Universiteit fan Amsterdam

De UvA bestiet sûnt 1632 as it Athenaeum Illustre - de illústere skoalle - dy't siet yn de Agnitenkapel. Doe hâlden Casparus Barlaeus en Gerardus Vossius harren ynaugurele redes.

Yn 1815 folge wetlike erkenning fan it Athenaeum Illustre as ynstelling fan heger ûnderwiis. Pas yn 1877 waard it Athenaeum omfoarme ta in gemeentlike universiteit, en krige it ek it promoasjerjocht.

De heechleararen waarden oarspronklik troch it bestjoer fan Amsterdam beneamd. De Amsterdamse boargemaster wie foarsitter fan it universiteitsbestjoer oant 1961. Sûnt dy tiid waard de ryksoerheid ferantwurdlik foar de finansjen.

De Universiteit fan Amsterdam kaam lanlik yn it nijs yn 1969. Doe waard it Maagdenhuis, it bestjoerlik sintrum fan de universiteit op it Spui, troch studinten beset omdat se mear demokratyske ynfloed hawwe woene. Yn de sechtiger, santiger en tachtiger jierren hat de Universiteit fan Amsterdam faak it sintrum west fan lanlike studintenaksjes, yn in soad gefallen oansetten troch de ASVA.

De UvA is ien fan de grutste Nederlânske universiteiten en hast alle stúdzjerjochtingen kinne hjir folge wurde. Yn 2009 hie de UvA sa'n 28.000 studinten en rom 5.000 personeelsleden. Der binne 7 fakulteiten.

De UvA wurket yntinsyf gear mei de Hegeskoalle fan Amsterdam (HvA). Troch dizze gearwurking binne der goede oerstapmooglikheden (foar studinten fan beide ynstellings) en op elkoar oanslutende ûnderwiisprogramma’s.

De UvA en de HvA wurde sûnt 1 septimber 2003 bestjoerd troch in mienskiplik Kolleezje fan Bestjoer, dat foarme is troch in personiele uny. It hjoeddeiske kolleezje bestiet út: dr. Karel van der Toorn (foarsitter), prof. dr. Dymph van den Boom (rektor magnifikus) en drs. Paul Doop (fise-foarsitter). Yn it ramt fan de yntinsive gearwurking mei de HvA is prof. dr. Niek Urbanus sawol foarsitter fan de Ried fan Tafersjoch fan de HvA as fan de UvA.

De Universiteit fan Amsterdam is fertsjintwurdige yn de Stichting Akademysk Erfgoed, in stichting dy't as doel hat om universitêre kolleksjes en kultuerskatten yn stân te hâlden.

De oare universiteit yn Amsterdam is de Frije Universiteit fan Amsterdam, dy't meastal koartwei mei VU oantsjutten wurdt en dy't fan protestantsk-kristlike sinjatuer is. UvA en VU binne yn gearwurking mei de gemeente Amsterdam dwaande mei de tastânkomming fan it Amsterdam University College (AUC). It AUC sil per septimber 2009 starte mei in nije bacheloroplieding op it mêd fan liberal arts and sciences. Dizze brede, Ingelstalige oplieding rjochtet him op eksellinte studinten út binnen- en bûtenlân. De nije kampus, mei studintehûsfesting, fan it AUC komt op it Science Park en is yn 2012 klear. Oant dy tiid is der hûsfesting fûn oan de Plantaazje Muidergracht.”

De UvA sit tige ferspraat oer Amsterdam yn sa'n 65 gebouwen. De kommende jierren wurdt it oantal lokaasjes werombrocht en wurde besibbe wittenskiplike dissiplines ûnder ien dak brocht: alfa, bèta, gamma, medysk; respektivelik op it Binnengasthûsterrein, yn de Watergraafsmeer (Science Park), op it Roeterseilân en yn Amsterdam Súdeast.

It Science Park Amsterdam wurdt ûntwikkele ta ynternasjonaal kennissintrum mei ûndersyksynstituten as it Nasjonaal Ynstitút foar subatomêre fysika (NIKHEF), it FOM-ynstitút foar Atoom- en Molekúlfysika (AMOLF), it Sintrum foar Wiskunde en Ynformatika (CWI) en SARA Rekken- en Netwurktsjinsten.

De Universiteit hat in belangrike universiteitsbibleteek, de Universiteitsbibleteek fan Amsterdam (faak ôfkoarte as UBA), ferspraat oer 27 gebouwen yn Amsterdam. De haadfestiging is tagelyk de grutste en stiet oan Singel 425. De Bibleteek Bysûndere kolleksjes, sûnt 2007 oan de Oude Turfmarkt, is yn syn soarte ien fan de wichtichste en grutste yn Nederlân, tegearre mei de bysûndere kolleksjes fan de Universiteitsbibleteek Leien en de Keninklike Bibleteek. De Bysûndere Kolleksjes beheare âlde drukken, bysûndere moderne útjeften, hânskriften, kaarten en byldmateriaal as printen, affysjes en foto’s. Der binne bekende en grutte kolleksjes op it mêd fan boekskiednis en grafyske foarmjouwing, hebraïka en judaïka, soölogy en protestantisme. De kolleksjes fan alle UvA-bibleteekfestigingen mei-inoar binne troch te sykjen yn de online UvA-katalogus.

De universiteit hat yn 2007 as fakulteiten:

• Fakulteit fan de Geasteswittenskippen
• Fakulteit fan de Rjochtsgeleardheid
• Fakulteit fan Genêskunde
• Fakulteit fan Toskhielkunde (Acta, yn gearwurking mei de VU)
• Fakulteit fan de Natuerwittenskippen, Wiskunde en Ynformatika
• Fakulteit Ekonomy en Bedriuwskunde
• Fakulteit fan de Maatskippij- en Gedrachswittenskippen

De Universiteit hie yn 2007 das ûndersyksynstituten:

• Amsterdam Center for International Law
• Amsterdam Research Institute for Global Issues and Development Studies
• Amsterdam School for Social science Research
• Amsterdam School of Communications Research
• Amsterdam Study Centre for the Metropolitan Environment
• Amsterdams Ynstitút foar Privaatrjocht
• Sintrum foar Miljeurjocht
• Hugo Sinzheimer Ynstitút
• Institute for Logic, Language and Computation
• Ynstitút Taalûndersyk en Taalûnderwiis oan Oarstaligen
• Ynstitút foar Bioferskaat en Ekosysteem Dynamika
• Ynstitút foar Kultuer en Analyze
• Ynstitút foar Kultuer en Skiednis
• Ynstitút foar Hege Enerzjy Fysika
• Ynstitút foar Ynformatika
• Ynstitút foar Ynformaasjerjocht
• Ynstitút foar Migraasje en Etnyske Stúdzjes
• Ynstitút foar Molekulêre Gemy
• Ynstitút foar Taal en Kommunikaasje
• Ynstitút foar Teoretyske Fysika
• Korteweg-De Vries Ynstitút
• Undersyksynstitút Psychology
• Undersyksynstitút RESAM
• Undersyksynstitút Amsterdam graduate Business School
• SCO-Kohnstamm Ynstitút
• Stjerrekundich Ynstitút Anton Pannekoek
• Swammerdam Institute for Life Sciences
• T.M.C. Asser Ynstitút, De Haach
• Van 't Hoff Institute for Molecular Sciences
• Van der Waals-Zeeman Ynstitút

Boppedat hat de universiteit nog een paar opleidingsinstituten:

• Ynstitút foar de Learareoplieding
• Ynstitút foar Interdissiplinêre Stúdzjes
• International School for Humanities and Social Sciences
• UHA

In soad generaasjes akademisy hellen in bul oan de Universiteit fan Amsterdam. De UvA organisearret foar har alumny (ôfstudearden) alderlei byienkomsten en aktiviteiten. De Amsterdamse Universiteits-Feriening (AUV) is de algemiene alumnyferiening fan de UvA. Fia de webstee fan de UvA is it Album Academicum te besjen: in ynternetside mei in oersjoch fan alle heechleararen dy't oan de UvA ferbûn binne en west ha. Ek hawwe in soad hjoeddeiske meiwurkers in persoanlike webside. Under de alumny fan de UvA binne in soad wittenskippers, sjoernalisten, politisy, skriuwers, ûndernimmers fan namme. In karút: