Howard Phillips Lovecraft

1890eko abuztuaren 20ean, Rhode Island estatuko Providence hirian jaio zen, Winfield Scott Lovecraft (1853–1898) eta Sarah Susan (Susie) Phillips Lovecraft (1857–1921) senar-emazteen seme bakarra. Winfielden lanbidea zein zen zehaztea zaila den arren, Sonia Greene, Lovecraften emaztea izango zenaren arabera, Gorham Manufacturing konpainian saltzaile ibiltaria litzateke. Aldiz, Susieren familiak ezkontzaren unean funtsezko baliabide ekonomikoak lituzke, bere aita zena, Whipple Van Buren Phillips, hainbat negozio nabarmenetan buru-belarri sartua baitzen. 1893ko apirilean, Chicagoko hotel batean gertaera psikotiko bat jasan ostean, Winfield aita Providenceko Butler ospitalean barneratua izan zen. Aurreko Winfielden gertaera psikotikoaren berri Ospitalera nork eman zuen argi egon ez arren, medikuen txostenen arabera gertaera hori jazo eta hurrengo urte betean "zenbait alditan gauza bitxiak esaten eta egiten" omen zituen. Winfield bost urtez Butler ospitalean barneratua egon zen, 1898an hil zen arte. Bere heriotz ziurtagirian buruko nahasmen edo paralisi orokorraren ondorioz hil omen zen, alegia, sifiliaren azken fasea. Susiek ez zuen inoiz gaixotasun horren sintomarik izan, horrek gurasoen arteko harremanaren intimitateari buruzko galderak sorrarazi zituen. 1969an Sonia Greene, Susie "ez nazak ukitu" motako emaztea zela eta Winfield saltzaile ibiltaria izanik, "bere sexu gozamenak topatu ahal zitzazkeen lekuetan hartzen zituela" baieztatzera ausartu zen. Sonia iritzi hau izatera nola iritsi zen guztiz ezezaguna da, halere 1937an Lovecraft berak gutun batean bere ama "ez nazak ukitu" gisa deskribatu zuen, haurtzaroaz geroztik Lovecraftekin inongo kontaktu fisikorik izatea ekidin baitzuen. Hau Susiek aitak bere lehen eromen krisialdia jasan ondorengo Lovecraft gaztearekin izan zuen jokaeraren guztiz aurkakoa da, familiaren lagunen aipamenen arabera, Susiek Lovecrafti mainak egin eta inoiz bere begi bistatik ez galtzerako muturreko joera izan baitzuen. Bere bizitzan zehar, Lovecraftek bere aita paralisi egoera batean gailendu zela aipatu zuen, lo ezin egina eta gehiegizko lana zela eta, eta heriotzararte egoera horretan mantendu zela. Lovecraft bere aitaren gaixotasunari buruz ezjakin mantendu ote zen edota bere ondorengo gaiari buruzko aipamenak nahitan gezurrezkoak ote ziren ezezaguna da.

Lovecraften izebak Soniarekin zuen harremanaren aurka agertu ziren. 1924ko martxoaren 3an Lovecraft eta Greene ezkondu eta Brooklyn auzoko Flatbush etorbideko 793. zenbakira lekualdatu ziren; Sarak Lovecrafti Providencetik ateratzen on egingo ziola pentsatu eta horretarako babes ekonomikoa emateko prest agertu zen. Greene, aurrez ere ezkondua egon zen, eta gerora Lovecraft maitale bikaina zela aitortu zuen, nahiz eta harremanaren alor guztietan berak lehen pausua eman zuen. Sararen ustez, Lovecraften izaera pasiboaren atzean haren amak emandako heziketa zakarra legoke. Bestalde, emazteak etxean sukaldatutako jakien ondorioz Lovecraftek bere pisua 90 kg-ra (200 lb) areagotu zuen.

Ezkondu eta denbora gutxira, Greenek bere negozioak galdu eta bere diruak banku baten lurjotzearekin batera galdu ziren, gainera bera ere gaixo jarri zen. Lovecraftek lan erregularren bidez bere emazteari laguntzen saiatu zen, baina aurrez batere lan eskarmenturik ez izatean, lanerako merkatal trebezia frogagarririk ez izatea suposatu zuen. Maila baxuko langile gisa hainbat saiakera egin ostean, bere lan bilaketa hutsala bilakatu zen. Weird Tales aldizkariko zuzendariak argitalpena negozio moduan jartzen saiatu eta Lovecrafti argitaratzaile lanpostua eskeini zion, baina Chicagora ez zuela lekualdatu nahi eta uko egin zion; 34 urteko idazleak zuzendariari gutun bidez honakoa idatzi zion: "pentsa horrelako mugimendu batek adineko antikuario bati zer tragedia ekar lekioken". Farnsworth Wrightek Baird zuzendaritzan ordezkatu zuen, aurrez Lovecraftek Wrighten idaztziak kritikatuak zituen. Wrightek maiz Lovecraften aurkezpenak atzera bota zituen.

Lovecraften idazlan nagusien kronologia, berak ezarria:

• Dagon (1917)
• The Tomb (Hilobia) (1919)
• Polaris (1919)
• Beyond the Wall of Sleep (Ametsaren Mugatik Haratago) (1919)
• The Doom That Came to Sarnath (Sarnathen Gaineko Madarikazioa) (1919)
• The Statement of Randolph Carter (Randolph Carterren Aldarrikapena) (1919)
• The White Ship (Itsasontzi Zuria) (1919)
• Arthur Jermyn 'The White Ape' (Arthur Jermyn 'Tximino Zuria') (1920)
• The Cats of Ulthr (Ulthrko Katuak) (1920)
• Celephais (1920)
• From Beyond (Haratagotik) (1920)
• The Picture in the House (Etxeko Margolana) (1920)
• The Temple (Tenplua) (1920)
• The Terrible Old Man (Agure Izugarria) (1920)
• The Tree (Zuhaitza) (1920)
• The Moon Bog (Ilargiaren Zingira) (1921)
• The Music of Erich Zann (Erich Zannen Musika) (1921)
• The Nameless City (Izenik Gabeko Hiria) (1921)
• The Other Gods (Beste Jainkoak) (1921)
• The Outsider (Kanpotarra) (1921)
• The Quest of Iranon (Iranonen Bilaketa) (1921)
• Herbert West, Reanimator (Herbert West, Erreanimatzailea) (1921-1922)
• The Hound (Ehiza-txakurra) (1922)
• Hypnos (1922)
• The Lurking Fear (Zain Dagoen Beldurra) (1922)
• The Festival (Ospakizuna) (1923)
• The Rats in the Walls (Hormetako Arratoiak) (1923)
• The Unnamable (Aipaezinak) (1923)
• Imprisoned With the Pharaohs (Faraoiekin Giltzapetua) (1924)
• The Shunned House (Etxe Saiesgarria) (1924)
• He (Bera) (1925)
• The Horror at Red Hook (Red Hookeko Izua) (1925)
• In the Vault (Kriptan) (1925)
• The Call of Cthulhu (Cthulhuren Deia) (1926)
• Cool Air (Aire Freskoa) (1926)
• Pickman´s Model (Pickmanen Eredua) (1926)
• The Silver Key (Zilarrezko Giltza) (1926)
• The Strange High House in the Mist (Goiko Etxe Bitxia Lainoan) (1926)
• The Colour Out of Space (Zerutik Eroritako Kolorea) (1927)
• The Case of Charles Dexter Ward (Charles Dexter Warden Auzia) (1927-1928)
• The Dunwich Horror (Dunwicheko Izua) (1928)
• The Whisperer in the Darkness (Xuxurlatzailea Iluntasunean) (1930)
• The Shadow Over Innsmouth (Itzala Innsmouth Gain) (1931)
• At the Mountains of Madness (Eromenaren Mendietan) (1931)
• The Dreams in the Witch-House (Ametsak Sorgin Etxean) (1932)
• Through the Gates of the Silver Key (Zilarrezko Giltzaren Atean Barna) (1932)
• The Thing on the Doorstep (Gauza Atalasean) (1933)
• The Shadow Out of Time (Denboratik Sortutako Itzala) (1934)
• In the Walls of Eryx (Eryxko Harresiak) (1935)
• The Haunter in the Dark (Itzalpeko Zaintzailea) (1935)
• The Evil Clergyman (Elizgizon Gaiztoa) (1937)

• Cthulhuren Mitoak
• Kosmizismo
• Cthulhuren Deia
• Lovecraften Zirkulua

• H.P. Lovercraft idazleari buruzko webgunea (Ingelesez)
• Herri zahar-zaharra (The very old folk): https://istoriolaburrak.blogspot.com/2018/05/herri-zahar-zaharra.html#more