نمایش مبدأ برای قشقایی

→ قشقایی

به دلایل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه را ندارید:

این صفحه اکنون نیمه حفاظت ویژه شده و فقط کاربران تأییدشدهٔ پایدار می‌توانند آن را ویرایش کنند.

چرا این صفحه محافظت شده است؟

با اینکه اغلب صفحه‌های ویکی‌پدیا قابل ویرایش توسط همه هستند، اما محافظت در این سطح توسط اجماع در بحث صفحه یا توسط هیئت داوری اعمال شده است.
دلیل حفاظت معمولاً در سیاههٔ محافظت موجود است. اگر چنین چیزی را نیافتید، احتمالاً این صفحه بعد از محافظت منتقل شده است.

من چه می‌توانم بکنم؟

دربارهٔ این صفحه با دیگران بحث کنید.
درخواست خروج از محافظت صفحه را بدهید.
به صفحه راهنمای ما بروید تا چیزهای بیشتری درباره ویکی یاد بگیرید.
اگر متوجه اشتباهی شده‌اید یا پیشنهادی دارید می‌توانید با کلیک بر پیوند زیر درخواست ویرایش دهید تا یک مدیر از طرف شما این ویرایش را انجام دهد. لطفاً ابتدا بررسی کنید که آیا دربارهٔ موضوع پیشنهادی شما قبلاً بحث شده است یا نه.
درخواست ویرایش بدهید

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
قطع دسترسی توسط ‪EPIC‬ اعمال شده است. دلیل ارائه‌شده چنین است: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
- آغاز قطع دسترسی: ۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۸
- پایان قطع دسترسی: ۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۴۸
نشانی آی‌پی کنونی شما 206.189.44.186 است. The blocked range is 206.189.32.0/20.
در صورت طرح هرگونه پرسش، لطفاً تمامی جزئیات فوق را در پرسش خود ذکر کنید.
اگر معتقدید که به اشتباه بسته شده‌اید، می‌توانید در جادوگر قطع دسترسی ویکی‌بدان اطلاعات و راهنماهای بیشتر را بیابید.

می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:

{{pp-semi-indef|small=yes}}
{{دیگر کاربردها}}
{{مقاله خوب}}
{{قوم و نژاد
|group=ایل قشقایی<ref name = "iranica2003">{{پک|Pierre Oberling| July 20 2003}}</ref>
|image= [[File:A Qashqai child.jpg|250px]]
|caption=کودکی از ایل قشقایی
|کل جمعیت = حدود ۸۰۰٬۰۰۰ الی ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ میلیون نفر، مجموع تقریبی جمعیت مناطق قشقایی نشین<ref>[https://hamgardi.com/fa/Post/4919-ایل-قشقایی]</ref>|
| total_ref        =<ref>{{cite journal |last1=Arakelova |first1=Victoria |title=On the Number of Iranian Turkophones |journal=Iran and the Caucasus |date=2015 |volume=19 |issue=3 |page=279|quote=The main body of the Iranian Turkophone mass generally consists of two parts: proper Turkic groups—the Turkmen (from 0,5 to 1 million), partially the Qashqays (around 300,000), as well as Khalajes (currently Persian-speakers living in Save, near Tehran); and the Turkic-speaking population of the Iranian origin, predominantly the Azaris, inhabiting the north-west provinces of Iran roughly covering historical Aturpātakān.|doi=10.1163/1573384X-20150306}}</ref><ref>{{cite book|publisher=Yale University|title=Transformations of Middle Eastern Natural Environments: Legacies and Lessons|date=1998|page=59|quote=the Qashqa'i are members of a tribal confederacy of some 800,000 individuals}}</ref>
|popplace={{پرچم|ایران}}: ساکن در استان‌های [[استان فارس|فارس]]، [[چهارمحال و بختیاری]] و [[اصفهان]]، [[کهگیلویه و بویراحمد]]، [[خوزستان]]، [[استان بوشهر|بوشهر]]
|langs=[[ترکی قشقایی]] و [[ترکی چهارمحالی]]
|rels=[[اسلام]]؛ [[تشیع]]
|related_groups=دیگر [[اقوام ایرانی]]}}
[[File:Qashqai tribe map in Iran (2023).svg|بندانگشتی|220x220پیکسل|منطقه کوچ ایل قشقایی در ایران، ییلاق آنها با رنگ سبز و قشلاق آنها با رنگ بنفش مشخص شده است]]

'''قشقایی''' یا '''ایل قشقایی''' یکی از اتحادیه‌های ایلی<ref group="یادداشت">اتحادیه ایلی یا بزرگ ایل، از اتحاد چند ایل و طایفه بزرگ تشکیل می‌شد که و از لحاظ گستردگی همانند یک دولت کوچک در ایران عمل می‌کرد که توسط ایلخانی و ایل‌بیگی اداره می‌شد، نمونه دیگر این‌گونه اتحادیه، ایل [[بختیاری]]، [[ایل بویراحمدی|بویراحمدی]] و [[ایلات خمسه|خمسه]] است</ref> [[ایران]] است که مانند بسیاری از اتحادیه‌های ایلی متأخر ایران مخلوطی از قبیله‌هایی با ریشه‌های قومی گوناگون [[مردم ترک|ترک]]، [[مردم لر|لر]]، [[مردم کرد|کرد]] و [[مردم عرب|عرب]] است، اما بیشتر قشقایی‌ها ریشه‌ای [[ترک تبار|ترک]] دارند و تقریباً اکثریتشان به جز [[گویش کرشی|کُرُشی‌ها]]،<ref>{{cite book |last1=صدیقی |first1=انوشا|title=زبان‌های ایرانی و اقلیت‌ها در خانه و دیاسپورا|date=2023|url=https://www.google.com/books/edition/Iranian_and_Minority_Languages_at_Home_a/ogGdEAAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&dq=Koroshi++balochi&pg=PA21&printsec=frontcover|language=en|isbn=978-3-11-069431-4}}</ref><ref>{{cite book |last1=کبیری، کریمی، نعمت‌اللهی، گنگ نگوی |first1=ژیان، نرگس، رؤیا، سیمین |title=پیشرفت‌های زبان‌شناسی ایران دوم|date=2023|page=114|url=https://www.google.com/books/edition/Advances_in_Iranian_Linguistics_II/ILm0EAAAQBAJ?hl=en|isbn=9789027253286}}</ref><ref>{{یادکرد وب |url=https://mostafadaneshvar.com/persian/754 |title=دربارهٔ لهجه کرشی |accessdate=۲۱ دسامبر ۲۰۲۴ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120610061621/http://mostafadaneshvar.com/1388/09/14/754/ |archivedate=۱۰ ژوئن ۲۰۱۲ |dead-url=yes}}</ref> به گویشی از زبان‌های [[ترکی اغوز]] غربی صحبت می‌کنند که خود آن را ترکی می‌نامند.<ref name = "iranica2003"/> اکثریت قشقایی‌ها [[تشیع|شیعه‌مذهب]] هستند.<ref>{{پک|Fast|2010|ص=۱۵۳}}</ref>

مرکز اصلی این ایل [[استان فارس]] است. اما به دلیل وسعت اراضی و قلمرو در دیگر استان‌ها نیز ساکن هستند. از این جمله می‌توان به استان‌های [[استان کهگیلویه وبویراحمد|کهگیلویه وبویراحمد]] (گچساران)، [[استان چهارمحال و بختیاری|چهارمحال و بختیاری]] (بروجن، سامان، کیان، جونقان، بلداجی، طاقانک، بارده، هرچگان)، [[استان خوزستان|خوزستان]] (هفتکل) و (زیدون)، [[استان اصفهان|اصفهان]] (شهرضا،<ref>{{یادکرد وب |نشانی=https://www.sardarjonoub.ir/معرفی-قشقایی-های-شهرضا-و-مراسم-تاسوعا/ |عنوان=نسخه آرشیو شده |بازبینی=۲۸ فوریه ۲۰۲۴ |archive-date=۸ نوامبر ۲۰۲۱ |archive-url=https://web.archive.org/web/20211108215747/https://www.sardarjonoub.ir/%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%d9%82%d8%b4%d9%82%d8%a7%db%8c%db%8c-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d8%b6%d8%a7-%d9%88-%d9%85%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d9%85-%d8%aa%d8%a7%d8%b3%d9%88%d8%b9%d8%a7/ |dead-url=no}}</ref> قسمتهایی از سمیرم، دهاقان، فریدن و لنجان) و [[استان بوشهر|بوشهر]] (دشتستان و دشتی) [[یزد]] (ابرکوه) اشاره نمود. قشقایی‌ها در دوره‌های مختلف به‌تدریج به این سرزمین کوچیده و در آن ساکن شده‌اند.

== ریشه‌شناسی نام ==
تردیدها در [[ریشه‌شناسی]] نام قشقایی زیاداست. قابل‌قبول‌ترین نظر در این‌باره نظری است که نخستین بار توسط [[واسیلی بارتلد]] داده‌شده است. به نظر بارتلد، نام قشقایی از واژه ترکی ''قشقا'' به معنی «اسب پیشانی سفید» آمده است. نظر دیگری هم هست که نخستین بار توسط [[حسن فسایی]] در [[فارسنامه ناصری]] مطرح شده است. طبق نظر فسایی نام قشقایی از واژه ترکی ''قاچماق'' به معنی «فراری» آمده است.<ref name = "iranica2003"/>

== خاستگاه ==
قشقایی‌ها عموماً بر این باورند که اجدادشان به عنوان قراولان لشکر [[هلاکوخان]] و [[تیمور]] از [[ترکستان]] به [[ایران]] آمده‌اند. در حالی که ورودشان در زمان مهاجرت‌های بزرگ قبیله‌ای قرن یازدهم میلادی محتمل‌تر است. قشقایی‌ها در واقع جزء فلات بزرگ ایران بودند که بنا به نیاز زمانه برای یافتن مراتع بهتر به جنوب ایران کوچ کرده‌اند. همه گمانه‌ها در این که ایشان پیش از ورودشان به [[فارس (سرزمین)|فارس]]، مدتی در شمال غربی ایران حضور داشته‌اند متفق‌اند. تا همین اواخر قبیله‌ای با نام [[مغانلو]] در میان قشقایی‌ها حضور داشته، که مسلماً نام خود را از [[دشت مغان]] در شمال [[اردبیل]] گرفته بوده است. همچنین احتمال داده می‌شود که طوایف [[آق قویونلو]]، [[قراقویونلو]]، [[بیگدلی]] و [[موصلو]] گذشته‌شان به شمال غرب ایران مربوط باشد. غیر از این قشقایی‌ها غالباً اردبیل را به عنوان سرزمین گذشته‌شان معرفی می‌کنند. به نظر می‌رسد، در یک دوره ارتباط نزدیکی میان [[خلج‌ها]] و قشقایی‌ها وجود داشته است. برخی نویسنده‌ها از جمله حسن فسایی، تا آنجا رفته‌اند که قشقایی‌ها را شاخه‌ای از خلج‌ها دانسته‌اند. [[مینورسکی]] معتقد است که مهاجرت خلج‌ها به فارس و ترکیب شدنشان با قشقایی‌ها این فرضیه را ایجاد کرده است. بقایای خلج‌ها در میان قشقایی‌ها قابل تشخیص هستند. غیر از آن خلج‌های یکجانشینی در فلات [[دهبید]] موجود اند که گمان می‌رود زمانی که هنوز زندگی عشایری داشته‌اند جزوی از ایل قشقایی بوده‌اند. نام طوایف قشقایی نشان می‌دهد که غیر از خلج‌ها، گروهی از طوایف [[ایل افشار|افشار]]، [[بیات]]، [[قاجار]]، [[قراگوزلو]]، [[ایل شاملو|شاملو]] و [[ایگدر]] نیز به این اتحادیه ایلی پیوسته‌اند.<ref name = "iranica2003"/>

روزنامه چاپ تهران [[قانون (روزنامه چاپ تهران)|قانون]] در اینباره می‌نویسد: برخلاف تمرکز [[پان‌ترکیسم|پان‌ترک‌ها]] بر نژاد ترک، قشقایی‌ها یک قوم خالص ترک‌نژاد نیستند. با اینکه گروه‌های تشکیل‌دهنده قشقایی ترک‌زبان هستند از گروه‌های قومی کوچک دیگری از ترک، [[مردم کرد|کرد]]، [[مردم لر|لر]]، [[بختیاری]]، [[مردم عرب|عرب]] و غیره در یک پروسه تاریخی به قشقایی پیوسته‌اند. در واقع تنها بخش کوچکی از تیره‌های تشکیل‌دهنده طوایف قشقایی نیای غیر ترک دارند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنامه قانون: قشقایی‌ها پیش‌قراولان بیگانه‌ستیزی و ملی‌گرایی|نشانی=https://www.pishkhan.com/news/105683|وبگاه=[[قانون (روزنامه چاپ تهران)|روزنامه قانون تهران]]-(بایگانی شده پیشخوان)|بازبینی=۱ مارس ۲۰۲۳|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20230301085209/https://www.pishkhan.com/news/105683|تاریخ بایگانی=۱ مارس ۲۰۲۳}}</ref>

== تاریخچه ==
روسای قشقایی‌ها همو��ره به طایفه [[شاهیلو]] از [[طایفه عمله]] قشقایی تعلق داشته‌اند. نخستین رئیس شناخته شده ایل، [[امیر غازی شاهیلو]]، در قرن شانزدهم می‌زیسته و مقبره‌اش در روستای درویش از توابع [[گندمان]] است. ظاهراً مرد مقدسی بوده به همین خاطر مردم به زیارت قبرش می‌روند. بنا به افسانه‌ها او [[شاه اسماعیل صفوی]] را در تثبیت [[مذهب تشیع]] در ایران یاری نموده. با این حال تنها در آغاز قرن هجدهم میلادی است که نقش قابل توجه قشقایی‌ها در تاریخ فارس آغاز می‌شود. در آن زمان ریاست قشقایی‌ها بر عهده شخصی به نام جان محمد آقا بوده که بیشتر با نام جانی آقا شناخته می‌شود. بنا به افسانه‌ها، فرزندان جانی آقا، اسماعیل خان (رئیس بعدی ایل) و حسن خان نقش مؤثری در فتح [[هندوستان]] توسط [[نادرشاه]] داشته‌اند. اما حقیقت این است که آن‌ها مورد خشم خان افشار قرار می‌گیرند و نادر اسماعیل خان را کور می‌کند و حسن خان را می‌کشد. در ادامه قشقایی‌ها مجبور به کوچ به [[دره گز]]، [[کلات نادری]] و [[سرخس]] در [[خراسان]] می‌شوند.<ref name = "iranica2003"/>

=== دوران زندیه ===
[[پرونده:Karimkhan.jpg|بندانگشتی|چپ|300px|نقاشی کریم‌خان زند، برخی بر این گمانند که شخص نابینا ایستاده در کنار وی اسماعیل‌خان است]]
زمانی که [[کریم‌خان زند|کریم خان زند]] بر اصفهان حکم می‌راند، اسماعیل خان در نامه‌ای از او درخواست کرد که بگذارد که ایلش به فارس بازگردد. کریم خان به این درخواست پاسخ مثبت داد و قشقایی‌ها این امکان را یافتند که به فارس بازگردند. بعدها اسماعیل خان به یکی از معتمدین وی تبدیل شد. برخی بر این گمانند که شخص نابینا ایستاده در کنار کریم خان، در یکی از تابلوهای متعلق به آن دوران که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود اسماعیل خان است.<ref name = "iranica2003"/>

در دوران آشوبناک پس از مرگ کریم خان، اسماعیل خان به خاطر ارتباط نزدیکی که با [[زکی خان زند|زکی خان]] داشت ادعای فرمانداری فارس را کرد اما پس از کشته شدن زکی خان توسط جانشینش [[علیمرادخان زند|علیمراد خان زند]] اعدام شد. تنها فرزند اسماعیل خان جان محمد خان، که به جانی خان مشهور بود پس از او به ریاست رسید و از [[جعفرخان زند]] پشتیبانی کرد. در ۱۷۷۸ میلادی، [[آقامحمدخان قاجار]] علیه قشقایی به [[گندمان]] لشکرکشی کرد، اما قشقایی‌ها که از این امر آگاه شده بودند به کوه‌ها پناه بردند و نجات یافتند. پس از ترور جعفرخان، جانی خان از فرزند او [[لطفعلی‌خان زند|لطفعلی خان]] پشتیبانی کرد.<ref name = "iranica2003"/>

=== دوران قاجار ===
با شکست [[لطفعلی خان زند|لطفعلی خان]] از [[آقا محمد خان]] و تأسیس سلطنت [[قاجار]]، جانی خان و اقوامش به کوه‌های [[زاگرس]] پناه بردند، جایی که ایشان تا مرگ آقامحمد خان در آن پنهان بودند. آقا محمد خان انتقامش را از ایل قشقایی با فرستادن قسمتی از ایل به شمال ایران گرفت، از سوی دیگر در همان دوران بسیاری از طوایف [[لر]] و [[کرد|کردی]] که به همراه کریم خان زند به فارس آمده بودند به ایل قشقایی پیوستند و همین سبب افزایش قابل ملاحظه جمعیت ایل شد.<ref name = "iranica2003"/>

در ۱۸۱۸ جانی خان مقام ایلخانی را به دست آورد، [[حسن فسایی|فسایی]] مدعی است که این اولین بار است که از این عنوان در فارس استفاده شده است. پس از آن تمامی رؤسای بعدی قشقایی‌ها این عنوان را یدک می‌کشیدند. پس از جانی خان، فرزند ارشدش محمدعلی خان جانشین وی شد. با اینکه محمدعلی خان همواره مریض بود و بیشتر از [[باغ ارم]] [[شیراز]] ایل را رهبری می‌نمود، قدرت خارق‌العاده به دست آورد. نه تنها قشقایی‌ها بلکه دیگر ایل‌های مهم فارس از جلمه [[بهارلو]]، [[آینالو]] و نفر نیز تحت اقتدار او بودند. او همچنین روابط خوبی با [[سلسله قاجار|قاجارها]] برقرار کرد، با دختر [[حسین‌علی‌میرزا فرمانفرما]] حاکم فارس ازدواج کرد و همچنین تصمیم داشت که یکی از دختران [[محمد شاه]] قاجار را به ازدواج یکی از پسرانش درآورد. اما در نهایت به [[تهران]] فراخوانده شد و مجبور به اقامت در دربار شد.<ref name = "iranica2003"/>

محمدعلی خان در اوایل سلطنت [[ناصرالدین شاه]] به شیراز بازگشت و سه سال بعد درگذشت و برادرش، محمد قلی خان، که البته قدرتش به خاطر ثبات دولت مرکزی محدودتر بود، جانشین وی شد.<ref name = "iranica2003"/> در ۱۸۵۰ میلادی پنج محله [[حیدری نعمتی|نعمتی]] شیراز به ضدیت با خانواده [[حاج ابراهیم کلانتر]] که قدرت آن‌ها در پنج محله [[حیدری نعمتی|نعمتی]] نهفته بود برخاستند و با قشقایی‌ها متحد شدند. هم‌زمان [[بختیاری‌ها]] و [[بویر احمدی]]‌ها به خاطر درگیری‌های داخلی از مقابله با قشقایی‌ها بازماندند و می‌رفت که قشقایی‌ها قدرت برتر فارس شوند. [[قاجاریان]] که بیمناک شده بودند به پسر بزرگ [[حاج ابراهیم کلانتر]]، علی محمد خان عنوان قوام الملکی دادند و وی را حکمران فارس کردند و همچنین پنج ایل [[باصری]]، [[عرب خمسه|عرب]]، [[نفر (ایل)|نفر]]، [[بهارلو]] و [[اینانلو]] را با عنوان خمسه متحد کردند و ایلخانی اش را به قوام دادند تا مقابل قشقایی‌ها بایستند.<ref>{{پک|آبراهامیان|۱۳۸۹|ص=۵۸}}</ref> با مرگ محمدقلی خان پسر دائم‌الخمرش سلطان محمد جای وی را گرفت. در دوران ریاست ضعیف او ایل با بزرگ‌ترین بحرانش، قحطی ۱۸۷۰ روبرو شد. با اینکه وی تا زمان مرگش عنوان ایلخانی را حفظ کرد اما عملاً کاره‌ای نبود و خان‌های سطح پایین‌تر قدرت را در دست داشتن و این آغازی شد بر از هم پاشیدگی ایل. به علاوه حدود ۵۰۰۰ خانوار قشقایی به [[ایل بختیاری]] پیوستند، به همین تعداد جذب [[ایلات خمسه]] شدند و حدود ۴۰۰۰ نفر نیز در روستاهای مختلف یکجانشین شدند.<ref name = "iranica2003"/>

تنها زمانی که [[صولت الدوله قشقایی|اسماعیل خان صولت الدوله]] در ۱۹۰۴ ایلخان شد، قشقایی‌ها دوباره قدرت و همبستگی پیشینشان را به دست آوردند. در این دوران ایران توسط [[مظفرالدین شاه]] که بسیار بیمار بود اداره می‌شد و قدرت دولت مرکزی به‌طور پیوسته در حال کاهش بود. در شیراز صولت الدوله کنترل بیشتر سرزمین‌های عشایری را به دست داشت، در حالی که رقیبش قوام قدرتش را در شیراز حفظ کرده بود.<ref name = "iranica2003"/>

=== دوران مشروطه ===
[[پرونده:Sövlətüddövlə İsmayıl xan Dərab xan oğlu Qaşqay.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|[[صولت‌الدوله قشقایی|اسماعیل خان قشقایی]] معروف به صولت الدوله]]
در [[انقلاب مشروطه]] فارس تبدیل به عرصه آشوب بی‌سابقه دو گروه رقیب، برای تسلط به آن شده بود. در آغاز، در پی حمایت [[خاندان قوام شیرازی|خاندان قوام]] از سلطنت طلبان، قشقایی‌ها در صف حامیان مشروطه درآمدند. بعدتر که [[بختیاری‌ها]] بر تهران تسلط پیدا کردند و قوام در کنار آن‌ها قرار گرفت، [[صولت الدوله قشقایی|صولت الدوله]] اتحادی ضد بختیاری و ضد قوامی با [[شیخ خزعل]] و [[سردار اشرف]] والی [[پشتکوه (منطقه)|پشت کوه]] برقرار کرد که به [[اتحاد جنوب]] معروف شد.<ref name = "iranica2003"/>

جنگ داخلی در فارس با شدتی بیشتر درگرفت زیرا [[بریتانیا]] نیز در آن دخالت می‌کرد. بریتانیایی‌ها که انحصار [[نفت]] را در [[خوزستان]] در دست داشتند از [[اتحاد جنوب]] احساس خطر می‌کردند. آن‌ها همچنین از راهزنی‌های بسیار و عوارض زیادی که نیروهای عشایری در جاده [[بوشهر]]-[[شیراز]] (که شریان اصلی [[تجارت]] بریتانیا در ایران بود) طلب می‌کردند بیمناک شده بودند. چون این راه از میان زمین‌های قشقایی‌ها می‌گذشت بازرگانان بریتانیایی [[صولت الدوله قشقایی|صولت الدوله]] را مقصر می‌دانستند. از همین رو [[کنسولگری]] بریتانیا در [[شیراز]] به یکی از کانون‌های هوادار [[خاندان قوام شیرازی|قوام]] در شیراز تبدیل شد. در ژوئیه ۱۹۱۱ زمانی که نیروهای قشقایی همراه نیروهای فرماندار هوادار قشقایی، [[ناظم السلطنه]]، به‌طور ناگهانی به مواضع قوام در تمام شهر یورش بردند، آشفتگی در فارس به اوج خود رسید. در [[جنگ جهانی اول]]، فارس بار دیگر به آشفته بازار تبدیل شد. زمانی که انور پاشا اعلام جهاد کرد، [[عثمانی]]‌ها و [[امپراتوری آلمان|آلمانی‌ها]] بر این باور بودند که [[مسلمانان]] از [[آفریقای شمالی|شمال آفریقا]] تا شمال [[هندوستان]] علیه [[متفقین]] قیام خواهند کرد و ایران و [[افغانستان]] بی‌طرف مجبور به طرفداری از ایشان خواهند شد. [[امپراتوری آلمان|آلمانی‌ها]] در نظر داشتند که عوامل گسترده‌ای را به این دو کشور بفرستند، اما زمانی که طرح آنگونه که می‌خواستند پیش نرفت در آخر آلمانی‌ها تنها دو گروه کوچک از عواملشان را به ایران و [[افغانستان]] فرستادند.<ref name = "iranica2003"/>

عوامل فرستاده شده به ایران را [[ویلهلم واسموس]]، کنسول سابق [[امپراتوری آلمان|آلمان]] در [[بوشهر]] رهبری می‌کرد و روابط دوستانه‌ای با سران عشایری پیدا کرده بود. در بهار ۱۹۲۵ واسموس به عنوان کنسول آلمان روانه [[شیراز]] شد. در راهش در جنوب فارس، انگلیسی‌ها دو دستیار آلمانی و تجهیزاتش، به ویژه رمزهای سری اش را گرفتند. با همه اینها، در سه سال بعد، او چنان در محدوده بزرگی از درگیری‌ها تأثیر گذاشت، که دیگران به او لقب لرنس آلمانی را دادند. علی‌رغم پیروزی‌های زیاد واسموس، هواداران اصلی اش در [[تنگستان]] و [[دشتستان]] خیلی از شیراز دور بودند تا به او یاری رسانند. همین سبب شد که نیروهای قوام الملک به سمت شیراز پیشروی کنند و علی‌رغم کشته شدن قوام در راه، پسرش با کمک افسران آنگلوفیل [[ژاندارمری]] شیراز را فتح کرد. پس از آن برای جلوگیری از هرگونه کودتای طرفداران [[امپراطوری آلمان|آلمان]] نیرویی جدید از افسران انگلیسی و سربازان [[ایرانی‌ها|ایرانی]] به نام پلیس جنوب تشکیل شد. پس از آن بود که واسموس در پی ایجاد نیرویی جدید با اتحاد [[ناصر دیوان کازرونی|کلانتر کازرون]] و ایلخان قشقایی برآمد. [[صولت الدوله قشقایی|صولت الدوله]] با کینه‌ای که از انگلیسی‌ها به خاطر حمایتشان از قوام و همچنین تشکیل [[پلیس جنوب]] داشت، از این اتحاد استقبال کرد. صولت الدوله به سرعت علیه انگلیسی‌ها وارد جنگ شد اما به زودی دریافت که توان نیروهای ایلش را دست بالا گرفته است. در می۱۹۱۸ نیروی بزرگی از قشقایی‌هایی به دسته‌ای از نیروهای [[پلیس جنوب]] در [[خانه زنیان]] یورش بردند. نیروهای انگلیسی به سرعت برای کمک وارد میدان شدند و نبردی سنگین بین دو طرف درگرفت. در این نبرد قشقایی‌ها بسیار بیش از بریتانیایی‌ها بودند با این حال قاطعانه دفع شدند. با فروکش کردن آتش [[جنگ جهانی اول|جنگ]] در [[اروپا]]، [[ویلهلم واسموس|واسموس]] نیز به [[قم]] رفت که البته در آنجا توسط بریتانیایی‌ها دستگیر شد.<ref name = "iranica2003"/>

=== دوران پهلوی اول ===
در دوره پادشاهی [[رضاشاه]]، قشقایی‌ها از سختی‌های بسیاری آسیب دیدند. در سال ۱۹۲۶ [[صولت الدوله قشقایی|صولت الدوله]] و پسر بزرگش [[ناصر قشقایی|ناصرخان]] به عنوان نمایندگان [[مجلس شورای ملی|مجلس]] جدید به [[تهران]] فراخوانده شدند، اما به زودی دریافتند که در حقیقت زندانیان شاه هستند. آن‌ها وادار به همکاری با دولت مرکزی در خلع سلاح ایل قشقایی شدند. پس از آن از مصونیت نمایندگی شان خلع شده و روانه زندان شدند. در همین حال فرماندهان نظامی، در راس طوایف مختلف قشقایی قرار گرفتند، ایلیاتی‌ها وادار به پیروی از قانون [[خدمت اجباری]] شاه شدند و نظام جدید مالیاتی ای به اجرا گذاشته شد که همواره مورد سوء استفاده مأموران فاسد مالیاتی بود.<ref name = "iranica2003"/>
[[پرونده:Sowlat-Qashqai-RezaShah-army.jpg|500px|بندانگشتی|وسط|[[صولت‌الدوله قشقایی]] (ایستاده از سمت چپ نفر پنجم با [[کلاه پهلوی (پوشاک)|کلاه پهلوی]]) در تبعید تهران (بهمن ۱۳۰۹) در کنار گروهی از رجال پهلوی]]
در بهار ۱۹۲۹، خشم ایلیاتی‌ها شعله ورتر شده بود، سبب قیامی سراسری در جنوب ایران با مرکزیت قشقایی‌ها شد. پس از چندین ماه زد و خورد، دولت مرکزی عهدنامه متارکه‌ای را امضا کرد که بنا بر آن می‌بایست [[صولت الدوله قشقایی|صولت الدوله]] و [[ناصر قشقایی|ناصرخان]] دوباره به عضویت [[مجلس شورای ملی|مجلس]] درمی‌آمدند، فرماندهان نظامی، طوایف را ترک می‌کردند و [[عفو عمومی]] صادر می‌شد. با این حال [[رضاشاه]] مصمم به پایان دادن به نظام کوچ نشینی در ایران شد و همانگونه که او [[لر]]ها، [[کرد]]ها و [[عرب‌های ایران|عرب‌ها]] را شکست داده بود در آخر موفق به شکست قشقایی‌ها شد. در ۱۹۳۲ قشقایی‌ها دست به قیام دیگری زدند که بیهوده بود. در ۱۹۳۳ صولت الدوله در یکی از زندان‌های [[رضاشاه]] کشته شد. کمی بعد از آن، شاه تصیم به [[تخته قاپو]] کردن عشایر از طریق بستن مسیرهای کوچشان به وسیله ارتش نوین و مکانیزه‌اش گرفت. این سیاست کوته بینانه عشایر را به کشاورز تبدیل نکرد و تنها باعث گرسنه ماندنشان شد.<ref name = "iranica2003"/> تخته قاپو کردن ایلات کوچرو نه به خاطر بهبود زندگی ایشان که به منظور برقراری امنیت و اهداف سیاسی صورت گرفت، اسکان اجباری خسارات جانی فراوان در پی داشت و دام‌های بسیاری از بین رفتند. همچنین ایلاتی که از کشاورزی سررشته نداشتند مجبور به کشاورزی شدند.<ref>{{پک|امان اللّهی بهاروند}}</ref> و شاید حق با [[:w:en:William O. Douglas|ویلیام داگلاس]] باشد که نوشته: «اگر چند دهه شرایط به همین گونه باقی می‌ماند، اینان از صحنه گیتی پاک می‌شدند»<ref name = "iranica2003"/>

=== پس از اشغال ایران توسط متفقین ===
[[پرونده:Naserkhan.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|[[ناصر قشقایی|ناصرخان قشقایی]] در چادر مخصوص‌اش]]
پس از [[اشغال ایران در جنگ جهانی دوم]]، زمانی که [[رضاشاه]] از سلطنت استعفا داد، [[ناصر قشقایی|ناصرخان]] و برادرش [[خسرو قشقایی|خسروخان]] از [[تهران]] گریختند و با شتاب به سوی فارس رفتند. ناصرخان خود را ایلخان نامید، کنترل تمامی اراضی ایل قشقایی را به دست گرفت و دستور به از سرگیری کوچ داد. او [[انگلیسی‌هراسی]] و ماهی گرفتن از آب گلالود را از پدرش به ارث برده بود. با اطمینان از اینکه یورش [[آلمان نازی|آلمانی‌ها]] به سمت [[قفقاز]] آغازی برای لشکرکشی شان به ایران و آزادی ایران از دست انگلیسی‌ها منفور است، او نیز همچون پدرش تصمیم گرفت که در یک درگیری جهانی دیگر سمت آلمانی‌ها را بگیرد. در بهار ۱۹۴۲ زمانی که آگاه شد یکی از عوامل آلمانی به نام [[شولتسه هولتوس]] در تهران پنهان شده است، به فارس فراخواندش. پس از آن هولتوس به [[فیروز آباد]] آمد و مشاور نظامی ناصرخان شد.<ref name = "iranica2003"/> هم‌زمان دو تن از برادران ناصرخان به نام‌های [[ملک منصورخان]] و [[محمد حسین قشقایی|محمدحسین خان]] که در انگلستان تحصیل می‌کردند به [[آلمان]] رفته بودند و به عضویت [[ورماخت]] درآمده بودند. به تصور قشقایی‌ها در صورت پیروزی آلمان بر متفقین، [[ناصر قشقایی|ناصر خان]] به عنوان مدعی اصلی تاج و تخت ایران مطرح می‌شد و حتی در بین قشقایی‌ها شایع شده بود که [[آدولف هیتلر]]، ناصر خان را به عنوان پادشاه ایران برگزیده است.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۳|ص=۱۲۹}}</ref> انگلیسی‌ها که از اتحاد ارتشیان هوادار [[آلمان نازی|آلمان]] با قشقایی‌ها (اتحاد میلیون ایران) بیمناک شده بودند، نخست کوشیدند با پیشنهاد پرداخت پنج میلیون تومان وجه نقد و حمایت از خودمختاری قشقایی‌ها با آن‌ها کنار بیایند. پس از نتیجه ندادن مذاکرات، انگلیسی‌ها [[سرلشکر زاهدی]] را از [[اصفهان]] ربوده به [[فلسطین]] تبعید کردند، قوام الملک را به حرکت واداشتند و دولت ایران را وادار کردند تا [[محمد شاه‌بختی|سپهبد شاه‌بختی]] را فرمانده نیروهای جنوب و به استانداری فارس منسوب کند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۳|ص=۱۲۷}}</ref> شاه‌بختی قصد داشت با استقرار نیرو و بمباران مسیرهای کوچ، قشقایی‌ها را به بیابان‌ها براند که با عبور قشقایی‌ها از مسیرهای صعب العبور کوهستانی ناکام ماند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۳|ص=۱۳۰}}</ref> جنگ در اردیبهشت ۱۳۲۲ با حمله نیروهای تحت فرمان شاه‌بختی به قشقایی‌ها آغاز شد. در آغاز قشقایی‌ها پیروزی‌های زیادی به دست آوردند اما با یورش نیروهای [[ایلات خمسه]] به رهبری قوام که توسط انگلیسی‌ها تجهیز شده بودند ورق برگشت و ناصرخان دستور عقب‌نشینی داد.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۳|ص=۱۳۱}}</ref>
[[پرونده:Qashqai-migration.jpg|بندانگشتی|راست|300px|سواران قشقایی در سال ۱۳۲۵]]
نبرد بعدی در [[سمیرم]] اتفاق افتاد، ستون نظامی ای که به رهبری سرهنگ [[حسنعلی شقاقی]] و به درخواست سپهبد شاه‌بختی به سمیرم اعزام شده بودند، علی‌رغم میل شقاقی، با دستور از بالا وادار به جنگ با قشقایی‌ها و متحدان [[بویر احمدی]] شان شدند،<ref name = "Nasiri1">{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۳|ص=۱۳۲}}</ref> جنگی که نتیجه‌اش شکست سنگین نیروهای دولتی بود. این شکست هم روحیه ارتش را خراب کرد و هم مخالفان جنگ در مرکز را قدرت بخشید، حتی نوبخت نماینده [[فسا]] در مجلس، [[علی سهیلی]] نخست‌وزیر و [[احمد امیراحمدی|امیراحمدی]] وزیر جنگ را به خاطر لشکرکشی ارتش به منطقه قشقایی و کشتار مردم-که مغایر با اصل ۶۱ متمم قانون اساسی محسوب می‌شد- برای استیضاح به مجلس فراخواند که البته با دستگیری نوبخت توسط انگلیسی‌ها ناکام ماند. این حوادث سبب شد که شاه‌بختی و قوام به سرعت فارس را ترک کنند.<ref name = "Nasiri1"/> [[امان‌الله جهانبانی|سرلشکر جهانبانی]] با حضور [[مرتضی قلی خان بختیاری]] و یک افسر انگلیسی به نام [[کلنل رابرت]] پیمان صلحی را با قشقایی‌ها به امضا رساند که به موجب آن، مقرر گردید قشقایی‌ها خودمختاری خود را حفظ کنند، در عوض سلاح‌های غنیمتی ارتش از سوی قشقایی‌ها بازگردانده شود و از ناآرامی ایلات جلوگیری به عمل آید. همچنین [[خسرو قشقایی|خسرو خان]] به ریاست ایل منصوب گردید و به ناصر خان هم اجازه داده شد تا به عنوان نماینده [[فیروز آباد]]، به مجلس برود.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۳|ص=۱۳۳}}</ref> در این بین نیروهای [[اس‌اس]] که از عدم پذیرش پیشنهادشان به برادران قشقایی برای پیوستن به این نیرو عصبانی بودند به آن‌ها تهمت جاسوسی زدند و دستگیرشان کردند، البته با فشار ورماخت، هیتلر دستور آزادیشان را داد. از سوی دیگر عوامل آلمان که نتوانسته بودند ناصرخان را به برهم زدن توافقنامه راضی کنند مخفیانه با تلگراف از [[آلمان نازی|آلمان]] خواستند که با نگاه داشتن برادران قشقایی به عنوان گروگان، ناصرخان را تحت فشار بگذارند که البته به خاطر اینکه قبل از رسیدن تلگراف، برادران برای آمدن به ایران به [[ترکیه]] رفته بودند، ناکام ماندند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۳|ص=۱۳۳}}</ref> این دو برادر هنگامی که می‌خواستند از مرز [[عراق]] وارد ایران شوند توسط نیروهای انگلیسی بازداشت شده به [[قاهره]] منتقل شدند. انگلیسی‌ها ناصرخان را تهدید کردند که در صورت عدم پس دادن مأموران آلمانی، برادرانش را به جرم همکاری با متحدین اعدام خواهند کرد و همچنین قشقایی‌ها را به صورت مستقیم مورد حمله قرار خواهند داد. تحت این فشارها ناصرخان مجبور به پذیرش پیشنهاد انگلیسی‌ها شد.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۳|ص=۱۳۵}}</ref>

در ۱۹۴۶، هم‌زمان با ماجرای [[حکومت ملی آذربایجان]]، خیزش عشایری دیگری در جنوب رخ داد، البته این بار به تشویق دولت مرکزی. نخست‌وزیر [[قوام]] که از سمت [[شوروی]]‌ها برای واگذاری [[امتیاز نفت شمال]] و پذیرش سه [[حزب توده|توده]] ای در کابینه‌اش بود، به این نتیجه رسید که یک شورش ضد [[شوروی]] در جنوب می‌تواند این فشار را کاهش دهد. ناصرخان البته به تشویق زیادی نیاز نداشت، هم از شوروی‌ها به اندازه انگلیسی‌ها تنفر داشت، هم حساب کرده بود که در صورتی که قوام سقوط کند، خودش به عنوان جایگزینی رهبری اتحاد بزرگ ضد کمونیستی مطرح خواهد بود. البته ناصرخان غیر از اینها به بهبود شرایط فارس نیز می‌اندیشید، برای همین در سپتامبر ۱۹۴۶ بزرگان عشایر و روحانی فارس را در [[چنار راهدار]] گرد هم آورد و جریان ملی «سعدون» را راه‌اندازی کرد. از جمله خواست‌های مهم این جریان، تعویض تمامی اعضای کابینه به غیر از [[قوام]]، اختصاص دو سوم مالیات‌های استان فارس به خود استان، تشکیل سریع شوراهای استانی و افزایش نمایندگان استان فارس در [[مجلس شورای ملی|مجلس]] بود.<ref name = "iranica2003"/>

زمانی که خواست‌های این جریان پذیرفته نشد، عشایر از [[خوزستان]] تا [[کرمان]] دست به شورش زدند و قشقایی‌ها [[کازرون]] و [[آباده]] را تصرف کردند. اینها سبب شد که نخست‌وزیر خواست‌های این جریان را بپذیرد، کابینه‌اش را تغییر دهد و حتی خسروخان را به عنوان نماینده حزبش به مجلس ببرد. بین سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۳ ایل قشقایی رونقی یافت که تا آن زمان تجربه‌اش نکرده بود. ایل به بیشترین خودمختاری رسیده بود و توسط «چهار برادر» رهبری می‌شد. [[ناصر قشقایی|ناصرخان]] و [[ملک منصور قشقایی|ملک منصورخان]] به عنوان رهبران عشایری در فارس بودند و [[خسرو قشقایی|خسروخان]] و [[محمد حسین قشقایی|محمدحسین خان]] خواسته‌های اتحادیه را در مرکز پیگیری می‌کردند.<ref name = "iranica2003"/>

=== نهضت ملی‌شدن نفت ===
[[پرونده:Mossadeq-qashqais.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|[[دکتر مصدق]] در کنار [[محمد حسین قشقایی]] و [[خسرو قشقایی]] بعد از [[قیام سی تیر]]]]
در جریان ملی شدن نفت برادران قشقایی همگی از مصدق، حمایت گسترده‌ای کردند. قشقایی‌ها از زمان والی گری مصدق در فارس با او ارتباط دوستانه‌ای داشتند به همین خاطر و همچنین به خاطر مبارزه همیشگی شان با [[سلسله پهلوی|پهلوی‌ها]]، برادران قشقایی به عضویت [[جبهه ملی ایران|جبهه ملی]] درآمدند. در بررسی قرارداد [[گس-گلشائیان]] [[خسرو قشقایی]] به عنوان منشی مصدق مشغول بود. در کمیسیون نفت برای بررسی ملی شدن نفت نیز وی تلاش‌های بسیاری در کنار مصدق کرد.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۲|ص=۶}}</ref> با آغاز نخست‌وزیری مصدق تحرکات قشقایی‌ها نیز گسترده‌تر شد، در ۱۳۳۰ خسرو و ناصر قشقایی به [[آمریکا]] سفر کردند و به وسیله مطبوعات و محافل سیاسی آن کشور سعی در نشان دادن حقانیت ایران کردند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۲|ص=۷}}</ref> همچنین در دی ماه همان سال دکتر مصدق از [[ناصر قشقایی]] که برای بیماری پسرش به آمریکا رفته بود خواست که برای نفت ایران بازاریابی کند، وی نیز خریدارانی یافت که البته چون خرید را منوط به توصیه دولت آمریکا کرده بودند نتیجه‌ای نداد. وی در این سفر مصاحبه‌هایی نیز انجام داد و وزیر خارجه آمریکا را به طرفداری از [[انگلیس|انگلیسی‌ها]] متهم نمود و اظهار کرد در صورت حمله هر قدرت خارجی به ایران ایل قشقایی به جنگشان خواهد رفت. همین صحبت‌ها انگلیسی‌ها و دربار را واداشت تا دست به تحریکاتی علیه قشقایی‌ها بزنند و شایع شود که قشقایی‌ها قصد شورش در برابر دولت دارند. برای پایان دادن به این مسائل ناصرخان در سخنرانی ای در [[مجلس سنا]] حمایت همه‌جانبه‌اش را از مصدق اعلام کرد و در نامه‌ای به مصدق اظهار داشت که حاضر است یک سوم زمین‌های کشاورزی اش را در اختیار دولت بگذارد تا صرف هزینه‌های جاری دولت شود. در [[قیام سی تیر]] ۱۳۳۱ مردم را به قیام دعوت نمودند و همچنین تهدید کردند که برای حمایت از مصدق در فارس به پادگان شیراز حمله خواهند نمود.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۲|ص=۸}}</ref> پس از سی تیر نیز ارتش به اقداماتی علیه ایل قشقایی دست زد که ناصر قشقایی ارتش را متهم کرد که برای حفاظت از منافع انگلیسی‌ها وارد عمل شده است، البته با پیگیری‌های مصدق این تنش‌ها پایان یافت. در جریان اختلاف میان اعضای [[جبهه ملی ایران|جبهه ملی]] برادران قشقایی در کنار مصدق ماندند و تلاش بسیاری برای کنار آمدن اعضای جبهه انجام دادند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۲|ص=۹}}</ref> در ۲۷ فروردین ۱۳۳۲ زمانی که اعضای [[حزب برادران]] که مخالف مصدق بودند به دفتر [[اصل چهار ترومن|اصل چهار]] در شیراز حمله کردند، کارمندان آمریکایی آن به یاری [[محمد بهمن بیگی]] به [[باغ ارم]] شیراز منتقل شدند و مورد حمایت قشقایی‌ها قرار گرفتند، همچنین ناصرخان تعدادی زیادی از تفنگچیان قشقایی را برای حمایت از ایشان به شیراز فرستاد. در این دوران انگلیسی‌ها که از قشقایی‌ها بیمناک شده بودند دست به تحریک ایلات دیگر برای مقابله با قشقایی‌ها زدند که با هوشیاری ناصرخان نتیجه نداد.<ref>{{پک|نصیری طیب��|۱۳۸۲|ص=۱۰}}</ref>

در جریان کودتا [[محمدرضا پهلوی|شاه]] می‌خواست به شیراز برود تا از پایتخت دور باشد، اما [[کرمیت روزولت]] با بیان اینکه «قشقایی‌ها بدترین دشمنان تاج و تخت شاه» هستند وی را روانه سواحل [[دریای خزر|خزر]] کرد.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۲|ص=۱۵}}</ref> قشقایی‌ها تمامی پیشنهادهایی را که کودتاگران برای جلب نظر ایشان داده بودند رد کردند. هنگام کودتا نیز به مصدق پیشنهاد دادند که همراه ایشان به فارس بیاید تا از او حمایت کنند اما دکتر مصدق پیشنهادشان را نپذیرفت و تسلیم دولت شد. برادران قشقایی به سرعت به فارس بازگشتند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۲|ص=۱۶}}</ref> ناصرخان به ایل آماده باش داد و در تلگرافی [[سرلشکر زاهدی]] را نکوهش کرده به او پیشنهاد داد به ملت بپیوندد و از شاه و انگلیسی‌ها دوری کند. از سوی دیگر هواپیماهای ارتش نیز با پخش اعلامیه‌هایی در میان ایل قشقایی آن‌ها تهدید کردند که در صورت قیام از زمین و هوا سرکوب خواهند شد.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۲|ص=۱۷}}</ref> تلاش‌های آمریکایی‌ها و سرلشکر زاهدی میان قشقایی‌ها را به هم زد و باعث شد که از حمله به [[شیراز]] باز بمانند. جدایی عده‌ای از کلانتران ایل از برادران قشقایی ضربه سختی به قدرت و روحیه ایل زد و منجر به پراکندگی نیروهایشان شد. اسناد [[سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران|سفارت آمریکا در تهران]] [[محمد بهمن بیگی]] را به خاطر اختلافی که با [[خسرو قشقایی]] داشت در این ماجرا مؤثر می‌داند. ناصرخان که دیگر مقاومت را بی‌فایده می‌دید راهی تهران شد و در ادامه، شاه برادران قشقایی را به خارج تبعید کرد.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۲|ص=۲۲}}</ref>

=== فروپاشی ایل ===
پس از تبعید برادران قشقایی دولت سیاستی نو را برای واداشتن قشقایی‌ها به زندگی شهرنشینی در پیش گرفت. کمیابی [[مراتع]]، توسعه [[سرمایه‌داری]]، محدودیت‌های ایجاد شده توسط دولت و تضعیف نهادهای طایفه‌ای اختلالات گسترده‌ای پدیدآورد که زندگی [[عشایر|عشایری]] را ناممکن می‌ساخت، همه اینجا سبب شد که هزاران ایلیاتی دست به مهاجرت به شهرهایی چون [[شیراز]]، [[آبادان]]، [[بوشهر]] و [[اهواز]] بزنند و به عنوان کارگر در [[صنعت نفت ایران|صنایع نفت]] و کارخانجات مشغول به کار شوند. تغییر در شیوه زندگی، مهم‌ترین مانع در مسیر کنترل مستقیم دولت بر قشقایی‌ها، یعنی اتحاد ایشان را از بین برد چنانچه دولت در ۱۹۶۳ اعلام کرد که دیگر ایلی وجود ندارد و چنان بر پیروزی خویش مطمئن شده‌بود که اجازه اقامت ملک‌منصورخان و محمدحسین‌خان را در ایران و در جایی خارج از فارس را داد.<ref name = "iranica2003"/>

== زبان و ادبیات ==
{{نوشتار اصلی|زبان قشقایی}}
قشقایی‌ها به زبانی از شاخه جنوب غربی ترکی (ترکی اغوز) صحبت می‌کنند، این زبان غیر از [[استان فارس|فارس]] در [[همدان]] نیز رواج دارد. کوالسکی این زبان را نزدیک‌ترین گویش به [[ترکی آذربایجانی]] دانسته است. این موضوع به شکل‌های مختلف توسط آنه ماری ون‌گابن و گرهارد دوئرفر نیز بیان شده است، اما کی.اچ. منگز این زبان را بیشتر به [[ترکی عثمانی]] شبیه می‌داند. در قشقایی مصوت‌های i, e, ä, a, å, ï, u, ü, o, ö و صامت‌های p, b, m, f, v, t, d, n, s, z, š, ž, č, ۳˘, k, g, q, γ, χ, ŋ, l, r, h موجوداند. در واژگان قشقایی تأثیر [[زبان فارسی]] و [[زبان عربی|عربی]] مشخص است. واژگان حکومت‌داری، نظامی و پزشکی تحت تأثیر فارسی‌اند و قاموس دینی تحت تأثیر عربی است، که البته آن نیز از فارسی وارد این زبان شده است.<ref>{{پک|Michael Knüppel| July 15 2009}}</ref> در فیروزآباد ترکی میان قشقایی‌ها بسیار رایج است، اما در شیراز افراد زیر بیست سال خانواده‌های ترک‌زبان تمایل چندانی به استفاده از زبان مادری ندارند و ترکی شیراز شدیداً تحت تأثیر فارسی است. این زبان بین جوانان به تدریج در حال از دست دادن کاربری‌اش است.<ref>{{پک|حسین‌آبادی|۱۳۸۵|ص=۵۸}}</ref> همچنین طایفه [[کرش (قومیت)|کُرُش]] یا دارغه (ساربانان) به [[گویش کرشی]] (گویشی از [[زبان بلوچی]]<ref>{{cite book |last1=کبیری، کریمی، نعمت‌اللهی، گنگ نگوی |first1=ژیان، نرگس، رؤیا، سیمین |title=پیشرفت‌های زبان‌شناسی ایران دوم|date=2023|page=114|url=https://www.google.com/books/edition/Advances_in_Iranian_Linguistics_II/ILm0EAAAQBAJ?hl=en|isbn=9789027253286}}</ref><ref>{{cite book |last1=اسدپور، یوگل |first1=هیوا، توماس |title=تغییر ترتیب کلمات|date=2022|page=93|url=https://www.google.com/books/edition/Word_Order_Variation/Q0R6EAAAQBAJ?hl=en|language=en|isbn=978-3-11-079036-8}}</ref>) و تیره سارویی از طایفه عمله به گویشی خاص صحبت می‌کنند که برای دیگر قشقایی‌ها قابل فهم نیست.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۴۷}}</ref>

ادبیات قشقایی که به [[شعر]] و [[داستان]] خلاصه می‌شود بیشتر سینه به سینه منتقل و کمتر مدون شده است. بیشتر اشعاری که امروز میان قشقایی‌ها شنیده می‌شود، به شاعران نه چندان دور بازمی‌گردد، همچنین جز چند [[رباعی]] [[فولکلور]] این اشعار به ندرت ریشه [[آذربایجانی]] دارند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۴۷}}</ref> طبیعت، زندگی مردم، عشق‌ها و غم‌ها و شادی‌ها، شکوه از بی‌مهری آسمان، مهاجرت‌ها و فراق و جدایی‌ها از عناصر اصلی این اشعار هستند. علی‌رغم سابقه جنگاوری و دلاوری ایل، شعر قشقایی بیشتر پرسوز است تا [[حماسی]]. از دیگر خمیرمایه‌های اشعار قشقایی کوچ است.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۴۸}}</ref> علی‌رغم ترک‌زبان بودن، ادبیات قشقایی‌ها بسیار با [[اساطیر]] و آداب و رسوم ایرانی چنان پیوند خورده است که تنها عامل جداکننده این قوم و [[فارسی‌زبانان]] را می‌توان زبان ترکی دانست.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۴۹}}</ref> شعر قشقایی هجایی است و قالب‌های متعددی دارد از جمله:

'''تغزل''' (غزل ترکی):این قالب بیشترین سهم را در ادبیات قشقایی دارد، از مهم‌ترین عناصر آن [[عشق]] است. همچنین مقاومت، وطن‌گرایی، تهی‌دستی و [[فقر]] از دیگر درون‌مایه‌های تغزل قشقایی هستند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۴۹}}</ref>

'''گرایلی''':بیشتر در ردیف‌های آوازی و موسیقی حضور دارد. سه آهنگ به نام‌های گرایلی، باش‌گرایلی و باسمه‌گرایلی وجود دارد. تنها تفاوت گرایلی با غزل در هجای آن است، در غزل هر [[مصرع]] ۱۱ [[هجا]] و گرایلی ۸ هجا وجود دارد.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۴۹}}</ref>

'''آسانک''':این قالب همان [[بایاتی]] آذربایجان است و از کهنترین قالب اشعار عامیانه میان قشقایی‌ها است. آسانک هفت هجا و چهارپاره دارد که مصرع سوم آزاد است و باقی مصرع‌ها هم‌قافیه هستند. اندیشه اصلی در دو مصرع آخر بیان می‌شود.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۴۹}}</ref>

'''شاختایی''':با آهنگی به همین نام نواخته می‌شود. می‌گویند که شاختایی لقب [[شاه اسماعیل صفوی]] است و شعری منسوب به او نیز در ایل رواج دارد که با همین آهنگ نواخته می‌شود.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۴۹}}</ref>

'''مسمط''':این قالب جدیداً در میان ایل رواج پیدا کرده است و شاعران نوپا از آن استفاده می‌کنند. مسمط را در قالب [[حیدربابایه سلام]] [[سید محمدحسین شهریار|شهریار]] می‌سرایند.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۵۰}}</ref>

نامدارترین شاعر قشقایی [[مأذون قشقایی|مأذون]] است.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۵۰}}</ref> وی افزون بر ترکی به فارسی و [[لری]] نیز شعر سروده است. زندگی این شاعر هم‌زمان بوده با هجوم دولت [[بریتانیا]] به مرزهای ایران در پی فتح [[هرات]]، وی داستان جنگ قشقایی‌ها با عوامل بریتانیایی را به نظم درآورده است. اشعار وی را ملک منصورخان قشقایی جمع‌آوری کرده است.<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۵۱}}</ref> از دیگر شاعران قشقایی می‌توان به [[یوسفعلی بیگ قشقایی|یوسف‌علی‌بیگ]] (هم‌دوره صولت‌الدوله)<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۵۱}}</ref> و محمد ابراهیم<ref>{{پک|نصیری طیبی|۱۳۸۸|ص=۵۳}}</ref> اشاره کرد.

== موسیقی ==
موسیقی قشقایی برخلاف [[موسیقی سنتی ایران]] برپایه ردیف نیست. این موسیقی از طبیعت و سرنوشت قشقایی‌ها الهام می‌گیرد، گاهی محزون است، گاهی پرشور است و گاه حماسی.<ref>{{پک|بهمنی|۱۳۸۲|ص=۴۳}}</ref> موسیقی قشقایی به گروه‌هایی از قبیل موسیقی عاشیق‌ها، موسیقی چنگی‌ها و موسیقی ساربان‌ها (دارغاها) تقسیم می‌شود.<ref>{{پک|گرگین‌پور|۱۳۷۴|ص=۷}}</ref>
[[پرونده:Qashqai-musicians.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|چنگی‌های قشقایی در حال نواختن [[کرنا]] و [[نقاره]]]]
'''موسیقی چنگی‌ها''':
«چنگی» به نوازندگان [[کرنا]]، [[نقاره]] و ساز ([[سرنا]]) گفته می‌شود. اینان متعلق به طایفه خاصی نیستند و رد پای آن‌ها را می‌توان در همه طوایف قشقایی پیدا کرد. [[کرنا]] و [[نقاره]] معمولاً با هم نواخته می‌شود اما به جای [[کرنا]] گاهی از ساز ([[سرنا]]) استفاده می‌شود. چنگی‌ها حافظ موسیقی قومی ایل قشقایی هستند.<ref>{{پک|گرگین‌پور|۱۳۷۴|ص=۷}}</ref> چنگی‌ها اغلب در [[عروسی]]‌ها، [[ختنه سوران]]‌ها و دیگر جشن‌ها می‌نوازند. اینان با کرنا و سُرنا آهنگ‌های [[سحرآوازی]]، [[جنگ نامه]]، هَلِی (رقص زن‌ها) که اصیل ترینشان «آغورهلی»، «یورغه هلی» و «لکی» است را می‌نوازند.<ref>{{پک|بهمنی|۱۳۸۲|ص=۴۳}}</ref>

'''موسیقی ساربان‌ها''':
[[کرش (قومیت)|ساربان‌ها]] که به نام کُرُش و دارغه نیز شناخته می‌شوند؛ آهنگ‌های قومی ایل قشقایی را با «نی» می‌نوازند. آنان را ذوق و علاقه شخصی به موسیقی کشانده است. از آهنگ‌های مخصوص ساربان‌ها «گدان دارغا» را می‌توان نام برد که در وصف شترهای در حال حرکت است. ساربان‌ها به زبان ترکی قشقایی صحبت نمی‌کنند و زبان آن‌ها زبان کوروشی ([[گویش کرشی]] از زبان‌های قدیمی ایرانی و گویشی از زبان بلوچی) است؛ ولی آواز و موسیقی آنان کاملاً قشقایی است و فرهنگ قشقایی بر آن‌ها چیره شده است. بهترین خوانندگان را می‌توان در میان ساربان‌ها جستجو کرد.

'''موسیقی عاشیق‌ها''':
[[عاشیق]]‌ها طایفه‌ای هستند در میان قشقایی‌ها که حرفه‌شان نواختن، خواندن و افسانه سرایی است. موسیقی عاشق‌ها یک موسیقی کهن و گسترده است. عاشق‌ها برای هر موسیقی چه غمناک و چه شادی آفرین نوایی دارند. حضور عاشیق‌ها را نه تنها در فارس بلکه در آذربایجان و برون از این سرزمین می‌توان دنبال کرد. عاشیق‌های قشقایی در اصل از مناطقی همانند قفقاز، شیروان و شکی به فارس مهاجرت کردند. وجوه اشتراک زیادی بین عاشیق‌های قشقایی و عاشیق‌های آذربایجان وجود دارد اما از نظر موسیقی تفاوت‌های اساسی وجود دارد و اکثر قطعات کاملاً با آهنگ‌های آذربایجانی متفاوت است. گروه نوازی در میان عاشیق‌ها بسیار معمول بوده است.<ref>{{پک|گرگین‌پور|۱۳۷۴|ص=۵}}</ref> ساز اولیه عاشیق‌ها [[قوپوز]] (چگور) بوده که البته بعدها [[کمانچه]] و [[سه تار]] نیز نواخته‌اند. از آهنگ‌های معروفشان می‌توان [[کوراوغلو]]، [[غریب و صنم]]، [[اصلی و کرم]] و [[کوچ عیوض]] را نام برد.<ref>{{پک|بهمنی|۱۳۸۲|ص=۴۳}}</ref>

برخی از انواع موسیقی قشقایی عبارتند از: لالایی‌ها، واسونک‌ها (که در مجالس شادی خوانده می‌شوند)، جنگ نامه (موسیقی حرکات موزون یا چوب بازی مردان قشقایی که حالت رزمی دارد و با کرنا و نقاره نواخته می‌شود) و آهنگ‌های کار (مثلاً آهنگ بافندگان فرش، برنج کوبی، راندن شترها و چرانیدن گوسفندان).<ref>{{پک|گرگین‌پور|۱۳۷۴|ص=۹}}</ref>

== آداب و رسوم ==
قشقایی‌ها مردمانی سرخوش و دلشادند. به جشن و شادی علاقه‌مندند. در تمام سال تنها در ده روز آغاز محرم سوگواری می‌کنند. در جشن‌ها و عروسیها رقص گروهی زنان و مردان قشقایی و رقص با چوب (چوب بازی) بسیار زیبا و جالب است.
در مراسم جشن و عروسی، زنان و مردان قشقایی رقص بسیار زیبا و جالبی دارند. در این جشن‌ها زنان و مردان هر یک دو دستمال در دست می‌گیرند و پیرامون یک دایره بزرگ می‌ایستند و با آهنگ کرنا و دهل دستمال‌ها را تکان می‌دهند و با حرکات موزون پیش می‌روند. در رقص «دَرْمَرو» یا چوب بازی نیز، مردان دوتا دو تا و به نوبت با چوبهای کوتاه و بلندی که در دست دارند به آهنگ ساز و دهل با یکدیگر می‌رقصند مبارزه می‌کنند.
قشقایی‌ها به نوشیدن چای علاقه بسیاری دارند. قشقایی‌ها به کشیدن قلیان بسیار علاقه‌مند هستند. مردان طایفه دره شوری از چپق نیز استفاده می‌کنند.

قشقایی‌ها در مرگ خان یا کلانتر، مانند عزیزان و فرزندان خود متأثر می‌شوند. گورستان‌های قشقایی در سر راه کوچ ایل قرار گرفته تا هنگام کوچ بتوانند برای مردگان خود فاتحه‌ای بخوانند. به سبب علاقه‌ای که به خانهای خود دارند برای آن‌ها آرامگاه‌های باشکوه و استوار می‌سازند که سالیان متمادی پابرجا می‌ماند و هر سال هنگام کوچ قبر آن‌ها را زیارت می‌نمایند. آرامگاه عده‌ای از سران ایل قشقایی به ویژه خانهای طایفه کشکولی در دامنه با صفای شاهدای اردکان با سنگ و شیروانی به سبک مزار حافظ ساخته شده و نظر بیننده را به خود جلب می‌کند.

بیشتر قشقایی‌ها دارای چشمانی متوسط، موی تیره (مشکی و قهوه‌ای) و صورت گندم‌گون هستند. در میان طایفهٔ [[فارسیمدان]] (ایمور) و [[دره شوری]] گروهی سفیدپوست با موی زرد یا بور نیز دیده می‌شوند. زنان قشقایی هرگز آرایش نمی‌کنند. تنها فرق زنان با دختران «چتر زلف» زنهاست. هنگام عروسی برای آرایش عروس این چتر زلف را درست می‌کنند. مردان قشقایی معمولاً صورت خود را می‌تراشند و به بلند کردن سبیل علاقه خاصی دارند<ref>{{پک|کسبیان|۱۳۴۱}}</ref>

== کوچ ==
[[پرونده:Caravane kachkai.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|کوچ قشقایی‌ها]]
قشقایی‌ها همه ساله بین سرزمین‌های سردسیر ([[ییلاق]]) و سرزمین‌های گرمسیر ([[قشلاق]]) کوچ می‌کنند.

'''سردسیر''' ([[ییلاق]]) قشقایی‌ها دو منطقه را در بر می‌گیرد. یک منطقه، میان [[شیراز]] و [[دشت ارژن]] تا اطراف [[کازرون]] قرار گرفته است. منطقه دیگر، در شمال شرقی [[شیراز]] قرار دارد و از [[سپیدان]] (اردکان فارس) تا مرزهای [[کهگیلویه]] و از شمال [[آباده]] تا [[شهرضا]] ادامه می‌یابد و به سرحد بزرگ معروف است. در این منطقه که تا همسایگی بختیاری‌ها و دامنه [[کوه دنا]] را در بر می‌گیرد، طوایف مختلف قشقایی پراکنده می‌شوند.

'''گرمسیر''' ([[قشلاق]]) اولیه قشقایی‌ها در جنوب شرقی فارس بوده که از مناطق کم ارتفاع جلگه‌ای و پست [[لار]]، [[جهرم]]، [[فیروزآباد]] آغاز شده تا کرانه‌های [[خلیج فارس]] ادامه میابد، طوایف عمله، شش بلوکی، فارسی مدان، کشکولی کوچک و چند طایفه وابسته در گرمسیر اولیه قشلاق می‌نمایند. گرمسیر دره شوری‌ها، کشکولی بزرگ و شاخه‌های وابسته در مناطقی از [[کازرون]] تا نزدیکی‌های [[بهبهان]] و حدود [[بندر گناوه]] ادامه می‌یابد. قشقایی‌ها که به قشلاق اولیه و قدیمی می‌روند به نام «ابه‌های فارس» و آن‌ها که به مغرب و جنوب غربی کشور قشلاق می‌کنند به نام «ابه‌های بهبهان» معروفند.<ref>{{پک|صفی‌نژاد|۱۳۸۹|ص=۸۴}}</ref>

=== چادر ===
[[پرونده:چادرسیاه.jpg|بندانگشتی|چپ|240px|چادرسیاه]]
عشایر قشقایی در چادر زندگی می‌کنند. بخش بالایی [[چادر (سرپناه)|چادر]] (سقف آن) [[سیاه‌چادر]] نام دارد و از موی [[بز]] بافته می‌شود. بخش دیگر دیواره جانبی است که '''[[چیق]]''' (یا '''چیت''') نام دارد و از ترکیب [[نی (گیاه)|نی]] و موی بز ساخته می‌شود<ref>{{پک|عرفانی|۱۳۸۶|ص=۳۵}}</ref>

چادرهای ایلی را از موی بز و به رنگ سیاه می‌بافند. این چادرها به شکل مستطیل است و از چند بخش گوناگون: سقف، لتف‌های اطراف چادر، تیرک‌ها، چند قطعه «کمَّج» یا «کمجِّه»، بندها، میخ‌های بلند چوبی، میخ‌های کوچک چوبی که به نام «شیش» خوانده می‌شود و لفاف یا «[[چیق]]» یا «نی چی» اطراف چادر تشکیل شده است. لتف‌ها از جنس سقف و به رنگ سیاه بافته می‌شوند. پهنای لتف یک متر و درازای آن نامعین است و گاهی تا ده متر می‌رسد. لتف‌ها با میخهای کوچک چوبی «شیش» به سقف متصل می‌گردند. تیرکها و کمج‌ها نگهدارنده سقف چادرند. سر تیرکها در زیر سقف، در سوراخ کمج‌ها قرار می‌گیرد. شکل چادر در تابستان و زمستان فرق می‌کند. در زمستان بیشتر تیرکها در میان و سراسر چادر قرار می‌گیرند و سقف را به شکل مخروط درمی‌آورند تا هنگام ریزش باران، آب از لبه سقف و به زمین بریزد. پیرامون چادر نیز جوی کوچکی حفر می‌کنند که آب باران در آن جاری می‌شود ولی در تابستان و بهار تیرکها را در اطراف چادر قرار می‌دهند تا سقف صاف و هموار باشد. در تابستان چادر تنها در بخشی که اسباب خانه و رختخواب‌ها قرار می‌گیرد دیوار دارد. در زمستان و پایان پائیز سه طرف چادرها با [[لتف]] پوشیده می‌شود و تنها راه ورود و خروج، یک ضلع پهنای چادر است. «نی چی» یا «چیق» حصیری است از نی که از درون، دورادور بخش پایین چادر گذاشته می‌شود تا درون چادر از دید خارج شود و از باران و سرما محفوظ بماند. باید دانست که بیشتر لوازم زندگی و [[خواربار]] و رختخواب و پوشاک و وسایل دیگر را در [[جوال]]‌ها و [[خورجین]]‌ها و خوابگاه‌ها یا چمدان‌ها می‌گذارند و آن‌ها را در امتداد درازای چادر، منظم و مرتب روی هم می‌چینند و گاهی یک جاجیم بزرگ منگوله دار و زیبا بر روی سراسر آن‌ها می‌کشند.<ref>{{پک|بهمن بیگی|۱۳۸۱|ص=۱۰۸}}</ref>
[[پرونده:Interieur tente kachkai.jpg|بندانگشتی|راست|240px|درون چادر قشقایی]]
چادر از موی بز تهیه می‌شود و تنها مادهٔ خارجی که در آن کاربرد دارد چوب است. چادرسیاه هم در تابستان و هم در زمستان مسکن مردم ایل است و از خصوصیات آن آسانی حمل آن است. برای جلوگیری از ورود آب باران درقسمت داخلی چادر ��یاری رادرست می‌کنند که آب‌های ریخته شده از اطراف این شیارها به سمت بیرون چادر می‌روند. مساحت این چادرها بین ۱۵تا۲۰مترمربع و برای خان‌ها حتی به۴۰مترمربع هم می‌رسد. چیق: در دو نوع ساده و آلاچیق بافته می‌شود که نوع سادهٔ آن برای حفاظت بره‌های کوچک در فصل سرما در کنار یا پشت چادر بنا می‌شود و نوع دوم آن را دراطراف [[چادرسیاه]] می‌کشند تا از ورود سرما و گردوخاک به داخل چادر جلوگیری کنند که این نوع چیق از نی و ترکه‌های باریک ایجاد می‌شود که نوع ترکه‌های باریک از جنس [[درخت گز]] است که درطول۱٫۵متر تهیه می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کیانی |نام=منوچهر|کتاب=سیه چادرها | ناشر=کیان نشر |سال=۱۳۷۲، صفحه۹۶٫۹۷}}</ref>
به جز چادرهای سیاه که چادر رسمی ایلی است، چادرهای برزنتی سفید یا [[اخرائی]] رنگ دو پوششه آفتاب گردان یا مخروطی برای پذیرائی مهمان‌ها و برای استفاده در جشن‌ها و عروسی‌ها نیز وجود دارد. در جشن‌ها دامن این چادرها را بالا می‌زنند تا تماشاچیان صحنه را بهتر ببینند. گاهی در درون این چادرها شستشو می‌کنند. چادرهای دو پوششه را در اصفهان می‌سازند. بجز این چادر، یک نوع چادر کوچک مستطیلی شکل از کرباس سفید رنگ نیز دارند که ویژه آبریزگاه است. در قسمت وسط چادر آبریزگاه چاله کوچکی کنده‌می‌شود.<ref>{{پک|بهمن بیگی|۱۳۸۱|ص=۱۰۹}}</ref>

== پوشش ==
{{نوشتار اصلی|لباس قشقایی}}
در آغاز قرن بیستم قشقایی‌ها اتحادیه ایلی ای بودند با مردمی با ریشه‌های قومی گوناگون، آن‌ها عمدتاً [[عشایر]] دامداری بودند که بین نواحی گرمسیر و سردسیر [[زاگرس]] جابجا می‌شدند. ایشان لباس خاص خود را با استفاده از کالاهایی که از بازار می‌خریدند و همچنین تولیدات صنعتگران روستایی و شهری می‌دوختند.<ref name = "iranica1992">{{پک|Lois Beck| December 15 1992}}</ref>

'''لباس مردان قشقایی''':
[[پرونده:Qashqai man.JPG|120px|بندانگشتی|چپ|لباس مردان قشقایی پس از ۱۳۲۰]]
[[پرونده:Qashqai 22.JPG|120px|بندانگشتی|راست|کلاه دوگوشی عرضه شده توسط محمدناصرخان قشقایی]]

در قرن نوزدهم، مردان عادی ایل شلوارهای دمپا گشاد (تنبان)، پیرهن‌های بی یقه (قیناق)، [[عبا|عبایی]] بلند ([[ارخالق]]) که با [[شال]] محکمش می‌کردند و قبای [[نمد|نمدی]] گرم (کپنک) می‌پوشیدند. ایشان کلاه نمدی سیاه گردی (برک) نیز بر سر می‌گذاشتند. [[تفنگ]]، [[چاقو]]، [[خنجر]]، [[شمشیر]] و [[چماق]] نیز از مهم‌ترین قسمت‌های آراستگی مردان به‌شمار می‌آمد. در حالی که در شهرها خاصان قشقایی به ویژه عالی مقامان‌شان لباسی شبیه به خاصان [[قاجار|قاجاری]] می‌پوشیدند: پیرهن بی یقه، عبای بلند و کلاه پوستی بلند و دواری که گاه سرش تخت بود.<ref name = "iranica1992"/>

در آغاز قرن بیستم مردها پیراهن بی یقه سفید، شلوار گشاد سیاه که دم پایشان جمع شده بود، قبایی که جلویش با کمربند بسته می‌شد، و کلاه کوتاه و گرد نمدی می‌پوشیدند. بعضی مردها نیز ژاکت‌های پوستی و جلیقه‌های نمدی می‌پوشیدند. پاپوششان نیز مانند همه ایران [[گیوه]] (ملکی) بود. برای جشن‌ها، [[شکار]] و [[جنگ]] مردها عبای نازکی به نام [[چقه]] می‌پوشیدند. بستن قطار فشنگ نیز مایه مباهات بود. مردهای طوایف گوناگون قشقایی بر اساس کمربند و شیوه بستن قطار فشنگشان قابل تشخیص بودند.<ref name = "iranica1992"/>

از ۱۳۰۷ که [[رضاشاه]] پوشیدن لباس‌های محلی را ممنوع کرد تا ۱۳۲۰ که مجبور به استعفا شد، مردان قشقایی از پوشیدن قبا، کمربند و کلاهشان منع شدند. ایشان مانند تمامی مردم ایران (به جز روحانیون) مجبور به پوشیدن لباس‌های غربی شدند. پس از ۱۳۲۰ قشقایی‌ها به پوشیدن لباس‌های گذشته‌شان روی آورند با این تفاوت که [[ارخالق|آرخالق]] به لباس مهمانی تبدیل شد و چوقا ورافتاد. در همین زمان [[ناصر قشقایی|ناصرخان قشقایی]] که از زندان [[رضاشاه]] گریخته بود و در پی ایفای نقش مؤثری در مقام ایلخانی ایل قشقایی بود، کلاهی جدید ([[کلاه دوگوشی]]) به قشقایی‌ها عرضه کرد که در رنگ‌های [[نخودی]]، مازویی و [[خاکستری]]، از نمد ساخته می‌شد. این کلاه به سرعت توسط مردان قشقایی پذیرفته شد و به سمبلی از قدرت، خودمختاری و هویت قشقایی‌ها بدل شد.<ref name = "iranica1992"/>

'''لباس زنان قشقایی''':
در قرن‌های نوزدهم و بیستم لباس زنان قشقایی شبیه لباس دیگر زنان عشایر جنوب غربی ایران بود. ایشان این لباس را تا ۱۹۷۰ حفظ کرده‌اند و تا ۱۹۹۰ با تفاوت‌هایی هنوز می‌پوشیدند. لباس زنان قشقایی با رنگارنگی و تنوع اش شناخته می‌شود. زن‌ها دامن چند لایه (شلیته، تنبان)، تونیک (قیناق) با شکاف در دو سمتش و ژاکت کوتاه (ارخالق) می‌پوشند. بر روی کلاه‌های کوچکشان (کلاقچه) نیز تور روسری مانندی (چارقد) می‌پوشند. پس از ۱۳۲۰ به لباس زن‌های قشقایی، پیشانی بند [[ابریشمی]] ای (یاقلُق، قالاق) نیز اضافه شد که دور سرشان (روی چارقد) می‌پیچیدند. جواهرات ([[گردنبند]]، سنجاق چارقد، [[گوشواره]] و [[النگو]]) نیز وابستگی و ثروت خانوادگی را می‌نمایانند. زنان طوایف گوناگون قشقایی معمولاً با لباس، پیشانی بند و رنگ‌های لباسشان شناخته می‌ش��ند. زنان قشقایی هیچ‌گاه صورتشان را نمی‌پوشاندند. در قرن اخیر تا انقلاب ۱۳۵۷ معمولاً گاهی که به شهرها می‌رفتند همانند زنان شهرنشین ایران [[چادر]] بر سر می‌کردند. زنان قشقایی لباسشان را خود از پارچه‌هایی که از شهرها و فروشنده‌های دوره‌گرد می‌خریدند می‌دوختند. ایشان کفش‌های دست‌ساز معمول در ایران را به پا می‌کنند. زنان خاصان قشقایی نیز همان لباس زنان عادی قشقایی را می‌پوشند. آنهایی نیز که از ۱۹۰۵ به شهرها آمده‌اند لباس زنان طبقه بالای شهری را می‌پوشند.<ref name = "iranica1992"/>
کودکان قشقایی معمولاً لباس‌هایی همانند بزرگترهایشان می‌پوشند. گاهی به پسرها تا سه سالگی لباس دختران را می‌پوشند تا [[آل]] را گمراه کنند و از [[چشم زخم]] دورشان دارند.<ref name = "iranica1992"/>
{{-}}
لباس زنان و مردان ایل قشقایی در سال ۱۳۹۱ با نام رسمیِ '''پوشاک سنتی زنان و مردان عشایر قشقایی''' در [[کاخ گلستان]] تهران به [[میراث فرهنگی ناملموس ملی ایران|ثبت ملی]] رسیده است.<ref<ref name = "iranica1992"/>

== برخی از پیشه‌های مردم ==
;پرورش دام:
ایل قشقایی و جامعه عشایر سیار فارس، یک جامعه مولد می‌باشد که با کمترین توقع و امکانات بیشترین تولیدات و بازدهی را دارد. پرورش دام (گوسفند بز) از مهم‌ترین پیشه‌های ایل قشقایی به‌شمار می‌رود که به واسطه آن، سالانه هزاران تن گوشت قرمز، انواع فراورده‌های لبنی، پشم گوسفند و موی بز تولید می‌شود. عشایر استان فارس ۷/۵ میلیون هکتار (۶۷درصد عرصه‌های مرتعی استان) را در اختیار دارند.<ref name="ashayerfars.ir">{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.ashayerfars.ir/AutoPage.aspx?id=93&title=معرفی%20جامعه%20عشایر%20فارس.html |عنوان=معرفی جامعه عشایری فارس | ناشر =وبسایت اداره کل امور عشایری فارس |تاریخ =۱۷ تیر ۱۳۹۳ |تاریخ بازبینی=۱۷ تیر ۱۳۹۳}}</ref>
;تولید محصولات کشاورزی و باغی مورد نیاز:
قشقایی‌ها در سردسیر و گرمسیر به کشاورزی و باغداری می‌پردازند. محصولات آن‌ها گندم، جو، برنج، حبوبات، سبزی، مرکبات و خرما است. زنان در همه کارها با مردان همکاری می‌کنند. پس از برداشت محصول و پرداخت حق مالکانه، زنان بقیه محصول را در خورجین‌ها و جوال‌ها ذخیره می‌کنند یا به فروش می‌رسانند.<ref>{{پک|کسبیان|۱۳۴۱}}</ref>
;امورات منزل و تولیدات لبنی:
تمام کارهای خانه به عهده زن هاست. دختران و زنان ایل هر صبح از کوه و دشت، هیزم سوخت خود را گرد آوری می‌کنند و پس از آن از رودخانه یا چشمه، مشک‌های آب را پر می‌کنند و به پشت می‌گیرند و به چادر می‌آورند. سپس گندم و برنج را در هاون‌های چوبی به نام «دیوَک» می‌کوبند و پوست آن‌ها را می‌گیرند. هنگام کوبیدن، آهنگ ویژه‌ای را زیر لب زمزمه می‌کنند که آهنگ «برنج کوبی» نامیده می‌شود. پس از آن آرد را خمیر و چانه می‌کنند و از آن نان می‌پزند. نان را روی [[ساج]]‌های فلزی می‌پزند. نخست ساج را روی اجاق جلوی چادر گرم می‌کنند؛ و سپس چانه‌های خمیر را روی «نان بند» پهن می‌نمایند و روی ساج می‌اندازند تا پخته شود. تمام خوراک‌های گوناگون دیگر نیز روی همین اجاق‌های جلوی چادر تهیه می‌شود.<ref>{{پک|کسبیان|۱۳۴۱}}</ref>
زنان از شیر انواع لبنیات شامل کره، ماست، [[کشک]]، [[قره قروت]]، سرشیر و جز آن تهیه می‌کنند. ماست را در مشک هایی<ref group="یادداشت">این مشکها را به زبان محلی «نِهْرِه» می‌گویند.</ref> که به سه‌پایه چوبی متصل است می‌آویزند و آنقدر تکان می‌دهند تا کره و دوغ بدست آید.
;صنایع پوستی:
مردم ایل از پوست گوسفند به عنوان ظروف و کارهای دیگر استفاده می‌کنند. مواردی که در آن از پوست گوسفند استفاده می‌شود مثل مشک آب، خیگ [[روغن]]، خیگ ماستینه و کیسهٔ حبوبات و مشک دوغ زنی استفاده می‌کنند. برای تهیهٔ مشک آب پس از تمیز کردن پوست و دوختن قسمت‌های مورد نیاز آن سپس در جفت یا پوست بلوط خیسانده تا محکم شود و بوی آن گرفته شود. برای تهیه مشک دوغ زنی که سخت‌تر از مشک آب است پس از تمیزکردن موهای آن، سپس آن را در آب نمک و دوغ می‌خوابانند و سپس کم‌کم لایهٔ روی آن را می‌تراشند و آن را دود می‌دهند.<ref name="ReferenceA">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کیانی |نام=منوچهر|کتاب=سیه چادرها | ناشر=کیان نشر |سال=۱۳۷۲}}</ref>
;تولید پوشاک و دست بافته‌های ضروری:
کار دیگر زنان قشقایی، بافت پوشاک و همچنین دست بافته‌ها و مایحتاج مرتبط با آن‌ها است. زنان و دختران نخست پشم گوسفند را با [[دوک]] می‌ریسند و پس از آن که آن‌ها را رنگ کردند به صورت کلاف برای بافت آماده می‌سازند. دستباف‌ها، با دارهای زمینی و با شانه فلزی که «کرکیتْ» نامیده می‌شود بافته می‌شود. در هر دستگاهِ بافت چند تن از زنان و دختران، مدت یک یا دو ماه کار می‌کنند تا یک قطعه جاجیم یا گلیم زیبای قشقایی به وجود آوردند. نخست کلاف‌ها را سراسر دار می‌کشند و از یک سو شروع به بافتن و طرح انداختن می‌کنند. دوخت پوشاک خانواده نیز به عهده زن هاست و به‌همین جهت مادران وظیفه دارند که دوزندگی را مانند بافت جاجیم و گلیم و قالی به دختران خود بیاموزند.<ref>{{پک|کسبیان|۱۳۴۱}}</ref>
پشم ریسی: درانتخاب پشم برای رنگ آمیزی از خوش‌رنگ‌ترین رنگ‌ها ازجمله:سبز، سیاه، بور و سفید استفاده می‌شود و برای استحکام بیشتر قبل ازاینکه آن را بریسند پشم‌ها را می‌زنند تا مواد خارجی آن از بین برود که برای این کار بااستفاده از دست آن را رشته رشته می‌کنند و سپس آن را با چوبک‌های باریکی می‌زنند تا صاف و باز شود. سپس آن را به شکل لوله درآورده و کلاف می‌کنند و شروع به ریسیدن می‌کنند. برای ریسیدن آن از وسیله‌ای به نام پره استفاده می‌کنند. پره میله‌ای فلزی است که چهار تیره از جنس شاخ [[گوسفند]] می‌باشد که با چرخاندن این دستگاه ساده عمل ریسندگی صورت می‌گیرد. طناب بافی: این نوع دست بافته درایل مصرف زیادی دارد و برای بستن دام، محکم کردن وسایل بر پشت حیوانات و طناب‌های تزئینی از پشم و موی [[بز]] استفاده می‌شود. برای هرنوع کاری از طناب مخصوص به خود استفاده می‌شود. برای بستن دام از طناب معمولی و برای زین اسب از طناب پهن و برای گردن اسب از طناب چهارگوش و برای بستن دام و شتر از طناب هشت لای بیضی شکل استفاده می‌کنند. در عروسی‌ها طناب‌های ظریفی که از موی سیاه و سفید بز بافته می‌شود و به آن رشمه گفته می‌شود به عروس داده می‌شود. بافت و تولید برخی ملزومات روزمره نظیر کاه کش و آب‌کش نیز در شمار وظایف زنان قشقایی است. کاه کش جوال بزرگی است که ازموی بزبافته می‌شوند و در آن علوفه دام‌ها و اسب‌ها و بعضی مواقع برای نگهداری پشم گوسفندان ازآن استفاده می‌شود. آب‌کش، خورجین بزرگی است که از موی بز بافته می‌شود و برای حمل مشک آب کاربرد دارد.<ref name="ReferenceA"/>
;سوارکاری و شکار:
کوچ و حمل و نقل بخش مهمی از زندگی قشقایی‌ها را تشکیل می‌دهد. وسیله حمل و نقل و سواری قشقایی‌ها در ییلاق و قشلاق اسب، قاطر و الاغ است و از شتر بیشتر برای بارکشی استفاده می‌شود. در قدیم تنها خان‌های قشقایی برای سواری از اتومبیل هائی مانند جیپ و لندرور استفاده می‌کردند اما امروزه بیشتر قشقایی‌ها اتومبیل دارند که برای سواری و حمل و نقل از آن‌ها استفاده می‌کنند.
یکی از سرگرمی‌های مردان قشقایی در اوقات بیکاری شکار پرندگان و جانوران دیگر است که به‌وسیله تفنگ انجام می‌گیرد. قشقایی‌ها به شکار، تیراندازی و سواری بسیار علاقه‌مندند و بیشتر آنان در این فن مهارت زیادی دارند. در بین پرندگان، کبک و تیهو برای شکار محبوبیت زیادی دارد.<ref>{{پک|کسبیان|۱۳۴۱}}</ref>
;سایر پیشه‌ها:
قشقایی‌ها بیشتر نیازمندی‌های روزانه خود را محدود و آسان می‌کنند و به‌وسیله خود ایل مرتفع می‌سازند؛ مثلاً آرایشگران بومی، گذشته از آرایشگری نوازندگی را نیز به عهده دارند و در جشن‌ها و عروسی‌ها ساز می‌زنند و می‌خوانند. ختنه کردن کودکان نیز کار آرایشگران است.<ref>{{پک|کسبیان|۱۳۴۱}}</ref>

== صنایع دستی ==
از مهم‌ترین [[صنایع دستی]] مردم قشقایی می‌توان به [[قالی‌بافی]]، [[گلیم‌بافی]]، [[جاجیم‌بافی]]، [[گبه]] بافی و همچنین بافته‌های [[رِند]] و بافته‌های «چرخ» اشاره کرد. به‌طور کلی تولید دستبافته‌ها از مرحله ابتدایی تا آخرین مرحله به دست زنان صورت می‌گیرد.<ref name="tebyan-zn.ir">{{یادکرد وب |نویسنده= |نشانی=http://www.tebyan-zn.ir/News-Article/Art/Handicraft/2013/1/14/91420.html |عنوان=صنایع دستی استان فارس- قشقایی |ناشر=کتابخانه اینترنتی تبیان |تاریخ= |تاریخ بازبینی=۱۳۹۳/۱/۵ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140420053335/http://www.tebyan-zn.ir/News-Article/Art/Handicraft/2013/1/14/91420.html |archivedate=۲۰ آوریل ۲۰۱۴ |dead-url=yes}}</ref> علاوه بر این‌ها، فعالیت‌های دستی دیگری مانند طناب بافی، [[چیق]] بافی و … (برای تولید لوازم مصرفی) نیز به وسیله قشقایی‌ها انجام می‌شود که در مبحث پیشه‌های مردم قشقایی به آن‌ها اشاره شد.
[[پرونده:Ghashghai rug.jpg|بندانگشتی|چپ|قالی قشقایی]][[پرونده:چنته.jpg|بندانگشتی|چپ|150px|چنته]]

;قالی بافی:

'''قالی''':
[[قالی قشقایی]] مشهورترین قالی دست باف در بین ایلات و عشایر ایران است.<ref>Bennett, Ian (1978) "Later Persian Weaving." In: Rugs & Carpets of the World, edited by Ian Bennett, pp. 241, 243. Ferndale Editions, London, 1978. ISBN 0-905746-24-4.</ref> فرش‌های قشقایی معمولاً به طریق «ذهنی بافی» بافته می‌شود و بافندگان ایلی نقوش را تکرار می‌کنند بدون آنکه از نقشه استفاده کنند. بافندگان تازه‌کار از سرمشق‌هایی کمک می‌گیرند که «دستور» نامیده می‌شود. دار قالی ایل قشقایی مانند سایر عشایر افقی است (بر خلاف دارهای روستایی که معمولاً عمودی هستند).
رنگ قالی‌های قشقایی کاملاً متنوع است و به سلیقه و خواست بافنده ارتباط دارد. از نقش‌های مشهور می‌توان به [[کله‌اسبی]]، [[ماهی‌درهم]]، [[شاه‌پسند]]، [[ترمه‌گل]]، [[وزیرمخصوص]]، [[محرمات]]، [[قزل‌قیچی]] اشاره نمود. قالی‌های قشقایی اکثراً نرم و تا اندازه‌ای ظریف و نازک هستند و وجه تمایز آن‌ها با سایر فرش‌ها نیز همین صفات است.<ref name="tebyan-zn.ir"/>

'''چَنته''':
چنته یا آینه دان یکی از دستبافت‌های عشایر قشقایی فارس است که توسط زنان بافته شده و از آن به عنوان کیسه یا کیف جهت حمل وسایل شخصی نظیر پول، توشه راه، فشنگ و… استفاده می‌شود. دختران و زنان عشایر از همان کودکی بافت چنته را فرا گرفته و هنگام رسیدن به سن ازدواج برای خانواده‌های خود چنته‌های مرغوب می‌بافند.<ref>چنته بافی، نمود احساسات زن قشقایی فارس، مرجان صلواتی، نشریه زن در فرهنگ و هنر، دوره چهار، شماره یک، ۱۳۹۱</ref>
[[کیسه]] ای مربع شکل درابعاد۳۰در۳۰ بافته می‌شود که به آن [[گمپل]]‌هایی برای زیبایی کار افزوده می‌شود و در آن مواد ضروری بین راه و خوراکی مخصوصاً نان گذاشته می‌شود و اغلب آن‌ها از جنس [[قالی]] است. البته تعداد کمی ازآن‌ها به صورت [[رند]] و [[شیشه درمه]] هم بافته می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کیانی |نام=منوچهر|کتاب=سیه چادرها | ناشر=کیان نشر |سال=۱۳۷۲، صفحه۹۵}}</ref>

;گلیم‌بافی:
[[پرونده:Ali MTM.jpg|بندانگشتی|چپ|گلیم قشقایی]]
'''گلیم''':
[[گلیم قشقایی]] به عنوان روانداز و برای تزئین چادر بافته می‌شده است و در آن معمولاً از رنگ‌های تند و روشن استفاده می‌شود<ref>{{یادکرد وب
 | نویسنده =
 | عنوان = گلیم قشقایی
 | ناشر = پورتال اتحادیه فرش دستباف ایران در ژاپن
 | تاریخ = ۲۷ آوریل ۲۰۱۲
 | اثر =
 | نشانی = http://www.persiancarpetassociation.com/gilimghashghai_120427.html
 | تاریخ بازدید = ۴ اسفند ۱۳۹۲
 | archive-date = ۲۲ فوریه ۲۰۱۴
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140222174325/http://www.persiancarpetassociation.com/gilimghashghai_120427.html
 | dead-url = yes
 }}</ref>.
[[گلیم قشقایی]] دارای برش چاک‌دار بوده و گاه در آن‌ها از تارهای نخی و پشم طبیعی قهوه‌ای استفاده می‌شود. عشایر قشقایی تنها ایلی هستند که هم از نخ و هم از پشم برای بافتن گلیم استفاده می‌کنند. به‌طور سنتی گلیم‌ها از پشم بافته می‌شود به جز در هند که از نخ برای بافتن گلیم استفاده می‌شود.<ref>{{یادکرد وب
 | عنوان = عوامل مؤثر بر شکل‌گیری و پیدایش نقوش گلیم قشقایی
 | نشانی = http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/71513850204.pdf
 | نویسنده =
 | نویسندگان دیگر = دادور، ابوالقاسم؛ مومنیان، حمیدرضا
 | قالب = PDF
 | تاریخ بازدید = ۴ اسفند ۱۳۹۲
}}</ref>

مهم‌ترین تولیدکننده گلیم در بین قشقایی‌ها، [[دره شوری]]‌ها هستند. عمده‌ترین نقش‌مایه‌های گلیم قشقایی، [[لچک ترنج]] و [[محرمات]] است. [[گلیم قشقایی]] در آبان سال ۱۳۹۲ موفق به دریافت نشان اصالت یونسکو شد.<ref>{{یادکرد وب
 | نویسنده =
 | عنوان = گلیم قشقایی نشان اصالت یونسکو گرفت
 | ناشر = افسانه‌آنلاین
 | تاریخ = ۸ آبان ۱۳۹۲
 | اثر =
 | نشانی = http://afsanehonline.ir/details/pars/1114-گلیم-قشقایی-نشان-اصالت-یونسکو-گرفت.html
 | تاریخ بازدید = ۴ اسفند ۱۳۹۲
 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20160324030329/http://afsanehonline.ir/details/pars/1114-%DA%AF%D9%84%DB%8C%D9%85-%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA-%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA.html
 | archivedate = ۲۴ مارس ۲۰۱۶
 | dead-url = yes
 }}</ref>
;جاجیم‌بافی:
[[پرونده:جاجیم در ایل قشقایی.jpg|بندانگشتی|چپ|150px|<جاجیم>]]
'''جاجیم''':
مردم قشقایی [[جاجیم]] را برای پوشاندن رختخواب و اثاثیه درون چادر استفاده می‌کنند. [[جاجیم]]‌های کوچک به عنوان روانداز نیز کاربرد دارد. [[جاجیم]] به رنگهای مختلف بافته می‌شود و رنگ‌های روشن در بافت آن بیشتر به کارمی رود. معمولاً تار و پود آن هم رنگ است. نقوش جاجیم که برای تزیین آن به کار می‌رود عبارتند از نقش شطرنجی، نقش کنگره، نقش موازی، نقش لوزی و غیره.<ref name="tebyan-zn.ir"/>
مواد اولیه جاجیم از پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته می‌شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می‌شود.

'''خوابگاه یا مفرش''':
خوابگاه یا «[[مفرش]]» به شکل [[مکعب مستطیل]] و معمولاً از جنس [[جاجیم]] و رنگارنگ است. اندازهٔ تقریبی آن ۸۰×۸۰×۱۵۰ سانتیمتر است و به‌وسیله بندهای [[چرم|چرمی]] و قلابهای (نر و ماده) بسته می‌شود. خوابگاه دو دستگیره چرمی در دو طرف دارد. عشایر قشقایی از مفرش برای جای دادن رختخواب و البسه استفاده می‌کنند. مفرش از وسایل اصلی هر سیاه چادر و هر خانواده ایلی است.<ref name="ashayerfars.ir"/>
;گبه بافی:[[پرونده:گبه110.jpg|بندانگشتی|چپ|150px|گبه]]
'''گَبه''':
[[گبه|گَبِّه]]<ref group="یادداشت">قالیچه‌ای است که از کرک [[شتر]] می‌بافند و بسیار بادوام است.</ref> یا «قالیچه خرسک» نوعی قالی گره بافته (معمولاً درشت بافت) است که در اندازه کوچک توسط عشایر قشقایی بافته می‌شود. [[گبه]] پرزهای بلند دارد و در بافت آن شمار پود بیشتری به کار می‌رود که تأثیر چشمگیری بر نرمی گبه می‌گذارد. تعداد پود برخی از گبه‌ها گاهی از سه تا هشت پود در هر رج و بلندی پرزها تا یک سانتی‌متر هم می‌رسد.
در گبه‌های قشقایی برخلاف گبه‌های سایر نواحی ایران که خودرنگ است، بافنده از رنگ‌ها و نقش‌های متفاوتی استفاده می‌کند. البته گبه‌هایی با نقش ساده با زمینه‌ای یکرنگ یا رنگهای محدود نیز بافته می‌شود. از نقش‌های مورد علاقه مردم قشقایی نقش شیر است که علاوه بر اهمیت باستانی این نقش مظهر جوانمردی است و بی ارتباط با وجود شیر در منطقه کامفیروز و دشت ارژن فارس نیست. نقش‌های لچک ترنج، ستاره، نقش خشتی و نقش حیوانات مختلف نیز در گبه بافی کاربرد دارد. گبه‌های قشقایی تمام پشم هستند و تار آن‌ها نیز پشمی است.<ref name="tebyan-zn.ir"/>
;چَرخ بافی:
چرخ بافی یکی از انواع دست بافته‌های عشایر قشقایی است. در چرخ بافی، تارها به وسیله دوجفت (چهار عدد) کمان بالا و پایین شده و پس از باز شدن دهانه، پودهای الوان عبور داده می‌شود. یک پود (زمینه) همواره در عرض بافته حرکت می‌کند، و دو عدد پود رنگی با تغییر محل دوجفت کمان یادشده و جابجا شدن تارها (تعویض دهانه) نقوش را پدیدار می‌نمایند. نقوش از به هم پیوستن لوزی‌های رنگی به وجود می‌آیند. تارها از جنس نخ پنبه‌ای پُر تاب و سفید، و پودها از الیاف الوان پشمی می‌باشند. موارد کاربُرد آن در نزد عشایر تهیه وسیله‌ای برای حمل و نقل اثاثیه، زیراندازی سبک و سیار مصارف محلی می‌باشد.<ref name="ashayerfars.ir"/>
تعداد زیادی از لوازم کاربردی و مصرفی دست باف عشایر قشقایی، از طریق چرخ بافی تولید می‌شود.

'''تیردان''':
کیسهٔ بلند پشمی می‌باشد که درابعاد ۲۵در۶۰ یا ۳۰در۸۰ بافته می‌شود و در آن از طرح [[چرخ بافت]] استفاده می‌شود و در آن وسایلی مانند:سیخ کباب، [[جاروی نان]]، آبزن، وسایل نان پزی، نان برگردان و وسایل [[ریسندگی]] مانند پره و [[دوک]] گذاشته می‌شود.

'''نمکدان یا توبره نمک''':
کیسه‌ای پشمی می‌باشد که به صورت چرخ‌بافت بافته می‌شود و قسمت دهان آن باریک و۲۰سانتی‌متر و قسمت پایینی آن تقریباً ۵۰ سانتی‌متر بوده و در آن [[نمک]] می‌ریزند و آن را به گوشهٔ چادر می‌آویزند تا رطوبت نگیرد.

'''جوال''':
کیسه‌ای از جنس [[پشم]] درابعاد ۶۰در۸۰ و طرح چرخ‌بافت بافته می‌شود و دو دستگیرهٔ محکم در دو طرف برای جابه جایی آن گذاشته می‌شود و در آن موادی چون: [[جو (گیاه)|جو]]، [[برنج]]، [[آرد]] و حبوبات گذاشته می‌شود و در خانواده‌های کم‌بضاعت به جای جوال از خورجینی به نام [[خوره]] استفاده می‌شود که از نوع چرخ‌بافت هم ساده‌تر بافته می‌شود.

'''بَلَدان''':
به صورت یک کیسهٔ بلندی بافته می‌شود که در آن تیرنان پزی، انبر، دوک نخ تابی، پرهٔ نخ ریسی، نان برگردان و… گذاشته می‌شود.<ref name="ReferenceA"/>
;رِندبافی:
«رِند» نوعی گلیم بسیار ریزبافت است که به آن «سوزنی» هم می‌گویند. شیوه بافت آن مانند ورنی و شیرکی پیچ به طریق پودپیچی است. این بافته، جنبه خودمصرفی دارد و به علت وقت گیر بودن، تنها در مناطق قشلاقی ایل بافته می‌شود. در این نوع بافته به علت پودپیچی به دور تارها و استفاده از پود نازک و قطع نکردن پودهای اضافی، بافته‌ای که به دست می‌آید یک رو بوده و می‌توان پودهای اضافی را دید. رنگ این نوع بافته معمولاً تیره و روشن و نقوش آن همان نقوشی است که در قالی و گلیم به کار می‌رود. به دلیل سختی و زمان بر بودن، معمولاً فرش‌های بزرگ را با این طرح‌ها نمی‌بافند و صنایع دستی کوچکتر مانند [[چنته]]، [[خورجین]]، [[نمک‌دان]]، [[تیردان]] و گاهی [[مفرش]] (خوابگاه) را به این روش می‌بافند.<ref name="tebyan-zn.ir"/>

== نامداران ==
* از مشاهیر ایل قشقایی، اسماعیل خان قشقایی معروف به [[صولت‌الدوله]] سردار عشایر است (متولد ۱۲۵۷شمسی/۱۲۹۵ قمری). سابقه مبارزات وی در دوران مشروطه و همچنین در جنگ با نظامیان انگلیسی در جنگ جهانی اول بسیار قابل توجه است. وی از ایلخان‌های صاحب نام قشقایی است که نقش مهمی در تاریخ ایل قشقایی و همچنین در وقایع سیاسی کشور داشته است. صولت‌الدوله در شانزدهم مهر ۱۳۱۱ در زندان قصر تهران درگذشت.<ref>{{پک|رکن زاده آدمیت|۱۳۵۷}}</ref>
* یکی دیگر از مشاهیر ایل قشقایی، [[جهانگیرخان قشقایی]] از [[طایفه دره‌شوری]] (متولد ۱۲۰۶ خورشیدی/۱۲۴۳ قمری) است که تا ۴۰ سالگی همراه ایل کوچ می‌کرده و از تحصیلات مکتبی ابتدایی برخوردار بوده است. او در سفر به [[اصفهان]] برای تعمیر [[سه‌تار]] خود با فردی برخورد می‌کند که به او توصیه می‌کند دنبال علم برود. از شاگردان برجسته وی می‌توان به [[محمدعلی شاه‌آبادی]]، [[سید حسین طباطبایی بروجردی]]، [[سید حسن مدرس]]، [[حسنعلی نخودکی اصفهانی|نخودکی اصفهانی]] و… اشاره کرد. وی در سال ۱۲۸۹ شمسی (۱۳۲۸ قمری) درگذشت و در «تخت فولاد اصفهان» به خاک سپرده شد.<ref>{{پک|سیاح}}</ref>
* [[حاج ایازخان قشقایی]] نویسنده سفرنامه حج و عتبات عالیات در دوره [[احمدشاه قاجار]] (نویسنده اولین سفرنامه قشقایی) از دیگر مشاهیر قشقایی است. وی مشاور و معتمد اسماعیل خان صولت الدوله قشقایی و از مشاهیر قشقایی در دوران [[جنگ جهانی اول]] به‌شمار می‌رود. او متولد ۱۲۸۷ قمری (۱۲۴۸ خورشیدی) بوده و در سال ۱۳۵۸ قمری (۱۳۱۸ خورشیدی) درگذشته است.<ref>{{پک|شاکری|۱۳۸۹}}</ref>
* محمدابراهیم متخلص به [[مأذون قشقایی]]، شاعر صاحب نام قشقایی از تیره قادرلو بوربور طایفهٔ عمله می‌باشد. او متولد سال ۱۲۴۶ قمری است و در سال ۱۳۱۳ قمری فوت نموده است. ماذون اشعار عارفانه و عاشقانه به زبان‌های فارسی و ترکی قشقایی دارد و شهباز شهبازی (گردآورنده اشعار شعرای قشقایی) او را بزرگ‌ترین شاعر قشقایی می‌داند.<ref>{{پک|شهبازی|۱۳۶۷}}</ref>

== طایفه‌ها ==
{{نوشتار اصلی|طایفه‌های ایل قشقایی}}
[[پرونده:Kashkuli-khans.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|خوانین [[طایفه کشکولی بزرگ|طایفه کشکولی]] و فرزندانشان در دوران رضاشاه]]
اتحادیه ایلی قشقایی از پنج<ref name = "iranica2004">{{پک|Pierre Oberling| March 19, 2004}}</ref> طایفه بزرگ تشکیل شده‌بود.
* '''[[طایفه عمله]]'''
این طایفه، طایفه فرمانده اتحادیه ایلی قشقایی است. ایشان در اصل کارگزاران و جنگاورانی بودند از طایفه‌های دیگر که جهت انجام کارهای [[ایلخانی]] جمع‌آوری شدند. در دوره رضاشاه که بسیاری از قشقایی مجبور به ترک زندگی عشایری شدند، افراد دیگر طایفه‌ها به طایفه قدرتمند عمله پیوستند و از این رو پس از کنار رفتن رضاشاه، جمعیت طایفه دوبرابر شد. پس از آن نیز محمدناصرخان، ایلخانی قشقایی، بسیاری از طایفه‌های را که در نتیجه سیاست‌های خشن رضاشاه، [[کلانتر]]های خود را از دست داده‌بودند، بخشی از طایفه عمله کرد.<ref name = "iranica1989">{{پک|Pierre Oberling| December 15 1989}}</ref>
* '''[[طایفه فارسی‌مدان|طایفه فارسیمدان]]'''
فارسیمدان‌ها معتقدند که اصل آن‌ها از طایفه [[خلج]] می‌باشد و قبل از نقل مکان به جنوب ایران، در منطقه [[خلجستان]] اقامت داشته‌اند. نام اولیه این طایفه، ایمور بوده که از طوایف مستقل بوده و سپس در ایل قشقایی ادغام شدند. قشلاق آنها منطقه دادین کازرون و ییلاق شان منطقه پادنا سمیرم بوده است. بیشتر فارسیمدان‌ها اکنون در بخش جره و بالاده یکجانشین شده‌اند. یکی از مهم‌ترین تیره‌های فارسیمدان تیره عمله است که اکنون در شهرک مرادی از توابع بخش ارژن شهرستان شیراز اسکان شده‌اند. طایفه فارسیمدان از اواخر قرن شانزدهم میلادی، در فارس حضور داشته است.<ref name = "iranica1999">{{پک|Pierre Oberling| December 15 1999}}</ref>
* '''[[طایفه دره‌شوری]]'''
نام این طایفه را برگرفته از سکونتگاه تابستانی‌شان یعنی دره‌شور می‌دانند، به ایشان همچنین دره‌شولی نیز می‌گویند که مینورسکی معتقد است که با [[قوم شول]] ارتباط دارد. ایشان را بازماندگان جنگاوران [[قزلباش|قزلباشی]] می‌دانند که در زمان [[شاه عباس بزرگ]] به منطقه آورده شده‌اند و در دوره کریم‌خان زند به اتحادیه ایلی قشقایی پیوسته‌اند. ایشان بزرگ‌ترین پرورش‌دهندگان و صاحبان [[اسب]] در میان قشقایی‌ها بودند، در نتیجه سیاست‌های رضاشاه دره‌شوری‌ها نزدیک به ۸۰ تا ۹۰ درصد اسب‌هایشان را از دست دادند.<ref name = "iranica1994">{{پک|Pierre Oberling| December 15 1994}}</ref>
* '''[[طایفه شش بلوکی]]'''
این ایل از پرجمعیت‌ترین طوایف قشقایی است که در پرورش و نگهداری دام مهارت فراوان دارند. طایفه شش بلوکی اغلب دارای تیره‌های بسیار قدیمی و از همان ترکان عراقی یعنی مهاجران اولیه می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.qashqaei.com/ |عنوان=نسخه آرشیو شده |بازبینی=17 آوریل 2021 |archive-date=29 ژوئن 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200629005010/http://qashqaei.com/}}</ref>
* '''[[طایفه کشکولی بزرگ]] و [[طایفه کشکولی کوچک]]'''
طایفه «کشکولی» احتمالاً از اقوام ترک بوده و پس از سقوط سلسله [[زندیه]] در اواخر قرن هجدهم گروه‌هایی از کردها و لرها را به خود جذب کرده است. ریشه خانواده‌های حاکم بر این [[طایفه]] (کلانتر) این طایفه به [[زندیه]] بر می‌گردد. در سال‌های قبل از [[جنگ جهانی اول]] کلانتران و خوانین طایفه کشکولی از دولت [[انگلستان]] حمایت کردند و پس از جنگ جهانی اول، صولت الدوله کشکولی‌ها را تنبیه کرد. او کلانتران کشکولی را که به مخالفت با او برخاسته بودند عزل کرد و قدرت طایفه کشکولی را تنزل داد. از این پس دو گروه را از طایفه کشکولی جدا کرد و به آن‌ها هویت طایفه‌های مستقل داد. این دو گروه «قراچه‌ای» و [[طایفه کشکولی کوچک]] نام گرفتند. باقی‌مانده طایفه کشکولی، تحت نام [[طایفه کشکولی بزرگ]] خوانده می‌شوند.<ref name="iranica2004"/>

== جستارهای وابسته ==
* [[طایفه‌های ایل قشقایی]]
* [[زبان قشقایی]]
* [[ترک‌های ایران]]

== یادداشت‌ها ==
{{پانویس|گروه=یادداشت|۲}}

== پانویس ==
{{پانویس|۳}}

== منابع ==
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =آبراهامیان| نام = یرواند |پیوند نویسنده=یرواند آبراهامیان| عنوان= ایران بین دو انقلاب |شهر=تهران| سال = ۱۳۸۹ | ناشر = نشر نی| شابک = 964-312-363-4 | ref = harv}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =صفی‌نژاد| نام = جواد | عنوان= عشایر مرکزی ایران |شهر=قم| سال = ۱۳۸۹ | ناشر = انتشارات امیرکبیر| شابک = 964-00-0231-3 | ref = harv}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =شاکری| نام = پرویز | عنوان= سفرنامه حاج ایاز خان قشقایی |شهر=تهران| سال = ۱۳۸۹ | ناشر = کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی| شابک=978-600-5594-49-2 | ref = harv}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =رکن زاده آدمیت| نام = محمدحسین | عنوان= فارس و جنگ بین‌الملل |شهر=تهران| سال = ۱۳۵۷ | ناشر = انتشارات اقبال| شابک= | ref = harv}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =شهبازی| نام = شهباز | عنوان= قشقایی شعری یا آثار شعرای قشقایی |شهر=تهران| سال = ۱۳۶۷ | ناشر = مولف| شابک= | ref = harv}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =بهمن بیگی| نام = محمد | عنوان= عرف و عادت در عشایر فارس |شهر=شیراز| سال = ۱۳۸۱ | ناشر = نوید شیراز| شابک = 964-358-109-8 | ref = harv}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =نصیری طیبی| نام = منصور |پیوند نویسنده=| عنوان= نقش قشقایی‌ها در تاریخ و فرهنگ ایران |شهر=تهران| سال = ۱۳۸۸ | ناشر = دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری| شابک=978-600-90935-3-3 | ref = harv}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =گرگین‌پور| نام = فرود |پیوند نویسنده= | عنوان= موسیقی قشقایی |شهر=تهران| سال = ۱۳۷۴ | ناشر = انجمن موسیقی ایران | شابک= | ref = harv}}
* {{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=نصیری طیبی|نام=منصور |پیوند نویسنده=|عنوان=نقش قشقایی‌ها در نهضت ملی شدن نفت و کودتای ۲۸ مرداد |ژورنال=فصلنامه تاریخ روابط خارجی (مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه) |پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/323610 |شماره=۱۵|ماه=تابستان|سال=۱۳۸۲|دوره=|ص=۵ تا ۳۰|ref=harv| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6FZcLAJKw | تاریخ بایگانی = ۰۲ آوریل ۲۰۱۳}}
* {{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=نصیری طیبی |نام=منصور |پیوند نویسنده=|عنوان=معرفی سند: قشقایی‌ها و جنگ جهانی دوم:رقابت‌های انگلستان و آلمان در جنوب |ژورنال=فصلنامه تاریخ روابط خارجی (مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه) |پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/323645 |شماره=۱۸ |سال=۱۳۸۳|ref=harv|دوره=|ص=۱۲۵ تا ۱۵۶| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6FZcLTV2c | تاریخ بایگانی = ۰۲ آوریل ۲۰۱۳}}
* {{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=بهمنی |نام=پروین |پیوند نویسنده=|عنوان=نگاهی به موسیقی ایل قشقایی |ژورنال=عروس هنر |پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/180144 |شماره=۲۸ |سال=۱۳۸۲|دوره=|ref=harv|ص=۴۱ تا ۴۳| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6FZcLl7lV | تاریخ بایگانی = ۰۲ آوریل ۲۰۱۳}}
* {{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=حسین‌آبادی |نام=سیاوش |پیوند نویسنده=|عنوان=زوال تدریجی گویش ترکی قشقایی |ژورنال=گویش‌شناسی |پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/578677 |شماره=۱ و ۲ |سال=۱۳۸۵|دوره=|ref=harv||ص=۵۳ تا ۶۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6FZcM7z1C | تاریخ بایگانی = ۰۲ آوریل ۲۰۱۳}}
* {{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=کسبیان |نام=حسین |پیوند نویسنده=|عنوان=زندگی قشقایی‌ها |ژورنال=فرهنگ مردم |پیوند= |شماره= ۴ |سال=۱۳۴۱ |دوره= یک |ref=harv||ص= | پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}
* {{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=عرفانی |نام=فاطمه |پیوند نویسنده=|عنوان=پیشانی هنر ایرانیان |ژورنال=ماهنامه سفر |پیوند=http://www.ensani.ir/storage/Files/20120623092633-3097-32.pdf |شماره=۱۳ |سال=۱۳۸۶|دوره= جدید |ref=harv||ص=۳۲ تا ۴۲| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}
* ماهنامهٔ سفر، شمارهٔ۱۳، سال شانزدهم، دورهٔ جدید، دی ۱۳۸۶، «پیشانی هنر ایرانیان» نوشتهٔ فاطمه عرفانی.
* {{یادکرد دانشنامه|نام=شمسی|نام خانوادگی=سیاح|پیوند نویسنده=|مقاله=جهانگیرخان قشقایی|دانشنامه=[[دانشنامه جهان اسلام]]|نشانی=http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5271|زبان=fa|تاریخ بازبینی=۲۸ مارس ۲۰۱۳| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =|ref=harv|}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام=سکندر|نام خانوادگی=امان اللّهی بهاروند|پیوند نویسنده=|مقاله=تخته قاپو|دانشنامه=[[دانشنامه جهان اسلام]]|نشانی=http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3366|زبان=fa|تاریخ بازبینی=۴ آوریل ۲۰۱۳| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =|ref=harv|}}

{{چپ‌چین}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =Fast | نام = April |پیوند نویسنده=| عنوان= Iran: The Land |شهر=New York| سال = ۲۰۱۰ | ناشر = Crabtree Publishing | شابک = 978-0-7787-9646-6 | ref = harv}}
* {{یادکرد دانشنامه|نویسنده=Pierre Oberling |مقاله={{unicode|QAŠQĀʾI TRIBAL CONFEDERACY i. HISTORY}} |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/qasqai-tribal-confederacy-i|دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|ناشر=Bibliotheca Persica Press|شابک=0710091109|جلد=۱|سال=July 20, 2003|تاریخ بازبینی=July 20, 2003|زبان=en|ref=harv| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6FZcMOXPG | تاریخ بایگانی = 02 April 2013}}
* {{یادکرد دانشنامه|نویسنده=Lois Beck |مقاله={{unicode|CLOTHING xxiv. Clothing of the Qašqāʾī tribes}} |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/clothing-xxiv|دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|ناشر=Bibliotheca Persica Press|شابک=0710091109|جلد=۱|سال=December 15, 1992|تاریخ بازبینی=October 25, 2011|زبان=en|ref=harv|| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6FZcMqVVy | تاریخ بایگانی = 02 April 2013}}
* {{یادکرد دانشنامه|نویسنده=Michael Knüppel |مقاله={{unicode|QAŠQĀʾI TRIBAL CONFEDERACY ii. LANGUAGE}} |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/qasqai-tribal-confederacy-ii-language|دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|ناشر=Bibliotheca Persica Press|شابک=0710091109|جلد=۱|سال=July 15, 2009|تاریخ بازبینی=March 28, 2013|زبان=en|ref=harv| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6FZcNDGzK | تاریخ بایگانی = 02 April 2013}}
* {{یادکرد دانشنامه|نویسنده=Pierre Oberling |مقاله={{unicode|FĀRSĪMADĀN}} |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/farsimadan|دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|ناشر=Bibliotheca Persica Press|شابک=0710091109|جلد=۱|سال=December 15, 1999|تاریخ بازبینی=March 28, 2013|زبان=en|ref=harv| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}
* {{یادکرد دانشنامه|نویسنده=Pierre Oberling |مقاله={{unicode|KAŠKULI BOZORG}} |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/kaskuli-bozorg|دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|ناشر=Bibliotheca Persica Press|شابک=0710091109|جلد=۱|سال= May 1, 2012 |تاریخ بازبینی=March 28, 2013|زبان=en|ref=harv| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}
* {{یادکرد دانشنامه|نویسنده=Pierre Oberling |مقاله={{unicode|DARRAŠŪRĪ}} |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/darrasuri|دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|ناشر=Bibliotheca Persica Press|شابک=0710091109|جلد=۱|سال=December 15, 1994|تاریخ بازبینی=March 28, 2013|زبان=en|ref=harv| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}
* {{یادکرد دانشنامه|نویسنده=Pierre Oberling |مقاله={{unicode|ʿAMALA}} |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/amala-literally-workers-retainers-the-retinue-of-a-tribal-chief-and-the-name-of-a-number-of-tribes|دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|ناشر=Bibliotheca Persica Press|شابک=0710091109|جلد=۱|سال=December 15, 1989|تاریخ بازبینی=March 28, 2013|زبان=en|ref=harv| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}

{{پایان چپ‌چین}}

== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌انبار-رده|Qashqai people}}
* [http://books.google.com/books?id=kkkEAAAAMBAJ&pg=PA99&dq=qashqai&hl=en&sa=X&ei=EgZYUZGgDrKO7Qb_84BY&ved=0CDEQ6AEwAQ#v=onepage&q=qashqai&f=false گزارش مصور مجله لایف] از کوچ قشقایی‌ها با ایلخانی محمدناصرخان در سال ۱۳۲۵ (انگلیسی)
* [ftp://ftp.fao.org/sd/SDA/GIAHS/iran_nomadic_submission.pdf گزارشی]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}} از [[سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد]] دربارهٔ عشایر قشقایی (انگلیسی)
{{مردمان ترک‌تبار}}
{{عشایر ایران}}
{{مردمان ایرانی‌تبار}}
{{اقلیتهای قومی و مذهبی ایران}}

[[رده:قشقایی| ]]
[[رده:اقوام در ایران]]
[[رده:ترکان اغوز]]
[[رده:عشایر استان فارس]]
[[رده:عشایر ایران]]
[[رده:عشایر ترک ایران]]

الگوهای به‌کاررفته در این صفحه:

الگو:- (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Cite book (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Cite encyclopedia (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Cite journal (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Country data Iran (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Country data ایران (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:DMCFACT (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Dated maintenance category (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:FULLROOTPAGENAME (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Fix (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Flagicon (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Flagicon/core (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Formatnumber (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Hlist/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Infobox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Main other (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Mbox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Navbox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Navbox subgroup (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Nocat (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Ns has subpages (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Pagetype (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Pp-semi-indef (ویرایش)
الگو:Replace (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Side box (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Strip whitespace (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Strip whitespace/1 (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Stub other (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Subpage other (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Template other (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Top icon (ویرایش)
الگو:Unicode (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Yesno (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Yesno-no (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:آغاز چپ‌چین (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:اصلی (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:اقلیتهای قومی و مذهبی ایران (ویرایش)
الگو:برداشتن فاصله خالی (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:برداشتن فاصله خالی/1 (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:تشخیص فضای نام نمایش همه (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:ثابت (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:ثابت/رده (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:جعبه اطلاعات قومیت‌ها (نمایش مبدأ) (نیمه‌حفاظت‌شده)
الگو:حص-نیمه-بی‌پایان (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:دیگر کاربردها (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:رده انبار (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:رده‌بندی‌نشده (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:سخ (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:سرخط (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:عدد به (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:عشایر ایران (ویرایش)
الگو:فهرست ساده/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:قوم و نژاد (ویرایش)
الگو:قومیت‌های ایران (ویرایش)
الگو:مردمان ایرانی‌تبار (ویرایش)
الگو:مردمان ترک (ویرایش)
الگو:مردمان ترک‌تبار (ویرایش)
الگو:مقاله خوب (نمایش مبدأ) (نیمه‌حفاظت‌شده)
الگو:نشان بالا (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:نشان مقاله خوب (نمایش مبدأ) (نیمه‌حفاظت‌شده)
الگو:نقطه خط (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:نوشتار اصلی (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:ویرگول خط (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:ویکی‌انبار-رده (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پانویس (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پانویس/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پانویس کوتاه‌شده (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پاک‌کن (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پایان (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پایان چپ‌چین (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پروژه خواهر (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پرچم (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پرچم/هسته (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پرچمک (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پرچمک/هسته (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پم (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پک (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پیوند با میان‌ویکی (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پیوند مرده (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:چپ‌چین (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:گرداننده رده (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد دانشنامه (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد دانشنامه/هسته (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد وب (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد وب/هسته (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد ژورنال (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد ژورنال/هسته (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد کتاب (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد کتاب/هسته (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یونیکد (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:• (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Arguments (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Break (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Category handler (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Category handler/blacklist (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Category handler/config (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Category handler/data (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Category handler/shared (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Check for unknown parameters (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/COinS (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Date validation (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Identifiers (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Utilities (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Whitelist (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/COinS (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Date validation (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Identifiers (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Suggestions (نمایش مبدأ) (محافظت‌شده ویژه)
پودمان:Citation/CS1/fa/Utilities (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Whitelist (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/lang (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Date2en (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Effective protection expiry (نمایش مبدأ) (محافظت‌شده ویژه)
پودمان:Effective protection level (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:File link (ویرایش)
پودمان:Format link (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Hatnote (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Hatnote/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Hatnote list (ویرایش)
پودمان:I18n (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Infobox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Infobox/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:InfoboxImage (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Labelled list hatnote (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Message box (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Message box/ambox.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Message box/configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Namespace detect (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Namespace detect/config (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Namespace detect/data (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbar (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbar/configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbar/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbox/configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbox/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:No globals (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Numeral converter (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Numeral converter2 (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Other uses (ویرایش)
پودمان:Pagetype (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Pagetype/config (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Protection banner (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Protection banner/config (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Set local argument names (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Side box (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Side box/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:String (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:TableTools (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Template wrapper (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Unsubst (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:WikidataIB (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:WikidataIB/i18n (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:WikidataIB/nolinks (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:WikidataIB/titleformats (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Yesno (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)

بازگشت به قشقایی.

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/قشقایی»