Girona

Girona; Girona
	Kataluniako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Katalunia
Probintzia	Gironako probintzia
Eskualdea	Gironès
Alkatea	Lluc Salellas i Vilar (en)
Izen ofiziala	Girona
Jatorrizko izena	Girona
Posta kodea	17000–17007
INEk ezarritako kodea	17079
Herriburua	Girona City (en)
Geografia
Koordenatuak	41°59′00″N 2°49′00″E / 41.9833°N 2.8167°E
Azalera	39,1 km²
Altuera	70 m
Mugakideak	Juià, Quart, Sant Julià de Ramis, Sarrià de Ter, Celrà, Fornells de la Selva, Salt, Sant Gregori eta Vilablareix
Demografia
Biztanleria	107.032 (2024); 2.712 (2023)
Dentsitatea	2.737 bizt/km²
Etxebizitzak	1.409
Informazio gehigarria
Sorrera	1834
Telefono aurrizkia	972
Ordu eremua	UTC+01:00
Hiri senidetuak	Albi, Reggio nell'Emilia, Wakefield, Bluefields, Farsia (en) , Nueva Gerona (en) , Wakefield (en) eta Nikšić
Matrikula	GI
Hizkuntza ofiziala	katalan
	girona.cat

Artikulu hau Kataluniako hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako buruzkoa beste hau da: «Girona (argipena)».

Girona^[1] Kataluniako udalerria da, Gironès eskualdeko hiriburua dena eta Gironako probintzian ere kokatua.

2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera 96.188 biztanle zituen eta 39.14 km²-ko azalera du.

Ter ibaiak udalerria zeharkatzen du.

Auzoak

Centre: Barri Vell, Mercadal i Carme
Eixample: Sant Narcís, Eixample Nord i Eixample Sud
Est: Sant Daniel, Torre Gironella, Pedreres, Font de la Pólvora, Vila-roja i Gavarres
Mas Xirgu: Mas Xirgu
Montjuïc: Montjuïc
Nord: Pedret, Pont Major, Muntanya de Campdorà i Pla de Campdorà
Oest: Sant Ponç, Fontajau, Taialà, Germans Sàbat, Domeny Nord i Domeny Sud
Santa Eugènia: Hortes, Santa Eugènia de Ter i Can Gibert del Pla
Sud: Palau, Avellaneda, Montilivi i la Creueta

Klima

Datu klimatikoak (Gironako aireportua)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	12.8	13.9	16.2	17.8	21.6	25.4	29.2	29.0	25.7	20.9	16.0	13.4	20.2
Batez besteko tenperatura (ºC)	6.9	8.0	10.0	11.8	15.8	19.6	22.9	22.9	19.8	15.3	10.4	7.8	14.3
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	1.0	2.0	3.9	5.8	10.0	13.9	16.7	16.8	14.0	9.7	4.8	2.1	8.4
Pilatutako prezipitazioa (mm)	65	44	53	67	80	66	30	48	68	83	70	63	724
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	5	5	6	7	7	6	4	5	6	6	5	5	67
Eguzki orduak	147	152	172	182	218	233	288	260	195	165	146	132	2290
Iturria: ^[2]

Ondarea

Gironako katedralaren kanpoaldea.

Katedrala

Artikulu nagusia: «Gironako katedrala»

Gironako katedrala hiriko monumentuen artetik nabarmentzekoa da, bai eta Katalunia osoko kultura ondarearen barruan aipatzekoa ere. Izan ere, "Kataluniako zazpi mirariak" direlakoen artean dugu tenplu gotiko hau.

Lehendabiziko tenplu erromanikoa X. eta XI. mendeen artean eraiki zuten, VII. mendean meskita izandakoaren gainean, Islameko inbasioaren aurretik beste eraikin kristau zaharragoak egon baziren ere. Gaur egun arte zutik mantendu da sasoi hartako Carolus Handiaren kanpandorrea edo Torre de Carlemany.

Gaur egungo katedral gotikoa egiteari 1312an ekin zioten, eta garai horretako estilo gotikoarekin erdiko nabe erraldoia egin izan zuten, munduko handiena dena.

XVIII. mendean aurrealde nagusi barrokoa egin zuten, eta 1960an azkenean amaitutzat eman zuten eraikin osoa.

Bestelakoak

Sant Feliu eliza
Sant Pere de Galligants monasterioa
Bainuetxe arabiarra
Barri Vell
Harresia
Onyar ibaiko etxeak

Demografia

Argazkiak

Hiria katedralaren dorretik ikusia.
Udaletxea
Oñar ibaiaren gaineko etxeak.
Carrer del Call
Independentzia plaza

Zerbitzuak

Osasuna

Hiriko ospitale nagusiak Josep Trueta mediku bartzelonarraren izena darama, haren omenez.

Beste batzuk

Hedabideak

Egunkariak

Telebista

Televisió de Girona

Gironar ezagunak

Wifredo Bilotsua "Guifré el Pilós" (840–897), Bartzelonako kondea.
Ramon Borrell (Girona, 972–1017), Bartzelonako kondea.
Martin I.a Aragoikoa (Girona, 1356-1410), Aragoiko erregea eta Bartzelonako kondea.
Lluís Borrassà (Girona, 1360-1424?), margolaria.
Joaquim Ruyra (Girona, 1858-1939), idazlea.
Xavier Cugat (Girona, 1900-1990), artista polifazetikoa.
Jaume Vicens (Girona, 1910-1960), historialaria.
Luis Antonio Santaló (Girona, 1911-2001), matematikaria.
Maria Mercè Costa Paretas (1923-2020), artxibozaina.
Maria Dolors Alibés (Girona, 1941–2009), idazlea.
Lluís Llach (Girona, 1948–), politikari eta abeslaria.

Ikus, gainera

Gironako udalerrien zerrenda

Erreferentziak

Kanpo estekak

(Katalanez) Girona hiriko webgune ofiziala
(Katalanez) Gironès Eskualdeko Kontseilua
(Katalanez) Geron Ostalaritza Elkarteak

Datuak: Q7038
Multimedia: Girona / Q7038

[1] Euskaltzaindia. (PDF) 32. arauaː Espainiako erresumako autonomia-erkidegoen, probintzien eta probintzia-hiriburuen izenak. .

[2] ttp://www.aemet.es/es/elclima/datosclimatologicos/valoresclimatologicos?l=0367&k=cat AEMET

[1]