Գերմանական կայսրության արծաթե մետաղադրամներ
Գերմանական կայսրության արծաթե մետաղադրամներ, արծաթե մետաղադրամներ, որոնք հատվել են Գերմանական կայսրությունում։ Դրանց թողարկումը պայմանավորված էր 1870-1871 թվականների ֆրանս-պրուսական պատերազմի ավարտից հետո Գերմանական կայսրության ստեղծման հետ։ Նորաստեղծ պետության առանձնահատկությունն այն էր, որ դրա կազմի մեջ մտած ոչ մեծ գերմանական պետությունների ղեկավարներից յուրաքանչյուրը պահպանում էր իր տիտղոսն ու ձևական իշխանությունը։ Մինչև միավորումը այդ ոչ մեծ պետություններից յուրաքանչյուրը հատել է իր սեփական դրամը և ունեցել ինքնուրույն դրամական համակարգ։
Ընդ որում՝ գերմանական միապետությունների ճնշող մեծամասնության դրամական համակարգերը ենթարկվել են 1837, 1838 և 1857 թվականներին ստորագրված Մյունխենի դրամային պայմանագրին[1], Դրեզդենի[2] և Վիենայի դրամային կոնվենցիաներին[3]։ Դրանց համաձայն՝ ձևավորվել էր երկու փոխկապակցված համակարգ. հարավ-գերմանական պետությունների 3,5 գուլդենը համապատասխանում է հյուսիս-գերմանական պետությունների 2 թալերին։ Բացի այդ՝ Հանզայի ինքնավար քաղաքներ՝ Լյուբեկը, Համբուրգը և Բրեմենը չէին միացել վերը նշված միություններին և շարունակում էին հատել համբուրգյան մարկեր, ինչպես նաև բրեմենյան թալերներ։ Այս արծաթե մետաղադրամների մի քանի տիպեր (զիլբերգրոշեն, նոյգրոշեն և այլն) հատվել են մինչև 1873 թվականը և այս հոդվածում չեն դիտարկվում։
Պետության կազմավորումից հետո արծաթե մետաղադրամների թողարկումը կանոնակարգվել է 1873 թվականին ընդունված օրենքով, որի համաձայն կայսրության կազմի մեջ մտնող յուրաքնաչյուր պետություն որոշակի ազատություն ուներ հատելու 2, 3 և 5 մարկ արժողության մետաղադրամներ։ Արծաթե մետաղադրամները թողարկվել են 1873 թվականից մինչև 1919 թվականը։ Պաշտոնապես շրջանառությունից հանվել են 1924 թվականին՝ փոխարինվելով ռայխսմարկով։
Պատմություն
խմբագրել1871 և 1873 թվականների դրամային օրենքներ
խմբագրել1871 թվականի դեկտեմբերի 4-ին կայսր Վիլհելմ I-ը ստորագրել է դրամային օրենք, որը կանոնակարգում էր ոսկե մետաղադրամների՝ մարկերի թողարկումը. 1 մարկը համարժեք էր 0,358423 գ մաքուր ոսկու և 100 պֆենիգի[4]։ 1873 թվականի հուլիսի 9-ին ընդունված օրենքը կանոնակարգում էր կայսրության կազմի մեջ մտնող բոլոր պետությունների անցումը մեկ ընդհանուր դրամական համակարգի, ինչպես նաև արծաթե մետաղադրամների թողարկումը[5]։ Օրենքում ամրագրվում էր նաև փոխարժեքը, որի համաձայն հին մետաղադրամները փոխարինվում էին նորերով։ Այսպես, միության թալերը համարժեք էր 3 ոսկե մարկի, 1 գուլդենը՝ 1 5⁄7 մարկի, կամ 1 մարկ 71 պֆենիգի, Լյուբեկի և Համբուրգի մարկը՝ 1 1⁄5 նոր մարկի։ Դրամային օրենքի երրորդ հոդվածով սահմանվում էր միավորված պետության արծաթե մետաղադրամների արտաքին տեսքն ու քաշը։ Արծաթից կարող էին հատվել 1, 2 և 5 մարկ, ինչպես նաև 20 և 50 պֆենիգ անվանական արժեքներով մետաղադրամներ։ Յուրաքանչյուր մարկը պետք է պարունակեր ֆունտի հարյուրերորդական մասի չափով (500 գ) մաքուր արծաթ։ Բոլոր արծաթե մետաղադրամները պետք է հատվեին արծաթի և պղնձի համաձուլվածքից՝ 900։100 հարաաբերակցությամբ, որպեսզի 90 արծաթե մարկը կշռեր 1 ֆունտ[5]։
Երրորդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ կետերում հստակ նկարագրվում էր նոր մետաղադրամների արտաքին տեսքը։ Դրանցից յուրաքանչյուրի դարձերեսին պետք է լիներ «DEUTSCHES REICH» (Գերմանական կայսրություն) գրությունը, մետաղադրամի թողարկման տարեթիվը և զինանշան կայսրական արծիվը։ Ընդ որում՝ 1 մարկից ավելի բարձր արժողության մետաղադրամի անվանական արժեքը գրվում էր դարձերեսին, մինչդեռ 1 և ավելի ցածր արժողության մետաղադրամներինը՝ դիմերեսին։ 2 և 5 մարկ արժողության մետաղադրամների դիմերեսի պատկերի ձևավորումը թողնվում էր կայսրության կազմի մեջ մտնող պետությունների հայեցողությանը[5]։
Մինչև Գերմանիայի միավորումը ամենատարածված մետաղադրամը միության թալերը (համարաժեք էր 3 մարկի), շրջանառության մեջ է եղել 1907 թվականը ներառյալ։ Դրա շրջանառությունից դուրս բերումից հետո սկսել են հատվել 3 մարկ արժողության մետաղադրամներ[6][7][8]։
Պետք է հաշվի առնել նաև, որ բացի վերը նշված մետաղադրամներից, 1871 թվականին (կայսրության ստեղծման տարեթիվ) գերմանական պետությունների տարածքներում շրջանառվել են նաև առավել վաղ շրջանում եղած դրամական համակարգերի մետաղադրամեր՝ ռայխսթալեր, կրոնեթալեր, կոնվենցիոն թալեր և այլն։
Դեմոնետիզացիա
խմբագրելԳերմանական կայսրության Առաջին համաշխարհային պատերազմի մեջ մտնելուց անմիջապես հետո՝ 1914 թվականին, թանկարժեք մետաղներից պատրաստվող մետաղադրամների զանգվածային թողարկումը դադարեցվեց։ 3 և 5 մարկ արժողության մետաղադրամները՝ նվիրված այս կամ այն հիշարժան իրադարձությանը, թողարկվում էին չնչին քանակությամբ։ 2 մարկ արժողության մետաղադրամների թողարկումն ընդհանրապես դադարեցվեց։
Առավել հազվադեպ են հանդիպում 1918 թվականին թողարկված 3 մարկ արժողության մետաղադրամները՝ նվիրված Բավարիայի թագավոր Լյուդվիգ III-ի ոսկե ամուսնությանը (130 օրինակ[9]), 1917 թվականին՝ Ռեֆորմացիայի սկսվելու 400-ամյա հոբելյանին նվիրված 3 մարկ արժողության մետաղադրամները (100 օրինակ[10])
Առաջին համաշխարհային պատերազմում Գերմանական կայսրության պարտության հետևանքով առաջացած հիպերինֆլյացիան հանգեցրեց ոսկե մարկի փոխարինմանը այսպես կոչված թղթե մարկով։ Այն պայմաններում, երբ մետաղադրամներում պարունակվող արծաթի արժեքը գերազանցում էր դրանց անվանական արժեքին, դրանք դուրս բերվեցին լայն շրջանառությունից։ Պաշտոնապես այդ մետաղադրամները շրջանառությունից դուրս են բերվել 1924 թվականի օգոստոսին՝ փոխարինվելով ռայխսմարկով[11] (1 արծաթե ռայխսմարկը կշռում էր 5 գրամ և ուներ 500 հարգ, այսինքն՝ 2 անգամ ավելի քիչ էր պարունակում թանկարժեք մետաղ, քան կայսրության արծաթե մարկը[12])։
Գերմանական կայսրության արծաթե մետաղադրամների ընդհանուր բնութագրեր
խմբագրելԱնվանական արժեք | Ընդհ. քաշ, գ | Մաքուր քաշ, գ | Հարգ | Տրամագիծ, մմ[13] | Տարեթիվ | Քանակ | Դիմերես | Դարձերես | Դրամաշուրթ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
20 պֆենիգ | 1,111 | 1,0 | 900 | 16 | 1873-1877 | >168 մլն | Անվանական արժեքը | Կայսրական արծիվ | 110 ատամիկ |
50 պֆենիգ | 2,778 | 2,5 | 900 | 20 | 1875-1903 | >115 մլն | Անվանական արժեքը | Կայսրական արծիվ | 126 ատամիկ |
½ մարկ | 2,778 | 2,5 | 900 | 20 | 1905-1919 | >324 մլն | Անվանական արժեքը | Կայսրական արծիվ | 90 ատամիկ |
1 մարկ | 5,556 | 5,0 | 900 | 24 | 1873-1916 | >361 մլն | Անվանական արժեքը | Կայսրական արծիվ | 140 ատամիկ |
2 մարկ | 11,111 | 10,0 | 900 | 28 | 1876-1915 | >160 մլն | Տեղի կառավարչի դիմանկարը | Կայսրական արծիվ | 140 ատամիկ |
3 մարկ | 16,667 | 15,0 | 900 | 33 | 1908-1918 | >57 մլն | Տեղի կառավարչի դիմանկարը | Կայսրական արծիվ | «GOTT MIT UNS» |
5 մարկ | 27,778 | 25,0 | 900 | 38 | 1874-1915 | >56 մլն | Տեղի կառավարչի դիմանկարը | Կայսրական արծիվ | «GOTT MIT UNS» |
Գերմանական կայսրության դրամահատարաններ
խմբագրելԳերմանական կայսրության արծաթե մետաղադրամները հատվել են մի քանի դրամահատարաններում։ Դրամահատարանի նշանը որևէ տառ էր՝ դրված մետաղադրամի դիմերեսին կամ դարձերեսին։
Նշան | Դրամահատարան | Գործելու տարեթվերը |
---|---|---|
А | Բեռլինի դրամահատարան | 1872-ից սկսած |
В | Հանովերի դրամահատարան | 1872-1878 |
С | Ֆրանկֆուրտի դրամահատարան | 1872-1879 |
D | Բավարիայի դրամահատարան | 1872-ից սկսած |
E | Դրեզդենի դրամահատարան | 1872-1887 |
Մուլդենհյուտենի դրամահատարան | 1887-ից սկսած | |
F | Շտուտգարդի դրամահատարան | 1872-ից սկսած |
G | Կառլսրուեի դրամահատարան | 1872-ից սկսած |
H | Դրամշտադի դրամահատարան | 1872-1882 |
J | Համբուրգի դրամահատարան | 1875-ից սկսած |
Արծաթե 20, 50 պֆենիգ և 1 մարկ արժողության մետաղադրամներ
խմբագրել20 պֆենիգ արժողության մետաղադրամներ հատվել են կարճ ժամանակ՝ 1873-1877 թվականներին։ Հետագայում դրանք սկսել են թողարկվել պղնձի և նիկելի համաձուլվածքից։ 1905 թվականին 50 պֆենիգ արժողության մետաղադրամների վրա անվանական արժեքի գրությունը փոխվեց՝ ½ մարկի։ Ընդ որում՝ դրանք շարունակել են թողարկվել նույնիսկ Առաջին համաշխարհային պատերազմում Գերմանիայի կայսրության պարտությունից և 1919 թվականին կայսր Վիլհելմ II-ի գահից հրաժարումից հետո[14]։ Միևնույն տեսքն ունեցող 20 և 50 պֆենիգ, ինչպես նաև ½ և 1 մարկ անվանական արժեքներով մետաղադրամներ թողարկվել են կայսրության գրեթե բոլոր դրամահատարաններում։
Դիմերես | Դարձերես | Անվանական արժեք | Տարեթիվ |
---|---|---|---|
20 պֆենիգ | 1873-1877 | ||
50 պֆենիգ | 1875-1877 | ||
Պատկեր:50 пфенингов 1877 аверс.jpg | Պատկեր:50 пфенингов 1877 реверс.jpg | 50 պֆենիգ | 1877-1878 |
50 պֆենիգ | 1896, 1898, 1900-1903 | ||
½ մարկ | 1905-1909, 1911-1919 | ||
1 մարկ | 1873-1883, 1885-1887 | ||
1 մարկ | 1891-1894, 1896, 1898-1916 |
2, 3 և 5 մարկ արժողության մետաղադրամների դարձերեսի պատկերներ
խմբագրել2, 3 և 5 մարկ արժողության բոլոր մետաղադրամներն ունեցել են դարձերեսի երկու տիպերից մեկը, որոնցում տարբեր էր արծվի պատկերները։ Փոքր արծվով մետաղադրամները հատվել են մինչև 1888 թվականը, մեծ արծվով՝ 1891 թվականից հետո։
1889-1890 թվականներին արծաթե 2, 3 և 5 մարկ արժողության մետաղադրամներ չեն թողարկվել (բացի Սաքսոնիայից, ուր 1889 թվականին ոչ մեծ քանակով հատվել են 5 մարկ արժողության մետաղադրամներ)։
Որոշ հիշատակային մետաղադրամների դարձերեսի պատկերները, որոնք թողարկվել են 1891 թվականից հետո, տարբերվել են ստանդարտային արծվի պատկերով մետաղադրամներից։
1913 թվականին թողարկված 2 մարկ արժողության պրուսական մետաղադրամի վրա, որը նվիրված էր Պրուսիայի՝ նոպոլեոնյան Ֆրանսիայի դեմ պատերազմի 100-ամյա հոբելյանին, պատկերված էր կայսրական արծիվը, որը հարձակվել է օձի վրա։
2, 3 և 5 մարկ արժողության մետաղադրամների դիմերեսի պատկերներ
խմբագրելԱնհալթ
խմբագրելԱնհալթի դքսություն Մայրաքաղաք՝ Դեսաու։ Տարածք՝ 2299 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876 | Շրջանառու մետաղադրամ Անհալթի դուքս Ֆրիդրիխ I |
A | 200 000[20] | - | |
2 մարկ | 1896 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրիդրիխ I-ի կառավարման 25-ամյա հոբելյան |
A | 50 000[20] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1896 | Ֆրիդրիխ I-ի կառավարման 25-ամյա հոբելյան |
A | 10 000[21] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1904 | Հիշատակային մետաղադրամ Ֆրիդրիխ II-ի գահ բարձրանալը |
A | 50 000[22] | 150 | |
3 մարկ | 1909 1911 |
Շրջանառու մետաղադրամ Անհալթի դուքս Ֆրիդրիխ II |
A | 100 000[22] 100 000 |
100 | |
3 մարկ | 1914 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրիդրիխ II-ի և Մարիայի արծաթե ամուսնություն |
A | 200 000[23] | 1 000 | |
5 մարկ | 1914 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրիդրիխ II-ի և Մարիայի արծաթե ամուսնություն |
A | 30 000[23] | 1 000 |
Բադեն
խմբագրելԲադենի մեծ դքսություն Մայրաքաղաք՝ Կարլսրուե։ Տարածքը՝ 15 069 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876 1877 1880 1883 1888 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բադենի դուքս Ֆրիդրիխ I |
G | 1 739 038[24] 763 927 74 000 45 493 75 279 |
տվյալներ չկան | |
1892 1894 1896 1898-1902 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բադենի դուքս Ֆրիդրիխ I |
G | 106 750[25] 106 750 213 520 1 093 412 |
տվյալներ չկան | ||
5 մարկ | 1874-1876 1888 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բադենի դուքս Ֆրիդրիխ I |
G | 786 994[26] 30 111 |
տվյալներ չկան | |
1891 1893-1895 1898-1902 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բադենի դուքս Ֆրիդրիխ I |
G | 42 700[27] 177 033 491 605 |
տվյալներ չկան | ||
2 մարկ | 1902 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրիդրիխ I-ի կառավարման 50-ամյա հոբելյան |
G | 375 018[28] | - | |
5 մարկ | 1902 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրիդրիխ I-ի կառավարման 50-ամյա հոբելյան |
G | 50 024[29] | - | |
2 մարկ | 1902-1907 | Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ I-ի կառավարման 50-ամյա հոբելյան |
G | 3 444 401[29] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1902-1904 1907 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բադենի դուքս Ֆրիդրիխ I |
G | 805 119[30] 243 821 |
տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1906 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրիդրիխ I-ի և Պրուսիայի արքայադուստր Լուիզայի ոսկե ամուսնություն |
G | 350 000[30] | - | |
5 մարկ | 1906 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրիդրիխ I-ի և Պրուսիայի արքայադուստր Լուիզայի ոսկե ամուսնություն |
G | 60 000[31] | - | |
2 մարկ | 1907 | Հիշատակային մետաղադրամ Ֆրիդրիխ I-ի հիշատակին նվիրված մետաղադրամ |
G | 350 002[31] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1907 | Հիշատակային մետաղադրամ Ֆրիդրիխ I-ի հիշատակին նվիրված մետաղադրամ |
G | 60 000[32] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1911 1913 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բադենի դուքս Ֆրիդրիխ II |
G | 77 000[32] 289 690 |
տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1908-1915 | Շրջանառու մետաղադրամ Բադենի դուքս Ֆրիդրիխ II |
G | 3 464 251[33] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1908 1913 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բադենի դուքս Ֆրիդրիխ II |
G | 281 568[33] 244 000 |
տվյալներ չկան |
Բավարիա
խմբագրելԲավարիայի թագավորություն Մայրաքաղաք՝ Մյունխեն։ Տարածքը՝ 75 865 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876 1877 1880 1883 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Լյուդվիգ II |
D | 5 370 139[34] 1 511 500 168 974 104 217 |
տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1874-1876 | Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Լյուդվիգ II |
D | 1 871 266[35] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1888 | Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Օտտո I |
D | 172 368[35] | - | |
1891 1893 1896 1898-1908 1912-1913 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Օտտո I |
D | 246 050[36] 246 050 492 131 12 733 516 311 350 |
տվյալներ չկան | ||
3 մարկ | 1908-1913 | Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Օտտո I |
D | 6 592 442[37] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1888 | Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Օտտո I |
D | 68 947[38] | - | |
1891 1893-1896 1898-1908 1913 |
Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Օտտո I |
D | 98 420[39] 407 741 4 420 268 420 000 |
տվյալներ չկան | ||
2 մարկ | 1911 | Հոբելյանական մետաղադրամ Բավարիայի թագաժառանգ Լուիտպոլդի 90-ամյա և նրա պաշտոնավարման 25-ամյա հոբելյաններ |
D | 640 000[37] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1911 | Հոբելյանական մետաղադրամ Բավարիայի թագաժառանգ Լուիտպոլդի 90-ամյա և նրա պաշտոնավարման 25-ամյա հոբելյաններ |
D | 639 721[40] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1911 | Հոբելյանական մետաղադրամ Բավարիայի թագաժառանգ Լուիտպոլդի 90-ամյա և նրա պաշտոնավարման 25-ամյա հոբելյաններ |
D | 160 000[40] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1914 | Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Լյուդվիգ III |
D | 573 533[41] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1914 | Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Լյուդվիգ III |
D | 717 460[41] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1914 | Շրջանառու մետաղադրամ Բավարիայի արքա Լյուդվիգ III |
D | 142 400[42] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1918 | Հոբելյանական մետաղադրամ Լյուդվիգ III-ի և Մարիա Թերեզայի ոսկե ամուսնություն |
D | 130[43] | 5 |
Բրաունշվայգ
խմբագրելԲրաունշվայգի դքսություն Մայրաքաղաք՝ Բրաունշվայգ։ Տարածքը՝ 3672 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
3 մարկ | 1915 | Հիշատակային մետաղադրամ Էռնստ Ավգուստ III-ի գահ բարձրանալը և նրա ամուսնությունը Վիլհելմ II-ի դստեր՝ Վիկտորյա Լուիզայի հետ |
A | 31 634[44] | - | |
5 մարկ | 1915 | Հիշատակային մետաղադրամ Էռնստ Ավգուստ III-ի գահ բարձրանալը և նրա ամուսնությունը Վիլհելմ II-ի դստեր՝ Վիկտորյա Լուիզայի հետ |
A | 8 600[44] | տվյալներ չկան |
Բրեմեն
խմբագրելԲրեմեն Մայրաքաղաք՝ Բրեմեն։ Տարածքը՝ 256 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1904 | Շրջանառու մետաղադրամ Բրեմենի զինանշանը |
J | 100 000[45] | 200 | |
5 մարկ | 1906 | Շրջանառու մետաղադրամ Բրեմենի զինանշանը |
J | 40 846[46] | 600 |
Լիպպե
խմբագրելԼիպպեի իշխանություն Մայրաքաղաք՝ Դետմոլդ։ Տարածքը՝ 1215 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1906 | Շրջանառու մետաղադրամ Իշխան Լեոպոլդ IV |
A | 20 000[47] | 1 100 | |
3 մարկ | 1913 | Շրջանառու մետաղադրամ Իշխան Լեոպոլդ IV |
А | 15 000[48] | 100 |
Լյուբեկ
խմբագրելԼյուբեկ Մայրաքաղաք՝ Լյուբեկ։ Տարածքը՝ 298 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1901 | Շրջանառու մետաղադրամ Լյուբեկի զինանշանը |
A | 25 000[49] | 250 | |
2 մարկ | 1904-1907 1911-1912 |
Շրջանառու մետաղադրամ Լյուբեկի զինանշանը |
A | 100 000[49] 50 000 |
578 | |
3 մարկ | 1908-1914 | Շրջանառու մետաղադրամ Լյուբեկի զինանշանը |
A | 174 002[50] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1904 1907-1908 1913 |
Շրջանառու մետաղադրամ Լյուբեկի զինանշանը |
A | 10 000[50] 20 000 6 000 |
200 տվյալներ չկան |
Համբուրգ
խմբագրելՀամբուրգ Մայրաքաղաք՝ Համբուրգ։ Տարածքը՝ 415 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876-1878 1880 1883 1888 |
Շրջանառու մետաղադրամ Համբուրգի զինանշանը |
J | 4 811 142[51] 98 936 60 446 99 820 |
տվյալներ չկան | |
1892-1893 1896 1898-1908 1911-1914 |
Շրջանառու մետաղադրամ Համբուրգի զինանշանը |
J | 286 775[52] 286 434 7 329 908 715 833 |
տվյալներ չկան | ||
3 մարկ | 1908-1914 | Շրջանառու մետաղադրամ Համբուրգի զինանշանը |
J | 4 654 966[53] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1875-1876 1888 |
Շրջանառու մետաղադրամ Համբուրգի զինանշանը |
J | 1 215 661[51] 40 363 |
տվյալներ չկան | |
1891 1893-1896 1898-1908 1913 |
Շրջանառու մետաղադրամ Համբուրգի զինանշանը |
J | 59 409[54] 234 400 2 585 475 326 800 |
տվյալներ չկան |
Հեսսեն
խմբագրելՀեսսենի մեծ դքսություն Մայրաքաղաք՝ Դարմշտադտ։ Տարածքը՝ 7688 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876-1877 | Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Լյուդվիգ III |
H | 540 108[55] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1875-1876 | Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Լյուդվիգ III |
H | 438 485[56] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1888 | Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Լյուդվիգ IV |
A | 22 350[56] | 500 | |
1891 | Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Լյուդվիգ IV |
A | 62 650[57] | տվյալներ չկան | ||
5 մարկ | 1888 | Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Լյուդվիգ IV |
A | 8 940[57] | 400 | |
1891 | Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Լյուդվիգ IV |
A | 25 060[58] | տվյալներ չկան | ||
2 մարկ | 1895-1896 1898-1900 |
Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Էռնստ Լյուդվիգ |
A | 62 650[58] 96 600 |
200 688 | |
5 մարկ | 1895 1898-1900 |
Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Էռնստ Լյուդվիգ |
A | 39 380[59] 73 280 |
200 566 | |
2 մարկ | 1904 | Հոբելյանական մետաղադրամ Հեսսենի կոմս Ֆիլիպ I-ի ծննդյան 400-ամյա հոբելյան |
A | 100 000[59] | 2 250 | |
5 մարկ | 1904 | Հոբելյանական մետաղադրամ Հեսսենի կոմս Ֆիլիպ I-ի ծննդյան 400-ամյա հոբելյան |
A | 40 000[60] | 700 | |
3 մարկ | 1910 | Շրջանառու մետաղադրամ Հեսսենի դուքս Էռնստ Լյուդվիգ |
A | 200 000[60] | 500 | |
3 մարկ | 1917 | Հոբելյանական մետաղադրամ Էռնստ Լյուդվիգի կառավարման 25-ամյա հոբելյան |
A | մի քանի | ≈ 1 333[61] |
Մեկլենբուրգ Շվերին
խմբագրելՄեկլենբուրգ Շվերինի մեծ դքսություն Մայրաքաղաք՝ Շվերին։ Տարածքը՝ 13 127 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876 | Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ Ֆրանց II |
A | 300 000[62] | — | |
2 մարկ | 1901 | Հիշատակային մետաղադրամ Ֆրիդրիխ Ֆրանց IV-ի չափահաս դառնալը և գահ բարձրանալը |
A | 50 000[63] | 1 000 | |
2 մարկ | 1904 | Հիշատակային մետաղադրամ Դուքս Ֆրիդրիխ Ֆրանց IV-ի և Ալեքսանդրայի ամուսնություն |
A | 100 000[63] | 6 000 | |
5 մարկ | 1904 | Հիշատակային մետաղադրամ Դուքս Ֆրիդրիխ Ֆրանց IV-ի և Ալեքսանդրայի ամուսնություն |
A | 40 000[64] | 2 500 | |
3 մարկ | 1915 | Հոբելյանական մետաղադրամ Մեկլենբուրգ Շվերինի՝ մեծ դքսության կարգավիճակ ստանալու 100-ամյա հոբելյան |
A | 33 334[64] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1915 | Հոբելյանական մետաղադրամ Մեկլենբուրգ Շվերինի՝ մեծ դքսության կարգավիճակ ստանալու 100-ամյա հոբելյան |
A | 10 000[65] | տվյալներ չկան |
Մեկլենբուրգ Շտրելից
խմբագրելՄեկլենբուրգ Շտրելիցի մեծ դքսություն Մայրաքաղաք՝ Նոյշտերլից։ Տարածքը՝ 2929 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1877 | Շրջանառու մետաղադրամ Մեկլենբուրգ Շտրելիցի մեծ դուքս Վիլհելմ II |
A | 100 000[66] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1905 | Շրջանառու մետաղադրամ Դուքս Ադոլֆ Ֆրիդրիխ V |
A | 10 000[67] | 2 500 | |
3 մարկ | 1913 | Շրջանառու մետաղադրամ Դուքս Ադոլֆ Ֆրիդրիխ V |
A | 7 000[67] | տվյալներ չկան |
Շաումբուրգ Լիպպե
խմբագրելՇաումբուրգ Լիպպեի դքսություն Մայրաքաղաք՝ Բյուկկեբուրգ։ Տարածքը՝ 340 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1898 1904 |
Շրջանառու մետաղադրամ Շաումբուրգ Լիպպեի իշխան Գեորգ |
A | 5 000[68] 5 000 |
162 200 | |
5 մարկ | 1898 1904 |
Շրջանառու մետաղադրամ Շաումբուրգ Լիպպեի իշխան Գեորգ |
A | 3 000[68] 3 000 |
90 200 | |
3 մարկ | 1911 | Հիշատակային մետաղադրամ Շաումբուրգ Լիպպեի իշխան Գեորգի մահը |
A | 50 000[68] | տվյալներ չկան |
Շվարցբուրգ Զոնդերսհաուզեն
խմբագրելՇվարցբուրգ Զոնդերսհաուզենի իշխանություն Մայրաքաղաք՝ Զոնդերսհաուզեն։ Տարածքը՝ 941 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1896 | Շրջանառու մետաղադրամ Իշխան Կառլ Գյունտեր |
A | 50 000[69] | 190 | |
2 մարկ | 1905 | Հոբելյանական մետաղադրամ Կառլ Գյունտեր կառավարման 25-ամյա հոբելյան |
A | 75 000[69] | 10 000 | |
3 մարկ | 1909 | Հիշատակային մետաղադրամ Կառլ Գյունտերի մահը |
A | 70 000[69] | >100 |
Շվարցբուրգ Ռուդոլշտադ
խմբագրելՇվարցբուրգ Ռուդոլշտադ իշխանություն Մայրաքաղաք՝ Ռուդոլշտադ։ Տարածքը՝ 941 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1898 | Շրջանառու մետաղադրամ Շվարցբուրգ Ռուդոլշտադի իշխան |
A | 100 000[70] | 375 |
Պրուսիա
խմբագրելՊրուսիայի թագավորություն Մայրաքաղաք՝ Բեռլին։ Տարածքը՝ 348 780 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876-1877 1879-1880 1883-1884 |
Շրջանառու մետաղադրամ Վիլհելմ I կայսր |
A, B, C A A |
28 827 953[71] 693 975 304 640 |
տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1874-1876 | Շրջանառու մետաղադրամ Վիլհելմ I կայսր |
A, B, C | 7 562 000[72] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1888 | Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ III կայսր |
A | 500 000[73] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1888 | Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ III կայսր |
A | 200 000[73] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1888 | Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ II կայսր |
A | 140 512[74] | տվյալներ չկան | |
1891-1893 1896 1898-1908 1911-1912 |
Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ II կայսր |
A | 1 674 000[75] 1 771 853 45 395 392 1 914 288 |
տվյալներ չկան | ||
3 մարկ | 1908-1912 | Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ II կայսր |
A | 22 660 469[76] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1888 | Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ II կայսր |
A | 56 204[74] | տվյալներ չկան | |
1891-1896 1898-1904 1906-1908 |
Շրջանառու մետաղադրամ Ֆրիդրիխ II կայսր |
A | 1 886 723[77] 11 273 459 5 363 880 |
տվյալներ չկան | ||
2 մարկ | 1901 | Հոբելյանական մետաղադրամ Պրուսիայի թագավորության 200-ամյակ։ Պատկերված են Պրուսիայի առաջին թագավորը, և 200 տարի անց նրա ժառանգորդ Վիլհելմ II-ը |
A | 2 600 000[78] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1901 | Հոբելյանական մետաղադրամ Պրուսիայի թագավորության 200-ամյակ։ Պատկերված են Պրուսիայի առաջին թագավորը, և 200 տարի անց նրա ժառանգորդ Վիլհելմ II-ը |
A | 460 000[78] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1910 | Հոբելյանական մետաղադրամ Բեռլինի համալսարանի բացման 100-ամյա հոբելյան։ Պատկերված են Վիլհելմ Ֆրիդրիխ III արքան, ում օրոք տեղի է ունեցել համալսարանի բացումը, և Վիլհելմ II-ը |
A | 200 000[79] | 2 000 | |
3 մարկ | 1911 | Հոբելյանական մետաղադրամ Բրեսլաուի համալսարանի բացման 100-ամյա հոբելյան։ Պատկերված են Ֆրիդրիխ Վիլհել III արքան, ում օրոք տեղի է ունեցել համալսարանի բացումը, և Վիլհելմ II-ը |
A | 400 000[79] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1913 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրանսիայի դեմ Պրուսիայի պատերազմի 100-ամյակ |
A | 1 500 000[19] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1913 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ֆրանսիայի դեմ Պրուսիայի պատերազմի 100-ամյակ |
A | 2 000 000[19] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1913 | Հոբելյանական մետաղադրամ Վիլհելմ II-ի կառավարման 25-ամյա հոբելյան |
A | 1 500 000[80] | 5 000 | |
3 մարկ | 1913 | Հոբելյանական մետաղադրամ Վիլհելմ II-ի կառավարման 25-ամյա հոբելյան |
A | 2 000 000[80] | 6 000 | |
3 մարկ | 1914 | Շրջանառու մետաղադրամ Վիլհելմ II կայսր |
A | 2 564 101[81] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1913-1914 | 'Շրջանառու մետաղադրամ Վիլհելմ II կայսր |
A | 3 548 891[81] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1915 | Հոբելյանական մետաղադրամ Մանսֆելդի՝ Պրուսիային միանալու 100 ամյա հոբելյան |
A | 30 000[82] | 550 |
Ռեյս Գերա
խմբագրելՌեյս Գերայի իշխանություն Մայրաքաղաք՝ Գերա։ Տարածքը՝ 827 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1884 | Շրջանառու մետաղադրամ Ռեյս Գերայի իշխան Հենրիխ XIV |
A | 100 000[83] | տվյալներ չկան |
Ռեյս Գրեյց
խմբագրելՌեյս Գրեյցի իշխանություն Մայրաքաղաք՝ Գրեյց։ Տարածքը՝ 316 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1877 | Շրջանառու մետաղադրամ Ռեյս Գրեյցի իշխան Հենրիխ XXII |
B | 20 000[84] | տվյալներ չկան | |
1892 | Շրջանառու մետաղադրամ Ռեյս Գրեյցի իշխան Հենրիխ XXII |
A | 10 000[85] | տվյալներ չկան | ||
2 մարկ | 1899 1901 |
Շրջանառու մետաղադրամ Ռեյս Գրեյցի իշխան Հենրիխ XXII |
A | 10 000[85] 10 000 |
120 | |
3 մարկ | 1909 | Շրջանառու մետաղադրամ Ռեյս Գրեյցի իշխան Հենրիխ XXIV |
A | 10 000[86] | 400 |
Սաքսեն Ալտենբուրգ
խմբագրելՍաքսեն Ալտենբուրգի դքսություն Մայրաքաղաք՝ Ալտենբուրգ։ Տարածքը՝ 1324 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1901 | Հոբելյանական մետաղադրամ Սաքսեն Ալտենբուրգի դուքս Էռնստ I-ի ծննդյան 75-ամյա հոբելյան |
A | 50 000[87] | 500 | |
5 մարկ | 1901 | Հոբելյանական մետաղադրամ Սաքսեն Ալտենբուրգի դուքս Էռնստ I-ի ծննդյան 75-ամյա հոբելյան |
A | 20 000[88] | 500 | |
5 մարկ | 1903 | Հոբելյանական մետաղադրամ Սաքսեն Ալտենբուրգի դուքս Էռնստ I-ի կառավարման 50-ամյա հոբելյան |
A | 20 000[88] | 300 |
Սաքսեն Կոբուրգ Գոթա
խմբագրելՍաքսեն Կոբուրգ Գոթայի դքսություն | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1895 | Շրջանառու մետաղադրամ Ալֆրեդ I |
A | 15 000[89] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1895 | Շրջանառու մետաղադրամ Ալֆրեդ I |
A | 4 000[89] | - | |
2 մարկ | 1905 1911 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսեն Կոբուրգ Գոթայի դուքս Կառլ Էդուարդ |
A | 10 000[90] |
2 000 100 | |
5 մարկ | 1907 | Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսեն Կոբուրգ Գոթայի դուքս Կառլ Էդուարդ |
A | 10 000[90] | - |
Սաքսեն Մայնինգեն
խմբագրելՍաքսեն Մայնինգենի դքսություն Մայրաքաղաք՝ Մեյնինգեն։ Տարածքը՝ 2468 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1901 | Հոբելյանական մետաղադրամ Սաքսեն Մայնինգենի դուքս Գեորգ II-ի 75-ամյա հոբելյան |
D | 20 000[91] | - | |
5 մարկ | 1901 | Հոբելյանական մետաղադրամ Սաքսեն Մայնինգենի դուքս Գեորգ II-ի 75-ամյա հոբելյան |
D | 20 000[92] | - | |
2 մարկ | 1902 1913 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսեն Մայնինգենի դուքս Գեորգ II |
D | 20 000[92] 5000 |
տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1908 1913 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսեն Մայնինգենի դուքս Գեորգ II |
D | 35 000[92] 20 000 |
տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1902 1908 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսեն Մայնինգենի դուքս Գեորգ II |
D | 20 000 60 000[92] |
- | |
2 մարկ | 1915 | Հիշատակային մետաղադրամ Սաքսեն Մայնինգենի դուքս Գեորգ II-ի մահը |
D | 30 000[91] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1915 | Հիշատակային մետաղադրամ Սաքսեն Մայնինգենի դուքս Գեորգ II-ի մահը |
D | 30 000[91] | տվյալներ չկան |
Սաքսեն Վայմար Այզենախ
խմբագրելՍաքսեն Վայմար Այզենախի մեծ դքսություն Մայրաքաղաք՝ Վայմար։ Տարածքը՝ 3595 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1892 | Հոբելյանական մետաղադրամ Մեծ դուքս Կառլ Ալեքսանդրի և Սոֆյայի ոսկե ամուսնության հոբելյան |
A | 50 000[93] | տվյալներ չկան | |
1898 | Հոբելյանական մետաղադրամ Կառլ Ալեքսանդրի ծննդյան 80-ամյա հոբելյան |
A | 100 000[93] | տվյալներ չկան | ||
2 մարկ | 1901 | Հիշատակային մետաղադրամ Նոր դուքս Վիլհելմ Էռնստի գահ բարձրանալը |
A | 100 000[94] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1903 | Հիշատակային մետաղադրամ Մեծ դուքս Վիլհելմ Էռնստի և Կարոլինայի ամուսնություն |
A | 40 000[94] | 1 000 | |
5 մարկ | 1903 | Հիշատակային մետաղադրամ Մեծ դուքս Վիլհելմ Էռնստի և Կարոլինայի ամուսնություն |
A | 24 000[94] | 1 000 | |
2 մարկ | 1908 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ենայի համալսարանի հիմնադրման 350-ամյա հոբելյան։ Մետաղադրամի վրա պատկերված է Յոհան Ֆրիդրիխը, ում օրոք տեղի է ունեցել համասլսարանի բացումը |
A | 50 000[95] | - | |
5 մարկ | 1908 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ենայի համալսարանի հիմնադրման 350-ամյա հոբելյան։ Մետաղադրամի վրա պատկերված է Յոհան Ֆրիդրիխը, ում օրոք տեղի է ունեցել համասլսարանի բացումը |
A | 40 000[95] | - | |
3 մարկ | 1910 | Հիշատակային մետաղադրամ Մեծ դուքս Վիլհելմ Էռնստի և Թեոդորայի ամուսնություն (1910 թվականի հունվարի 4) |
A | 133 000[95] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1915 | Հոբելյանական մետաղադրամ Սաքսեն Վայմեր Այզենախի՝ դքսության կարգավիճակ ստանալու 100-ամյա հոբելյան։ Պատկերված են Կառլ Ավգուստը, ում օրոք տեղի է ունեցել այդ իրադարձությունը, և մեծ դուքս Վիլհելմ Էռնստը |
A | 50 000[95] | 200 |
Սաքսոնիա
խմբագրելՍաքսոնիայի թագավորություն Մայրաքաղաք՝ Դրեզդեն։ Տարածքը՝ 14 995 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876-1877 1879-1880 1883 1888 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Ալբերտ |
E | 2 409 431[96] 93 619 55 700 90 995 |
- | |
1891 1893 1895-1896 1898-1902 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Ալբերտ |
E | 130 375[97] 130 375 260 802 1 874 049 |
տվյալներ չկան | ||
5 մարկ | 1875-1876 1889 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Ալբերտ |
E | 1 129 109[98] 36 397 |
- | |
1891 1893-1895 1898-1902 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Ալբերտ |
E | 52 150[99] 216 249 715 964 |
տվյալներ չկան | ||
2 մարկ | 1902 | Հիշատակային մետաղադրամ Ալբերտ թագավորի հիշատակին նվիրված մետաղադրամ |
E | 167 625[100] | 250 | |
5 մարկ | 1902 | Հիշատակային մետաղադրամ Ալբերտ թագավորի հիշատակին նվիրված մետաղադրամ |
E | 100 000[100] | 250 | |
2 մարկ | 1903-1904 | Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Գեորգ |
E | 2 011 984[101] | >50 | |
5 մարկ | 1903-1904 | Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Գեորգ |
E | 826 941[101] | 50 | |
2 մարկ | 1904 | Հիշատակային մետաղադրամ Գեորգ թագավորի մահը խորհրդանշող մետաղադրամ |
E | 150 000[102] | 55 | |
5 մարկ | 1904 | Հիշատակային մետաղադրամ Գեորգ թագավորի մահը խորհրդանշող մետաղադրամ |
E | 37 200[103] | 70 | |
2 մարկ | 1905-1908 1911—1912 1914 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Ֆրիդրիխ Ավգուստ III |
E | 2 570 909[104] 353 875 298 000 |
տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1908-1913 | Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Ֆրիդրիխ Ավգուստ III |
E | 3 485 188[105] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1907-1908 1914 |
Շրջանառու մետաղադրամ Սաքսոնիայի թագավոր Ֆրիդրիխ Ավգուստ III |
E | 715 344[105] 298 000 |
տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1909 | Հոբելյանական մետաղադրամ Լայպցիգի համալսարանի հիմնադրման 500-ամյա հոբելյան։ Պատկերված են Սաքսոնիայի կուրֆյուրստ Ֆրիդրիխ Սվարլիվովը, ում օրոք բացվել է համասլարանը, և արքա Ավգուստ III-ը |
E | 125 000[106] | 300 | |
5 մարկ | 1909 | Հոբելյանական մետաղադրամ Լայպցիգի համալսարանի հիմնադրման 500-ամյա հոբելյան։ Պատկերված են Սաքսոնիայի կուրֆյուրստ Ֆրիդրիխ Սվարլիվովը, ում օրոք բացվել է համասլարանը, և արքա Ավգուստ III-ը |
E | 50 000[107] | 300 | |
3 մարկ | 1913 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ժողովուրդների պատերազմի 100 ամյակ։ Մետաղադրամի վրա պատկերված է Ժողովուրդների պատերազմի հուշարձանը |
E | 999 999[107] | 17 000 | |
3 մարկ | 1917 | Հոբելյանական մետաղադրամ Ռեֆորմացիայի 400-ամյա հոբելյան։ Մետաղադրամի վրա պատկերված են Սաքսոնիայի կուրֆյուրստ Ֆրիդրիխ III-ը, ով ապաստան է տվել Լյութերին |
E | - | 100[108] |
Վալդեկ Պիրմոնտ
խմբագրելՎալդեկ Պիրմոնտի իշխանություն Մայրաքաղաք՝ Արոլզեն։ Տարածքը՝ 1121 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
5 մարկ | 1903 | Շրջանառու մետաղադրամ Վալդեկ Պիրմոնտի իշխան Ֆրիդրիխ I |
A | 2 000[109] | 300 |
Վյուրտեմբերգ
խմբագրելՎյուրտեմբերգի թագավորություն Մայրաքաղաք՝ Շտուտգարտ։ Տարածքը՝ 19 507 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1876-1877 1880 1883 1888 |
Շրջանառու մետաղադրամ Վյուրտեմբերգի արքա Կառլ I |
F | 2 661 777[110] 128 943 73 872 123 140 |
տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1874-1876 1888 |
Շրջանառու մետաղադրամ Վյուրտեմբերգի արքա Կառլ I |
F | 1 326 926[111] 49 258 |
տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1892-1893 1896 1898-1908 1912-1914 |
Շրջանառու монета Վյուրտեմբերգի արքա Վիլհելմ II |
F | 351 055 351 031 9 115 537 794 753 |
տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1908-1914 | Շրջանառու монета Վյուրտեմբերգի արքա Վիլհելմ II |
F | 5 318 469[112] | տվյալներ չկան | |
5 մարկ | 1892-1895 1898-1908 1913 |
Շրջանառու монета Վյուրտեմբերգի արքա Վիլհելմ II |
F | 361 134[113] 3 237 225 401 200 |
տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1911 | Հոբելյանական մետաղադրամ Վիլհելմ II-ի և Շառլոթ Շաումբուրգ Լիպսկայայի արծաթե ամուսնություն |
F | 500 000[114] | տվյալներ չկան | |
3 մարկ | 1916 | Հոբելյանական մետաղադրամ Վիլհելմ II-ի կառավարման 25-ամյա հոբելյան |
F | 1 000[115] | - |
Օլդենբուրգ
խմբագրելՕլդենբուրգի մեծ դքսություն Մայրաքաղաք՝ Օլդենբուրգ։ Տարածքը՝ 6424 քմ² | ||||||
Պատկեր | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Շրջանառու/հիշատակային մետաղադրամ Պատկերի նկարագրություն |
Դրամահատարան | Քանակ | |
---|---|---|---|---|---|---|
Սովորական | Proof | |||||
2 մարկ | 1891 | Շրջանառու մետաղադրամ Պյոտր II Օլդենբուրգցի |
A | 100 000[116] | տվյալներ չկան | |
2 մարկ | 1900-1901 | Շրջանառու մետաղադրամ Օլդենբուրգի դուքս Ֆրիդրիխ Ավգուստ |
A | 175 000[117] | 260 | |
5 մարկ | 1900-1901 | Շրջանառու մետաղադրամ Օլդենբուրգի դուքս Ֆրիդրիխ Ավգուստ |
A | 30 000[117] | 170 |
Գերմանական կայսրության գաղութների արծաթե մետաղադրամներ
խմբագրելԻր գոյության ընթացքում Գերմանական կայսրությունը ձեռք էր բերել մի շարք գաղութներ Ասիայում, Աֆրիկայում և Օվկիանիայում։ Դրանցից յուրաքանչյուրի տարածքում ձևավորվել էր իր պատմական առանձնահատկություններին համապատասխան դրամական համակարգ։
Գերմանական Հարավարևմտյան Աֆրիկայի (ժամանակակից Նամիբիա) հիմնական դրամական միավորը 1884 թվականից սկսած, երբ այն ճանաչվել է գերմանական ազդեցության գոտի, մինչև 1901 թվականը եղել է անգլիական ֆունտ ստերլինգը։ 1893 թվականին ընդունված օրենքով՝ 1 ֆունտ ստերլինգը համարժեք դարձավ 20 մարկի։ Պետք է նշել, որ 1 ֆունտի մեջ մաքուր ոսկու պարունակությունը (7,3224 գ[118]) գերազանցում էր դրա պարունակությանը 20 մարկ արժողության մետաղադրամում (7,168 գ[119])։ Գրեշեմի օրենքի համաձայն առավել ցածր արժողության մարկը շրջանառությունից դուրս էր մղել առավել բարձր արժողության ֆունտին[120])։ 1901 թվականից սկսած Հարավարևմտյան Աֆրիկայի դրամական միավորը դարձավ ոսկե մարկը։ Ընդ որում՝ այս գաղութի տարածքում 5 մարկ և 20 պֆենիգ անվանական արժեքներով մետաղադրամները, ինչպես նաև միության թալերները ըդհուպ մինչև 1907 թվականը՝ չեն համարվել վճարման օրինական միջոց։ Գերմանական կայսրության մետաղադրամներն այս գաղութում շրջանառությունից դուրս են եկել կայսրության վերացումից 5 տարի հետո միայն՝ 1923 թվականին[121]։
Կամերունում և Տոգոլենդում՝ դրանք գերմանական գաղութ հայտարարելու պահին (1884), շրջանառվել են Մայր Թերեզայի թալերները, բրիտանական ֆունտերը և ֆրանսիական ֆրանկները։ Դրանց տարածքում միևնույն ժամանակ շրջանառության մեջ է դրվել մարկը՝ դրա փոխարժեքը 1 ֆունտի համար սահմանելով 20 մարկ, 20 ֆրանկի համար՝ 16 մարկ։ Ին��պես Հարավարևմտյան Աֆրիկայում, Կամերունի և Տոգոլենդի տարածքներում 20 պֆենիգ և 5 մարկ արժողության մետաղադրամները վճարման օրինական միջոց չեն համարվել[122]։
Գերմանական Սամոայում 1899 թվականին, Գերմանական կայսրությանը ենթարկվելուց անմիջապես հետո, ներդրվել է գերմանական մարկը։ Ի տարբերություն մյուս գաղութների՝ ոսկե մարկի փոխարժեքը անգլիական ֆունտի նկատմամաբ այս կղզում արդար է եղել և կազմել է 1 ֆունտի համար 20 մարկ 42 պֆենիգ։ ԱՄՆ-ի դոլարը փոխանակվել է $10 = 41 մարկ 90 պֆենիգ փոխարժեքով[123]։
Գերմանական Նոր Գվինեան և Արևելյան Աֆրիկան ունեցել են սեփական դրամական արժույթները՝ նորգվինեական մարկը, և գերմանական արևելաաֆրիկյան ռուփին։ Ընդ որում՝ Գերմանական Արևելյան Աֆրիկայում մետաղադրամները հատվել են 917 հարգի արծաթից, իսկ Նոր Գվիենայում՝ 900։ Ինչպես նաև ոչ մեծ քանակով հատվել են 5 և 10 ցենտ արժողության մետաղադրամներ նիկելից՝ Չինաստանի Ցզյաո Չժոու ոչ մեծ գաղութի համար[124]։
Գերմանական գաղութների արծաթե մետաղադրամների հիմնական բնութագրերը
խմբագրելԱնվանական արժեք | Ընդհանուր քաշ, գ | Մաքուր քաշ, գ | Հարգ | Տրամագիծ, մմ | Տարեթիվ | Քանակ | Դիմերես | Դարձերես | Դրամաշուրթ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1⁄4 ռուփի | 2,92 | 2,68 | 917 | 19,2 | 1891-1914 | >3,620 մլն | Վիլհելմ II | Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի զինանշանը կամ անվանական արժեքը | Ատամնավոր |
½ ռուփի | 5,83 | 5,35 | 917 | 24,4 | 1891-1914 | >1,990 մլն | Վիլհելմ II | Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի զինանշանը կամ անվանական արժեքը | Ատամնավոր |
1 ռուփի | 11,66 | 10,69 | 917 | 30,5 | 1890-1914 | >14,120 մլն | Վիլհելմ II | Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի զինանշանը կամ անվանական արժեքը | Ատամնավոր |
2 ռուփի | 23,33 | 21,39 | 917 | 35,0 | 1893-1894 | >50 հազար | Վիլհելմ II | Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի զինանշանը կամ անվանական արժեքը | Ատամնավոր |
½ մարկ (Նոր Գվինեա) | 2,778 | 2,5 | 900 | 20,0 | 1894 | >20 հազար | Անվանական արժեք | Դրախտահավ | Ատամնավոր |
1 մարկ | 5,555 | 5,0 | 900 | 24,0 | 1894 | 45 հազար | Անվանական արժեք | Դրախտահավ | Ատամնավոր |
2 մարկ | 11,111 | 10,0 | 900 | 28,0 | 1894 | 15 հազար | Անվանական արժեք | Դրախտահավ | Ատամնավոր |
5 մարկ | 27,778 | 25,0 | 900 | 38,0 | 1894 | 23 հազար | Անվանական արժեք | Դրախտահավ | Ատամնավոր |
Գերմանական արևելաաֆրիկյան ռուփի
խմբագրելԳերմանական Արևելյան Աֆրիկայի տարածքների գաղութացումից հետո շրջանառվել են Մայր Թերեզայի թալերը և հնդկական ռուփին։ Մեկ թալերը համարժեք էր երկու ռուփիի։
Առաջին մետաղադրամները, որոնք Գերմանիան սկսել էր հատել իր գաղութների համար, չնայած որ դրանց վրա առկա էր Վիլհելմ II-ի պատկերը, չեն շրջանառվել բուն կայսրության տարածքում։ Պետությունը չէր երաշխավորում փոխարժեքի կայունությունը և կայսրական դրամներով դրանց փոխարինումը։ Այդ մետաղադրամները նախատեսված էին միայն Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի համար։ Համապատասխանաբար գաղութի արծաթե մետաղադրամների դարձերեսին պատկերված էր ոչ թե կայսրության զինանշանը, այլ այդ գաղութինը[125]։
Գերմանական մետաղադրամների բնութագրիչները միանգամայն համընկնում էին հնդկական ռուփիի բնութագրիչներին։ XIX դարի վերջը և XX դարի սկիզբը բնորոշվեցին ոսկու և արծաթի գների կտրուկ տատանումներով։ Միևնույն ժամանակ, եթե բրիտանական արծաթե մետաղադրամները ազատորեն կարող էին փոխարինվել ոսկու՝ համապատսախան անվանական արժեքով, ապա Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութինը՝ ոչ։ Դա հանգեցրեց, նրան, որ գերմանական մետաղադրամները, քաշով և հարգով համարժեք լինելով բրիտանականին, դրանց հետ փոխարինվեցին 3⁄4 բրիտանական ռուփիի փոխարժեքով[125]։
1902 թվականի նոյեմբերի 15-ին Գերմանական կայսրության հետ կնքած համաձայնագրով գաղութը հրաժարվել է սեփական մետաղադրամների թողարկումից։ 1904 թվականին թողարկվել են նոր մետաղադրամներ։ 1 ռուփին համարժեք էր 100 գելլերի (նախկինում՝ այն հավասար էր 64 պեզի)։ Միևնույն ժամանակ սահմանվեց կայուն փոխարժեք՝ 10 ոսկե մարկի համար 7,5 ռուփի[125]։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկսվելուց հետո արծաթե մետաղադրամների թողարկումը գերմանական Արևելյան Աֆրիկայում դադարեցվել է։ Գերմանական կայսրության պարտությունից հետո դրա բոլոր գաղութներն անցան անգլիացիների և ֆրանսիացիների տիրապետության տակ։ Համապատսխանաբար դրա մետաղադրամները դադարեցին վճարման օրինական միջոց լինելուց։ 1920 թվականին արևելաաֆրիկյան ռուփին դուրս եկավ շրջանառությունից, դրա փոխարեն սկսեց շրջանառվել արևելաաֆրիկյան ֆլորինը[126]։
Գերմանական Արևելյան Աֆրիկայի արծաթե մետաղադրամներ
խմբագրել Գերմանական Արևելյան Աֆրիկա Մայրաքաղաք՝ Դար էս-Սալամ։ Տարածքը՝ 995 000 քմ² | |||||||||
Դիմերես | Դարձերես | Անվանական արժեքը | Տարեթիվ | Պատկերի նկարագրություն | Դրամահատարան | Քանակ | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1⁄4 ռուփի | 1891, 1898, 1901 | Դիմերես՝ կայսր Վիլհելմ II, դարձերես` Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի զինանշան՝ կոկոսյան արմավենու տակ քայլող առյուծի պատկերով |
A (մետաղադրամի մեջ նշված չէ) |
526 668[127] | |||||
1⁄4 ռուփի | 1904, 1906, 1907, 1909-1914 | Դիմերես՝ կայսր Վիլհելմ II, դարձերես՝ անվանական արժեքը |
A, J | 3 100 000[128] | |||||
½ ռուփի | 1891, 1897, 1901 | Դիմերես՝ կայսր Վիլհելմ II, դարձերես` Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի զինանշանը՝ կոկոսյան արմավենու տակ քայլող առյուծի պատկերով |
A (մետաղադրամի վրա նշված չէ) |
358 342[127] | |||||
½ ռուփի | 1904, 1906, 1907, 1909-1914 | Դիմերես՝ կայսր Վիլհելմ II, դարձերես՝ անվանական արժեքը |
A, J | 1 640 000[129] | |||||
1 ռուփի | 1890-1894, 1897-1902 | Դիմերես՝ կայսր Վիլհելմ II, դարձերես` Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի զինանշան՝ կոկոսյան արմավենու տակ քայլող առյուծ |
A (մետաղադրամի վրա նշված չէ) |
2 299 057[130] | |||||
1 ռուփի | 1904-1914 | Դիմերես՝ կայսր Վիլհելմ II, դարձերես՝ անվանական արժեքը |
A, J | 11 830 000[131] | |||||
2 ռուփի | 1893, 1894 | Դիմերես՝ կայսր Վիլհելմ II, դարձերես` Գերմանական Արևելաաֆրիկյան գաղութի զինանշան՝ կոկոսյան արմավենու տակ քայլող առյուծ |
A (մետաղադրամի վրա նշված չէ) |
50 854[132] |
Նոր Գվինեայի մարկ
խմբագրել1894 թվականին գաղութացումից 10 տարի անց[133], կենտրոնական կառավարությունը Նոր Գվինեային տվեց սեփական գաղութային արժույթը թողարկելու համաձայնությունը։ Ընդ որում՝ բոլոր մետաղադրամները հատվել են Բեռլինի դրամահատարանում։
Նորգվինեական մարկը համարժեք էր ոսկե մարկին։ Մետաղադրամներն իրենց բնութագրերով լիովին համապատասխանում էին Գերմանական կայսրության մարկին։ Ընդ որում՝ դրանց քանակը մեծ չի եղել։
Նորգվինեական մարկը կարճ ժամանակ է գոյություն ունեցել։ 1899 թվականի ապրիլի 1-ին գաղութի կառավարությունը հրաժարվել է դրանց թողարկումից։ 1911 թվականի ապրիլի 15-ին այս դրամական միավորը շրջանառությունից դուրս է բերվել[134]։
Գերմանական Նոր Գվինեայի արծաթե մետաղադրամներ
խմբագրելԳերմանական Նոր Գվինեա | |||||||||
Դիմերես | Դարձերես | Անվանական արժեք | Տարեթիվ | Պատկերի նկարագրություն | Դրամահատարան | Քանակ | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
½ մարկ | 1894 | Դիմերես՝ անվանական արժեքը, տարեթիվը, կողքերին բամբուկի ճյուղեր և «NEU-GUINEA COMPAGNIE» գրությունը, դարձերես՝ դրախտահավ |
A | 20 070[135] | |||||
1 մարկ | 1894 | Դիմերես՝ անվանական արժեքը, տարեթիվը, կողքերին բամբուկի ճյուղեր և «NEU-GUINEA COMPAGNIE» գրությունը, դարձերես՝ դրախտահավ |
A | 45 000[136] | |||||
2 մարկ | 1894 | Դիմերես՝ անվանական արժեքը, տարեթիվը, կողքերին բամբուկի ճյուղեր և «NEU-GUINEA COMPAGNIE» գրությունը, դարձերես՝ դրախտահավ |
A | 15 000[136] | |||||
5 մարկ | 1894 | Դիմերես՝ անվանական արժեքը, տարեթիվը, կողքերին բամբուկի ճյուղեր և «NEU-GUINEA COMPAGNIE» գրությունը, դարձերես՝ դրախտահավ |
A | 23 000[137] |
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Münchener Münzvertrag» (գերմաներեն). Большой лексикон монет գերմ.՝ Das große Münzen-Lexikon. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 11-ին.
- ↑ «Dresdner Münzvertrag» (գերմաներեն). Большой лексикон монет գերմ.՝ Das große Münzen-Lexikon. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 11-ին.
- ↑ «Wiener Münzvertrag» (գերմաներեն). Большой лексикон монет գերմ.՝ Das große Münzen-Lexikon. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 11-ին.
- ↑ «Gesetz, betreffend die Ausprägung von Reichsgoldmünzen» (գերմաներեն). Deutsches Reichsgesetzblatt Band 1871, Nr. 47, Seite 404 - 406. 1871. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Münzgesetz» (գերմաներեն). Deutsches Reichsgesetzblatt Band 1873, Nr. 22, Seite 233—240. 1873. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ СН, 1993, «Хромающая валюта»
- ↑ «Талер». Современная энциклопедия. 2000. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 11-ին.
- ↑ Страгис Ю. П. Экономика Германии в XVI—XIX вв. // История экономики. — М.: ТК Велби, Изд-во Проспект, 2007. — 528 с. — ISBN 5-482-01188-7
- ↑ Faβbender, 2008, էջ 84
- ↑ Faβbender, 2008, էջ 364
- ↑ «Münzgesetz» (գերմաներեն). Deutsches Reichsgesetzblatt Teil II. 1924 թ․ օգոստոսի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Cuhaj, 2012, էջ 860
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 31
- ↑ Faβbender, 2008, էջ 500—504
- ↑ Faβbender, 2008, էջ 238
- ↑ Faβbender, 2008, էջ 302
- ↑ 17,0 17,1 Faβbender, 2008, էջ 301
- ↑ Faβbender, 2008, էջ 378
- ↑ 19,0 19,1 19,2 Jaeger, 2001, էջ 144
- ↑ 20,0 20,1 Jaeger, 2001, էջ 84
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 85
- ↑ 22,0 22,1 Jaeger, 2001, էջ 86
- ↑ 23,0 23,1 Jaeger, 2001, էջ 87
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 88
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 90
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 89
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 90—91
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 91
- ↑ 29,0 29,1 Jaeger, 2001, էջ 92
- ↑ 30,0 30,1 Jaeger, 2001, էջ 93
- ↑ 31,0 31,1 Jaeger, 2001, էջ 94
- ↑ 32,0 32,1 Jaeger, 2001, էջ 95
- ↑ 33,0 33,1 Jaeger, 2001, էջ 96
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 97
- ↑ 35,0 35,1 Jaeger, 2001, էջ 98
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 100
- ↑ 37,0 37,1 Jaeger, 2001, էջ 102
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 99
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 101
- ↑ 40,0 40,1 Jaeger, 2001, էջ 103
- ↑ 41,0 41,1 Jaeger, 2001, էջ 104
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 105
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 106
- ↑ 44,0 44,1 Jaeger, 2001, էջ 109
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 110
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 111
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 123
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 124
- ↑ 49,0 49,1 Jaeger, 2001, էջ 125
- ↑ 50,0 50,1 Jaeger, 2001, էջ 126
- ↑ 51,0 51,1 Jaeger, 2001, էջ 112
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 113
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 114
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 115
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 116
- ↑ 56,0 56,1 Jaeger, 2001, էջ 117
- ↑ 57,0 57,1 Jaeger, 2001, էջ 118
- ↑ 58,0 58,1 Jaeger, 2001, էջ 119
- ↑ 59,0 59,1 Jaeger, 2001, էջ 120
- ↑ 60,0 60,1 Jaeger, 2001, էջ 121
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 122
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 127
- ↑ 63,0 63,1 Jaeger, 2001, էջ 128
- ↑ 64,0 64,1 Jaeger, 2001, էջ 129
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 130
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 131
- ↑ 67,0 67,1 Jaeger, 2001, էջ 132
- ↑ 68,0 68,1 68,2 Faβbender, 2008, էջ 422
- ↑ 69,0 69,1 69,2 Faβbender, 2008, էջ 439
- ↑ Faβbender, 2008, էջ 436
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 135
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 136
- ↑ 73,0 73,1 Jaeger, 2001, էջ 137
- ↑ 74,0 74,1 Jaeger, 2001, էջ 138
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 139
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 140
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 141
- ↑ 78,0 78,1 Jaeger, 2001, էջ 142
- ↑ 79,0 79,1 Jaeger, 2001, էջ 143
- ↑ 80,0 80,1 Jaeger, 2001, էջ 145
- ↑ 81,0 81,1 Jaeger, 2001, էջ 146
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 147
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 151
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 148
- ↑ 85,0 85,1 Jaeger, 2001, էջ 149
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 150
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 167
- ↑ 88,0 88,1 Jaeger, 2001, էջ 168
- ↑ 89,0 89,1 Faβbender, 2008, էջ 393
- ↑ 90,0 90,1 Faβbender, 2008, էջ 394
- ↑ 91,0 91,1 91,2 Faβbender, 2008, էջ 417
- ↑ 92,0 92,1 92,2 92,3 Faβbender, 2008, էջ 416
- ↑ 93,0 93,1 Faβbender, 2008, էջ 374
- ↑ 94,0 94,1 94,2 Faβbender, 2008, էջ 375
- ↑ 95,0 95,1 95,2 95,3 Faβbender, 2008, էջ 376
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 152
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 155
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 153
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 155—156
- ↑ 100,0 100,1 Jaeger, 2001, էջ 157
- ↑ 101,0 101,1 Jaeger, 2001, էջ 158
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 159
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 160
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 161
- ↑ 105,0 105,1 Jaeger, 2001, էջ 162
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 163
- ↑ 107,0 107,1 Jaeger, 2001, էջ 164
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 165
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 189
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 190
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 191
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 192
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 193
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 194
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 195
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 133
- ↑ 117,0 117,1 Jaeger, 2001, էջ 134
- ↑ СН, 1993, «Соверен»
- ↑ СН, 1993, «Золотая марка»
- ↑ Фишер И. Глава VII. Влияние денежных систем на покупательную силу денег. § 1. Закон Грешема // Покупательная способность денег. — М.: Дело, 2001. — 320 с. — ISBN 5-7749-0223-4
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 683
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 684
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 685
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 712—714
- ↑ 125,0 125,1 125,2 Райхерт Г. Германская Восточная Африка. Нумизматическая «терра инкогнита» // Уникум. — 2002. — № 3-7.
- ↑ Mauri A. L’EAST AFRICAN CURRENCY BOARD E LA GENESI DELL’ATTIVITA’ BANCARIA NELL’AFRICA ORIENTALE BRITANNICA(իտալ.). — University of Milan Economics, Business and Statistics Working Paper, 2007. — С. 12.(չաշխատող հղում)
- ↑ 127,0 127,1 Jaeger, 2001, էջ 696
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 703
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 704
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 697
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 705
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 698
- ↑ «Новогвинейская компания». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Jaeger, 2001, էջ 687
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 689
- ↑ 136,0 136,1 Jaeger, 2001, էջ 690
- ↑ Jaeger, 2001, էջ 691
Գրականություն
խմբագրել- Arnold P., Küthmann H., Steinhilber D., Faßbender D., Großer Deutscher Münzkatalog von 1800 bis heute, Regenstauf, «Gietl», 2008, ISBN 978-3-86646-035-5։
- Cuhaj G.S., Michael T., Miller H., Standard Catalog of World Coins 1901-2000 (40-րդ հրատ.), Iola, «Krause Publications» — 2301 էջ, ISBN 978-1-4402-2962-6։
- Faβbender D., Grosser Deutscher Münzkatalog von 1800 bis heute (Verlag), «Battenberg Verlag», 2008 — 656 էջ, ISBN 97-3-86646-019-5։
- Holtferich C.-L., The monetary unification process in nineteenth-century Germany: relevance and lessons for Europe today // A European Central Bank? Perspectives on monetary unification after ten years of the EMS (խմբ. Marcello de Secco and Alberto Giovanni), Cambridge, «Cambridge University Press», 1990, էջ 216—243, ISBN 0-521-37171-6։
- Jaeger K., Die deutschen Münzen seit 1871 (17. Auflage), Basel, «H. GIETL VERLAG & PUBLIKATIONSSERVICE GMBH MÜNZEN UND MEDAILLEN AG», 2001 — 757 էջ։
- Standard Catalogue of World Paper Money (12th edition) (խմբ. George Cuhaj), Germany, «Krause Publications», 2008, էջ 555—560 — 1224 էջ, ISBN 978-0-89689-730-4։
- Wühle Matthias, Geld- und Währungspolitik der Reichsbank 1875—1914: Der Transformationsprozess der deutschen Geldverfassung, München, 2011, ISBN 3-89975-736-X։
- , Словарь нумизмата (2-е изд., перераб. и доп.) (խմբ. Фенглер Х., Гироу Г., Унгер В. / Пер. с нем. М. Г. Арсеньевой / Отв. ред. В. М. Потин), М., «Радио и связь», 1993, ISBN 5-256-00317-8։