C. A. Rosetti
- Artikulu hau politikariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «C. A. Rosetti (argipena)».
Constantin Alexandru Rosetti (Bukarest, 1816ko ekainaren 2a - Bukarest, 1885eko apirilaren 8a) errumaniar idazlea izan zen.
Biografia
aldatu1845ean, Parisera joan zen Rosetti, eta han ezagutu zuen Alphonse de Lamartine, Errumaniako Ikasleen Elkarteko burua. 1847an Mary Grant kontsul ingelesaren ahizparekin ezkondu zen Bukaresten.
Rosettik 1848ko Valakiako iraultzan parte hartu zuen. Gheorghe Bibescu printzeak atxilotu zuen lehenengoen artean egon zen, eta hark bere aurka konspiratzea leporatu zion. 1848ko ekainaren 11n behin-behineko gobernu bat izatera iritsi ondoren, Valakiako poliziaren buruzagi kargua lortu zuen. Rruncul Român egunkariko editorea ere izan zen. Nicolae Bălcescu, Alexandru G. Golescu eta Ion C. Brătianu behin-behineko gobernuko idazkari izan ziren ekainaren amaiera arte. Abuztuan Barne ministro izendatu zuten.
1848ko irailaren 13an iraultzaren amaiera odoltsuaren ondoren, Rosetti iraultzako beste buruzagi batzuekin batera atxilotu zuten. Emaztearen esku-hartzea erabakigarria izan zen haren askapenean. Rosetti, Bruttianu anaiekin eta beste batzuekin batera, Frantzian erbesteratu zen. Han zegoela, Moldavia eta Valakiako estatu bateratu baten sorrera defendatzen zuen aldizkari bat argitaratu zuen.
1861ean Errumaniara itzuli zen, non diputatu aukeratua izan zen, 1866an Instrukzio Publikoko ministro izatera iritsi zelarik. Uztailaren 15 eta 16 artean Errumaniako lehen ministroa izan zen.
1866an Alexandro Joan Cuza kargutik kentzearen alde agertu zen. 1867an, C.A. Rosetti egungo Errumaniar Akademiaren sortzean lagundu zuen, hasiera Errumaniar Elkarte Literarioaren izenarekin. Diputatuen Ganberako buru izan zen 1877an, eta Barne ministro izan zen 1881 eta 1882 artean.