عضدالدوله قباد
| ملک رویان | |
| سلطنت | ۷۸۰ تا ۷۸۲ هجری |
|---|---|
| پیشین | فخرالدوله شاه‌غازی |
| جانشین | سعیدالدوله طوس |
| دودمان | پادوسپانیان |
| بخشی از مجموعه مقالات تاریخ طبرستان و دیلم |
 |
 گرگان •  طبرستان •  گیلان •  تالش |
ملک عضدالدوله قباد دوم سی و چهارمین فرمانروای دودمان پادوسپانیان بود که میان سال‌های ۷۸۰ تا ۷۸۲ هجری در رویان حکومت داشت.
حکومت
[ویرایش]ملک قباد معاصر میربزرگ، مؤسس دودمان مرعشیان در آمل، بود و همچون اسلاف خود، با جنبش مرعشی مخالفت می‌ورزید. ظهیرالدین مرعشی، نویسندهٔ کتاب تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، دربارهٔ مکاتبهٔ ملک قباد و یکی از پسران میربزرگ (جد ظهیرالدین) به نام رضی‌الدین نوشته‌است:[۱]
[رضی‌الدین] نزد ملک معظم قباد فرستاد که ما را با شما طریق محبت و یک‌جهتی در میان است و از جانب ما هیچ چیزی که خلاف عهد باشد، به ظهور نرسیده‌است، اما از شما با این خانواده هر چند نظر کرده می‌شود، صفای طویت و حسن عقیدت مشاهده نمی‌افتد و روز به روز هر چه به ظهور می‌رسد، خلاف عهد است. مثلاً وقتی ما متوجه تسخیر سوادکوه و فیروزکوه بودیم و مدد طلب نمودیم، هیچ التفات بر آن نرفت و دیگر آن که مردم آن ولایت را که ارادت به رضای حق تعالی جستن غالب می‌آید در لباس فقر درمی‌آیند چون شما مردم مسلمان و دین‌دارید لازم آن است که در تقویت آن‌ها سعی فرمایید به خلاف آن مشاهده می‌رود؛ بلکه چند نفر را ایذاء کرده بی‌حرمتی فرمدید کردن؛ و این معنی موجب خلاف عهد و دوستی است و اگر بعد از این آنچه نشانهٔ محبت و ولاجویی است، از شما ظاهر نگردد، گناه از طرف ما و درویشان نخواهد بود و فقراء و صلحاء در مقام انتقام قدم نهند.
ملک قباد پاسخی رسمی نفرستاد ولی پس از شنیدن سخنان قاصد، الفاظ زشتی به کار برد و این‌گونه کمال‌الدین مرعشی که شهر ساری تحت تسلط او بود، به فخرالدین مرعشی مأموریت داد به رویان لشکرکشی کند و آن منطقه را تحت کنترل خود درآورد. پدرشان، میربزرگ، هم این تصمیم را تأیید نمود.[۲]
نبرد میراناده
[ویرایش]
نخستین نبرد با پادوسبانیان اندکی پس از مرگ میربزرگ در میراناده یا مراندشت رخ داد.[۳] در این نبرد نیروهای مرعشی، توانستند بر پادوسبانیان غلبه کنند، ملک قباد به کجور عقب‌نشینی نمود و رستمدار به تصرف سادات درآمد. سید رضی‌الدین و فخرالدین تا حوالی کجور ملک قباد را تعقیب نمودند و در سرزمین ناتل، به روستای واتاشان رسیده و آنجا را مرکز عملیات جنگی اعلام نمودند و رستمدار را نیز از همان‌جا کنترل می‌کردند.[۴]
نبرد لکتر
[ویرایش]در بهار سال ۷۸۳ه‍ق ملک قباد دوم در صحرایی به نام لکتر (یا لکبیران یا لکتور)، به نیروهای مرعشی شبیخون زد و به آن‌ها ضربات سنگینی وارد ساخت.[۵] چنانچه نزدیک بود که سادات منهدم گردند.[۶] اما صبح روز بعد، در نبردی که بین دو سپاه درگرفت، ملک قباد کشته شد.[۷][۸] پس از آن رستمداریان علی‌رغم ادامهٔ مقاومتشان، شکست خوردند و قلعه‌های کجور، کلار، هرسی و آبدان توسط سادات فتح شدند. پس از آن نیز سید فخرالدین، واتاشان را به عنوان پایتخت حکومت خویش بر غرب مازندران برگزید.[۹]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]| اسپهبدان (۴۰ تا ۳۳۳ ه) | پادوسپان بزرگ • خورزاد • پادوسپان پور خورزاد • شهریار یکم • وندا امید • عبدالله • آفریدون • پادوسپان سوم • شهریار دوم • هروسندان • شهریار سوم • محمد یکم |   |
|---|---|---|
| استنداران (۳۳۳ تا ۷۲۵ ه) | قباد یکم • زرین‌کمر یکم • باحرب • اردشیر یکم • ناماور یکم • هزار اسپ یکم • شهریوش • نماورک (مدعی) • کیکاووس • هزار اسپ دوم • بیستون پور نماورک (مدعی) • زرین‌کمر دوم • بیستون یکم • ناماور دوم • اردشیر دوم • اسکندر (در ناتل) • شهرآگیم • ناماور سوم • کیخسرو • محمد دوم • شهریار چهارم | |
| ملکان (۷۲۵ تا ۸۵۷ ه) | تاج‌الدوله زیار • جلال‌الدوله اسکندر یکم • فخرالدوله شاه‌غازی • عضدالدوله قباد • سعدالدوله توس • کیومرث یکم • ملک نوذر (در ناتل) • ملک حسین (در کلار) • ملک مظفر (چند روزه) | |
| ملکان نور (۸۵۷ تا ۱۰۰۶ ه) | ملک کاووس یکم • ملک جهانگیر یکم • ملک کاووس دوم • ملک کیومرث دوم • ملک بیستون دوم • ملک بهمن یکم • ملک کیومرث سوم • ملک اویس • ملک عزیز • ملک جهانگیر دوم • ملک بهمن دوم • ملک کیخسرو (در دژ شمنکور) | |
| ملکان کُجور (۸۵۷ تا ۱۰۰۶ ه) | ||
