Արիզոնայի համալսարան (անգլ.՝ University of Arizona), ԱՄՆ Արիզոնա նահանգի հանրային գիտահետազոտական բարձրագույն ուսումնական հաստատություն սեփական հողամասով, որը հիմնադրվել է 1885 թվականին ( Արիզոնայի տարածքի առանձին նահանգ վերափոխվելուց 27 տարի առաջ)։ Դրա կազմի մեջ մտնում է Արիզոնա նահանգի միակ բժշկական ուսումնական հաստատությունը` բժշկության դոկտորի աստիճան տրամադրելու իրավունքով։ 2008 թվականի աշնանը, ուսանողների ընդհանուր թիվը կազմել է 38.057 մարդ։ 2017 թվականին համալսարանում ուսանողական ակումբների և կազմակերպությունների թիվը գերազանցել է 600-ը։ Արիզոնայի համալսարանը Ֆորբսի վարկանիշային ցանկում առաջին տեղն է գրավել[22]։

Արիզոնայի համալսարան
Изображение логотипа
Տեսակհասարակական համալսարան, հողադրամաշնորհային համալսարան, ԱՄՆ-ի հասարակական կրթության կազմակերպություն և ազատ հասանելիության հրատարակություն
Հիմնադրված է1885
Ընդհանուր անձնակազմ12 734 մարդ (սեպտեմբեր 2020)[1]
ԱնդամակցությունORCID[2][3], Թվային գրադարանի ֆեդերացիա[4], Հետազոտական գրադարանների ասոցիացիա[5], Pac-12 կոնֆերանս, Հասարակական գիտությունների ասոցիացիաների կոնսորցիում[6], ArXiv[7], Big 12 Conference?[8], Ամերիկյան համալսարանների ասոցացիա[9][10][11], Ամերիկյան քոլեջների և համալսարանների ասոցիացիա[12], Կրթության ամերիկյան խորհուրդ[13], National Humanities Alliance?[14], Open Education Network?[15], Ցանցային տեղեկատվության կոալիցիա[16], Պետական և հողային դրամաշնորհային համալսարանների ասոցիացիա[17], Հետազոտական գրադարանների կենտրոն[18], Գիտական հրատարակչական և ակադեմիական ռեսուրսների կոալիցիա[19] և International Council for Open and Distance Education?[20]
Երկիր ԱՄՆ[21]
ՏեղագրությունԹուսոն
Հասցե1401 E University, Tucson, AZ 85721-0066[1]
Կայքarizona.edu(անգլ.)
Արիզոնայի համալսարան (ԱՄՆ)##
Արիզոնայի համալսարան (ԱՄՆ)
Արիզոնայի համալսարան, ԱՄՆ
 University of Arizona Վիքիպահեստում

Պատմություն

խմբագրել

Համալսարանն ունի 1,068 առկա ուսման ծրագրեր և 87 հեռավար ուսուցման ծրագիր, որոնք մատչելի են ուսումնասիրման համար։ Արիզոնայի համալսարանում առավել տարածված են ուսումնասիրության հետևյալ ոլորտները (ստորև ներկայացված է ուսանողների տոկոսը `համեմատած 2014-2015 ուսումնական տարվա համալսարանական ուսանողների ընդհանուր թվի հետ)[23]։

15% - Բիզնես, կառավարում, շուկայավարում և հարակից մասնագիտություններ։

10% - Կենսաբանություն և Կենսաբժշկություն։

9% - Սոցիոլոգիա։

8% - Հոգեբանություն։

7% - բազմաբնույթ / միջառարկայական ոլորտներ։

Հատկապես մեծ են Արիզոնայի համալսարանի նվաճումները աստղագիտության և աստղաֆիզիկայի բնագավառներում։ Մասնավորապես, Ստյուարդի աստղադիտարանի հետազոտողների մի խումբ `Ռոջեր Էնջելի գլխավորությամբ, աշխատում է աշխարհի ամենահզոր աստղադիտակի կառուցման վրա, որը հայտնի է որպես Հսկա մագելանյան աստղադիտարան։ Հեռադիտակը կառուցումը պետք է ավարտվի 2025 թվականին և կարժենա 500 միլիոն ԱՄՆ դոլար։ Աստղադիտակը կներառի յոթ 18 տոննանոց հայելիներ, որոնք ապահովում են հրաբուխների և «ալիքների» հստակ պատկերներ Մարսի վրա և Լուսնի վրա գտնվող լեռներում, ընդ որում պատկերը 40 անգամ ավելի արագ թարմացվելու են, քան թույլ են տալիս այսօրվա ամենամեծ աստղադիտակները[24]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 IPEDS — 1992.
  2. https://orcid.org/members/001G000001sjDwrIAE-university-of-arizona
  3. https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
  4. https://www.clir.org/about/current-sponsors-and-funders
  5. http://old.arl.org/arl/membership/members.shtml
  6. https://www.cossa.org/members/
  7. Our Members / Tier 6
  8. https://big12sports.com/news/2023/8/4/big-12-conference-adds-arizona-state-arizona-and-utah.aspx
  9. https://www.aau.edu/sites/default/files/AAU-Files/Who-We-Are/AAU%20Member%20Universities%20listed%20by%20year_updated%202023.pdf
  10. https://web.archive.org/web/20240116123311/https://www.aau.edu/sites/default/files/AAU-Files/Who-We-Are/AAU%20Member%20Universities%20listed%20by%20year_updated%202023.pdf
  11. https://www.aau.edu/who-we-are/our-members
  12. https://web.archive.org/web/20240120073011/https://secure.aacu.org/iMIS/AACUR/Membership/MemberListAACU.aspx
  13. https://web.archive.org/web/20240120080233/https://acememberdirectory.azurewebsites.net/
  14. https://web.archive.org/web/20240126121019/https://nhalliance.org/about/members/
  15. https://web.archive.org/web/20240202185017/https://open.umn.edu/oen/members
  16. https://web.archive.org/web/20240227092307/https://www.cni.org/about-cni/membership/members
  17. https://web.archive.org/web/20230815075752/https://www.aplu.org/members/our-members/
  18. https://web.archive.org/web/20231016073235/https://www.crl.edu/membership/members
  19. https://web.archive.org/web/20231015070603/https://sparcopen.org/who-we-are/members/
  20. https://web.archive.org/web/20240407191925/https://www.icde.org/members-community/
  21. Բաց մատչելիության ամսագրերի տեղեկատու — 2003.
  22. «OUR IMPACT». The University of Arizona. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 31-ին.
  23. «University of Arizona in Tucson: Academic Programs». Search.University.(չաշխատող հղում)
  24. «Giant Magellan Telescope». Վերցված է 2006 թ․ հուլիսի 12-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=403 (օգնություն)(չաշխատող հղում)

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արիզոնայի համալսարան» հոդվածին։