Անգլո-ռուսական համաձայնագիր
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Անգլո-ռուսական համաձայնագիր (այլ կիրառումներ)
Անգլո-ռուսական համաձայնագիր 1907 թվական[1] կամ Անգլո-ռուսական կոնվենցիա 1907 թվական[2] (անգլ.՝ Anglo-Russian Convention of 1907, ռուս.՝ Англо-Русская Конвенция 1907 г.), կնքվել է օգոստոսի 18 (31)-ին, Սանկտ Պետերբուրգում։ Դրանով վերջ դրվեց Կենտրոնական Ասիայում տեղի ունեցող երկարատև մրցակցությանը և երկու երկրներին հնարավորություն ընձեռեց շրջանցել գերմանացիներին, որոնք սպառնում էին Բեռլինը Բաղդադին միացնել նոր երկաթուղով։
 | |
| Ֆրանս-պրուսական պատերազմ | 1870–1871 |
|---|---|
| Բեռլինի վեհաժողով | 1878 |
| Երկակի դաշինք | 1879 |
| Եռյակ դաշինք | 1882 |
| Ֆրանս-ռուսական դաշինք | 1894 |
| Անգլո-գերմանական ռազմածովային սպառազինությունների մրցավազք | 1898–1912 |
| Անգլո-ֆրանսիական համաձայնագիր | 1904 |
| Ռուս-ճապոնական պատերազմ | 1904–1905 |
| Տանջիրյան ճգնաժամ | 1905–1906 |
| Խոզի պատերազմ | 1906–1908 |
| Անգլո-ռուսական համաձայնագիր | 1907 |
| Բոսնիական ճգնաժամ | 1908–1909 |
| Ագադիրյան ճգնաժամ | 1911 |
| Իտալա-թուրքական պատերազմ | 1911–1912 |
| Բալկանյան պատերազմներ | 1912–1913 |
| Սարաևոյի սպանություն | 1914 |
| Հուլիսյան ճգնաժամ | 1914 |
Բովանդակություն
խմբագրելԱշխարհի բաժանման համար գերտերությունների մղած պայքարում անգլո-գերմանական և ռուս–գերմանական հակասությունների սրման արդյունքն էր։ Երկու կողմերը ճանաչեցին Տիբեթի տերիտորիալ անձեռնմխելիությունը։ Իրանը բաժանվում էր երեք գոտու 1.ռուսական ազդեցության (հյուսիսային), 2.անգլիական ազդեցության (հարավային) և 3. չեզոք (անգլիականի և ռուսականի միջև)։ 3-րդ գոտին դարձավ անգլո-ռուսական մրցակցության ասպարեզ։ Ռուսաստանը ճանաչում էր Անգլիայի ազդեցությունը Աֆղանստանում՝ պայմանով, որ պահպանվի նրա տերիտորիալ ամբողջականությունը։ Համաձայնագիրը Անտանտի ձևավորման կարևոր փուլ էր, միևնույն ժամանակ ուղղված էր Արևելքի ժողովուրդների ազգային-ազատագրական շարժման դեմ։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ АНГЛО-РУССКАЯ КОНВЕНЦИЯ 1907 г. И РАЗДЕЛ АФГАНИСТАНА.
- ↑ «Англо-русское соглашение 1907 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
Գրականություն
խմբագրել- Abrahamiam, Ervand, A History of Modern Iran (Cambridge University Press, 2008)
- Adelson, Roger, London and the Invention of the Middle East: Money, Power, and War, 1902–1922 (St. Edmundsbury Press, 1995)
- Klein, Ira. "The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914," Journal of British Studies (1971) 11#1 pp. 126–147 in JSTOR
- Palace, Wendy. The British Empire and Tibet (Studies in the Modern History of Asia), (Milton Park, England: RoutledgeCurzon, 2005)
- Siegel, Jennifer, Endgame: Britain, Russia and the Final Struggle for Central Asia (New York: I.B. Tauris, 2002)
- Tomaszewski, Fiona K., A Great Russia: Russia and the Triple Entente (Greenwood Publishing Group, 2002)
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Текст соглашения о Персии (անգլ.)
- Текст соглашения о Тибете (անգլ.)
- Д. М. Демурин. Русско-британское противостояние в Персии
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 383)։ |
