Ahatsa-en iturria ikusi

Ezin duzu orri hau aldatu, ondorengo arrazoi hau dela eta:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 09:48, 2 uztaila 2024
Expiry of block: 09:48, 2 uztaila 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Mesedez, sartu goiko xehetasun guztiak egiten dituzun kontsultetan. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Orrialde honen testua ikusi eta kopiatu dezakezu:

{{Euskal Herriko auzo infotaula
| izena = Ahatsa
| udalerri artikulua = Ahatsa-Altzieta-Bazkazane
| udalerria = Ahatsa-Altzieta-Bazkazane
| irudia = Ahaxe Eglise.JPG
| irudiaren testua = [[San Julian eliza (Ahatsa)|Ahatsako San Julian elizaren]] ikuspegia

| bandera = Bandera_Navarra.svg
| armarria = Ahatsako armarria.svg

| mota = herria
| lurraldea = Nafarroa Beherea
| eskualdea = [[Garazi]]

| posta kodea = 64220
| izen ofiziala = Ahaxe
| herritarra = ahatsar

| azalera = 6.01
| altuera = 278
| distantzia = 7,7

| biztanleria = 588
| urtea = 1836

| sorrera = 
| webgunea = 
| oharrak = 
}}

'''Ahatsa'''<ref>{{Erreferentzia|izenburua=122. araua: Nafarroa Behereko herri izendegia|egilea=[[Euskaltzaindia]]|url=http://euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0122.pdf}}</ref>{{ahoskuntza|ahats̺a}} [[Ahatsa-Altzieta-Bazkazane]] udalerriko herri bat da, [[Euskal Herria|Euskal Herriko]] [[Nafarroa Beherea]] lurraldean kokatuta, [[Garazi]] eskualdean.

Antzina, udalerri propioa izan zen, baina [[1842]]ko [[ekainaren 11]]an [[Altzieta-Bazkazane]] udalerri zaharrarekin bat egin zuen [[Ahatsa-Altzieta-Bazkazane]] udalerria sortzeko. [[1836]]. urtean 452 biztanle zituen.

Bertako biztanleak ''ahatsarrak'' dira.

== Izena ==
Ahatsa beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

* [[frantses]]ez: ''Ahaxe'' ("ahákz" ahoskatua)<ref>{{Erreferentzia|izena=Brigitte|abizena=Jobbé-Duval|izenburua=Dictionnaire des noms de lieux des Pyrénées-Atlantiques|argitaletxea=Archives & Culture|data=2009|url=https://www.worldcat.org/oclc/466662204|isbn=978-2-35077-151-9|pmc=466662204|sartze-data=2021-05-17}}</ref>

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:
* ''Hatce'' (1167)<ref name="Mérimée">[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ahaxe%2dAlciette%2dBascassan&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=11&GRP=0&REQ=%28%28Ahaxe%2dAlciette%2dBascassan%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Mérimée datu-basea]</ref>
* ''Faxe'' (1194)<ref name="Orpustan">{{Erreferentzia|izena=Jean-Baptiste|abizena=Orpustan|urtea=2006|izenburua=Nouvelle toponymie basque|argitaletxea=Presses universitaires de Bordeaux|orrialdea=140|isbn=2 86781 396 4}}</ref>
* ''domine de ahacha (1194)<ref name="Orpustan" />''
* ''Assa'', ''Aassa'' eta ''Hassa'' (1249)<ref name="Mérimée" />
* ''Ahatxa'' (1300)<ref name="Mérimée" />
* ''Ahaxa'' (1302,<ref name="Raymond">[[Paul Raymond]], ''Dictionnaire topographique Béarn-Pays basque''</ref> Baionako paperak)<ref name="Chapitre de Bayonne">Baionako paperak - Archives départementales des Pyrénées-Atlantiques</ref>
* ''Haxa'' eta ''Ahaxe'' (1304)<ref name="Mérimée" />
* ''Axa'' (1309<ref name="Mérimée" /> eta 1350)<ref name="Orpustan" />
* ''Hatxa'' (1350)<ref name="Mérimée" />
* ''Hadssa'' (1366)<ref name="Mérimée" />
* ''Ahtxe'' (1703,<ref name="Raymond" /> Bainako elizbarrutiaren paperak)<ref name="visites Bayonne">XVIII. mendeko eskuizkribua - Archives départementales des Pyrénées-Atlantiques</ref>
* ''Sanctus Julianus d'Ahaxe'' (1757,<ref name="Raymond" /> Baionako elizbarrutiaren paperak)<ref name="Collations Bayonne">XVII. eta XVIII. mendeetako eskuizkribuak - Archives départementales des Pyrénées-Atlantiques</ref>

=== Etimologia ===
[[Jean-Baptiste Orpustan]]ek dio ''Ahatsa'' toponimoa ''aitz'' oinarri oronimikotik dator, "haitz" esan nahi duena.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Jean-Baptiste|abizena=Orpustan|izenburua=Nouvelle toponymie basque : noms des pays, vallées, communes et hameaux historiques de Labourd, Basse-Navarre et Soule|argitaletxea=Presses universitaires de Bordeaux|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/72757865|edizioa=Éd. entièrement rev. et corr|isbn=2-86781-396-4|pmc=72757865|sartze-data=2021-05-17}}</ref>

== Geografia ==
Ahatsa [[Hergarai]] ibarran dago.

=== Ingurune naturala ===
[[Lauribar]] ibaiak, [[Errobi]]ren ibaiadarra dena, herriko ingurunetan zeharkatzen du.

=== Auzoak ===

* San Julian
* Ligeta
* Xilo

== Historia ==
Ahatsako jaunak, [[Garazi]]ko jauna ere bazena, [[XI. mendea]]n Arberoako bizkondeak, [[Gixune]]ko jaunak eta [[Bizkaiko Jaurerria|Bizkaiko jaunak]] aliatu zituen.<ref name="Orpustan"/>

[[Frantzisko I.a Frantziakoa|Frantzisko I. Frantziakoak]] [[Paviako gudua|Pavia setiatu]] zuenean [[1524]]n, San Juliango kapitain gazteak bizia galdu zuen eta erasotzaileen buru izan zen. Ahatsako jaunen oinetxea eta gaztelua hiribilduaren punturik gorenean altxatzen zen. Jaurretxe izena zuen eta [[higanot]]eek erre zuten [[1569]]an.

Donaia etxea, Ahatsako zaharrenetakoa, [[Nafarroako Erresuma]]ko [[basailu]]ak diren garatarrena izan liteke. Etxe horretako atearen aurrean, elizaren ondoan, hilobi-harri bat aurkitu zuten, familiarena, eta, zalantzarik gabe, hilerritik erretiratua, zeinaren gainean aitzur bat irudikatuta baitago. Hilarri honek [[1570]]eko idazkuna darama.

Ahatsa, [[Frantziako Iraultza]]ren hasieran, [[Baionako elizbarrutia|Baionako elizbarrutiko]] boterez hornituriko zenbait apaizen topaleku izan zen. Herriko parrokoa zen Etxeberri abadea, [[Frantziako Iraultzako konstituzioak|Konstituzioaren]] zina egiteari uko egin zionean erbesteratu egin behar izan zuena. Bere ondasunak bi lotetan bahitu eta saldu ziren. Iraultzaileek elizatik eraman zituzten apaindura eta edalontzi sakratu guztiak. Gainera, presbiterial hondoaren eta [[Haltsu]], Falconnet eta Casalongetik emigratutako partikularren hogeita bederatzi lur saldu zituzten.

[[1842]]ko [[ekainaren 11]]an Ahatsa eta [[Altzieta-Bazkazane]] udalerriak batu egin ziren, gaur egungo udalerria sortuz.<ref>{{Erreferentzia|izena=France Auteur du|abizena=texte|izenburua=Frantziar Errepublikako legeak|hizkuntza=FR|data=1842-01|url=https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k486426k|aldizkaria=Gallica|sartze-data=2021-06-17}}</ref> Prozesu horretan, udalerri berriaren lurraldearen zati bat [[Ezterenzubi]] udalerri sortu berriari lagatzen zaio.

== Demografia ==
Udalerri independentea zeneko datu demografikoak daude:
<center>
{| class="wikitable" border="0" style="border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF; text-align:center;"
!1793
!1800
!1806
!1821
!1831
!1836
|-
|474
|485
|472
|460
|555
|588
|}
</center>

== Garraio ==
[[Hergarai Bizi]]k eskatutako [[TAD busa|Garraio Solidarioa]] zerbitzu presta dio Ahatsan.<ref>[https://www.communaute-paysbasque.fr/fileadmin/user_upload/mediatheque/Mobilites/A_telecharger/TAD_EUS_Hergarai_TxikTxak_R______V_______A4_Bilto_Ortega.pdf Hergarai Bizi - Garraio Solidarioko zerbitzua]</ref>

== Ondasun nabarmenak ==

* [[Ahatsako gaztelua]]
* [[Ahatsako hilerriko gurutzea]]
* [[San Julian Antiokiakoaren eliza (Ahatsa)|Ahatsako San Julian eliza]]

== Ahatsar ospetsuak ==

* [[Fitxategi:Rene Harluxet 2012.png|thumb|[[René Harluxet|Rene Harluxet]]]][[Manex Lanatua]] (1948), idazlea.
* [[René Harluxet|Rene Harluxet]] (1953), informatika-ingeniaria.

== Oharrak ==
<references group="lower-alpha" />

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda}}

== Ikus, gainera ==
* [[Ahatsa-Altzieta-Bazkazane]]
* [[Garazi]]
* [[Nafarroa Beherea]]

== Kanpo estekak ==
{{autoritate kontrola}}

[[Kategoria:Nafarroa Behereko lehengo udalerriak]]
[[Kategoria:Ahatsa-Altzieta-Bazkazane]]
[[Kategoria:Pirinio Atlantinkoetako udalerri ohiak]]

Orri honetan erabilitako txantiloiak:

Txantiloi:Ahoskuntza (aldatu)
Txantiloi:Autoritate kontrola (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Autoritate kontrola/styles.css (aldatu)
Txantiloi:Bandera (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Cal coor (aldatu)
Txantiloi:Cal coor/type wd (aldatu)
Txantiloi:Clear (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Color (aldatu)
Txantiloi:Coord (aldatu)
Txantiloi:Efn (aldatu)
Txantiloi:Erreferentzia (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Erreferentzia/loturak (aldatu)
Txantiloi:Erreferentzia/oinarria (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Erreferentzia zerrenda (jatorria ikusi) (babestua)
Txantiloi:Euskal Herriko auzo infotaula (aldatu)
Txantiloi:FR (aldatu)
Txantiloi:Fr (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Herrialde bandera2 (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Herrialde info Nafarroa Beherea (aldatu)
Txantiloi:Hizkuntza azalpena (aldatu)
Txantiloi:Hlist/styles.css (aldatu)
Txantiloi:Infobox (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Infotaula (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Koord (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Txantiloi:Lat wd (aldatu)
Txantiloi:Lon wd (aldatu)
Txantiloi:Mapa marraztu (aldatu)
Txantiloi:Mapa marraztu/ikonoa (aldatu)
Modulu:Arguments (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Modulu:Autoritate kontrola (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Modulu:Coordinates (aldatu)
Modulu:Coordinates/styles.css (aldatu)
Modulu:Infobox (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Modulu:Map (aldatu)
Modulu:Map/i18n (aldatu)
Modulu:Math (aldatu)
Modulu:Navbar (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Modulu:Navbar/configuration (aldatu)
Modulu:Navbox (aldatu)
Modulu:Navbox/configuration (aldatu)
Modulu:Navbox/styles.css (aldatu)
Modulu:No globals (aldatu)
Modulu:Wikibase (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Modulu:Wikidata (jatorria ikusi) (erdi-babestua)
Modulu:Wikidata/i18n (aldatu)

Ahatsa(e)ra itzuli.

"https://eu.wikipedia.org/wiki/Ahatsa"(e)tik eskuratuta