Elsy Jacobs
Elsy Jacobs (Garnich, Luxenburgo, 1933ko martxoaren 4a – Gémené-sur-Scorff, Bretainia, Frantzia, 1998ko otsailaren 28a) Luxenburgoko txirrindularia eta entrenatzailea izan zen. Bai pistan bai errepidean nabarmendu zen. 1958an Errepide probako munduko lehen emakume txapelduna izan zen. Munduko Jarraipeneko Txapelketarako domina ere irabazi zuen. 1958an orduko errekorra hautsi zuen 41,347 km-ko distantziarekin. Marka hori hamalau urtez egon zen indarrean, Maria Cressari italiarrak 1972an 41,471 km-ko distantzia egitea lortu zuen arte.[1][2][3][4]
| Elsy Jacobs | |
|---|---|
 (1958) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Élise-Marie Jacobs |
| Jaiotza | Garnich (en)  , 1933ko martxoaren 4a |
| Herrialdea |  Luxenburgo  Frantzia (1975 - |
| Heriotza | Guémené-sur-Scorff, 1998ko otsailaren 27a (64 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | txirrindularia |
| Ibilbidea | |
| Taldeak | Urteak |
Parte-hartzailea
| |
| elsy-jacobs.lu | |
Biografia
aldatuElsy Jacobs (1933-1998) Garnichen jaio zen, Luxenburgon, bere lurretan aritzen zen eta txirrindulariz betetako familia ugari baten barruan. Haren nebetako batzuk (Roger, Raymond, Edmond…) hainbat arrakasta lortu zituzten.[1]
Txirrindularitzaren dukesa deitua izan da.[5]
Txirrindulari ibilbidea
aldatuDebekua emakumea izateagatik
aldatuGaztetan, Elsy Jacobs-ek nebekin entrenatzen zuen sarritan, baina ezin izan zuen parte hartu Luxenburgon egiten ziren lasterketetan emakumea izateagatik.[1]
Etapa horretan bertan, ordea, Elsy Jacobs Frantzian eta Belgikan lehiatu ahal izan zen. Frantzian, adibidez, Frantziako lizentzia zuen herrialdeko talde batentzat egin zuen korrika.[1]
1958an, eztabaida eta iritzi ugari izan ondoren, Txirrindularitzaren Nazioarteko Batasunak (UCI), hau da, nazioarteko txirrindularitza federazioak, Emakumezkoen Munduko Errepide Txapelketa onartu zuen, batez ere Frantzia, Britainia Handia, Belgika eta SESBren laguntzarekin.[1]
UCIk urte hartan antolatu zuen emakumezkoen lehen munduko txapelketa, errepidekoa eta amateurren kategoriarako baino ez, ez baitzegoen emakumezkoen txirrindularitza profesionalik.[1]
Elsyren mendekua, munduko 1. emakume txapelduna
aldatu
Elsy Jacobs-ek aukera baliatu zuen txirrindularitzan eta emakumezkoen kirolean sinesten ez zutenei mendeku hartzeko, ez baitzioten utzi bere herrialdean lehiatzen, eta munduko txapelketa egin ez zezan ere saiatu baitziren.[1]
1958ko abuztuaren 30ean Reims-en (Frantzia) beraz, emakumezkoen lehen txirrindularitza-txapelketa egin zen. Elsy Jacobs-ek, probaren 20 km-ko zirkuituari hiru bira eman ondoren, Tamara Novikova eta Maria Lukshina sobietarren aurretik zeharkatu zuen helmuga, eta emakumezkoen txirrindularitzaren historiako munduko lehen emakume txapelduna izan zen. Tamara Novikova munduko txapeldunordea, orduaren munduko gainmarkista izan zen aurreko urtera arte.[1][6]
Orduko errekorra
aldatuBaina arrakasta ez zen gelditu, Elsy Jacobs sariak lortzen jarritu baitzuen. Hilabete batzuk geroago, 1958ko azaroan, Elsy Jacobs-ek munduko txapelketan errepideko gailurra lortu zuen, hilaren 9an Milango Vigorelli belodromoan orduko munduko errekorra hautsi zuenean. Lainoarekin eta hotzarekin, orduan txirrindularitzako munduko txapeldun dotoreak aurreko munduko errekorra gainditu zuen, eta 41,347 km-ko gainmarka utzi zuen. Errekorra hamalau urte geroago hautsi zuen Maria Cressari italiarrak, Mexikoko altitudean.[1]
Luxenburgoko federazioak emakumeen txirrindularitza onartu
aldatu
Jacobsen lorpenen ondoren, Luxenburgoko Txirrindularitza Federazioak bere jarrera aldatu eta emakumezkoen txirrindularitza probak antolatzen hasi zen. Elsy Jacobsen kirol-lasterketak, berriz, arrakasta nabarmenekin jarraitu zuen. 1959an, Amsterdamen (Herbehereak) lehiatutako txirrindularitzako munduko txapelketan, Jacobs munduko txapeldunorde izendatu zuten banakako jarraipeneko modalitatean, Beryl Burton britainiarraren atzetik eta Ludmilla Kotchetova sobietarraren aurretik.[1]
1959tik 1974ra, Jacobs-ek txirrindularitzako txapelketa nazional guztiak irabazi zituen Luxenburgon, 1969an jokatutakoa izan ezik. 1966an eta 1968an, beste brontzezko domina bat izan zuen Errepideko munduko txapelketan, eta laugarrena izan zen bietan.[1]
1974an, txapeldunak 41 urte zituen eta Luxenburgoko Federazioak ez zuen munduko txapelketan izena eman. Federazioko arduradunek «diru arazoak» alegatu zituzten eta Jacobs-ek azalpenak ukatu egin zituen, Frantziara bizitzera joanzen eta nazionalitate frantsesa eskuratu zuen. Berrogeita hamarreko hamarkadan emakumeen kirolean sinesten ez zuen federazioarekin izandako liskarra berriro agertu zen.[1]
Entrenatzaile
aldatuHandik gutxira, senarrarekin batera, Jacobs Bretainian finkatu zen behin betiko, eta 1996. urtera arte gazte-talde bat entrenatu zuen.[1]
Heriotza
aldatu1998an, Elsy Jacobs txapelduna Guémené-sur-Scorffen hil zen, Bretainian, 64 urte zituela. Haren heriotzak zirrara handia eragin zuen txirrindularitzaren eta, oro har, kirolaren munduan.[1]
Elsy Jacobs Sari Handia
aldatu2008tik, Luxenburgon, etapakako bere izena duen lasterketa bat antolatzen da, hil ondoko omenaldi gisa. Karrera horrek, Elsy Jacobs jaialdiak, munduko edo olinpiar tituluak lortu dituzten txirrindulari ospetsu batzuk ditu bere palmaresean, hala nola Emma Pooley, Marianne Vos, Anna van der Breggen, Christine Majerus, Letizia Paternoster, Lisa Brennauer edo Marta Bastianelli.[3][7]
2011n, Luxenburgoko udal-parkean, Yvette Gastauer-Claire Luxenburgoko eskultore ospetsuaren Elsy Jacobs-i eskainitako plaka bat ere inauguratu zen.[3]
.jpg){kind=link}
Sariak eta aintzatespenak
aldatu- 2008tik, Elsy Jacobs Sari Handia izeneko txirrindulari txapelketa dago, bere omenez.[8]
- Luxenburgoko parke publikoan monumentua du.
- Luxenburgon kalea du.
Errepideko palmaresa
aldatu.jpg){kind=link}
1972.
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b c d e f g h i j k l m n (Gaztelaniaz) Elsy Jacobs, pionera del ciclismo y Campeona del Mundo - Diario16. 2022-09-06 (Noiz kontsultatua: 2023-07-10).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Elsy Jacobs, pionera del ciclismo y Campeona del Mundo» Vanguardia de Sevilla (Noiz kontsultatua: 2023-07-10).
- ↑ a b c (Gaztelaniaz) Cartín, María José Ferlini. (2022-09-01). «Elsy Jacobs, pionera del ciclismo y Campeona del Mundo» SURCOS (Noiz kontsultatua: 2023-07-10).
- ↑ «Ciclismo - GP Elsy Jacobs : Palmarés y presentación de la prueba» www.los-deportes.info (Noiz kontsultatua: 2023-07-10).
- ↑ (Gaztelaniaz) Admin. (2021-04-30). «Elsy Jacobs, La Gran Duquesa del ciclismo» elsterrato (Noiz kontsultatua: 2023-07-10).
- ↑ (Gaztelaniaz) «1958, el año de Elsy Jacobs - Volata Magazine» volatamag.cc (Noiz kontsultatua: 2023-07-10).
- ↑ (Ingelesez) «Festival Elsy Jacobs 2023» cyclingnews.com 2023-05-08 (Noiz kontsultatua: 2023-07-10).
- ↑ Zangerlé, Gaston. Elsy Jacobs championne du monde. Festival Elsy Jacobs.