Jesusa Lesburguères
Jesusa Micaela del Campo Goñi "Gracieuse", ezkontzaz eta kontzentrazio-esparruetako erregistroetan Jesusa Lesburguères (Eugi, 1917ko urtarrilaren 4a - Banhèras de Luishon, Frantzia, 2001eko urriaren 10a) nazien aurkako erresistentziaren kide ez aitortua. Naziek Dachau, Ravensbrück eta Neuengammeko kontzentrazio-esparruetara deportatu zuten. 1945eko maiatzean, Gurutze Gorriaren esku-hartzeari esker askatu zuten. Émile Collado-Del Campo, Jesusaren semeak, Gracieuse et Emilio Mes Résistants, Mes Guérilleros (2020) liburua idatzi zuen, gurasoen omenez.
| Jesusa Lesburguères | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Eugi, 1917ko urtarrilaren 4a |
| Herrialdea |  Nafarroa Garaia, Euskal Herria |
| Heriotza | Banhèras de Luishon, 2001eko urriaren 10a (84 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | Frantziako Erresistentziako kidea |
Bizitza
aldatuPedro del Campo Chimeno (1883, Trabazos) eta Apolonia Goñi Egozcueren (1893, Eugi) alabetako bat izan zen.[1] Aitaren enplegua zela eta, Baionara aldatu ziren eta Jesusak hainbat lan izan zituen bertan, etxe batean neskame aritu zen eta hamabost urterekin txokolategi batean jardun zuen.[1] 1940ko ekainaren 27an, naziek Baiona hartu zutenean, Jesusa bertan bizi zen eta hainbat testigantzaren arabera Frantziako Erresistentziaren kide antolatua zen.[1][2][3] Jesusa bizikleta bat lapurtzeagatik atxilotu zuten, erresistentziara batutako errepublikazaleen edota "gerrillarien" sabotaje ekintza ohiko bat, eta horren ondorioz hilabete bat eman zuen Baionako espetxean, 1941eko urtarrilaren 15etik otsailaren 14a arte.[1] 1942ko abenduaren 19an Laurent Lesburguèresekin ezkondu zen Bordelen, eta, orduan, senarraren abizena hartu eta herritartasun frantsesa eskuratu zuen.[1][2] Ana García Santamaría ikerlariaren arabera, ezkontza hori deportazioa saihesteko helburuarekin izan zitekeen.[1]
1944ko maiatzaren 25ean Gestaporen kontrol batean atxilotu zuten, Saint-Jean estazioan amerikar eragile batekin zegoela, bere bitartekoa zen.[1] Senarrak Jesusa salatu zuen, Bouscaten zegoen Gestaporen kuartelean.[1] Jesusa Biarritzeko Maison Blanche espetxera eraman zuten, 1944ko ekainaren 10a arte egon zen bertan.[1] Hurrengo egunean, Bordelera eraman zuten eta 1944ko uztailaren 13an epaitu zuten.[1] Epaitegi militar nazi batek 30 urteko espetxe-zigorra ezarri zion.[1] Deportaziora arte Fort du Hâ espetxean egon zen.[1]
Dachaura zihoan tren-mamua 1944ko abuztuaren 9an atera zen eta abuztuaren 28an heldu zen kontzentrazio-esparrura.[2] 93876 zenbakia zeraraman fitxaren arabera, Jesusa ezkonduta zegoen, katolikoa zen eta arrazoi "prebentiboak" zirela-eta sartu zuten bertan.[2] Txostenaren arabera, ustez, Jesusa neskame eta erizain aritzen zen mediku baten etxean, baina jarduera hori estalki bat zen, ekintza klandestinoetan aritzeko.[1] Horrez gain, bere lantokitik asko ateratzen zela adierazten da, emakume zintzo baten bizimodua ez zeramala iradokiz.[2] Dachauko txosten horren arabera, hurrengo egunean Ravensbrückera aldatu zuten.[2] Ravensbrückeko dokumentazioan ordea, Suzzane Lesburguères irailaren 2an sartu zela idatzi zuten, 62469 zenbakiarekin, arrazoi politikoak zituztela esanez.[1]
1945eko urtarrilaren 31n Ravensbrücketik Hanburgora aldatu zuten, Neuengammeko kontzentrazio esparruari lotutako eremu ezezagun batera.[1] 1945eko maiatzaren 5ean aliatuek Jesusa eta beste hainbat emakume askatu zituzten.[1][2] Suediako Gurutze Gorriak deportatuen ongizateaz arduratu zen eta Jesusa Stockholmon egon zen, Lutetia Hotelean, 1945eko maiatzaren 15etik ekainaren 28ra arte.[1]
Jesusaren osasun egoera zela eta, Bagnères-de-Luchonen zegoen sendategi batera eraman zuten.[1] Bertan ezagutu zuen Emilio Collado Sáez, gero bere bikotea izan zena.[1][3] Jesusa ez zen Bordelera itzuli eta 1948ko uztailaren 22an dibortzioa eskatu zion Laurent Lesburguèresi.[3] Emilio eta Jesusa Bagnères de Luchonen geratu ziren, bertan jaio ziren beren bi umeak, Émile eta Daniel.[3] 1951ean, Emilio lan-istripu batean hil zen eta umeak aitona-amonekin geratu ziren Saint-Just-Ibarren.[1] Jesusak lanean jarraitu zuen umeekin batzeko diru nahikoa lortu arte.[1]
Jesusa deportatuen memoriaren alde egin zuen hil arte.[3]
Aitortza eza
aldatuLiteraturan
aldatu2020an, bere semeak, Émile Collado-Del Campo, familiaren historiari buruzko bi liburu idatzi zituen.[1] Jesusa eta Emiliori buruzkoa, Gracieuse et Emilio Mes Résistants, Mes Guérilleros du izena.[4]
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w García Santamaría, Ana. (2021). «Personaje: Jesusa Micaela del Campo Goñi. Una navarra en el infierno nazi» Antzina: revista de genealogía vasca e historia local (31): 53–63. ISSN 1887-0554. (Noiz kontsultatua: 2025-01-24).
- ↑ a b c d e f g García Santamaría, Ana. (2016). «Republicanos de Navarra, Gipuzkoa, Álava y Bizkaia en campos de concentración nazis: los olvidados» Antzina: revista de genealogía vasca e historia local (22 (Diciembre)): 4–31. ISSN 1887-0554. (Noiz kontsultatua: 2025-01-24).
- ↑ a b c d e f García Santamaría, Ana. (2023). «Mujeres resilientes: Demetria Carlota Gastón Ganuza, Jesusa Micaela del Campo Goñi, Suzanne Cazaux» Antzina: revista de genealogía vasca e historia local (35): 8–17. ISSN 1887-0554. (Noiz kontsultatua: 2025-01-24).
- ↑ (Frantsesez) Campo, Emile Collado-Del. (2020-12-08). Gracieuse et Emilio: Mes Résistants, Mes Guérilleros. Books on Demand ISBN 978-2-322-19793-4. (Noiz kontsultatua: 2025-01-24).