جمعیت‌شناسی ایران
مردم ایران ساکنان کشور ایران در باختر آسیا هستند که جمعیت آن طبق آمار ورلد مترز در سال ۲۰۲۴ به ۹۱.۹-۹۰ میلیون تن، سازمان جهانی بهداشت ، بانک جهانی[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴]
بر پایهٔ آمار سال ۱۳۹۸، جمعیت ایران در حدود یک سده، ۸ برابر شده‌است. هرچند که در دهه‌های اخیر، باروری در این کشور کاهش داشته و حرکت جمعیت به سوی سالخوردگی است. میان سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵، هر سال به‌طور میانگین، یک میلیون تن به جمعیت ایران افزوده شد. میزان کلی باروری در این کشور، نزدیک به ۲٫۱ است.[۲۵] بر اساس آمار سال ۲۰۱۸ میلادی گروه بانک جهانی، رشد جمعیت سالانهٔ ایران، ۱٫۴ درصد بوده‌است.[۲۶] آمار سال ۲۰۲۰ نیز اعلام می‌کند که میزان زاد ولد ۱۶٫۳ در هر ۱۰۰۰ تن و میزان مرگ‌ومیر ۵٫۳ در هر ۱۰۰۰ تن بوده‌است؛ بر پایه همین آمار، نسبت جنسی نیز ۱۰۲٫۸ مرد به ازای هر ۱۰۰ زن بود. مناطق شهری تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز و تبریز، به ترتیب، بزرگ‌ترین کانون‌های جمعیتی ایران هستند.[۲۷]
همچنین، بر پایهٔ سرشماری همگانی در آبان ۱۳۹۵، جمعیت این کشور ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ میلیون تن، تراکم جمعیت در هر کیلومتر مربع ۴۸٫۵ تن، و میانگین رشد سالانهٔ جمعیت معادل ۱٫۲ درصد بوده‌است.[۲۸] در چند سال اخیر، رشد موالید نزدیک ۱٫۴ درصد بوده و در سال ۱۳۹۲ یک‌میلیون و ۴۷۱ هزار و ۸۳۴ موالید به ثبت رسیده‌است.[۲۹] بر پایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۵ دارای ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ تن جمعیت (هجدهم درجهان)[۳۰] است که شامل ۷۸٬۱۶۶٬۸۲۲ ایرانی، ۱٬۵۸۳٬۹۷۹ افغانستانی، ۳۴٬۵۳۲۰ عراقی، ۱۴۰٬۳۲۰ پاکستانی، ۷۱٬۳۱۰ ترکیه ای، ۲۰۸٬۰۴۴ سایر کشورها و ۱۰۵٬۰۶۰ اظهار نشده می‌باشد.[۳۱] نزدیک یک و نیم تا دو میلیون تن اتباع غیرمجاز افغانستانی[۳۲] و ایرانیان خارج از کشور که بین سه تا شش میلیون تن برآورد می‌شوند، لحاظ نشده‌اند[۳۳][۳۴] و در برخی مناطق شرقی و جنوبی ایران هم گروه زیادی بدون شناسنامه و مدارک هویتی هستند.[۳۵][۳۶][۳۷]
وضعیت فعلی
سال ۱۴۰۲
بر اساس اعلام وزارت کشور و سازمان ثبت احوال ایران در سال ۱۴۰۲ میزان ولادت و وفات به شرح زیر است:[۳۸][۳۹]
۱۰۵٧٩۴٨ولادت
۴۴٢٢۱٣ وفات
بیشترین میزان ولادت‌ها مربوط به استان تهران با تعداد ۱٣۱هزار و ۱٧۶ نوزاد و کمترین آن مربوط به استان سمنان با تعداد ۶هزار و٩۰٧ نوزاد بوده‌است.
میانگین سن مادر و پدر در اولین فرزندآوری در کل کشور در ۹ ماهه امسال به ترتیب برابر با ۲۷٫۳ سال و ۳۲٫۱ سال بوده‌است.
به گزارش مرکز رصد جمعیت کشور برای مادران مقدار این شاخص در نقاط شهری ۲۸٫۱ سال و در نقاط روستایی ۲۴٫۴ سال است. بیشترین میانگین سنی مادران در اولین فرزندآوری، در بین استان‌ها مربوط به استان تهران با ۳۰٫۳ سال و کمترین آن مربوط به استان سیستان و بلوچستان با ۲۲٫۷ سال است.
بر اساس این گزارش میانگین سن پدر در هنگام تولد اولین فرزند در نقاط شهری برابر با ۳۲٫۶ سال و در نقاط روستایی برابر با ۲۹٫۹ سال بدست آمده‌است. بیشترین میانگین سن پدر در اولین فرزندآوری مربوط به استان تهران با رقم ۳۴٫۵ سال و کمترین آن مربوط به استان سیستان و بلوچستان با ۲۷٫۱ سال است.
بر اساس اطلاعات موجود در سازمان ثبت احوال کشور در ۹ ماهه امسال مردان ۵۶٫۴ درصد و زنان ۴۳٫۶ درصد از ثبت فوت‌ها را به خود اختصاص داده‌اند که این میزان در مدت مشابه سال قبل ۵۶٫۹ درصد برای مردان و ۴۳٫۱ درصد برای زنان بوده‌است.
آمارهای ثبت شده در سازمان ثبت احوال کشور نشان می‌دهد در مقابل هر ۱۲۹ مرد فوت شده، ۱۰۰ زن فوت شده‌اند. همچنین در مقایسه ۹ ماهه امسال با مدت مشابه سال قبل ثبت فوت مردان ۰٫۵ درصد افزایش و زنان ۰٫۵ درصد کاهش داشته‌است.
در ۹ ماهه سال ۱۴۰۲ نیز تعداد ۳۲۱۷۹۳ رویداد فوت به ثبت رسیده‌است که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل با تعداد ۳۱۳۸۱۷ رویداد فوت ثبت شده، ۲٫۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
وضعیت نسبت به سال ۱۴۰۱ بهتر ولی نسبت به میانگین سال‌های اخیر همچنان موالید تا سطح جانشینی فاصله دارد.
سطح جانشینی
مدیرکل دفتر جمعیت مرکز آمار ایران گفت: آخرین برآوردها نشان داد که جمعیت ۲۳ استان کشور کمتر از سطح جانشینی بوده و تنها ۸ استان دارای نرخ باروری بالاتر از سطح جانشینی بوده‌اند و ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر جمعیت جوان مجرد در سن متعارف ازدواج داریم. وی ادامه داد: تعداد خانوار در کشور، ۲۶ میلیون است که با احتساب جمعیت و خانوار، متوسط تعداد افراد در خانوار یا شاخص بُعد خانوار در کشور ما در حدود ۳٫۲ نفر برآورد می‌شود که نسبت به سال ۱۳۹۵ که ۳٫۳ نفر بود، ۰٫۱ کاهش داشته است. محزون در اشاره به نرخ رشد جمعیت خاطرنشان کرد: بر اساس بررسی‌های کارشناسی، نرخ رشد طبیعی جمعیت در سال ۱۳۹۹ بین ۰٫۷۱ تا ۰٫۷۶ درصد بوده که رقم قابل‌توجهی کمتر از یک درصد برآورد شده است و نرخ رشد طبیعی جمعیت به زیر یک درصد کاهش پیدا کرده است؛ نرخ باروری یعنی متوسط تعداد فرزندان به‌ازای هر خانم در سن باروری نیز در سال ۹۸، ۱٫۷۷ فرزند به‌ازای هر زن بوده است، برای خانم‌های ایرانی این نرخ ۱٫۷۴ فرزند است، این اختلاف به‌خاطر اتباع غیرایرانی ساکن در کشور است.
اخرین برآوردهای نرخ باروری در سال ۱۳۹۸ نشان داد که جمعیت ۲۳ استان کشور کمتر از سطح جانشینی بوده است و تنها ۸ استان دارای نرخ باروری بالاتر از سطح جانشینی بوده‌اند، استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و شمالی و رضوی، خوزستان، هرمزگان، گلستان و یزد نرخی بالاتر از سطح جانشینی داشته‌اند. مدیرکل دفتر جمعیت مرکز آمار ایران تصریح کرد: آمار زنان در سن باروری که به سنین ۱۵ تا ۴۹ سال اشاره دارد، نشان می‌دهد که این آمار تا سال ۱۴۰۸ متوقف می‌شود و بعد از آن با کاهش آمار زنان در سن باروری مواجه خواهیم بود.[۴۰]
نرخ رشد بر پایه استان
رشد منفی جمعیت در دو استان کشور در سال ۱۳۹۵ مشاهده شد. نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد استان‌های همدان با نرخ منهای ۰٫۲۳ و خراسان شمالی با منهای ۰٫۱۱ درصد دارای رشد منفی جمعیت هستند و این ارقام نشان می‌دهد که از جمعیت این استان‌ها کاسته شده‌است. نرخ رشد جمعیت ایران بر اساس نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ معادل ۱٫۲۴ درصد گزارش شده‌است. استان‌های خراسان جنوبی با ۳٫۰۲ درصد، هرمزگان با ۲٫۳۹ درصد و البرز با ۲٫۳۷ درصد بیشترین رشد جمعیت را در میان استان‌های کشور به خود تخصیص داده‌اند.
همچنین از مجموع ۳۱ استان کشور، تنها ۶ استان بیش از ۲ درصد رشد جمعیت دارند و ۱۳ استان کشور بین یک تا ۱٫۹۹ درصد و ۱۰ استان کشور رشد زیر یک درصد دارند، ۲استان کشور هم دارای رشد منفی هستند. رشد جمعیت در استان تهران ۱٫۷۲ درصد است. طی دوره ۹۵–۱۳۹۰ چهار میلیون و ۷۷۶هزار و ۶۰۱نفر به جمعیت کشور اضافه شد که به‌طور متوسط سالانه ۹۵۵هزار و ۳۲۰ نفر می‌شود. طی سال‌های ۹۰–۱۳۸۵ تعداد چهار میلیون و ۶۵۳هزار و ۸۸۷ نفر (سالانه ۹۳۰هزار و ۷۷نفر) به جمعیت کشور اضافه شده بود.[۴۱]
پیرترین استان‌ها
استان‌های گیلان، مازندران و آذربایجان شرقی پیرترین استان‌های کشور هستند. سیستان و بلوچستان، بوشهر و کرمان جوان ترین استان های کشور هستند.[۴۲][۴۳]
گیلان از نظر نرخ سالمندی در کشور، سرآمد است. در آماری که پیش‌تر در همایش ملی سالمندی در استان ارائه شد، گیلان با ۳ درصد نرخ سالمندی بالاتر از میانگین کشوری، سالمندترین استان معرفی شد، اما آنچه در سال‌های اخیر بیشتر از آن به‌عنوان تهدید یادشده، کاهش نرخ ولادت و بی‌علاقگی مردم استان به فرزندآوری بوده است.
سالمندی جمعیت در مازندران طی سال‌های اخیر با شتاب بیشتری نسبت به بسیاری از استان‌ها رشد کرد؛ به‌طوری که مازندران پس از گیلان دومین استان سالمند کشور محسوب می‌شود. طبق آمارهای رسمی اکنون ۱۲.۱ درصد از جمعیت ۳ میلیون‌و ۳۰۰ هزار نفری مازندران را سالمندان تشکیل می‌دهند که حدود ۲.۵ درصد بیشتر از میانگین جمعیت سالمند کشور است. هم‌اکنون حدود ۴۰۳ هزار سالمند در مازندران زندگی می‌کنند که زنان با سهم ۲۰۷ هزار نفری، سهم بیشتری از این جمعیت سالمند دارند.
آذربایجان‌شرقی در ۲۰سال گذشته روند سریعی را در سالمندی طی کرده و در آخرین بررسی‌های انجام شده و طبق اعلام مسئولان ثبت احوال، بین ۵استان سالمند کشور قرار دارد. این استان حدود۵۰۰هزار نفر سالمند بالای۶۰سال دارد که بنابر پیش‌بینی مسئولان این جمعیت در حال افزایش است. رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان‌شرقی با اشاره به جمعیت سالمندی در استان می‌گوید که بخشی از این نسبت سالمندی جمعیت نشات گرفته از مهاجرت جوانان است که نسبت جمعیت را تغییر می‌دهد و تعادل به هم می‌خورد. آذربایجان‌شرقی یکی از مهاجرفرست‌ترین استان‌هاست.
پیشینه
در سال ۱۲۸۰ خورشیدی کل جمعیت ایران حدود هفت و نیم میلیون نفر برآورد شد. جمعیت کشور تا سال ۱۳۲۵ به ۱۵ میلیون نفر افزایش یافت. در سال ۱۳۵۱ به مرز ۳۰ میلیون رسید. در سال ۱۳۷۵ به ۶۰ میلیون نفر رسید،[۴۴] و بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت ایران ۷۹٬۹ میلیون نفر بود،[۲۸] که نسبت به سال ۱۳۳۵ بیش از چهار برابر شد.
بین سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۵، نرخ رشد متوسط جمعیت به حدود ۴٪ رسید، ولی به دلیل کاستن از نرخ‌های باروی، بین ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ به ۱٫۲٪ کاهش یافت.[۲۸] براساس یک تخمین جمعیت ایران طی یک قرن (از قرن ۱۳ تا ۱۴ ام خورشیدی) حداقل ۸ برابر شده‌است. در سال ۱۳۰۰ جمعیت کشور کمتر از ۱۰ میلیون نفر بوده و در طول یک قرن به بیش از ۸۴ میلیون نفر رسید.[۴۵]
| دادهٔ سرشماری | جمعیت | میانگین سالانهٔ رشد (%) |
تراکم جمعیت/km2 |
نسبت شهرنشینی (%) |
بُعد خانوار |
|---|---|---|---|---|---|
| ۰۱-۱۱-۱۹۵۶ | ۱۸٬۹۵۴٬۷۰۴ | - | ۱۲ | ۳۱٫۴ | |
| ۰۱-۱۱-۱۹۶۶ | ۲۵٬۷۸۵٬۲۱۰ | ۳٫۱ | ۱۶ | ~۳۷٫۵ | |
| ۰۱-۱۱-۱۹۷۶ | ۳۳٬۷۰۸٬۷۴۴ | ۲٫۷ | ۲۰ | ۴۷٫۰ | ۵٫۰۲ |
| ۲۲-۱۱-۱۹۸۶ | ۴۹٬۴۴۵٬۰۱۰ | ۳٫۹ | ۳۰ | ~۵۴٫۰ | ۵٫۱۱ |
| ۰۱-۱۱-۱۹۹۶ | ۶۰٬۰۵۵٬۴۸۸ | ۲٫۰ | ۳۶ | ~۶۱٫۰ | ۴٫۸۴ |
| ۰۱-۱۱-۲۰۰۶ | ۷۰٬۴۹۵٬۷۸۲ | ۱٫۶ | ۴۳ | ۶۸٫۵ | ۴٫۰۳ |
| ۰۱-۱۱-۲۰۱۱ | ۷۵٬۱۴۹٬۶۶۹ | ۱٫۳ | ۴۶ | ۷۱٫۴ | ۳٫۵۵ |
| ۰۱-۱۱-۲۰۱۶ | ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ | ۱٫۲۴ | ۴۸ | ۷۴٫۰ | ۳٫۳ |
آمار کلی سرشماری‌ها
_-_Farsi.svg){kind=link}
جمعیت ایران و رشد متوسط آن در طی دهه‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران به شرح زیر است:
| ردیف | سال | جمعیت کل ایران | رشد جمعیت |
|---|---|---|---|
| ۱ | ۱۳۳۵ | ۱۸٬۹۵۴٬۷۰۴ | - |
| ۲ | ۱۳۴۵ | ۲۵٬۷۸۸٬۷۲۲ | ۱۳٫۳ |
| ۳ | ۱۳۵۵ | ۳۳٬۷۰۸٬۷۴۴ | ۲٫۷۱ |
| ۴ | ۱۳۶۵ | ۴۹٬۴۴۵٬۰۱۰ | ۳٫۹۱ |
| ۲–۴ | ۱۳۷۰ | ۵۵٬۸۳۷٬۱۶۳ | ۲٫۴۶ |
| ۵ | ۱۳۷۵ | ۶۰٬۰۵۵٬۴۸۸ | ۱٫۴۷ |
| ۶ | ۱۳۸۵ | ۷۰٬۴۷۲٬۸۴۶ | ۱٫۶۱ |
| ۷ | ۱۳۹۰ | ۷۵٬۱۴۹٬۶۶۹ | ۱٫۲۹[۴۶] |
| ۸ | ۱۳۹۵ | ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ | ۱٫۲۴[۴۷] |
آمار حیاتی سالانه ثبت احوال
آمار سالانه ولادت و وفات بر اساس داده‌های ثبت احوال از سال ۱۳۸۸:[۴۸]
| سال | ولادت | وفات |
|---|---|---|
| ۱۳۳۸ | ۸۶۴٬۸۴۶ | ۱۷۶٬۲۸۸ |
| ۱۳۳۹ | ۸۷۶٬۲۰۶ | ۱۷۱٬۰۴۰ |
| ۱۳۴۰ | ۹۰۲٬۲۶۰ | ۱۵۹٬۳۷۱ |
| ۱۳۴۱ | ۹۵۷٬۵۰۰ | ۱۶۵٬۴۸۸ |
| ۱۳۴۲ | ۹۲۰٬۹۶۷ | ۱۳۵٬۹۱۲ |
| ۱۳۴۳ | ۱٬۱۱۸٬۹۱۱ | ۱۴۵٬۱۷۴ |
| ۱۳۴۴ | ۱٬۱۸۸٬۳۴۶ | ۱۷۱٬۹۴۰ |
| ۱۳۴۵ | ۱٬۱۰۲٬۸۴۸ | ۱۷۸٬۹۹۱ |
| ۱۳۴۶ | ۱٬۰۱۴٬۳۲۱ | ۱۷۸٬۷۴۹ |
| ۱۳۴۷ | ۱٬۰۴۶٬۱۳۴ | ۱۷۳٬۳۵۲ |
| ۱۳۴۸ | ۱٬۱۰۷٬۹۱۰ | ۱۶۷٬۵۷۵ |
| ۱۳۴۹ | ۱٬۱۹۰٬۹۵۷ | ۱۶۳٬۸۹۶ |
| ۱۳۵۰ | ۱٬۲۳۵٬۰۲۵ | ۱۴۹٬۰۱۱ |
| ۱۳۵۱ | ۱٬۱۳۸٬۸۴۳ | ۱۵۳٬۹۲۰ |
| ۱۳۵۲ | ۱٬۱۹۹٬۷۷۷ | ۱۵۵٬۳۰۵ |
| ۱۳۵۳ | ۱٬۲۴۸٬۲۵۶ | ۱۴۹٬۸۷۵ |
| ۱۳۵۴ | ۱٬۳۳۹٬۲۶۷ | ۱۴۸٬۵۴۳ |
| ۱۳۵۵ | ۱٬۳۹۹٬۹۷۷ | ۱۵۶٬۰۱۰ |
| ۱۳۵۶ | ۱٬۴۰۶٬۲۰۴ | ۱۴۶٬۳۶۹ |
| ۱۳۵۷ | ۱٬۳۷۳٬۷۳۸ | ۱۲۷٬۸۸۳ |
| ۱۳۵۸ | ۱٬۶۸۸٬۹۴۲ | ۱۴۲٬۴۰۱ |
| ۱۳۵۹ | ۲٬۴۵۱٬۷۶۵ | ۱۶۲٬۱۷۵ |
| ۱۳۶۰ | ۲٬۴۱۹٬۹۵۱ | ۱۷۸٬۰۶۵ |
| ۱۳۶۱ | ۲٬۰۹۷٬۹۵۷ | ۲۰۰٬۶۱۴ |
| ۱۳۶۲ | ۲٬۲۰۳٬۵۶۰ | ۲۰۷٬۲۲۸ |
| ۱۳۶۳ | ۲٬۰۶۸٬۲۷۹ | ۱۸۶٬۴۴۰ |
| ۱۳۶۴ | ۲٬۰۳۱٬۹۶۹ | ۱۹۰٬۰۶۱ |
| ۱۳۶۵ | ۲٬۷۵۶٬۹۷۱ | ۱۹۹٬۵۱۱ |
| ۱۳۶۶ | ۱٬۸۳۲٬۷۲۲ | ۲۰۴٬۲۳۰ |
| ۱۳۶۷ | ۱٬۹۴۲٬۹۳۶ | ۲۳۸٬۳۹۰ |
| ۱۳۶۸ | ۱٬۷۸۹٬۸۱۷ | ۱۹۹٬۶۴۵ |
| ۱۳۶۹ | ۱٬۷۲۶٬۴۸۸ | ۲۱۷٬۶۱۵ |
| ۱۳۷۰ | ۱٬۵۹۲٬۸۹۸ | ۲۱۷٬۶۰۴ |
| ۱۳۷۱ | ۱٬۴۳۳٬۲۴۳ | ۱۸۸٬۶۴۷ |
| ۱۳۷۲ | ۱٬۳۸۸٬۰۱۷ | ۲۰۸٬۱۶۱ |
| ۱۳۷۳* | ۱٬۴۲۶٬۷۸۴ | ۲٬۵۳۸٬۰۷۸ |
| ۱۳۷۴* | ۱٬۲۰۵٬۳۷۲ | ۲٬۷۵۶٬۴۸۲ |
| ۱۳۷۵* | ۱٬۱۸۷٬۹۰۳ | ۱٬۲۴۰٬۹۷۵ |
| ۱۳۷۶* | ۱٬۱۷۹٬۲۶۰ | ۱٬۰۳۱٬۸۳۶ |
| ۱۳۷۷ | ۱٬۱۸۶٬۶۵۹ | ۵۵۱٬۳۴۵ |
| ۱۳۷۸ | ۱٬۱۷۴٬۲۷۹ | ۵۰۶٬۹۴۵ |
| ۱۳۷۹ | ۱٬۰۹۵٬۱۶۵ | ۳۸۲٬۶۷۴ |
| ۱۳۸۰ | ۱٬۱۱۰٬۸۳۶ | ۴۲۱٬۵۲۵ |
| ۱۳۸۱ | ۱٬۱۲۲٬۱۰۴ | ۳۳۷٬۲۳۷ |
| ۱۳۸۲ | ۱٬۱۷۱٬۵۷۳ | ۳۶۸٬۵۱۸ |
| ۱۳۸۳ | ۱٬۱۵۴٬۳۶۸ | ۳۵۵٬۲۱۳ |
| ۱۳۸۴ | ۱٬۲۳۹٬۴۰۸ | ۳۶۳٬۷۲۳ |
| ۱۳۸۵ | ۱٬۲۵۳٬۹۱۲ | ۴۰۸٬۵۶۶ |
| ۱۳۸۶ | ۱٬۲۸۶٬۷۱۶ | ۴۱۲٬۷۳۶ |
| ۱۳۸۷ | ۱٬۳۰۰٬۱۶۶ | ۴۱۷٬۷۹۸ |
| ۱۳۸۸ | ۱٬۳۴۸٬۵۸۶ | ۳۹۳٬۵۱۴ |
| ۱۳۸۹ | ۱٬۳۶۴٬۵۲۳ | ۴۴۰٬۵۳۸ |
| ۱۳۹۰ | ۱٬۳۸۲٬۲۲۹ | ۴۲۲٬۱۳۳ |
| ۱۳۹۱ | ۱٬۴۲۱٬۶۸۹ | ۳۶۷٬۵۳۹ |
| ۱۳۹۲ | ۱٬۴۷۱٬۷۵۸ | ۳۶۱٬۲۲۷ |
| ۱۳۹۳ | ۱٬۵۳۴٬۳۱۱ | ۴۳۶٬۸۴۰ |
| ۱۳۹۴ | ۱٬۵۷۰٬۱۸۳ | ۳۶۶٬۶۸۴ |
| ۱۳۹۵ | ۱٬۵۲۸٬۰۰۳ | ۳۶۹٬۱۵۲ |
| ۱۳۹۶ | ۱٬۴۸۷٬۸۶۱ | ۳۷۶٬۳۱۳ |
| ۱۳۹۷ | ۱٬۳۶۶٬۴۹۱ | ۳۷۷٬۰۲۴ |
| ۱۳۹۸ | ۱٬۱۹۶٬۱۳۵ | ۳۹۵٬۳۹۲ |
| ۱۳۹۹ | ۱٬۱۱۳٬۹۶۴ | ۵۰۷٬۵۱۱ |
| ۱۴۰۰ | ۱٬۱۰۶٬۰۷۲ | ۵۳۶٬۱۰۹ |
| ۱۴۰۱ | ۱٬۰۷۵٬۳۸۱ | ۳۴۷٬۴۵۰ |
| ۱۴۰۲ | ۱٬۰۵۷٬۹۴۸ | ۴۴۲٬۲۱۳ |
- در سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ طرح ثبت ضربتی فوت‌های معوقه اجرا شده‌است.
مهاجرت‌ها
ایران شمار قابل توجهی از مهاجران خارجی را میزبانی می‌کند. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، مهاجران ساکن ایران، به ترتیب، بیشتر از افغانستان (یک میلیون و ۵۸۴ هزار تن)، عراق (۳۴ هزار و ۵۰۰ تن) و پاکستان (۱۴ هزار و سیصد تن) هستند. طبق این آمار، استان سکونت معمول این مهاجران، برای افغان‌ها تهران و برای عراقی‌ها و پاکستانی‌ها قم بوده‌است.[۴۹]
اندازهٔ مهاجرت از ایران نیز قابل توجه است. در سال ۱۳۹۶، حسین عبده تبریزی گفت که یک و نیم میلیون ایرانی در صف مهاجرت به کشورهای کانادا و استرالیا قرار دارند. پس از انقلاب ۱۳۵۷، چندین موج مهاجرتی در ایران به راه افتاد؛ موج نخست به دلایل سیاسی، بلافاصله پس از انقلاب ۱۳۵۷ و بیشتر به سمت ایالات متحده، موج دوم به دلایل سیاسی-عقیدتی در ابتدای دههٔ ۱۳۶۰ و بیشتر به سوی اروپا، موج سوم با دلایلی چون کسب کیفیت زندگی و رفاه بالاتر به سمت کشورهایی همانند کانادا و استرالیا و موج چهارم که به دلایل سیاسی رخ داد و از سال ۱۳۸۸ آغاز شد.
در جمهوری اسلامی، بحران‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران در ابعاد تظاهرات سراسری نمود پیدا کرده و با همراهی بلایای طبیعی، بر دشواری زندگی در این کشور افزوده‌اند؛ این شرایط، انگیزه‌ها برای مهاجرت از ایران را افزایش داد. در این دوره برآوردهای زیادی از خسارت سنگین مهاجرت سرمایه‌داران و فرار مغزها از ایران انجام شده که برخی از آنان، از سوی منابع رسمی این کشور تأیید شده‌اند.[۵۰][۵۱]
سناریوهای آینده
آمارها نشان می‌دهد که دوران طلایی جمعیت ایران تا سال ۱۴۳۰ طول می‌کشد؛ در این دوران نسبت جمعیت در سنین فعالیت، افزایش یافته و به حداکثر خود یعنی بالای ۷۰ درصد می‌رسد.[۵۲] جمعیت کل کشور در سال ۱۴۳۰ هجری شمسی بر اساس پیش‌بینی پژوهشکده آمار، درصورت افزایش میزان باروری کل به ۱۱۲ میلیون و ۴۷۵ هزار و ۴۵۸ نفر می‌رسد. با استفاده از مجموعه فرضیه‌ها و تجربیات کارشناسی در پیش‌بینی‌های جمعیت کشور، پیش‌بینی‌های فرض جمعیت سازمان ملل، روندهای جاری، تجربه‌های بین‌المللی و مهم‌تر از همه تغییرات سطح باروری در دهه اخیر در کشور و زیر مجموعه‌های استانی، شهری و روستایی آن، می‌توان به دیدگاه زیر در مورد تغییرات سطح باروری در آینده رسید و در قالب چهار گزینه مطرح شده به آینده نگری جمعیت کل کشور به تفکیک مناطق شهری و روستایی به شرح زیر پرداخت:[۵۳]
- فرض اول: رسیدن به حدود ۲٫۶ فرزند در سال ۱۴۳۰ (فرض خوش‌بینانه)
- فرض دوم: تثبیت سطح باروری کل از سال ۱۳۹۵ به بعد یعنی ۲٫۱۱ فرزند تا سال ۱۴۳۰
- فرض سوم: کاهش سطح باروری کل با شیبی تند به زیر سطح جانشینی ۱٫۵ فرزند در سال ۱۴۳۰ (فرض بدبینانه)
- فرض چهارم: کاهش سطح باروری کل با شیبی ملایم تا به زیر سطح جانشینی ۱٫۹ فرزند در سال ۱۴۳۰
در صورت تحقق سناریو اول یعنی افزایش میزان باروری کل، جمعیت کل کشور در سال ۱۴۳۰ هجری شمسی برابر با ۱۱۲ میلیون و ۴۷۵ هزار و ۴۵۸ نفر، با فرض ثابت ماندن میزان باروری کل، برابر با ۱۰۴ میلیون و ۱۷ هزار و ۵۸۸ نفر و با سناریوهای سوم و چهارم یعنی کاهش شدید و کاهش ملایم باروری به ترتیب برابر ۹۵ میلیون و ۳۱۷ هزار و ۴۶۴ نفر و ۱۰۱ میلیون و ۳۹۲ هزار و ۳۲۰ نفر خواهد بود. تجارب کشورهای مختلف نشان می‌دهد در مراحل میانی گذار جمعیتی، میزان باروری کل به زیر سطح جانشینی می‌رسد؛ بنابراین انتخاب فرض عملیاتی و محتمل (رسیدن به سطح باروری کل حدود ۱٫۹ فرزند) است.
بنابراین بر اساس سناریوهای مختلف در سال ۱۴۳۰ برای جمعیت ایران داریم:[۵۴]
- افزایش سطح باروری کل، ۱۱۲ میلیون و ۴۷۵ هزار و ۴۵۸ نفر
- تثبیت سطح باروری کل، ۱۰۴ میلیون و ۱۷ هزار و ۵۸۸ نفر
- کاهش سطح باروری کل با شیبی ملایم، ۱۰۱ میلیون و ۳۹۲ هزار و ۳۲۰ نفر
- کاهش سطح باروری کل با شیبی تند، ۹۵ میلیون و ۳۱۷ هزار و ۴۶۴ نفر
طی تخمین دیگری در سال ۲۰۳۰ میلادی جمعیت ایران به بیش از ۹۲ میلیون نفر می‌رسد.[۵۵]
شاخص‌های جمعیتی
| شاخص‌ها | زیرمجموعه‌ها | میزان(تعداد یا سن) | درصد | رتبه در دنیا |
|---|---|---|---|---|
| ساختار سنی | ۰ تا ۱۴ سال | مرد: ۷٬۳۹۴٬۸۴۱ نفر زن: ۷٬۰۲۲٬۰۷۶ نفر |
۲۱٫۷ ٪ | |
| ۱۵ تا ۶۴ سال | مرد: ۲۴٬۵۰۱٬۵۴۴ نفر زن: ۲۳٬۹۱۴٬۱۷۲ نفر |
۲۲٫۹ ٪ | ||
| ۶۵ سال به بالا | مرد: ۱٬۷۲۵٬۸۲۸ نفر زن: ۱٬۸۷۰٬۸۲۳ نفر |
۵٫۴ ٪ | ||
| رشد جمعیت | ۱٫۵ ٪ | |||
| تراکم جمعیت | ۴۵٫۳ نفر به ازای هر کیلومتر مربع |
|||
| سن میانه (میانگین) |
مرد | ۲۶ سال | ||
| زن | ۲۶٫۵ سال | |||
| کل | ۲۶٫۳ سال | |||
| نرخ باروری | ۱٫۷ زایمان برای هر زن | ۱۷۱ | ||
| نرخ مرگ و میر | ۵٫۲ مرگ در هر ۱۰۰۰ نغر |
۱۷۱ | ||
| نرخ مهاجرت | ۲٫۶۲− در هر ۱۰۰۰ نفر |
۱۴۱ | ||
| نرخ بی‌کاری | ۱۴٫۶ ٪ (در بهار ۸۹) |
|||
| جمعیت فعال کشور |
۲۴٫۲ میلیون نفر (در بهار ۸۹) |
|||
| جمعیت شهر نشین |
۵۳٫۶ میلیون نفر | |||
| جمعیت روستا نشین |
۲۱٫۱ میلیون نفر | |||
| نسبت جنسیتی | در هنگام تولد | ۱٫۰۵ | ||
| زیر ۱۵ سال | ۱٫۰۵ | |||
| ۱۵ تا ۶۴ سال | ۱٫۰۲ | |||
| بالای ۶۵ سال | ۰٫۹۱ | |||
| کل جمعیت | ۱٫۰۲ | |||
| مرگ و میر نوزادان | ۳۵٫۷۸ مرگ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده |
۷۱ | ||
| امید به زندگی در هنگام تولد |
مردان | ۶۹٫۶۵ سال | ||
| زنان | ۷۲٫۷۲ سال | |||
| کل جمعیت | ۷۱٫۱۴ سال | ۱۳۲ | ||
| سهم باروری در جهان |
۱۷٫۱۷ تولد در هر ۱۰۰۰ نفر |
۱۲۰ | ||
| ایدز و اچ‌آی‌وی | درصد شیوع | ۰٫۲ ٪ (برآورد ۲۰۰۷) |
۱۰۲ | |
| جمعیت مبتلا به ایدز |
۸۶۰۰۰ نفر (برآورد ۲۰۰۷) |
۴۹ | ||
| مرگ بر اثر ایدز | ۴۳۰۰ نفر (برآورد ۲۰۰۷) |
۴۷ |
شهرنشینی
جمعیت شهرنشین ایران در سدهٔ اخیر رشد چشمگیری داشته‌است. در نخستین سرشماری رسمی ایران که در سال ۱۳۳۵ صورت گرفت، از کلّ جمعیت ایران (۱۸٬۹۵۴٬۷۰۴ نفر) حدود ۳۲ درصد (۶٬۰۰۲٬۶۲۱ نفر) در شهرها ساکن بوده‌اند.[۵۶] این در حالی است که بر اساس سرشماری رسمی سال ۱۳۹۵، جمعیت کشور بالغ بر ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ تن بوده که از این تعداد، ۵۹٬۱۴۶٬۸۴۷ نفر (۷۴ درصد) در شهرها ساکن بوده‌اند.[۲۸] مهم‌ترین دلیل این افزایش، مهاجرت مردم از روستاها به شهرها بوده‌است؛ البته عواملی چون تبدیل روستاهای بزرگ به شهر نیز در آن نقش داشته‌اند.
جدول زیر ۸ شهر پرجمعیت ایران را معرفی می‌کند:
| رتبه | شهر | استان | جمعیت | |
|---|---|---|---|---|
| شهر[۵۷] | کلان‌شهر[۵۸] | |||
| ۱ | تهران | تهران | ۸٬۶۹۳٬۷۰۶ | ۱۴٬۷۰۰٬۰۰۰ |
| ۲ | مشهد | خراسان رضوی | ۳٬۰۰۱٬۱۸۴ | ۳٬۴۰۰٬۰۰۰ |
| ۳ | اصفهان | اصفهان | ۱٬۹۶۱٬۲۶۰ | ۲٬۷۰۰٬۰۰۰ |
| ۴ | کرج | البرز | ۱٬۵۹۲٬۴۹۲ | ۲٬۵۰۰٬۰۰۰ |
| ۵ | شیراز | فارس | ۱٬۵۶۵٬۵۷۲ | ۱٬۹۰۰٬۰۰۰ |
| ۶ | تبریز | آذربایجان شرقی | ۱٬۵۸۸٬۶۹۳ | ۱٬۷۶۰٬۰۰۰ |
| ۷ | قم | قم | ۱٬۲۰۱٬۱۵۸ | ۱٬۲۴۰٬۰۰۰ |
| ۸ | اهواز | خوزستان | ۱٬۱۸۴٬۷۸۸ | ۱٬۳۲۰٬۰۰۰ |
| 43 | بیرجند | خراسان جنوبی | 239519 | 239519 |
ژنتیک
هاپلوگروه‌ها
دی‌ان‌ای کروموزوم Y
دی‌ان‌ای کروموزوم Y (Y-DNA) نمایانگر نسب پدری است. در ایران، مجموعه کروموزوم‌های Y به این شکل است:
هاپلوگروه‌های R1 (۲۵٪)، J2 (۲۳٪)، G (۱۴٪)، J1 (۸٪)، E1b1b (۵٪)، L (۴٪)، Q (۴٪)، بیش از ۸۵٪ از کل کروموزوم‌ها را تشکیل می‌دهند.[۵۹]
| هاپلوگروه[۶۰] | n | B | C | E1b1a | E1b1b1a2 | E1b1b1a3 | E1b1b1c | F | G | H | I | J1 | J2 | K | L | N | O | P,R | Q | R1a | R1b | R1b1a | R1b1b | R2 | T |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نشانگر | M2 | V13 | V22 | M34 | M343 | V88 | M269 | M70 | |||||||||||||||||
| ایران | 566 | 0.53 | 0.18 | 1.41 | 1.77 | 1.8 | 0.88 | 0.35 | 14.00 | 2.65 | 0.8 | 8.13 | 23.86 | 0.71 | 4.00 | 2.12 | 1.41 | 0.71 | 4.01 | 17.49 | 1.24 | 0.35 | 6.18 | 1.41 | 2.12 |
دی‌ان‌ای میتوکندری
دی‌ان‌ای میتوکندریایی (mtDNA) نمایانگر نسب مادری است. دی‌ان‌ای میتوکندریایی غرب اوراسیا به طور متوسط بیش از ۹۰٪ از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهد (۲۰۱۳).[۶۱][۶۲]
در میان آنها، شاخه‌های U3b3 به نظر می‌رسد محدود به جمعیت‌های ایران و قفقاز باشد، در حالی که زیرشاخه U3b1a در سراسر منطقه خاور نزدیک رایج است.[۶۱]
در ایران، گروه‌های انحرافی در کروموزوم‌های Y و مجموعه ژن‌های دی‌ان‌ای میتوکندریایی شامل قومیت‌های شمال ایران، مانند گیلک‌ها و مازندرانی‌ها می‌شوند که ساختار ژنتیکی آنها، از جمله دی‌ان‌ای کروموزومی، تقریباً با قومیت‌های اصلی قفقاز جنوبی، یعنی گرجی‌ها، ارمنی‌ها و آذربایجانی‌ها یکسان است. دیگر گروه‌های انحرافی توسط مردم بلوچ تشکیل می‌شوند که تنها ۱–۲٪ از کل جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند و دارای خطوط دی‌ان‌ای پدری و میتوکندریایی بیشتری هستند که به سوی قومیت‌های جنوب غربی آسیای جنوبی گرایش دارند.
سطوح تنوع ژنتیکی در جمعیت‌های ایرانی قابل مقایسه با دیگر گروه‌های قفقاز، آناتولی و اروپا است.[۶۱][۶۳]
دی‌ان‌ای اتوزومال
یک تجزیه و تحلیل ژنتیکی گسترده روی گروه‌های مختلف قومی ایران که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد، نشان داد که از لحاظ ژنتیکی، گروه‌های مختلف قومی ایران مانند فارس‌ها، کردها، آذری‌ها، لرها، مازندرانی‌ها، گیلک‌ها و عرب‌ها به‌طور نزدیک به هم مرتبط هستند و یک خوشه واحد را تشکیل می‌دهند که به عنوان "CIC" (خوشه مرکزی ایرانی) شناخته می‌شود. در مقایسه با جمعیت‌های جهانی، ایرانی‌ها (CIC) در مرکز خوشه وسیع‌تری از اوراسیا غربی قرار می‌گیرند، نزدیک به اروپایی‌ها، مردم خاورمیانه و آسیای جنوبی مرکزی. عرب‌های ایرانی و آذری‌های ترک‌زبان از نظر ژنتیکی با مردمان ایرانی‌زبان مانند فارس‌ها هم‌پوشانی دارند. زیرساخت ژنتیکی ایرانی‌ها در مقایسه با سایر جمعیت‌های "۱۰۰۰G" کم است.
ایرانی‌ها بیشترین وابستگی ژنتیکی را با دیگر جمعیت‌های آسیای غربی و جنوب غربی دارند و سپس با اروپایی‌ها و گروه‌های آسیای مرکزی. برخی از گروه‌های جنوب آسیا (به‌ویژه اقلیت پارسیان هند) بالاترین وابستگی را با ایرانی‌ها نشان دادند، که با تاریخ قومی آنها همخوانی دارد. به‌طور کلی، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ساختار ژنتیکی مجموعه ژنی ایران تقریباً ۵,۰۰۰ سال پیش شکل گرفته و از آن زمان به بعد پیوستگی بالایی نشان می‌دهد، که حاکی از آن است که آنها تا حد زیادی تحت تأثیر مهاجرت‌های خارجی قرار نگرفته‌اند.
در مقیاس جهانی، ایرانی‌ها بالاترین وابستگی را با دیگر جمعیت‌های «اوراسیا غربی» (مانند اروپایی‌ها یا جنوب آسیایی‌ها و همچنین لاتین آمریکایی‌ها) نشان می‌دهند، در حالی که آفریقایی‌های جنوب صحرا و آسیایی‌های شرقی تفاوت‌های زیادی با ایرانی‌ها دارند.[۶۴][۶۳]
زبان‌های ایران
[[پرونده:
|بندانگشتی|پراکنش مردم کردزبان در استان‌های ایران، سال ۲۰۱۰ میلادی برابر با ۶٫۶۷۳٫۰۰۰]]
اتنولوگ جمعیت فارسی‌زبانان ایران در سال ۲۰۱۶ را ۵۰ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر یعنی بیش از ۶۲ درصد می‌داند.[۶۵][۶۶] اِتنولوگ (به انگلیسی: ethnologue) از معتبرترین دانشنامه‌های موجود در جهان است که داده‌های آماری از تعداد گویشوران زبان‌های مختلف را به صورت اینترنتی منتشر می‌کند.
جمعیت ایران در پایان سال ۲۰۱۶ میلادی، طبق تخمین‌های متفاوت بین ۷۹ تا ۸۱ میلیون نفر بوده‌است. اتنولوگ جمعیت گویشوران زبان‌های مختلف در ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی را به ترتیب زیر بیان کرده‌است. به این نکته توجه شود که بین قومیت و گویشور تفاوت وجود دارد و برای نمونه میزان جمعیت آذری زبانان در جدول لحاظ شده‌است در حالی که جمعیت آذری‌تباران اندکی بیشتر است.[۶۵] بیش از ۸۱ درصد مردم ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی به یکی از زبان‌های ایرانی سخن می‌گویند.
| ردیف | نام | جمعیت(۲۰۱۶) | درصد از کل جمعیت ایران(۲۰۱۶) | |
|---|---|---|---|---|
| زبان‌های ایرانی | ||||
| ۱ | زبان فارسی | ۵۰٬۴۰۰٬۰۰۰ | ۶۲٫۷۴ | |
| ۲ | زبان کردی | ۵٬۵۹۰٬۰۰۰ | ۶٫۹۵ | |
| ۳ | زبان لری | ۱٬۷۰۰٬۰۰۰ | ۲٫۱۱ | |
| ۴ | زبان گیلکی | ۲٬۴۰۰٬۰۰۰ | ۲٫۹۸ | |
| ۵ | زبان مازندرانی | ۲٬۳۴۰٬۰۰۰ | ۲٫۹۱ | |
| ۶ | زبان بلوچی | ۱٬۹۲۰٬۰۰۰ | ۲٫۳۹ | |
| ۷ | زبان لکی | ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۱٫۲۴ | |
| ۸ | زبان تاتی و زبان تالشی | ۴۰۰٬۰۰۰ | ۰٫۴۹ | |
| ۹ | سایر زبان‌های ایرانی | محدود | ۰٫۰۴ | |
| کل | زبان‌های ایرانی | ۶۵٬۷۵۰٬۰۰۰ | ۸۱٫۴۵ | |
| زبان‌های غیرایرانی | ||||
| ۱ | زبان ترکی آذربایجانی | ۱۰٬۹۰۰٬۰۰۰ | ۱۳٫۵۷ | |
| ۲ | زبان ترکمنی | ۷۹۰٬۰۰۰ | ۰٫۹۸ | |
| ۳ | زبان ترکی خراسانی | ۸۸۶٬۰۰۰ | ۱٫۱۰ | |
| ۴ | زبان ترکی قشقایی | ۹۵۹٬۰۰۰ | ۱٫۱۹ | |
| ۵ | زبان عربی | ۱٬۳۲۰٬۰۰۰ | ۱٫۶۴ | |
| ۶ | زبان ارمنی | ۱۰۰٬۰۰۰ | ۰٫۱۲ | |
| ۷ | زبان آشوری | ۱۵٬۰۰۰ | ۰٫۰۲ | |
| ۸ | سایر زبان‌های غیر ایرانی | محدود | ۰٫۰۲ | |
| کل | زبان‌های غیرایرانی | ۱۴٬۹۷۰٬۰۰۰ | ۱۸٫۵۵ | |
| کل تجمیعی | کل زبان‌های رایج در ایران | ۸۰٬۷۲۰٬۰۰۰ | ۱۰۰ | |
بنابر گزارش کتابچهٔ سیا، امروزه ایران از قومیت‌های گوناگونی از جمله فارسی زبانان(۶۱ درصد)، آذربایجانی‌ها (۱۶ درصد)، کُردها (۱۰ درصد)، گیلک‌ها و مازندرانی‌ها (۷ درصد)، بلوچ‌ها (۲ درصد)، عرب‌ها (۲ درصد)، ترکمن‌ها و قشقایی‌ها (۲ درصد) و دیگران (۲ درصد) تشکیل یافته‌است.[۶۷]
براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵ دربارهٔ ترکیب قومی ملّت ایران، جمعیت پارسیان حدود ۷۳ تا ۷۵ درصد جمعیت ایران است. آمار سرشماری سال ۱۳۷۵ نشان می‌دهد که ۸۲ تا ۸۳ درصد مردم پارسی صحبت می‌کنند و ۸۶/۲ درصد از آنها فقط پارسی را می‌فهمند.[۶۸]
بنابر برآورد دیگری از کنگرهٔ آمریکا، ۶۵ درصد از ساکنان ایران به زبان پارسی، ۱۶ درصد به زبان ترکی آذربایجانی، ۷ درصد به زبان کردی، ۶ درصد به زبان لری، ۲ درصد به زبان عربی، ۲ درصد به زبان بلوچی، ۱ درصد به زبان ترکمنی، ۱ درصد به زبان قشقایی و سایر زبان‌های ترکی و کمتر از ۱ درصد نیز به زبان‌های ارمنی، آشوری، گرجی و دیگر زبان‌های غیرپارسی و غیرترکی سخن می‌گویند.[۶۹]
در ایران در حدود ۷۵ زبان و گویش رواج دارد.[۷۰] بنابر تخمین کتابچهٔ اطلاعات سیا، بزرگ‌ترین گروه‌های زبانی ایران را به ترتیب فارسی با گویشهای مختلف (۵۸ درصد)، ترکی آذربایجانی با گویشهای مختلف (۲۶ درصد)، کردی (۹ درصد)، لری ۲/۲ درصد)، بلوچی (۱ درصد)، عربی (۱ درصد)، ترکمنی (۱ درصد) و دیگر زبان‌ها (۲ درصد) تشکیل می‌دهند.[۶۷]
مهرداد ایزدی پژوهشگر کرد-بلژیکی-آمریکایی که کار وی را می‌توان در دانشکده امور بین‌الملل و عمومی دانشگاه کلمبیا آمریکا در وبسایت پروژه ۲۰۰۰ خلیج فارس مشاهده کرد،[۷۱] می‌گوید در سرشماری ایران در سال ۲۰۰۱ نشان می‌دهد که فارسی‌زبان نخست ۶۳٪ از ایرانیان می‌باشد.[۷۲] در حالی که وی درصدهای زیر را نیز ارائه می‌دهد:
- ۶۳٫۳ ٪ فارسی
- ۱۳٪ ترکی آذری و گویشهای ترکی
- ۷٪ کُردی
- ۳٫۶٪ گیلکی
- ۳٪ مازندرانی
- ۲٫۵٪ بلوچ
- ۱٫۸٪ عرب
- دیگر زبان‌ها مانند ترکمن، پشتو، ارمنی، سریانی، گرجی، قشقایی، براهویی، راجی، مینابی و دیگر زبان‌های ایرانی غربی مانند (لاری، تالشی، تاتی، راجی، غیره)
بر پایه گزارش صندوق جمعیت ملل متحد نیز زبان جمعیت ایران متشکل از ۵۱٪ فارسی دری، ۲۴٪ آذری، ۸٪ گیلک و مازندرانی، ۷٪ کردی، ۳٪ عربی، ۲٪ بلوچی، ۲٪ لری، ۲٪ ترکمنی و ۱٪ دیگر زبان‌ها مانند لکی، قشقایی، قزاقی، هزارگی، گرجی، ارمنی، تاتی، تالشی و…[۷۳]
تاکنون در هیچ‌یک از سرشماری‌های ایران پرسش‌های مربوط به وابستگی‌های قومی و زبانی پرسیده نشده‌است. اگرچه این پرسش در پرسشنامه‌های سرشماری سال ۱۳۶۵ مطرح شده بود ولی به دلیل ملاحظات سیاسی از جمع‌آوری اطلاعات مربوط به آن خودداری شد. با این حال پژوهش‌ها و برآوردهایی در مورد ترکیب قومی و زبانی کشور انجام شده‌است. یکی از این پژوهش‌ها به نمونه‌گیری سازمان ثبت احوال کشور در مرداد ۱۳۷۰ بازمی‌گردد که زبان مادری زنانی را که برای دریافت شناسنامه فرزندان خود به دفترهای ثبت احوال مراجعه کرده بودند، مورد پرسش قرار می‌داد. در این نظرسنجی از مجموع ۴۹٬۵۵۸ مادر، ۴۶٫۲٪ به فارسی، ۲۰٫۶٪ به آذری، ۱۰٪ به کُردی، ۸٫۹٪ به لری و لکی، ۷٫۲٪ به زبان شمالی، ۳٫۵٪ به عربی، ۲٫۷٪ به بلوچی، ۰٫۶٪ به ترکمنی، ۰٫۱٪ به ارمنی و ۰٫۲٪ به دیگر زبان‌ها تکلم می‌کردند. مشابه این نظرسنجی در سال ۱۳۷۳ هم انجام شد و به نتایج مشابهی رسید. در این نظرسنجی‌ها روشن شد که سطح باروری و ویژگی‌های جمعیتی بر حسب جامعهٔ زبانی مادران بسیار متفاوت است و شمار فرزندان زنده زاده شده در گروه‌ه��ی گوناگون زبانی میان ۲٫۹ تا ۵ قرار داشت اما مطالعه‌ای دیگر نشان داد که این اختلاف بیشتر از تفاوت‌های فرهنگی و اقتصادی این گروه‌ها ناشی می‌شود تا صرف تعلق قومی و زبانی آنها.[۷۴]
آمارهای زبانی
به‌طور کلّی آمارهای گوناگونی از ترکیب زبانی مردم ایران از سوی منابع گوناگون ارائه گردیده‌است:
| گروه زبانی | تعداد (تخمین سال ۲۰۰۸) | نسبت جمعیتی |
|---|---|---|
| کل جمعیت | ۷۷٬۸۹۱٬۲۲۰ | ۱۰۰٪ |
| پارسی | ۴۷٬۵۱۳٬۶۴۴ | ۶۱٪ |
| آذربایجانی | ۱۲٬۴۶۲٬۵۹۵ | ۱۶٪ |
| کردی | ۷٬۷۸۹٬۱۲۲ | ۱۰٪ |
| لری و لکی | ۴٬۶۷۳٬۴۷۳ | ۶٪ |
| عربی | ۱٬۵۵۷٬۸۲۴ | ۲٪ |
| بلوچی | ۱٬۵۵۷٬۸۲۴ | ۲٪ |
| ترکمنی | ۱٬۵۵۷٬۸۲۴ | ۲٪ |
| دیگر | ۷۷۸٬۹۱۵ | ۱٪ |
| گروه زبانی | تعداد (سال ۲۰۰۶) | نسبت جمعیتی[۷۶] |
|---|---|---|
| کل جمعیت | ۷۰٬۴۹۵٬۷۸۲ | ۱۰۰٪ |
| فارسی (همراه با گیلکی و مازندرانی) | ۴۲٬۲۹۷٬۴۶۹ | ۶۰٪ |
| ترکی | ۱۷٬۶۲۳٬۹۴۵ | ۲۵٪ |
| کردی | ۴٬۹۳۴٬۷۰۴ | ۷٪ |
| لری | ۱٬۴۰۹٬۹۱۵ | ۲٪ |
| عربی، بلوچی، ارمنی، آسوری و سایر | ۴٬۲۲۹٬۷۴۹ | ۶٪ |
| گروه زبانی | تعداد (سال ۲۰۰۶)[۷۷] |
|---|---|
| کل جمعیت | ۷۰٬۵۰۰٬۰۰۰ |
| فارسی | ۳۶٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| ترکی آذربایجانی | ۱۸٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| کردی | ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| عربی | ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| بلوچی | ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ |
| گروه زبانی | تعداد(۱۹۸۶)[۷۸] | درصد نسبت |
|---|---|---|
| کل جمعیت | ۴۵٬۶۱۲٬۰۰۰[۷۹] | ۱۰۰٪ |
| فارسی | ۲۳٬۱۰۰٬۰۰۰ | ۵۰٫۶۴٪ |
| گیلکی و مازندرانی | ۳٬۴۵۰٬۰۰۰ | ۷٫۵۶٪ |
| ترکی آذربایجانی | ۱۱٬۵۰۰٬۰۰۰ | ۲۵٫۲۱٪ |
| قشقایی | ۲۵۰٬۰۰۰ | ۰٫۵۵٪ |
| ترک‌های ساکن استان فارس | ۲۵۰٬۰۰۰[۸۰] | ۰٫۵۵٪ |
| ترکمنی | ۲۵۰٬۰۰۰ | ۰٫۵۵٪ |
| کردی | ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۸٫۷۷٪ |
| لری | ۵۵۰٬۰۰۰ | ۱٫۲٪ |
| بختیاری | ۲۵۰٬۰۰۰ | ۰٫۵۵٪ |
| عربی | ۵۳۰٬۰۰۰ | ۱٫۱۶٪ |
| بلوچی | ۶۰۰٬۰۰۰ | ۱٫۳۲٪ |
| ارمنی | ۲۵۰٬۰۰۰ | ۰٫۵۵٪ |
| آشوری | ۳۲٬۰۰۰ | ۰٫۰۷٪ |
| دیگر[۸۱] | ۶۰۰٬۰۰۰ | ۱٫۳۲٪ |
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «نمایشگاه مجازی - راهنمای گردشگری مناطق کردنشین ایران: استان کردستان به انضمام راهنمای خرید در بانه». book.icfi.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.[پیوند مرده]
- ↑ "İran əhalisi". Vikipediya (به ترکی آذربایجانی). 2022-10-05.
- ↑ «Etnik Gruplar ve Diller». www.dakairanmasasi.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ «Iran, Islamische Republik - Landkarten - ecoi.net». www.ecoi.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ «Genomstudie: Die Bevölkerung des Iran ist viel heterogener als gedacht». portal.uni-koeln.de (به آلمانی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ "The Ethnic Groups of Iran Quiz". PurposeGames.com (به انگلیسی). Retrieved 2022-12-20.
- ↑ Web, Maps on the. "Maps on the Web". Tumblr (به ژاپنی). Retrieved 2022-12-20.
- ↑ «Iran Map». www.worldmap1.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ Lewis، Martin W. «Iran Wikipedia Language Map». GeoCurrents (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ Web, Maps on the. "Maps on the Web". Tumblr (به ژاپنی). Retrieved 2022-12-20.
- ↑ Tours، Iransafar (۲۰۲۱-۱۰-۳۰). «Iran Ethnic Groups». Iran Safar Travel (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ Alex (۲۰۱۶-۰۱-۱۶). «Peoples of Iran». Vivid Maps (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ «View Image». www.advbiores.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ www.irancarto.cnrs.fr http://www.irancarto.cnrs.fr/record.php?q=AI-020902&f=local&l=en. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «İran etnik grupları». mysteryofiran.multiscreensite.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ "Genome study shows that Iran's population is more heterogeneous than previously believed". EurekAlert! (به انگلیسی). Retrieved 2022-12-20.
- ↑ mapsgrey (۲۰۲۱-۰۲-۲۳). «Ethnic Groups In Iran 🇮🇷». r/MapPorn. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
- ↑ "Template:Iran Ethnic Groups Labelled Map". Wikipedia (به انگلیسی). 2019-03-26.
- ↑ جمعیت ایران worldometers
- ↑ "Iran (Islamic Republic of)". datadot (به انگلیسی). Retrieved 2024-08-29.
- ↑ «World Bank Open Data». World Bank Open Data. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۲۹.
- ↑ «Total population by sex». population.un.org.
- ↑ «ایران ۹۱ میلیون نفر نیست | [+ آمار دقیق جمعیت] | پایگاه خبری تحلیلی انصاف نیوز». انصاف نیوز. ۲۰۲۴-۰۸-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۲۹.
- ↑ «آمار جمعیت ایران ۸۶ میلیون نفر است نه ۹۱ میلیون!». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۴-۰۸-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۲۹.
- ↑ «سقوط نرخ رشد جمعیت در ایران». www.tabnak.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۷.
- ↑ «Population growth (annual %) - Iran, Islamic Rep. | Data». data.worldbank.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۷.
- ↑ "Middle East :: Iran — The World Factbook - Central Intelligence Agency". www.cia.gov (به انگلیسی). Archived from the original on 19 April 2020. Retrieved 2020-04-19.
- ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ ۲۸٫۲ ۲۸٫۳ ۲۸٫۴ «جمعیت کشور بر حسب جنس در نقاط شهری و روستایی به تفکیک استان» (به پارسی). درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ۲۳ تیر ۱۳۹۶.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ مه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ "Official Iranian Population clock". Amar.org.ir. Archived from the original on 4 February 2012. Retrieved 13 Feb 2012.
- ↑ «گزیده سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (PDF). مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۵ مارس ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۵ مارس ۲۰۱۸.
- ↑ http://www.iribnews.ir/fa/news/1178677/امسال-اتباع-غیرقانونی-افغان-در-ایران-ساماندهی-و-تعیین-تکلیف-می‌شوند
- ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2014/12/141210_u14_iranian_abroad
- ↑ http://www.bartarinh.ir/fa/news/31988/اعلام-دقیق-تعداد-ایرانیان-خارج-از-کشور[پیوند مرده]
- ↑ http://www.iran-newspaper.com/Newspaper/BlockPrint/142361
- ↑ http://www.irna.ir/sb/fa/News/82289216/
- ↑ http://www.salamatnews.com/news/203142/مصائب-ادامه‌دار-زندگی-بدون-شناسنامه-شهروندان-سیستان-و-بلوچستان
- ↑ https://www.moi.ir/news/217163/ثبت-تعداد-۷۹۸هزار-و-۵۵۰-ولادت-در-۹-ماهه-سال-۱۴۰۲-در-کشور[پیوند مرده]
- ↑ https://www.isna.ir/news/1402102719505/فوت-بیشتر-مردان-در-کشور-طی-۹-ماهه-امسال
- ↑ https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/21/2501156/جمعیت-23-استان-کشور-به-کمتر-از-سطح-جانشینی-رسیده-است-حدود-10میلیون-جوان-مجرد-در-انتظار-ازدواج
- ↑ https://otaghiranonline.ir/news/7712/نرخ-رشد-جمعیت-در-استان-های-کشور-چقدر-است؟
- ↑ https://www.hamshahrionline.ir/news/629940/پیرترین-و-جوان-ترین-استان-های-ایران-را-بشناسید-جغرافیای-سالمندی
- ↑ https://donya-e-eqtesad.com/بخش-سایت-خوان-62/3803769-پیرترین-استان-های-کشور-را-بشناسید
- ↑ محمد طبیبیان؛ «طرح مجدد مشکل بحرانیِ کمبود آب در کشور»؛ دنیای اقتصاد؛ ۲۸ شهریور ۱۳۹۳
- ↑ https://www.isna.ir/news/97100603244/جمعیت-ایران-در-طول-یک-قرن-8-برابر-شده-است-در-شرایط-فعلی-جمعیت
- ↑ گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰ (pdf)
- ↑ «گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۳ مارس ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «شمار رویدادهای حیاتی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ «مهاجران در ایران؛ تعداد اتباع کدام کشورها بیشتر است؟ BBC». ۲۰۱۷-۰۶-۱۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۷.
- ↑ «سه دهه مهاجرت ایرانیان، بلیط‌های یک طرفه و چمدان‌های باز نشده». BBC. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۷.
- ↑ «آینده‌ای نامعلوم در انتظار جامعه ایرانی، سونامی مهاجرت». BBC. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۷.
- ↑ https://www.irna.ir/news/83793002/دوران-طلایی-جمعیت-ایران-تا-سال-۱۴۳۰
- ↑ https://www.irna.ir/news/83786208/پیش-بینی-افزایش-جمعیت-ایران-در-سال-۱۴۳۰-به-۱۱۲-میلیون-نفر
- ↑ https://www.srtc.ac.ir/analytical-reports/نگاهی-به-گذشته-حال-و-آینده-جمعیت-ایران
- ↑ https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/
- ↑ نشریهٔ نتایج سرشماری‌های مرکز آمار ایران
- ↑ https://www.amar.org.ir/english
- ↑ "Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps". citypopulation.de. 2018-09-13. Archived from the original on 2018-09-13.
- ↑ Regueiro et al. 2006, Nasidze et al. 2008
- ↑ Bekada A, Fregel R, Cabrera VM, Larruga JM, Pestano J, et al. (2013) Introducing the Algerian Mitochondrial DNA and Y-Chromosome Profiles into the North African Landscape بایگانی‌شده در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine. PLoS ONE 8(2): e56775. doi:10.1371/journal.pone.0056775
- ↑ ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ ۶۱٫۲ Miroslava Derenko; Boris Malyarchuk; Ardeshir Bahmanimehr; Galina Denisova; Maria Perkova; Shirin Farjadian; Levon Yepiskoposyan (November 2013). "Complete Mitochondrial DNA Diversity in Iranians". PLOS ONE. 8 (11): e80673. Bibcode:2013PLoSO...880673D. doi:10.1371/journal.pone.0080673. PMC 3828245. PMID 24244704.
- ↑ "Iran - People". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Archived from the original on 3 May 2020. Retrieved 2020-05-03.
- ↑ ۶۳٫۰ ۶۳٫۱ ۶۳٫۲ ژنوم میتوکندری ابزاری مؤثر در تعیین هویت، مجله پزشکی قانونی، دوره ۱۴، شماره ۳، پائیز ۱۳۸۷
- ↑ Mehrjoo, Zohreh; Fattahi, Zohreh; Beheshtian, Maryam; Mohseni, Marzieh; Poustchi, Hossein; Ardalani, Fariba; Jalalvand, Khadijeh; Arzhangi, Sanaz; Mohammadi, Zahra; Khoshbakht, Shahrouz; Najafi, Farid (24 September 2019). "Distinct genetic variation and heterogeneity of the Iranian population". PLOS Genetics (به انگلیسی). 15 (9): e1008385. doi:10.1371/journal.pgen.1008385. ISSN 1553-7404. PMC 6759149. PMID 31550250.
Seven groups (Iranian Arabs, Azeris, Gilaks, Kurds, Mazanderanis, Lurs and Persians) strongly overlapped in their overall autosomal diversity in an MDS analysis (Fig 1B), suggesting the existence of a Central Iranian Cluster (CIC), notably also including Iranian Arabs and Azeris. On a global scale (Fig 2 including “Old World” populations only; see S2 Fig for all 1000G populations), CIC Iranians closely clustered with Europeans, while Iranian Turkmen showed similar yet distinct degrees of admixture compared to other South Asians. A local comparison corroborated the distinct genetic diversity of CIC Iranians relative to other geographically close populations [2, 6, 44] (Fig 3 and S3 Fig). Still, genetic substructure was much smaller among Iranian groups than in relation to any of the 1000G populations, supporting the view that the CIC groups form a distinct genetic entity, despite internal heterogeneity. European (FST~0.0105–0.0294), South Asians (FST~0.0141–0.0338), but also some Latin American populations (Puerto Ricans: FST~0.0153–0.0228; Colombians: FST~0.0170–0.0261) were closest to Iranians, whereas Sub-Saharan Africans and admixed Afro-Americans (FST~0.0764–0.1424) as well as East Asians (FST ~ 0.0645–0.1055) showed large degrees of differentiation with Iranians.
- ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ https://www.ethnologue.com/country/IR/languages
- ↑ https://www.ethnologue.com/language/pes
- ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ "Iran" (به انگلیسی). Official Website of Central Intelligence Agency (CIA). ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۰۹. Archived from the original on 3 February 2012. Retrieved 11 February 2009.
- ↑ مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی ایران
- ↑ "Ethnic Groups and Languages of Iran" (PDF) (به انگلیسی). Library of Congress. Retrieved 11 February 2009.
- ↑ زبان‌های ایران
- ↑ «language map of Iran». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۳.
- ↑ «Mehrdad Izady (2006-2011)». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۳.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۳.
- ↑ جمعیت، توسعه و بهداشت باروری، امیرهوشنگ مهریار و دیگران. تهران: نشر و تبلیغ بشری، فصل سیر تحولی جمعیت ایران نوشته حبیب‌الله زنجانی، سوم ۱۳۷۹. ص ۵۳–۵۲ شابک ۹۶۴−۵۹۸۲−۶۲−۶ به نقل از حبیب‌الله زنجانی، گامی نو در پژوهشهای جمعیتی، فصلنامه جمعیت، ۱۳۷۱، سازمان ثبت احوال
- ↑ «Central Intelligence Agency (CİA): report of İran». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۰۹.
- ↑ National portal for electronic services of İran: Ethnic Groups بایگانی‌شده در ۸ دسامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine: Iran's population is made up of numerous ethnic groups. Persians migrated to the region from Central Asia beginning in the 7th century BC and established the first Persian empire in 550 BC. They are the largest ethnic group, and include such groups as the Gilaki, who live in Gilan Province, and the Mazandarani, who live in Mazandaran Province. Accounting for about 60 percent of the total population, Persians live in cities throughout the country, as well as in the villages of central and eastern Iran.Two groups closely related to the Persians both ethnically and linguistically are the Kurds and the Lurs. The Kurds, who make up about 7 percent of the population, reside primarily in the Zagros Mountains near the borders with Iraq and Turkey.The Lurs account for 2 percent of the population; they inhabit the central Zagros region. Turkic tribes began migrating into northwestern Iran in the 11th century, gradually changing the ethnic composition of the region so that by the late 20th century East Azerbaijan Province was more than 90 percent Turkish. Since the early 1900s, Azeris (a Turkic group) have been migrating to most large cities in Iran, especially Tehran. Azeris and other Turkic peoples together account for about 25 percent of Iran's inhabitants. The remainder of the population comprises small communities of Arabs, Armenians, Assyrians, Baluchis.
- ↑ Federation of American Scientists:...Population: 70.5 million (2007 est.)Persians, who constitute 51% of Iran’s population, dominate the central government of Iran.Roughly one out of every four Iranians is Azeri, making it Iran’s largest ethnic minority at over 18 million (some Azeris put the number higher). The Turkic-speaking Azeri community is predominantly Shiite and resides mainly in northwest Iran along the border with Azerbaijan (whose inhabitants are more secular than their Azeri cousins in Iran) and in Tehran. Although they have grievances with the current regime in Tehran, most Azeris say they are not treated as second-class citizens and are more integrated into Iranian society, business, and politics (the Supreme Leader is an ethnic Azeri) than other minorities. Predominantly Sunni Muslim, the Kurds reside mainly in the northwest part of the country (so-called Iranian Kurdistan) and comprise around 7% of Iran’s population. There are roughly 4 million Kurds living in Iran, compared to 12 million in Turkey and 6 million in Iraq. Unlike Iran’s other minorities, many of its Kurds harbor separatist tendencies. Along the Iranian-Iraqi border in southwest Iran is a population of some three million Arabs, predominantly Shiite. Arabs, whose presence in Iran stretches back 12 centuries, co-mingle freely with the local populations of Turks and Persians. Iran has roughly 1.4 million Baluchis, comprising 2% of its population. Predominantly Sunni, they reside in the Iranian section of an area known as Baluchistan, a region divided between Pakistan and Iran.
- ↑ Library of Congress - A Country Study: Iran Table 3. Ethnic and Linguistic Groups, 1986 (exclusive of refugees)
- ↑ exclusive of refugees
- ↑ شامل ابیوردی‌ها، افشارها، بهارلوها، اینانلوها، نفرها، و دیگر گروهای ترک‌زبان.
- ↑ گویشهای ترکی و فارسی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، گرجی، روس
- ↑ Library of Congress – Federal Research Division Country Profile: Iran, May 2008
پیوند به بیرون
- داده‌های آماری بیشتر، ورلد مترز
- داده‌های آماری بیشتر، مرکز آمار ایران
- نقشهٔ شهرها، استان‌ها، قومیت‌ها، راه‌ها، منابع و تأسیسات نفتی و گازی و اتمی
- ریشهٔ مشترک اقوام ایران