ մեկ կոդ է սահմանում։

Անգլախոս երկրների մեծ մասում, որոնք օգտագործում են այդ նշանը, այն դրվում է նշված գումարի ձախ կողմում, օրինակ. «$1», և կարդացվում է որպես «մեկ դոլար»։

Պատմություն

խմբագրել

Իսպանական ամերիկյան պեսոյի օգտագործումը 1700-ական թվականների վերջին

խմբագրել

Այս խորհրդանիշը հայտնվել է 1770-ական թվականների բիզնես նամակագրության մեջ իսպանական Ամերիկայից, առաջին անկախ ԱՄՆ-ից, Բրիտանական Ամերիկայից և Մեծ Բրիտանիայից, նկատի ունենալով իսպանական ամերիկյան պեսոն[1][2], որը նաև հայտնի է Բրիտանական Ամերիկայում որպես «իսպանական դոլար» կամ «ութ»։ Այդ մետաղադրամները մոդելն էին 1792 թվականին Միացյալ Նահանգների ընդունած արժույթի և իսպանական ամերիկյան նոր հանրապետությունների ավելի մեծ մետաղադրամների համար, ինչպիսիք են մեքսիկական պեսոն, արգենտինական պեսոն, պերուական ռեալը և բոլիվիական սոլ մետաղադրամները։

1792 թվականի «Մետաղադրամների մասին» ակտով Միացյալ Նահանգների Կոնգրեսը ստեղծեց ԱՄՆ դոլարը՝ սահմանելով այն որպես «այն ունի իսպանական դոլարի արժեք, որ գործում է այժմ»[3], բայց մի շարք օտարերկրյա մետաղադրամներ համարվում էին օրինական վճարում մինչև նոր մետաղադրոշմի ստեղծումը։ 1857 թվականի օրենքը վերջ դրեց այս կարգավիճակին[4][5]։

ԱՄՆ դոլարի ամենավաղ մետաղադրամները դոլարի որևէ խորհրդանիշ չեն ունեցել։ Տպագրության մեջ առաջին անգամ այն հայտնվեց 1790-ական թվականներին, Ֆիլադելֆիայի տպագրիչ Արչիբալդ Բիննիի կողմից, որը ստեղծեց Մոնտիչելլո տառատեսակը[6]։ 1869 թվականին Միացյալ Նահանգների կողմից թողարկված $1 արժողությամբ թղթադրամը իր մեծ ներառում էր մեծ խորհրդանիշ, որը բաղկացած է «U» տառից, որի աջ տողով ծածկում էր «S» տառի վրա, ինչպես դոլարի մեկ բարակ նշանի նման, ինչպես նաև շատ փոքր կրկնակի տողով դոլարի նշան կեղծիքների դեմ իրավական նախազգուշացման տեքստի մեջ[7]։

Խորհրդանիշի ավելի վաղ պատմությունը

խմբագրել
 
Ութ կտոր Պոտոսի դրամահատարանից, որը ցույց է տալիս Հերկուլեսի սյուները «S» ժապավեններով և երկու «PTSI» մոնոգրամներ մոտավորապես ժամը 4-ին և 8-ին շուրջը եզրին:

Դեռևս պարզ չէ, թե ինչպես է դոլարի նշանը ներկայացրել իսպանական ամերիկյան պեսոն։ Ներկայումս կան մի քանի մրցակցող վարկածներ՝

  • Ամենալայն ընդունվա�� տեսությունը պնդում է, որ նշանն առաջացել է իսպանական և իսպանական ամերիկյան գրիչի «ps» հապավումից՝ պեսոների համար։ 18-րդ դարի վերջի և 19-րդ դարի սկզբի ձեռագրերի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ s-ն աստիճանաբար գրվել է p-ի վրա՝ վերածվելով «$» նշանի մոտ համարժեքի[8][9][10][11][12]։ Օլիվեր Պոլոքը, հարուստ իռլանդացի վաճառական և Ամերիկյան հեղափոխության վաղ աջակիցը, 1778 թվագրված նամակում օգտագործում էր «ps» հապավումը, որը երբեմն համակցված էր այնպես, որ գրեթե ամբողջովին նման էր դոլարի նշանին[6][13]։ Կան փաստաթղթեր, որոնք ցույց են տալիս երկհարված տարբերակի ընդհանուր օգտագործումը Պորտուգալիայում արդեն 1775 թվականին[14]։
  • Մեկ այլ վարկած նշանը բխում է Հերկուլեսի սյուների պատկերից, որը դասական խորհրդանիշ է Ջիբրալթարի նեղուցի երկու կողմերի համար, յուրաքանչյուր սյան (կամ երկու սյուների) շուրջ փաթաթված ժապավենով «S»-ի տեսքով։ Այս սարքը իսպանական զինանշանի օժանդակ տարր է և հայտնվել է Ամերիկաներում և Եվրոպայում այդ ժամանակ շրջանառվող ամենասովորական իրական «de ocho» մետաղադրամների վրա, որոնք դրոշմել են Բոլիվիայի Պոտոսի դրամատանը, որը գործել է 1573-ից 1825 թվականներին[10][15]։ Իսկապես, Չինաստանի Ցին դինաստիայում իսպանական դոլարների համար օգտագործվող անուններից մեկը եղել է չինարեն՝ 雙柱; Shuāngzhù; «երկսյուն»[16]։
  • Վերոնշյալ տեսության մի տարբերակ պնդում է, որ նշանը գալիս է Պոտոսիի դրամահատարանի նշանից, որտեղ արդյունահանվել է Իսպանական կայսրության արծաթի մեծ մասը։ Այս մետաղադրամների վրա առանձնահատուկ հատկանիշ էին «P T S I» տառերը, որոնք դրված էին։ Այս մոնոգրամի առանցքը (մեկ տողով) «$» նշանն է[17]։
 
Դոլարի նշանով մատյանների նմուշ Ջոն Քոլինսից 1686 թվական
  • Եվս մեկ վարկած նշում է, որ անգլերեն «դոլար» բառը իսպանական ութ կտորի համար ի սկզբանե առաջացել է (հոլանդական` daalder-ի միջոցով) «Joachimsthaler»-ից կամ «thaler»-ից՝ նմանատիպ մեծ գերմանական արծաթե մետաղադրամից, որը լայնորեն օգտագործվում էր Եվրոպայում։ Հետևաբար, ենթադրվում է, որ դոլարի նշանն առաջացել է գերմանական արծաթե մետաղադրամը նշելու համար օգտագործվող S-ից և I-ից կամ J-ից բաղկացած խորհրդանիշից։ Նման խորհրդանիշը հայտնվում է Ջոն Քոլինսի «Առևտրականների հաշիվների ներածություն» գրքի 1686 թվականի հրատարակության մեջ[18]։ Որպես այլընտրանք, խորհրդանիշը կարող էր ծագել օձի և խաչի խորհրդանիշից թալերի մետաղադրամների վրա[6]։

Ավելի քիչ հավանական տեսություններ

խմբագրել

Հետևյալ տեսությունները կարծես թե վարկաբեկվել կամ հակասվել են փաստաթղթային ապացույցներով՝

  • 1937 թվականին պատմաբան Ջեյմս Ալթոն Ջեյմսը պնդում էր, որ երկու գծիկով խորհրդանիշը հայրենասեր Ռոբերտ Մորիսի ադապտացված ձևավորումն էր 1778 թվականին՝ Փոլոքին գրված նամակներում[13][19][20]։
  • 1939 թվականին Հ. Մ. Լարսոնը առաջարկեց, որ նշանը կարող է առաջանալ հունական «psi» (ψ) և «S» նիշերի համակցությունից[21]։
  • Տեսությունը պնդում է, որ նշանը սկսվել է որպես «ԱՄՆ»-ի մոնոգրամ՝ «S»-ի վրա դրված նեղ «U»-ով։ «U»-ի ներքևի մասը կորելու հետևանքով առաջացնելով դոլարի նշանը երկու ուղղահայաց գծերով։ Այս տեսությունը հիշատակվել է «Notes and Queries»-ի նամակներում 1876 թվականին[8]։ Հենրի Թաունը սկսում է իր դասական 1886 թվականի կառավարման ակնարկը այս տեսությամբ[22]։ Դա պնդում էր նաև Այն Ռենդը իր 1957 թվականի «Ատլասը թոթվեց» վեպում։ Տեսության նրա տարբերակում «ԱՄՆ» մոնոգրամը կօգտագործվեր Միացյալ Նահանգների դրամահատարանի կողմից թողարկված փողի պայուսակների վրա[6][23]։
  • Հեղինակներ Տ. Սեյյասը և Ջ. Ֆրեդերիկը նշել են, որ իսպանական տարածքներում ստրուկներին առևանգողները երբեմն բրենդավորել են ստրկացված մարդկանց խորհրդանիշով, որը շատ նման է մեկ բարակ գծով դոլարի նշանին։ «Esclavo»-ն իսպաներեն նշանակում է «ստրուկ», իսկ «clavo» նշանակում է մեխ։ Դոլարի նշանը կլինի «S + clavo»[15]։
  • Պորտուգալերեն խոսող երկրներում հաճախ վկայակոչված տեսությունն այն է, որ «S» տառի մի մասը երկհարված նշանով ներկայացնում է այն ճանապարհի սխեմատիկ ներկայացումը, որն անցել է Օմայադ խալիֆայության գեներալ Թարիք իբն Զիյադը՝ մ.թ. 711 թվականին վեստգոթական թագավորությունը նվաճելիս, և երկու հարվածները ներկայացնում են Հերկուլեսին այն սյուները, որոնք նա պետք է անցներ ճանապարհին։ Այդ խորհրդանիշը փորագրված կլիներ նրա հաղթանակի հիշատակին նվիրված մետաղադրամներում, այնուհետև կդառնար ընդհանուր արժույթի խորհրդանիշ[24]։

Արժույթներ, որոնք օգտագործում են դոլարի նշանը

խմբագրել

Որպես արժույթի խորհրդանիշ

խմբագրել

«Դոլար» կոչվող բազմաթիվ արժույթները օգտագործում են դոլարի նշանը՝ դրամական գումարներ արտահայտելու համար։ Նշանը սովորաբար օգտագործվում է նաև «պեսո» կոչվող բազմաթիվ արժույթների համար (բացառությամբ ֆիլիպինյան պեսոյի, որն օգտագործում է «₱» նշանը)։ Երկրում դոլար/պեսո նշանը կարող է օգտագործվել միայնակ։ Այլ դեպքերում, և միջազգային օգտագործման մեջ երկիմաստությունից խուսափելու համար այն սովորաբար զ��ւգակցվում է այլ գրառումների հետ, օրինակ՝ CA$ կամ Can$ կանադական դոլարի համար։ Հատկապես մասնագիտական համատեքստում նախընտրելի է ISO 4217 միանշանակ եռատառ ծածկագիրը (AUD, MXN, USD և այլն)։

Դոլարի նշանը, առանձին կամ այլ հոլովակների հետ համակցված, օգտագործվում է կամ օգտագործվել է այլ անուններով մի քանի արժույթներ նշելու համար, այդ թվում՝

ախածանց կամ վերջածանց

խմբագրել

Միացյալ Նահանգներում, Մեքսիկայում, Ավստրալիայում, Արգենտինայում, Չիլիում, Կոլումբիայում, Նոր Զելանդիայում, Հոնկոնգում, Խաղաղօվկիանոսյան կղզիներում և անգլիախոս Կանադայում նշանը գրված է թվից առաջ («$5»), չնայած բառը գրվաում է կամ արտասանվում է դրանից հետո («հինգ դոլար», «cinco pesos»): Ֆրանսախոս Կանադայում, բացառապես, դոլարի խորհրդանիշը սովորաբար հայտնվում է թվից հետո[25] օրինակ՝ «5$»: (Ցենտի նշանը գրվում թվից հետո, որոնք օգտագործում են շատ երկրներում, օրինակ՝ «5¢»):

Օգտագործումը Պորտուգալական կայսրությունում

խմբագրել
 
Վաճառվում է մեքենա Կաբո Վերդեում, որտեղ օգտագործվում է cifrão որպես տասնորդականների բաժանարար

Պորտուգալիայում, Բրազիլիայում և Պորտուգալական կայսրության այլ մասերում նշանի երկհարված տարբերակը («cifrão» անունով, օգտագործվել է որպես ազգային արժույթով գումարների հազարավոր բաժանարար, իրական (հոգնակի «réis», կրճատ « Rs.»): 123   500 նշանակում էր «123500 ռեալ»: Այս օգտագործումը հաստատվել է 1775 թվականին, բայց կարող է ավելի հին լինել մեկ դարով կամ ավելի[14]։ Այն միշտ գրվում է երկու ուղղահայաց տողերով՝  ։ Դա Կաբո Վերդեի էսկուդոյի պաշտոնական նշանն է (ISO 4217: CVE):

1911 թվականին Պորտուգալիան վերասահմանեց ազգային արժույթը որպես էսկուդո՝ 1000 ռեալ արժողությամբ և բաժանվեց 100 սենտավոյի; բայց «cifrão»-ն շարունակում էր օգտագործվել որպես տասնորդական բաժանարար[26], այնպես որ 123   50-ը նշանակում էր 123,50 էսկուդո կամ 123 էսկուդո և 50 սենտավո։ Այս օգտագործումն ավարտվեց 2002 թվականին, երբ երկիրն անցավ եվրոյի։ (Տասնորդական կետի փոխարեն տառային նշան օգտագործելու նմանատիպ սխեման օգտագործվում է RKM կոդով էլեկտրատեխնիկայում 1952 թվականից)։

Կաբո Վերդե հանրապետությունը՝ նախկին պորտուգալական գաղութը, 1914 թվականի�� նմանապես ռեալից անցավ իրենց տեղական էսկուդոյին և սենտավոյին և պահպանում է «cifrão» օգտագործումը որպես տասնորդականների բաժանարար 2021 թվականի դրությամբ։ Պորտուգալական էսկուդոյի տեղական տարբերակները որոշ ժամանակ ստեղծվել են նաև այլ գաղութների համար, ներառյալ Արևելյան Թիմորը (1958–1975), Պորտուգալական Հնդկաստանը (1958–1961), Անգոլան (1914–1928 և 1958–1977), Մոզամբիկը (1914–1980), Պորտուգալական Գվինեա (1914–1975) և Սան Տոմե ու Պրինսիպի (1914–1977), բոլորը օգտագործում են «cifrão» որպես տասնորդականների բաժանարար:[փա՞ստ]

Բրազիլիան պահպանեց ռեալը և «cifrão»-ն որպես հազարավորների բաժանարար մինչև 1942 թվականը, երբ այն անցավ բրազիլական կրուզեյրոի՝ ստորակետով որպես տասնորդականների բաժանարար։ Դոլարի նշանը, որը պաշտոնապես մեկ գծով էր, բայց հաճախ ներկայացվում է երկուով, պահպանվում էր որպես «Cr$» արժույթի խորհրդանիշի մաս, ուստի 13 կրուզեյրոի և 50 սենտավոյի համար կարելի էր գրել 13,50 Cr$[27]։

«Cifrão»-ն նախկինում օգտագործվում էր պորտուգալական էսկուդոյի կողմից (ISO: PTE) մինչև եվրոյով փոխարինելը, իսկ պորտուգալական Թիմորի էսկուդոն (ISO: TPE) նախքան ինդոնեզական ռուպիայով և ԱՄՆ դոլարով փոխարինելը[28]։ Պորտուգալերենում և Կաբո Վերդեում «cifrão»-ն տեղադրվում է որպես տասնորդական կետ էսկուդոյի և սենտավոյի արժեքների միջև[29]։ Անունը ծագել է արաբերեն «sifr» ( ‎صِفْر‎ ‎) բառից, որը նշանակում է «զրո»[30]։

Պորտուգալական մշակութային ոլորտից դուրս, հարավային վիետնամական «đồng»-ը մինչև 1975 թվականն օգտագործում էր «cifrão»-ի նման մեթոդ՝ «đồng»-ի արժեքները իր տասնորդական ենթամիավորից առանձնացնելու համար։ Օրինակ,  -ը նշանակում էր 7 «đồng» և 50 «xu»:

Մեկ գիծը ընդդեմ երկու գծի

խմբագրել
 
Կրկնակի գծերով դոլար կամ Cifrão նշան

Որոշ տեղերում և որոշ ժամանակներում մեկ և երկու գծերի տարբերակներն օգտագործվել են նույն համատեքստում՝ տարբերելու ԱՄՆ դոլարը և այլ տեղական արժույթը, ինչպիսին է նախկին պորտուգալական էսկուդոն[26]։

Այնուամենայնիվ, նման օգտագործումը ստանդարտացված չէ, և Յունիկոդի առանձնահատկությունը երկու տարբերակները համարում է նույն խորհրդանիշի գրաֆիկական տարբերակներ՝ տառատեսակի դիզայնի ընտրություն[31]։ Համակարգչի և գրամեքենայի ստեղնաշարերը սովորաբար ունեն մեկ ստեղն այդ նշանի համար, և շատ նիշերի կոդավորումներ (ներառյալ ASCII և Յունիկոդը) վերապահում են դրա համար մեկ թվային կոդ։ Իրոք, դոլարի նշանները նույն թվային փաստաթղթում կարող են ներկայացվել մեկ կամ երկու հարվածով, եթե օգտագործվում են տարբեր համակարգչային տառատեսակներ, սակայն հիմքում ընկած ծածկագրային կետը U+0024 (ASCII 3610) մնում է անփոփոխ։

Երբ որոշակի տարբերակ չի պահանջվում օրենքով կամ սովորույթով, ընտրությունը սովորաբար նպատակահարմարության կամ գեղագիտական նախապատվության հարց է։ Երկու տարբերակներն էլ օգտագործվել են ԱՄՆ-ում 18-րդ դարում։ 1861 թվականի Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակաշրջանի գովազդում պատկերված է երկու գծով խորհրդանիշը որպես օձ[13]։ Երկու գծով տարբերակն այսօր ընդհանուր առմամբ ավելի քիչ տարածված է թվում, թեև օգտագործվում է որոշ «հին ոճի» տառատեսակներում, ինչպիսին է «Baskerville»-ը։

Օգտագործումը համակարգչային ծրագրերում

խմբագրել

Քանի որ այն օգտագործվում էր վաղ ամերիկյան համակարգչային ծրագրերում, ինչպիսիք են բիզնեսի հաշվառումը, դոլարի նշանը գրեթե համընդհանուր առկա է համակարգչային նիշերի հավաքածուներում, և, հետևաբար, յուրացվել է բազմաթիվ նպատակների համար, որոնք կապված չեն փողի հետ ծրագրավորման լեզուներում և հրամանների լեզուներում։

Կոդավորում

խմբագրել

Դոլարի «$» նշանն ունի Յունիկոդի կոդը U+0024 (ժառանգվել է ASCII-ից Latin-1-ի միջոցով)[31]։

  • U+0024 $ դոլարի նշան (HTML $)[32][33]

Մեկ և երկու տող տարբերակների համար առանձին կոդավորումներ չկան։ Ընտրությունը տառատեսակային է, դրանք ալոգրաֆներ են։ Այնուամենայնիվ, կան երեք այլ ծածկագրեր, որոնք ծագում են Արևելյան Ասիայի այլ ստանդարտներից՝ թայվանական փոքր ձևի տարբերակը, CJK լրիվ լայնության ձևը և ճապոնական էմոջիները։ Այս կոդերի հոլովակները սովորաբար ավելի մեծ կամ փոքր են, քան հիմնական կոդը, բայց տարբերությունը հիմնականում գեղագիտական կամ տպագրական է, և նշանների իմաստները նույնն են։

  • U+FE69 ﹩ դոլարի փոքր նշան (HTML ﹩)
  • U+FF04 ＄ ամբողջ լայնությամբ դոլարի նշան (HTML ＄)
  • U+1F4B2 💲 դոլարի ծանր նշան (HTML 💲)

Այնուամենայնիվ, տարբեր հաշվողական ծրագրերում որպես հատուկ նիշ օգտագործելու համար (տես հետևյալ բաժինները), U+0024-ը սովորաբար միակ կոդն է, որը ճանաչվում է։

Երկու տող տարբերակի աջակցությունը տարբերվում է։ 2019 թվականի դրությամբ Յունիկոդ ստանդարտը համարում է մեկ և երկու բարանոց դոլարային նշանների տարբերությունը տառատեսակների միջև ոճական տարբերություն և չունի «cifrão»-ի առանձին կոդ։ Խորհրդանիշը 2019 թվականի հոկտեմբերի «կոնվեյեր»-ում չէր[34], թեև այն պաշտոնապես պահանջվել էր[26]։

Ի թիվս այլոց, հետևյալ տառատեսակները ցուցադրում են 0024 կոդի կետի կրկնակի տողանի դոլարի նշան:[փա՞ստ] Կանոնավոր քաշային Բասկերվիլ, Բիգ Կասլոն, Բոդոնի ՄՏ, Գարամոնդ՝ ($)։

LaTeX-ում, «textcomp» փաթեթի տեղադրմամբ, «cifrão» ( ) կարող է մուտքագրվել «\textdollaroldstyle» հրամանի միջոցով։ Այնուամենայնիվ, տառատեսակի փոխարինման և հատուկ կոդային կետի բացակայության պատճառով էլեկտրոնային փաստաթղթի հեղինակը, ով օգտագործում է այս տառատեսակներից մեկը, որը մտադիր է ներկայացնել «cifrão»-ն, չի կարող վստահ լինել, որ յուրաքանչյուր ընթերցող կտեսնի կրկնակի գծերով պատկերը, այլ ոչ թե մեկ գծով տարբերակը։ Յունիկոդում աջակցության շարունակական բացակայության պատճառով մեկ գծով դոլարի նշանը հաճախ օգտագործվում է դրա տեղում նույնիսկ պաշտոնական նպատակներով[29][35]։ Եթե կա թյուրիմացության վտանգ, օգտագործվում է ISO 4217 եռատառ հապավումը։

Ծրագրավորման լեզուներ

խմբագրել
  • BASIC-ում $-ը կցվում է փոփոխականի անվանը, որպեսզի սահմանվի այդ փոփոխականի տվյալների տեսակը որպես նիշերի տող, օրինակ՝ H$="Hello, world!"։ Քննարկման ժամանակ H$ փոփոխականը կկոչվի «H տող»։
  • $-ը նախածանց է անվանումների՝ PHP լեզվով և AutoIt ավտոմատացման սկրիպտների լեզվով փոփոխականներ սահմանելու համար, Perl լեզվով սկալյար փոփոխականներ (տես sigil համակարգչային ծրագրավորում) և գլոբալ փոփոխականներ Ruby լեզվով։ Perl-ի ծրագրավորման մեջ սա ներառում է $array[7] զանգվածների և $hash{foo} հեշերի սկալյար տարրեր։
  • Շելլ սկրիպտավորման լեզուների մեծ մասում $-ն օգտագործվում է շրջակա միջավայրի փոփոխականների, հատուկ փոփոխականների, մուտքային տվյալների դաշտերի, նախորդ հրամանների, թվաբանական հաշվարկների և հատուկ նիշերի տողերի մեջ տեղադրումը նշելու և տեղայնացված տողերի թարգմանությունը կատարելու համար։ CP/M-ի, DOS-ի և Unix-ի նման մի քանի համակարգերի shell script լեզուներում այն օգտագործվում է հրամանի տողում փոփոխական տեղեկություններ (օրինակ՝ ընթացիկ աշխատանքային գրացուցակը, օգտվողի անունը կամ հաջորդական հրամանի համարը) տեղադրելու համար։
  • $-ն օգտագործվում է վեցանկյուն հաստատունները սահմանելու համար Pascal-ի նման լեզուներում, ինչպիսիք են Delphi-ն, և անսամբլի լեզվի որոշ տարբերակներում, հատկապես Motorola 6800 և 68000 և MOS Technology 6502 անսամբլի լեզուներում։
  • $-ն օգտագործվում է ALGOL 68 լեզվում` փոխանցման ձևաչափի շրջանները սահմանազատելու համար։
  • $-ն օգտագործվում է TeX շարադրման լեզվում՝ մաթեմատիկական շրջանները սահմանազատելու համար։
  • FORTRAN 66-ի շատ տարբերակներում $-ը կարող է օգտագործվել որպես տողերի սահմանազատման չակերտի այլընտրանք։
  • PL/M-ում $-ը կարող է օգտագործվել բարդ նույնացուցիչներում բառերի միջև տեսանելի բաժանում տեղադրելու համար։ Օրինակ, Some$Name-ը վերաբերում է նույն բանին, ինչ «SomeName»:
  • Haskell-ում $-ն օգտագործվում է որպես ֆունկցիայի հավելվածի օպերատոր։
  • AutoHotkey սկրիպտում $-ով հայտարարված hotkey-ը չի գործարկվում սկրիպտի մեկ այլ մասում «Ուղարկել» հրամանով։
  • JavaScript-ում ES6-ից սկսած այն օգտագործվում է կաղապարի բառացիների ներսում՝ փոփոխականի արժեքը տեղադրելու համար։ Օրինակ՝ եթե var word = "such" ապա`as ${word}`հավասար է 'as such'։
  • JavaScript-ի մի քանի ֆրեյմվորքերում, ինչպիսիք են Prototype.js-ը և jQuery-ը, $-ը սովորական օգտակար դաս է և հաճախ կոչվում է բաք:[փա՞ստ] Հակառակ դեպքում, դա նույնացուցիչներում թույլատրված նիշ է։
  • C#-ում $-ը տողը բառացիորեն նշում է որպես ինտերպոլացված տող։
  • ASP.NET-ում վեբ էջի պիտակի մեջ օգտագործվող դոլարի նշանը ցույց է տալիս, որ արտահայտությունը կհետևի դրան։ Հետևյալ արտահայտությունը .NET language-agnostic է, քանի որ այն կաշխատի C#, VB.NET կամ CLR աջակցվող ցանկացած լեզվով։
  • Էրլանգում դոլարի նշանը նախորդում է նիշերի բառացի բառերին։ Դոլարի նշանը որպես նիշ կարելի է գրել $$։
  • COBOL-ում $ նշանն օգտագործվում է Picture կետում՝ լողացող արժույթի խորհրդանիշը որպես ամենաձախ գրանշան պատկերելու համար։ Լռելյայն խորհրդանիշն է $; սակայն, եթե նշված է CURRENCY= կամ CURRENCY SIGN դրույթը, կարող են օգտագործվել բազմաթիվ այլ նշաններ։
  • Որոշ անսամբլի լեզուներում, ինչպիսին է MIPS-ը, $ նշանն օգտագործվում է ռեգիստրները ներկայացնելու համար։
  • Honeywell 6000 series assembler-ում $ նշանը, երբ օգտագործվում է որպես հասցե, նշանակում է այն հրահանգի հասցեն, որում այն հայտնվել է։
  • CMS-2-ում $ նշանն օգտագործվում է որպես քաղվածքի տերմինատոր։
  • R-ում $ նշանն օգտագործվում է որպես ենթաբազմությունների օպերատոր։
  • Q-ում (ծրագրավորման լեզու Kx Systems-ից), $ նշանն օգտագործվում է որպես ձուլման/լրացում/թվարկում/պայմանական օպերատոր։
  • Sass-ում $ նշանի նախածանցն է՝ փոփոխական սահմանելու համար։
  • Svelte-ում $ նշանը կարող է օգտագործվել ռեակտիվ հայտարարությունները նշելու համար։
  • Python-ում, թեև դուք չեք հանդիպի $ նշանի օպերատորին Python-ի օպերատորների մասին իմանալիս, դուք կարող եք օգտագործել $ նշանը՝ տողերի ձևաչափման համար՝ օգտագործելով string template դասը։

Օպերացիոն համակարգեր

խմբագրել
  • CP/M-ում և հետագայում DOS-ի բոլոր տարբերակներում (86-DOS, MS-DOS, PC DOS, ավելին) և ածանցյալներում $-ն օգտագործվում է որպես լարային տերմինատոր (Int 21h with AH=09h)։
  • Microsoft Windows-ում $-ը կցվում է բաժնետոմսի անվանը` ընդհանուր թղթապանակը կամ ռեսուրսը թաքցնելու համար։ Օրինակ՝ \\server\share տեսանելի կլինի ցանցի այլ համակարգիչների համար, մինչդեռ \\server\share$ հասանելի կլինի միայն հստակ հղումով։ Համօգտագործվող թղթապանակը կամ ռեսուրսը թաքցնելը չի փոխի դրա մուտքի թույլտվությունները, սակայն այն կարող է անհասանելի դարձնել այն ծրագրերի կամ այլ գործառույթների համար, որոնք հիմնված են դրա տեսանելիության վրա։ Վարչական բաժնետոմսերի մեծ մասը թաքնված է այս կերպ։
  • LDAP գրացուցակում մուտքի արձանագրությունում $-ն օգտագործվում է որպես տողերի բաժանարար տարբեր ստանդարտ մուտքի ատրիբուտներում, ինչպիսիք են postalAddress-ը։
  • UNIVAC EXEC 8 օպերացիոն համակարգում $ նշանակում է «համակարգ»:Այն կցվում է այնպիսի կազմակերպություններին, ինչպիսիք են համակարգի ֆայլերի անունները, օպերատորի կողմից ուղարկված հաղորդագրություններում «ուղարկողի» անունը և համակարգի կողմից ստեղծված ֆայլերի լռելյայն անվանումները (օրինակ՝ կոմպիլյատորի ելքը), երբ հատուկ անուն չի նշվում (օր.՝ TPF$, NAME$ և այլն)։
  • RISC OS-ում $-ն օգտագործվում է համակարգի փոփոխականներում՝ հավելվածի անվանումը տվյալ հավելվածին հատուկ փոփոխականներից առանձնացնելու համար։ Օրինակ՝ Draw$Dir նշում է գրացուցակը, որտեղ !Draw հավելվածը գտնվում է։ Այն նաև օգտագործվում է ֆայլային համակարգի արմատային գրացուցակին անդրադառնալու համար։

Ծրագրեր

խմբագրել
  • Microsoft Excelը[36] և աղյուսակների այլ ծրագրակազմը օգտագործում են դոլարի նշանը ($)՝ ֆիքսված տող, ֆիքսված սյունակ հղում կամ բացարձակ բջջային հղում նշելու համար։
  • Դոլարի նշանը ներկայացնում է ենթադաշտի սահմանազատիչ գրադարանների կատալոգի գրառումների համակարգչային կոդավորման մեջ։
  • $-ը համընկնում է տողի կամ տողի վերջի հետ sed, grep և POSIX ու Perl կանոնավոր արտահայտություններում, ինչպես նաև տողի կամ ֆայլի ավարտին ed, ex, vi, pico և ածանցյալների տեքստային խմբագրիչներում։

Այլ կիրառումներ

խմբագրել

Սիմվոլը երբեմն օգտագործվում է ծաղրանքով, S տառի փոխարեն՝ ցույց տալու ագահությունը կամ ավելորդ փողը, ինչպես օրինակ՝ «Micro$oft», «Di$ney», «Chel$ea» և «GW$», կամ ենթադրյալ բացահայտ ամերիկյանացում, ինչպես «$ky»-ում։ Դոլարի նշանը դիտավորյալ օգտագործվում է նաև այնպիսի անունների ոճավորման համար, ինչպիսիք են «A$AP Rocky», «Ke$ha» և «Ty Dolla $ign» կամ բառեր, ինչպիսիք են «¥€$»: 1872 թվականին Ամբրոզ Բիրսը Կալիֆոռնիայի նահանգապետ Լելանդ Սթենֆորդին անվանեց «$tealand Landford»[37]։

«Scrabble» նշումով, բառից հետո դրվում է դոլարի նշան, որը ցույց է տալիս, որ այն վավեր է հյուսիսամերիկյան բառերի ցուցակների համաձայն, բայց ոչ ըստ բրիտանական բառերի ցուցակների[38]։

Դոլարի նշանն օգտագործվում է որպես միջուկային ռեակտորի ռեակտիվության միավոր, 0 $-ը դանդաղ կրիտիկականության շեմն է, ինչը նշանակում է կայուն ռեակցիայի արագություն, մինչդեռ 1 $-ը արագ կրիտիկականության շեմն է, ինչը նշանակում է միջուկային էքսկուրսիա կամ պայթյուն[39][40]։

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Kinnaird, Lawrence (1976 թ․ հուլիս). «The Western Fringe of Revolution». The Western Historical Quarterly. 7 (3): 259. doi:10.2307/967081. JSTOR 967081.
  2. ↑ Popular Science (1930 թ․ փետրվար). «Origin of Dollar Sign is Traced to Mexico». Popular Science: 59. ISSN 0161-7370.
  3. ↑ «Section 9 of the Coinage Act of 1792». Memory.loc.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  4. ↑ «Massachusetts Copyright Statute,(1783), p. 370». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին.
  5. ↑ «Maryland Copyright Statute (1783)». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Hephzibah Anderson (2019): "The curious origins of the dollar symbol Արխիվացված 12 Օգոստոս 2021 Wayback Machine". Online article at the BBC website, dated 29 May 2019. Accessed on 2021-08-12.
  7. ↑ Reverse of $1 United States Note (Greenback), series of 1869
  8. ↑ 8,0 8,1 Cajori, Florian (1993) [1929]. A History of Mathematical Notations. Vol. 2. էջեր 15–29. ISBN 9780486677668.
  9. ↑ Aiton, Arthur S.; Wheeler, Benjamin W. (1931 թ․ մայիս). «The First American Mint». The Hispanic American Historical Review. 11 (2): 198. doi:10.1215/00182168-11.2.198. JSTOR 2506275.
  10. ↑ 10,0 10,1 Nussbaum, Arthur (1957). A History of the Dollar. New York: Columbia University Press. էջ 56. «The foreign coins remained in circulation [in the United States], and the more important among them, especially the Spanish (including the Mexican) dollars, were declared by Congress on February 9, 1793, to be legal tender. The dollar sign, $, is connected with the peso, contrary to popular belief, which considers it to be an abbreviation of 'U.S.' The two parallel lines represented one of the many abbreviations of 'P,' and the 'S' indicated the plural. The abbreviation '$.' was also used for the peso, and is still used in Argentina.»
  11. ↑ Riesco Terrero, Ángel (1983). Diccionario de abreviaturas hispanas de los siglos XIII al XVIII: Con un apendice de expresiones y formulas juridico-diplomaticas de uso corriente. Salamanca: Imprenta Varona. էջ 350. ISBN 84-300-9090-8.
  12. ↑ Bureau of Engraving and Printing. «What is the origin of the $ sign?». Resources: FAQs. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 8-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Joshua D. Rothman (2018): "The Curious Origins of the Dollar Sign Արխիվացված 12 Օգոստոս 2021 Wayback Machine" Online article on the We're History website, dated 2018-04-01. Accessed on 2021-08-12.
  14. ↑ 14,0 14,1 João Joseph Du Beux (1775): Receipt of 270$000 Rs. Արխիվացված 12 Օգոստոս 2021 Wayback Machine for purchase by of 50 volumes of the Acta Santorum by the College of the Carmo of Coimbra. Quote: "Recebemos [...] a quantia de Duzentos Settenta mil reis[...] por Clareza passamos este Coimbra 15 de Março de 1775. São Rs". Cartório do Colégio do Carmo, Maço 35, n.o 17. apud ALMEIDA, Manuel Lopes in "Livro, livreiros, impressores em documentos da Universidade", Arquivo de Bibliografia Portuguesa, ano X–XII, Atlântida, Coimbra, 1964–66, n o 37–48.
  15. ↑ 15,0 15,1 Seijas, Tatiana and Jake Frederick (2017). Spanish Dollars and Sister Republics: The Money That Made Mexico and the United States. Lanham: Rowman & Littlefield. էջեր 3–4. ISBN 9781538100462.
  16. ↑ Ulrich Theobald (2016): "Qing Period Money: Foreign Silver 'Dollars' Արխիվացված 9 Ապրիլ 2021 Wayback Machine". Online article in the website ChinaKnowledge.de - An Encyclopaedia on Chinese History, Literature and Art, dated Apr 13, 2016. Accessed on 2021-08-14.
  17. ↑ Sandra Choron and Harry Choron (2011): Money Everything You Never Knew About Your Favorite Thing to Find, Save, Spend & Covet Արխիվացված 5 Ապրիլ 2023 Wayback Machine. Chronicle Books LLC 336 pages. 9781452105598
  18. ↑ Florence Edler de Roover. Concerning the Ancestry of the Dollar Sign. - Bulletin of the Business Historical Society. Vol. 19, No. 2 (Apr., 1945), pp. 63-64 Արխիվացված 26 Սեպտեմբեր 2018 Wayback Machine
  19. ↑ James, James Alton (1970) [1937]. Robert Morris: The Life and Times of an Unknown Patriot. Freeport: Books for Libraries Press. էջ 356. ISBN 978-0-8369-5527-9.
  20. ↑ James, James Alton (1929). «'Robert Morris, Financier of the Revolution in the West'». The Mississippi Valley Historical Review.
  21. ↑ Larson, Henrietta M. (1939 թ․ հոկտեմբեր). «Note on Our Dollar Sign». Bulletin of the Business Historical Society. 13 (4): 57–58. doi:10.2307/3111350. JSTOR 3111350.
  22. ↑ Towne, Henry R. (1886). "Engineer as an Economist". in Transactions of the American Society of Mechanical Engineers, New York City: American Society of Mechanical Engineers.
  23. ↑ (2018): "Where did the dollar sign come from? Արխիվացված 12 Օգոստոս 2021 Wayback Machine" Online article of the History channel website, dated 2018-08-22. Accessed on 2021-08-12.
  24. ↑ (2015): "Origem do Cifrão". Note on the website of the Casa da Moeda do Brasil (Brazilian Mint). Accessed on 2021-08-12.
  25. ↑ «Banque de dépannage linguistique - Somme d'argent». Office québécois de la langue française. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 Eduardo Marín Silva (2019 թ․ հուլիսի 22). «Currency signs missing in Unicode» (PDF). Unicode Consortium. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 12-ին.
  27. ↑ (1960): Price "Cr$ 15,00" on the front cover Արխիվացված 14 Օգոստոս 2021 Wayback Machine of the 1960-05-07 issue of O Cruzeiro magazine, reproduced on the Muzeez website on 2016-12-105. Accessed on 2021-08-14.
  28. ↑ Lisbon-tourist-guide.com. "Portuguese Escudo Արխիվացված 2 Հոկտեմբեր 2022 Wayback Machine." 2008.
  29. ↑ 29,0 29,1 Banco de Cabo Verde. "Moedas Արխիվացված 2011-01-22 Wayback Machine." Accessed 25 Feb 2011.
  30. ↑ Casa da Moeda. «Origem do Cifrão» (պորտուգալերեն). Casadamoeda.gov.br. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 11-ին.
  31. ↑ 31,0 31,1 «C0 Controls and Basic Latin | Range: 0000–007F» (PDF). The Unicode Standard, Version 15.1. Unicode Consortium.
  32. ↑ «24 Character entity references in HTML 4». www.w3.org. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 7-ին. «The following sections present the complete lists of character entity references»
  33. ↑ «8.5 Named character references». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 7-ին. «dollar;   U+00024   $»
  34. ↑ «Proposed New Characters: The Pipeline». Unicode Consortium. 2019 թ․ հոկտեմբերի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  35. ↑ Banco Central do Brasil. "Currency table. Արխիվացված 14 Մայիս 2017 Wayback Machine" Accessed 24 Feb 2011.
  36. ↑ «Relative & Absolute Cell References in Excel». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 23-ին.
  37. ↑ Roy Morris (1995). Ambrose Bierce: Alone in Bad Company. Oxford University Press. էջ 176. ISBN 9780195126280.
  38. ↑ «Scrabble Glossary». Tucson Scrabble Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 6-ին.
  39. ↑ Weinberg, Alvin M.; Wigner, Eugene P. (1958). The Physical Theory of Neutron Chain Reactors. Chicago: University of Chicago Press. էջ 595.
  40. ↑ «DOE Fundamentals: Nuclear Physics and Reactor Theory: Module 4: Reactor Theory (Reactor Operations)» (PDF). U. S. Department of Energy. n.d. էջ 16. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.

Աղբյուրներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դոլարի_նշան&oldid=10047059» էջից