Անտուան Ռիվարոլ
Անտուան Ռիվարոլ (հունիսի 26, 1753[1][2], Բանյոլ սյուր Սեզ - ապրիլի 11, 1801[1][2][3][…], Բեռլին, Պրուսիայի թագավորություն), ֆրանսիացի գրող, թարգմանիչ, լրագրող։
Անտուան Ռիվարոլ | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան անուն | Անտուան դե Ռիվարոլ |
| Ծնվել է | 26 հունիսի 1753 |
| Ծննդավայր | Բանյոլ սյուր Սեզ |
| Վախճանվել է | 11 ապրիլի 1801 (47 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Բեռլին, Պրուսիա |
| Գերեզման | Դորթեենշտադտի գերեզմանատուն |
| Գրական անուն | Salomon[4][5], Citoyen actif[5], Auteur du Petit dictionaire[5] և comte de Barruel[5] |
| Մասնագիտություն | գրող, թարգմանիչ, լրագրող |
| Լեզու | ֆրանսերեն |
| Քաղաքացիություն |  Ֆրանսիա |
| Ժանրեր | էսսե և պամֆլետ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | The Universality of the French Language? |
| Անդամակցություն | Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա |
| Ամուսին | Louisa Henrietta de Rivarol? |
| Անտուան Ռիվարոլ Վիքիքաղվածքում | |
 Antoine_de_Rivarol Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելՆա պնդում էր իր ազնվական ծագումը («կոմս»), յուրացնում «դե» մասնիկը, բայց իրականում նա համեստ իտալական ընտանիքից էր։ Ռիվարոլների ընտանիքը Ֆրանսիա է տեղափոխվել Պիեմոնտից, հայրը՝ հարավային փոքրիկ քաղաքում «Երեք աղավնի» պանդոկի սեփականատերը, փոխել էր իր ազգանունը՝ դարձնելով այն ֆրանսիական։
Սովորել է Ավինյոնի սեմինարիայում, կարճ ժամանակով եղել է քահանա՝ Լիոնում, որոշել է նվիրվել գրական գործերին և 1776 եկել է Փարիզ։ Նրան ծանոթացրել են Վոլտերին, համագործակցել է Mercure de France[6] ամսագրի հետ, ականավոր պոլեմիստ էր։ Աչքի էր ընկնում կաուստիկ ու անողոք սրամտությամբ, ինչի պատճառով էլ ո՛չ քիչ թշնամիներ ձեռք բերեց, փայլում էր սալոններում։
Նրա և Յոհան Քրիստոֆ Շվաբի[7] համատեղ գրված «Դիսկուրս ֆրանսերենի համընդհանուր բնույթի մասին»[8](1784), որը գտնվում էր «համաշխարհային լեզվի»լուսավորչական որոնումների մեջ, ստացավ Բեռլինի Գիտությունների և արվեստի թագավորական ակադեմիայի մրցանակ, գրավեց Ֆրեդերիկ II (Պրուսիայի թագավոր)ուշադրությունը։ Թարգմանել է Դանթե Ալիգիերիի «Դժողքը» (1785). Նա վիճաբանել է Մարի-Ժոզեֆ Շենիեի, Պիեռ Բոմարշեի և շատ ուրիշների հետ։ Նրա «Փոքրիկ ալմանախ մեր մեծերի մասին» գրքույկը (1788), որը ծաղրում էր այդ դարաշրջանի գրողների հավակնությունները, հասարակական սկանդալ առաջացրեց։
Ֆրանսիական հեղափոխության ժամանակ աջակցել է միապետությանը, եղել Անտուան Սաբատիեի[9][10] «Քաղաքական և ազգային» թերթի խմբագիրներից մեկը։ Հեղափոխական գաղափարների ու գործիչների քննադատության շնորհիվ Ռիվարոլը վաստակեց «Պուբլիուս Կորնելիուս Տակիտուս» մականունը, որը նրան տվեց Էդմոնդ Բյորկը։
1792 -ից արտագաղթել է (Բրյուսել, Ամստերդամ, Հաագա, Լոնդոն, Համբուրգ, Բեռլին). Շարունակել է ակտիվ գրական գործունեությունը։ Դիրեկտորիայի ժամանակ մտադիր էր վերադառնալ Ֆրանսիա, բայց անսպասելի հիվանդացավ ու անժամանակ մահացավ։
Ժառանգություն և ճանաչում
խմբագրելՌուսաստանում Ռիվարոլի մտքերը քաջ հայտնի էին Վյազեմսկուն, Ալեքսանդր Պուշկինին։
Ֆրանսիայում Ռիվարոլի ընտրված մաքսիմները և մտորումները տպագրվել են 1858 Շառլ Օգյուստեն դը Սենտ-Բյովի կողմից։
Ռիվարոլի «Մաքսիմները» թարգմանվել է գերմաներեն Էռնստ Յունգերի կողմից (1956), որը նրա մասին գրել է ծավալուն էսսե։ Ռիվարոլի մրցանակը, ի թիվս այլոց, շնորհվել է Էմիլ Սիորանին(1949). 1951 թվականից Ֆրանսիայում լույս է տեսնում ծայրահեղական «աջ ուժերի» «Ռիվարոլ» երկշաբաթաթերթը, որում ժամանակին պարբերաբար հրատարակվում էր, ի թիվս այլոց, Ժան-Մարի Լը Պեն։
Ժամանակակից հրատարակություններ
խմբագրել- Ecrits politiques et littéraires. Paris: Grasset, 1956
- Discours sur l’universalité de la langue française, suivi des pensées, maximes, réflexions, anecdotes et bons mots/ Ed. par Hubert Juin. Paris: P. Belfond, 1966
- Œuvres complètes. Genève: Slatkine Reprints, 1968
Հրատարակումներ ռուսերենով
խմբագրել- Афоризмы, размышления, анекдоты: Шамфор, Ривароль. М.: Книга, 1991.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 Discogs — 2000.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 GeneaStar
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ «Mercure de France» (ռուսերեն). 2019 թ․ սեպտեմբերի 25.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ «Шваб, Иоганн Христоф» (ռուսերեն). 2023 թ․ մարտի 2.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ «The Universality of the French Language» (անգլերեն). 2022 թ․ սեպտեմբերի 8.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ «Antoine Sabatier de Castres». www.wikidata.org (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 28-ին.
- ↑ «Сабатье, Антуан» (ռուսերեն). 2023 թ․ փետրվարի 28.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն)
Գրականություն
խմբագրել- Le Breton A.V. Rivarol; sa vie, ses idées, son talent, d’après des documents nouveaux. Genève: Slatkine Reprints, 1970
- Dutourd J. Rivarol. Paris : Mercure de France, 1989
- Faÿ B. Rivarol et la Révolution. Paris : Perrin, 1978
- Jünger E. Rivarol. Stuttgart: Klett-Cotta, 1989.
- Эрнст Юнгер Ривароль / Пер. с нем. Д. В. Кузницына, пред. О. М. Пленкова. — СПб.: Владимир Даль, 2008. — 292 с. — (Civitas Terrena) — ISBN 978-5-93615-084-5
- Lessay J. Rivarol, le français par excellence. Paris : Perrin, 1989
- Cointat M. Rivarol (1753—1801) : Un écrivain controversé. Paris : L’Harmattan, 2003
- Baranger V. Rivarol face à la Révolution Française. Paris : Éditions de Paris, 2007
- Эко, Умберто|Эко У. Поиски совершенного языка в европейской культуре. — СПб.: Alexandria, 2007, с. 307—308.
