Pepito Arriola

Fillo de Josefa Rodríguez Carballeira, nai solteira. Foi inscrito no rexistro en Betanzos cos apelidos de súa nai ao non ter pai coñecido. Porén, sempre o chamaron polo segundo apelido do avó materno, de orixe vasca. Cando súa nai marchou a Madrid quedou ao cargo da irmá desta, Aurora Rodríguez Carballeira (nai de Hildegart, curmá de Pepito), quen o educou.

Tras descubrir as súas habilidades, a nai levouno a Madrid a comezos de novembro de 1899, onde comezou unha fulgurante carreira como neno prodixio tocando o piano. O seu primeiro recital foi o 4 de decembro de 1899 na casa dos señores Montano, ao que asistiron unhas 300 persoas. O programa incluíu a Marcha Real e a Alborada de Pascual Veiga. Tocou no Ateneo o 2 de febreiro de 1900 e ese mesmo ano deu un concerto con seis obras de seu no Palacio Real. A raíña amadriñou o neno e pagou os seus estudos musicais.

A nai e o rapaz trasladáronse a Alemaña en 1902. Arriola estudou no conservatorio de Berlín con Richard Strauss e tocou coa Orquestra Filharmónica de Berlín baixo a dirección de Nikisch. Foi elixido pianista da corte de Guillerme II.

Deu xiras por todo o mundo con enorme éxito, tocou nos Estados Unidos (na Metropolitan Opera e no Carnegie Hall, entre outros) e realizou unha extensa xira por Cuba en 1910. Foi unha das grandes figuras da música alemá da época.

En 1946 tivo que volver a España, onde xa non volveu ter éxito. Morreu na miseria, aos cincuenta e nove anos de idade, nun apartamento alugado na rúa Sans de Barcelona.

• Aurora, habanera (piano) 1898
• Impresiones argentinas (piano), publicadas en "Mundial Música, ano I, nº 8-9 (agosto-setembro 1916), 1916
• Hommage à Manuel de Falla/Homenaxe a Manuel de Falla (piano), 1942

Postumamente descubríronse 11 obras escritas en Barcelona tras o seu regreso:

• Divertimento concertante para 2 pianos e orquestra de cordas con frauta obrigada, 1946
• Tres textos cervantinos para voces e orquestra (: 2333-4231-Tp.-Cordas), 1946
  • I: "Aqui lloró Don Quijote", para Soprano, Contralto, Barítono e Baixo.
  • II: "Mal me guardaréis", para Soprano
  • III: "Marinero soy de amor", para Barítono
• Tres textos cervantinos, redución para 2 pianos, 1947
• Concerto para corno (trompa) e orquestra (: 2022-0000-Tp.-Cordas), 1948
• Schlichte Weise para violín e piano, 1948
• Song para Soprano e piano (texto de Christina Georgina Rossetti), 1948
• Don Quixote in DM, 1949
• Seis poesías de Antonio Machado para Baritono e orquestra (: 2222-4231-Tp., perc.-Cordas), 1949
• Cuarteto en Dó maior para cordas, 1949
• Pequena serenata para cello e piano, 1951
• Concertino para piano e orquestra (: 2332-4131-Tp.-Cordas), 1953

• "Rodríguez Arriola, Xosé". Dicionario biográfico de Galicia 3. Ir Indo Edicións. 2010-2011. p. 176. 
• "Rodríguez Arriola, Xosé". Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. 1999-2002. ISBN 84-7680-288-9. 
• Llorca Freire, Guillermo (2005). "Arriola, José". Gran Enciclopedia Galega (DVD). El Progreso. ISBN 84-87804-88-8. 

• Dopico Vale, Julia María. "Pepito Arriola". Álbum de Galicia do Consello da Cultura Galega.