451 աստիճան ըստ Ֆարենհայթի

451 աստիճան ըստ Ֆարենհայթի; անգլ.՝ Fahrenheit 451
	Պատկեր:451 Farenheit.jpg
Հեղինակ	Ռեյ Բրեդբերի
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	անտիուտոպիա
Թեմա	Ավտորիտարիզմ, քայքայիչ գործունեություն, գրքերի այրում և Կոնֆորմիզմ
Բնօրինակ լեզու	անգլերեն
Լեզու	անգլերեն
Կերպար(ներ)	Գայ Մոնթագ և Քլարիս Մըքլելըն
Ստեղծման տարեթիվ	1951
Նկարագրում է	ԱՄՆ
Էջեր	179
Նկարազարդող	Ջոզեֆ Ալբերս
Երկիր	ԱՄՆ
Հրատարակման տարեթիվ	1956
Թվային տարբերակ	grapaharan.org/index.php?title=%C2%AB451_%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%B3%D5%A1%D5%B6_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%96%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A9%D5%AB%C2%BB
Պարգև(ներ)	Ռետրո Հյուգո մրցանակ լավագույն վեպի համար (2004), NPR 100 գիտաֆանտաստիկ և ֆանտաստիկ գրքերի ցանկ և Պրոմեթևս մրցանակ (1984)
Վիքիքաղվածք	451 աստիճան ըստ Ֆարենհայթի
	Fahrenheit 451 Վիքիպահեստում

"451 ըստ Ֆարենհայթի" (անգլ.՝ "Fahrenheit 451"), ամերիկացի գրող Ռեյ Բրեդբերիի ֆանտաստիկ վեպ: Գրված է 1951 թվին: Համարվում է Բրեդբերիի ամենահայտնի գործը^[1]:

Ստեղծումը

Ես չէի փորձում գուշակել ապագան: Ես փորձում էի այն կանխել:

- Ռեյ Բրեդբերին վեպի մասին^[2]

Վեպի գաղափարը հիմնված է Բրեդբերիի "Bright Phoenix" (1947) պատմվածքի վրա^[3]: Բրեդբերին, չունենալով իր սեփական գրասենյակը, գրել է վեպի ձեռագիրը հանրային գրադարանում վարձակալած գրամեքենայով, որի համար վճարում էր ժամում 9.8 ցենտ^[4]: Առաջին անգամ "Ֆարենհայթի" կրճատված տարբերակը (մոտ 25000 բառ) հրատարակվեց Galaxy Science Fiction ամսագրում 1951 թվին "Հրշեջը" անվան տակ: Վեպի լրիվ տարբերակը (երկու անգամ ավելի երկար քան "Հրշեջը") բաց թողեց Ballantine Books հրատարակչությունը 1953-ին^[5]: Հաջորդ տարվա մարտին, ապրիլին ու մայիսին հրատարակվել է մաս-մաս Playboy ամսագրում^[3]:

Ballantine Books հրատարակչությունը վեպը ցենզուրայի ենթարկեց: 1967 թվին գրքի կրճատված տարբերակը հրատարակվում էր միջնակարգ դպրոցների համար: Այս տարբերակում ջնջվել էին "hell", "damn" և "abort" բառերը, ինչպես նաև փոփոխվել էին մոտ 75 հատվածներ^[5]: Այդ փոփոխություններն աննկատ էին մնացել, քանի որ պատանի ընթերցողները չէին տեսել վեպի բնօրինակը: 1973-ին հրատարակչությունը որոշեց վաճառել միայն կրճատված տարբերակը; այն հրատարակվում էր մինչև 1979 թիվը: Միայն այդ ժամանակ Բրեդբերին իմացավ, որ իր գիրքը կրճատված է վաճառվում^{[Մեկ. 1]}, և պահանջեց հրատարակչությունից լրիվ տարբերակը հրատարակել^[5]: Հրատարակչությունը կատարեց գրողի պահանջը 1980-ին:

Սյուժե

Մոտ ապագայում աշխարհում հաստատվում է տոտալիտար ռեժիմ, որը արգելում է բոլոր գրքերը սպառողական մտածելակերպը ամրացնելու նպատակով: Արգելված գրքերը ենթակա են այրման: Այդ աշխատանքով զբաղվում են հրշեջները` մտնելով խախտողների տուն և այնտեղ այրելով ամեն ինչ^{[Մեկ. 2]}: Գրքի գլխավոր հերոսը` Գայ Մոնթեգը, համոզված է, որ օգուտ է բերում մարդկությանը, սակայն մի օր գործից տուն վերադառնալիս` նա հանդիպում է Կլարիսսա Մակլելլան անունով աղջկա, որի հետ զրույցները մի քանի այլ գործոնների հետ միասին ստիպում են Գային վերանայել իր կարծիքը հասարակության մասին: Շուտով նա ինքն է սկսում գրքեր կարդալ և դառնում է օրենքից դուրս:

Վեպի հիմնախնդիրները

Շատերի կարծիքով վեպը քննադատում է ցենզուրան, սակայն ինքը Բրեդբերին հերքում էր դա. հարցազրույցներում նա ասում էր, որ "Ֆարենհայթը" պատմություն է նրա մասին, թե ինչպես է հեռուստատեսությունը անհետաքրքիր դարձնում գրքի ընթերցանությունը^[1]: Գրողը լուրջ մտահոգություն ուներ այս հարցի հետ կապված: Հեռուստատեսության մասին նա ասում էր, որ այն "տալիս է ձեզ Նապոլեոնի տարեթվերը, բայց չի ասում, թե ով է նա եղել"^[1]: Բրեդբերին համարում էր, որ հեռուստատեսությունը չափազանց շատ ավելորդ ինֆորմացիա է տալիս մարդուն: Ռիչարդ Մեթսոնին ուղղված 1951-ի նամակում հեղինակը գրում է նաև ռադիոյի վնասի մասին. այն դարձնում է մարդկանց "արագորեն կարդացող", ինչը գրեթե անհնար է դարձնում նրանց համար պարզապես նստել և խորասուզվել գրքի մեջ^[6]:

Նրանում, որ հեռուստատեսությունը չնշեց գրականությանը, Բրեդբերին մեղադրում է ոչ թե կառավարությանը, այլ ժողովրդին: Ըստ վեպի գրքերի արգելմանը հանգեցնում են քաղաքական կոռեկտությունը և հասարակության բազմազանությունը^[6]: Այնուամենայնիվ Բրեդբերին հայտնի դարձավ, որովհետև նրա ստեղծագործությունները հաղորդվում էին հեռուստատեսությամբ: Նրանք, ովքեր համաձայն չէին գրողի դիրքորոշման հետ,^{[Մեկ. 3]} որպես օրինակ բերում էին Սթիվեն Քինգին, ով մեծ հաջողության հասավ հեռուստատեսությունում^[7]:

Ծանոթագրություններ

Մեկնաբանություններ

↑ Փոփոխված հարտարակությունը նրան ցույց տվեցին ընկերները:
↑ Հրշեջներն այլևս չեն զբաղվում իրենց արաջվա պարտականությունները, քանի որ բոլոր կառույցներն արդեն հրադիմացկուն են:
↑ Մասնավորապես հայտնի ամերիկյան սցենարիստ և պրոդյուսեր Սքոտ Կաուֆերը:

Աղբյուրներ

Գրականություն

Jonathan R. Eller,William F. Touponce Ray Bradbury: The Life of Fiction. Kent State University Press, 2004 (անգլ.)
Robin Anne Reid Ray Bradbury: A Critical Companion. Greenwood Publishing Group, 2000 (անգլ.)

[6] Փոփոխված հարտարակությունը նրան ցույց տվեցին ընկերները:

[7] Հրշեջներն այլևս չեն զբաղվում իրենց արաջվա պարտականությունները, քանի որ բոլոր կառույցներն արդեն հրադիմացկուն են:

[9] Մասնավորապես հայտնի ամերիկյան սցենարիստ և պրոդյուսեր Սքոտ Կաուֆերը:

[bio-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Ray Bradbury biography

[imdb-2] Ray Bradbury. IMDb

[big-3] 3,0 ^3,1 The Big Read. Fahrenheit 451

[wauk-4] Ray Bradbury. Waukegan Public Library

[mutilation-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 The mutilation and rebirth of a classic: Fahrenheit 451

[misin-8] 6,0 ^6,1 Ray Bradbury: Fahrenheit 451 Misinterpreted. Page 1

[10] Ray Bradbury: Fahrenheit 451 Misinterpreted. Page 2

[1]