New Delhi
Indiako Errepublikako hiriburua
New Delhi[1][2] (hindiz: नई दिल्ली, punjaberaz: ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, urdu: نئی دلی, euskarazko itzulpena: Delhi Berria) Indiako Errepublikako hiriburua eta Delhiko metropoliaren parte da. Metropoliak 18.980.000 biztanle ditu. Horrela biztanle gehien dituen Indiako hiria da, eta munduko bosgarrena.
| New Delhi नई दिल्ली ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ نئی دہلی | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
municipality of India (en)  | |||||||||||
 | |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Herrialdea |  India | ||||||||||
| Batasuneko Lurraldeak | National Capital Territory of Delhi | ||||||||||
| Division of Delhi | Delhi division | ||||||||||
| Indiako barruti | New Delhi district | ||||||||||
| Izen ofiziala | New Delhi | ||||||||||
| Jatorrizko izena | नई दिल्ली ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ نئی دہلی | ||||||||||
| Posta kodea | 110001 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 28°36′50″N 77°12′32″E / 28.6139°N 77.2089°E | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 42,7 km² | ||||||||||
| Altuera | 216 | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 249.998 (2011) | ||||||||||
| |||||||||||
| Metropolia | 18.405.858 | ||||||||||
| Dentsitatea | 5.855 bizt/km² | ||||||||||
| Etxebizitzak | 33.208 | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | 1911 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+05:30 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Mosku, Samarkanda eta Jersey City | ||||||||||
| Matrikula | DL-0? | ||||||||||
| Hizkuntza ofiziala | hindi, Punjabera eta urdu | ||||||||||
| http://www.ndmc.gov.in/ | |||||||||||
Klima
aldatu| Datu klimatikoak (Delhi) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 21.1 | 24.2 | 30.0 | 36.2 | 39.6 | 39.3 | 35.1 | 33.3 | 33.9 | 32.9 | 28.3 | 23.0 | 31.4 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 7.3 | 10.1 | 15.4 | 21.5 | 25.9 | 28.3 | 26.6 | 25.9 | 24.4 | 19.5 | 12.8 | 8.2 | 18.8 |
| Euria (mm) | 20.3 | 15.0 | 15.8 | 6.7 | 17.5 | 54.9 | 231.5 | 258.7 | 127.8 | 36.3 | 5.0 | 7.8 | 797.3 |
| Euri egunak (≥ ) | 1.7 | 1.3 | 1.2 | 0.9 | 1.4 | 3.6 | 10.0 | 11.3 | 5.4 | 1.6 | 0.1 | 0.6 | 39.1 |
| Eguzki orduak | 213.9 | 217.5 | 238.7 | 261.0 | 263.5 | 198.0 | 167.4 | 176.7 | 219.0 | 269.7 | 246.0 | 217.0 | 2688.4 |
| Iturria (1): WMO [3] | |||||||||||||
| Iturria (2): HKO (eguzkia, 1971–1990) [4] | |||||||||||||
Historia
aldatu1911 urtean britainiarrek Indiako hiriburua Kalkutan jarri zutenean Delhiko agintariek eremu bat sortu zuten agintarien egoitzak bertan eraikitzeko. Horregatik 1947an Indiak independentzia lortu zuenean New Delhi izendatu zuten hiriburu.
Edwin Lutyens arkitektu ingelesak diseinatu zuen hiri berria.
Monumentuak
aldatu- India Gate
- Laxmi Narayan hinduen tenplua
- Akshardham hinduen tenplua
Jaiak
aldatuHiru jai nagusi ospatzen dira New Delhin.
- Errepublikaren Eguna: Desfile militar handia egiten da.
- Independentziaren Eguna: Forte Gorrian lehen ministroak hitzaldia ematen du eta New Delhiko biztanleek kometak altxatzen dituzte airera.
- Gandhi Jayanti (Gandhiren jaiotza): Bera erraustua izan zen Raj Ghatean ekintza erlijiosoak izaten dira.
Kirolak
aldatuAsiako Jokoen bi edizio izan dira New Delhin, 1951ean (lehenengo jokoak) eta 1982an.
Erreferentziak
aldatu- ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-11).
- ↑ World Meteorological Organisation. New Delhi. .
- ↑ Hong Kong Observatory. Climatological Normals of New Delhi, India. .
Kanpo estekak
aldatu- (Ingelesez) Hiriaren gida
- (Ingelesez) New Delhiko udala
| Artikulu hau Indiako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
