Chisinau
Chisinau[1], lehenago Kishinev izena zuena, (errusieraz, Кишинёв, euskarara transliteratuta Kixiniov, errumanieraz, Chişinău, kiʃiˈnəw ahoskatua; moldavieraz Кишинэу) Moldaviako hiriburua da. 1996an 735.229 biztanle zituen.
| Chisinau Chișinău | |||
|---|---|---|---|
| hiria | |||
.jpg) | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Moldavia | ||
| Moldaviako hiria | Chișinău Municipality | ||
| Alkatea | Dorin Chirtoacă | ||
| Izen ofiziala | Chişinău | ||
| Jatorrizko izena | Chișinău | ||
| Posta kodea | MD-20xx | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 47°01′22″N 28°50′07″E / 47.0228°N 28.8353°E | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 571 km² | ||
| Altuera | 85 | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 639.000 (2019) −46.900 (2017) | ||
| Metropolia | 794.800 | ||
| Dentsitatea | 5.195 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1436 | ||
| Ordu eremua | UTC+02:00 | ||
| Hiri senidetuak | Tbilisi, Vilnius, Grenoble, Reggio nell'Emilia, Mannheim, Sacramento, Odesa, Bukarest, Kiev, Erevan, Minsk, Tel Aviv, Ankara, Iași, Alba Iulia, Hola (en)  , Akhisar (en) , Axdod, Patras, Xi'an, Borlänge udalerria eta Suceava | ||
| http://www.chisinau.md/ | |||
Historia
aldatuXV. mendearen hasieran sortu zen, 1436an, Moldaviako Printzerriko monasterio eta herri gisa, eta XVI. mendearen hasieran Otomandar Inperioaren menpean erori zen.
1812an Errusiak konkistatu eta okupatu zuenean, 7.000 biztanleko hiri txiki bat zen; baina orduan Besarabiako administrazio gune bihurtu zuen, eta hazkundea eragin zuen horrek: 1862an, 92-000 biztanle zituen, eta 1900ean, 125.787.
II. Mundu gerran, nazien okupaziopean, Chisinauko populazio juduak eskualdeko gainerako hiri guztietan izandako hilketa masiboak jasan zituen, hiriko judu asko kamioietan garraiatuak izan ziren, fusilatuak eta, ondoren, hobi komunetan lurperatuak. Hirian hildako juduen kopurua 10.000 dela uste da.
Gerraren amaierarekin, Besarabia Sobietar Batasunak anexionatu zuen beste behin, eta bere zatirik handiena Moldaviako Sobietar Errepublika Sozialista eratu zuen, honen hiriburua Chisinaun ezarri zelarik, eta hiriaren izena era errusiarrean transliteratuta zabaldu zen nazioartean, Kishinev espainieraz edo gaztelaniaz, Kixinov litzatekeena euskarara transliteratuta.
1992an, Moldavia estatu independentea bihurtu zen, eta hiriburua bilakatu Chisinau, idazkera latino honekin harrezkero ezaguna. Hiriko kale eta toki izendegiak eraldaketa orokor bat izan zuen ondoren, komunismoarekin lotutako izenak ordezkartu zituelarik nomenklatura nazional batek: pertsonaia historikoak, Moldaviako tokiak eta gertaera historikoak[2].
Klima
aldatu| Datu klimatikoak (Chisinau) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 15.5 | 20.7 | 25.1 | 31.6 | 35.9 | 37.1 | 39.4 | 39.2 | 37.3 | 32.6 | 23.6 | 18.3 | 39.4 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 0.9 | 2.6 | 8.1 | 15.4 | 22.0 | 25.2 | 27.5 | 27.2 | 21.5 | 15.1 | 7.5 | 2.3 | 14.6 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | -1.9 | -0.8 | 3.7 | 10.4 | 16.5 | 19.9 | 22.1 | 21.7 | 16.3 | 10.5 | 4.1 | -0.6 | 10.2 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -4.3 | -3.6 | 0.2 | 5.9 | 11.6 | 15.2 | 17.3 | 16.9 | 12.0 | 6.8 | 1.6 | -2.8 | 6.4 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -28.4 | -28.9 | -21.1 | -6.6 | -1.1 | 3.6 | 7.8 | 5.5 | -2.4 | -10.8 | -21.6 | -22.4 | -28.9 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 36 | 31 | 34 | 39 | 46 | 65 | 62 | 56 | 62 | 36 | 37 | 39 | 543 |
| Euri egunak (≥ 1 mm) | 8 | 7 | 11 | 13 | 14 | 14 | 12 | 10 | 10 | 10 | 11 | 9 | 129 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 13 | 13 | 8 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 | 11 | 51 |
| Eguzki orduak | 74.4 | 81.9 | 124.0 | 186.0 | 254.2 | 282.0 | 297.6 | 294.5 | 225.0 | 170.5 | 75.0 | 58.9 | 2124 |
| Hezetasuna (%) | 82 | 78 | 71 | 63 | 60 | 63 | 62 | 60 | 66 | 73 | 81 | 83 | 70 |
| Iturria (1): Pogoda.ru.net[3] | |||||||||||||
| Iturria (2): HKO (sun only 1961-1990).[4] | |||||||||||||
Banaketa administratiboa
aldatuHiriak 6 herri (barnean beste 2 herrixka dituztenak) eta 12 barrutiak ditu, hona hemen:
Herriak
aldatu- Chișinău (664,700)
- Codru (11,800)
- Cricova (8,600)
- Durlești (18,400)
- Sîngera (7,900)
- Dobrogea
- Revaca
- Vadul lui Vodă (4,800)
- Vatra (3,400)
Barrutiak
aldatu- Băcioi (10,618)
- Brăila
- Frumușica
- Străisteni
- Bubuieci (6,748)
- Bîc
- Humulești
- Budești (5,036)
- Văduleni
- Ciorescu (7,096)
- Făurești
- Goian
- Colonița (3,340)
- Condrița (658)
- Cruzești (1,655)
- Ceroborta
- Ghidighici (5,094)
- Grătiești (6,242)
- Hulboaca
- Stăuceni (6,833)
- Goianul Nou
- Tohatin (2,487)
- Buneți
- Cheltuitori
- Trușeni (7,952)
- Dumbrava
Herri eta hiri senidetuak
aldatuChisinau ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:
|
|
Erreferentziak
aldatu- ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
- ↑ Light, Duncan; Nicolae, Ion; Suditu, Bogdan. (2002). «Toponymy and the Communist city» GeoJournal 56 (2): 135–144. doi:. (Noiz kontsultatua: 2022-03-09).
- ↑ (Errusieraz) Pogoda.ru.net. 2011ko maiatza.
- ↑ sunshine hours for Kisinev, Moldova
- ↑ (Ingelesez) Yerevan Municipality Official Website. (Noiz kontsultatua: 2018-08-25).
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu- Chisinauko Udalaren webgune ofiziala (Errumanieraz)
| Artikulu hau Moldaviako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
