Behe-nafarrera
euskalkia
Behe-nafarrera edo behe nafarrera euskararen euskalki bat da, ia Nafarroa Beherea osoan eta Nafarroa Garaiko iparraldeko herri batzuetan mintzatzen dena, Luis Luziano Bonapartek XIX. mendean egindako sailkapenaren arabera.
Behe-nafarrera
Alabaina, hizkuntzak aldatuz doaz, eta hizkuntza aztertzeko tresnak hobetuz; hala, bada, Koldo Zuazoren sailkapenaren arabera, eremu horren zatirik handienean nafar-lapurtera egiten da.
Bi multzo
aldatuBi talde bereizten dira:
- Ekialdeko behe-nafarrera
- Mendebaldeko behe-nafarrera
Ezaugarriak
aldatuEzaugarri fonologikoak
aldatu- Goranzko diptongoak ditu (bokal itxi batez hasi eta bokal ireki batez amaitzen direnak: mendian /mendjan/ ahoskatzen da) eta zenbait triptongo eta kuatriptogo (lau bokal elkarren segidan: joanen > joain /jwajn/ ahoskatua).
- /tt/ fonema markatua.
- /h/ ahoskatzen da.
- Errotazismoa: beste > bertze; esan > erran.
Ezaugarri morfologikoak
aldatu- Aldaketak deklinabidean: -ra > -rat, -lat; -tik > -tikan; -en > -n; -raino > -dino.
- Nominatibo plurala (-ak) eta ergatibo plurala (-ek) bereizten dira.
- *-iro- erroa erabiltzen da aditzetan, ahalezkoa adierazteko: erran diro ("erran dezake").
- Baldintzazko perpausetan, ba- aurrizkia erabili beharrean, baldin ba erabiltzen da.