اختلال آب و الکترولیت

تنظیم آب و الکترولیت‌های بدن نقش بسیار مهمی در عملکرد صحیح سلول‌ها دارد و اختلال آن‌ها می‌تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد. یون‌های متعددی مانند هیدروژن (PH)، سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفات، منیزیم، آهن و … در خون قابل اندازه‌گیری هستند.

اندام‌های متعددی در تنظیم آب و الکترولیت‌ها دخیل هستند مانند کلیه، ریه، دستگاه گوارش، غدد عرق و … البته بخش مهمی از تنظیم آب و الکترولیت‌ها در بدن توسط کلیه انجام می‌گیرد.

اختلال‌های آب و الکترولیت

ویرایش

اختلالات آب و الکترولیت به معنی افزایش یا کاهش اسیدها و الکترولیت‌های مایع میان‌بافتی و خون هستند. از جمله اختلالات الکترولیتی هیپوناترمی، هایپرناترمی، هایپرکالمی و هیپوکالمی، اسیدوز و آلکالوز می‌باشند.

علاوه بر کلیه عملکرد سایر دستگاه‌ها نیز در تنظیم آب و الکترولیت بدن مؤثر است؛ مثلاً در موارد تنفس سریع (به دلیل صعود به ارتفاعات یا مسمومیت با آسپیرین) ما آلکالوز داریم یا در اسهال و استفراغ شدید ما اسیدوز، هیپوکالمی و اختلال آب و الکترولیت داریم.

آزمایش‌هایی که برای تعیین اسیدوز و آلکالوز به کار می‌روند

ویرایش

تست‌های تشخیص اولیه شامل برررسی گازهای خون و الکترولیت‌ها هستند.

۱- گازهای خون: شامل گروهی از تست‌ها است که با همدیگر انجام می‌شوند. PO2 (میزان اکسیژن موجود در خون) و PCO2 (میزان دی‌اکسیدکربن موجود در خون)، که بعد از اندازه‌گیری این دو گاز، میزان بیکربنات (HCO3) خون محاسبه می‌شود.

۲- الکترولیت‌ها: اندازه‌گیری چهار عنصر شامل Na (سدیم)، K (پتاسیم)، CL (کلراید) و بیکربنات (HCO3)، سطح مایعات بدن، غلظت الکترولیت‌ها و بالانس اسید و باز همه با هم مرتبط هستند و هرگونه افزایش یا کاهش هر یک از این چهار عنصر بر روی تعادل PH مؤثر می‌باشد.

علائم و درمان

ویرایش

علائم این اختلال با یکدیگر متفاوت بوده و درمان بستگی به نوع اختلال دارد.

جستارهای وابسته

ویرایش

اسیدوز

تعادل اسید - باز

آلکالوز

منابع

ویرایش
  • سیسیل مبانی طب داخلی. تهران ۲۰۰۴