Joost van den Vondel

Joost van den Vondel
Persona informo
Joost van den Vondel
Naskiĝo	17-an de novembro 1587 (1587-11-17) en Kolonjo
Morto	5-an de februaro 1679 (1679-02-05) (91-jaraĝa) en Amsterdamo,  Respubliko de la Sep Unuiĝintaj Provincoj
Tombo	Nederlando vd
Religio	katolika eklezio vd
Etno	nederlandanoj vd
Lingvoj	nederlanda vd
Ŝtataneco	Respubliko de la Sep Unuiĝintaj Provincoj vd
Subskribo
Profesio
Okupo	poeto verkisto tradukisto dramaturgo rhetorician (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Joost van den Vondel (17-a de novembro 1587 en Köln – 5-a de februaro 1679 Amsterdamo) estis Nederlanda poeto kaj dramisto.

Vondel estis naskita en Köln. Liaj gepatroj estis menonitoj kaj fuĝis al la multe malpli danĝera Antverpeno. En 1597 ili transloĝis al Amsterdam. Vondel laboris en ŝtrumpo-butiko en fama strato en la malnova urbocentro, la Warmoesstraat. Ambaŭ liaj infanoj mortis junaj.

Li fariĝis membro de retoriko-klubo kaj en 1613 li eklernis la Latinan por legi Senekon. En 1625 li eklernis la Grekan por legi tragediojn.

Li verkis tragedion Palamedes pri la antagonismo inter princo Maurits kaj Oldenbarneveldt. Temis pri la teologiaj kvereloj kiuj kondukis al la estiĝo de la Remonstrantoj.

En 1641 Vondel transiris de la Remonstrantoj al la Katolikoj, kion en la respubliko de la Nederlandoj oni ne akceptis grandanime. Superregis tie ja la Kalvinismo.

• Den Gulden Winckel der Konstlievende Nederlanders (1613)
• Hymnus ofte Lofgesangh over de wijdberoemde scheepvaert der Vereenigde *Nederlanden (1613)
• Vorstelijcke warande der dieren (1617)
• Op de jongste Hollantsche Transformatie (1618)
• De Helden Godes (1620)
• Het lof der zeevaert (1623)
• Geboortklock van Willem van Nassau (1626)
• Bruyloftbed van P.C. Hooft en Helionora Hellemans (1627)
• Rommelpot van 't Hane-kot (1627)
• Verovering van Grol door Frederick Henrick, Prince van Oranje (1627)
• De Rynstroom (1630)
• Roskam (1630)
• Harpoen (1630)
• Een otter in 't bolwerck (1630)
• Geuse-vesper (1631)
• Decretum horribile (1631)
• Op Huygh de Groots verlossing (1632)
• Inwying der doorluchtige Schoole t'Amsterdam (1632)
• Kinderlijck (1632)
• Uitvaert van mijn dochterken (1633)
• Lyckklaght aan het Vrouwekoor, over het verlies van mijn ega (1635)
• Brieven der Heilige Maeghden, Martelaressen (1642)
• Aen de Beurs van Amsterdam (1643)
• J.J. Vondels Verscheide Gedichten (1644)
• Altaergeheimenissen (1645)
• Poezy (verzamelbundel) (1650)
• Inwijdinge van 't Stadhuis t'Amsterdam (1655)
• Het stockske van Joan van Oldenbarnevelt (1657)
• Zeemagazyn (1658)
• Wildzang (1660)
• Toneelschilt oft Pleitrede voor het toneelrecht (1661)
• Bespiegelingen van Godt en Godtsdienst (1662)
• Joannes de Boetgezant (1663)
• De Heerlijckheid der Kercke (1663)
• Uitvaert van Maria van den Vondel (1668)

• Het Pascha ofte de Verlossing Israels uit Egypten (1610)
• Hiërusalem verwoest (1620)
• Palamedes oft Vermoorde Onnooselheijd (1625)
• De Amsteldamse Hecuba (1626)
• Jozef of Sofompaneas (1635)
• Gijsbrecht van Aemstel (1637)
• Maeghden (1639)
• Gebroeders (1640)
• Joseph in Dothan (1640)
• Joseph in Egypten (1640)
• Peter en Pauwels (1641)
• Maria Stuart of Gemartelde Majesteit (1646)
• Leeuwendalers, lantspel (1647)
• Salomon (1648)
• Lucifer (1654)
• Salmoneus (1657)
• Jeptha of Offerbelofte (1659)
• David in Ballingschap (1660)
• David hersteld (1660)
• Samson of Heilige wraak (1660)
• Adonias of Rampsalighe kroonzucht (1661)
• Batavische gebroeders of Onderdruckte vryheit (1663)
• Faëton of Reuckeloze stoutheit (1663)
• Adam in Ballingschap of Aller treurspelen Treurspel (1664)
• Zunchin of Ondergang der Sineesche heerschappije (1667)
• Noah of Ondergang der eerste wereld (1667)

• 1627 - Bruyloftbed van Pieter Cornelisz. Hooft en Helionora Hellemans
• 1633 - Kinder-lyck (naar aanleiding van het overlijden van zijn zoon Constantijn)
• 1668 - Uitvaert van Maria van den Vondel

• 1650 - Aenleidinge ter Nederduitsche dichtkunste

• Herkules in Trachin (Traĥinioj de Sofoklo) (1668)

Laŭ Guinness-libro de rekordoj Vondel verkis la plej mallongan Nederlandan poemon, eble la plej mallongan de la mondo, per kiu en 1620 li gajnis konkurson:

U

Nu!

• Gysbreght van Aemstel; la detruo de la urbo kaj lia ekzilo; tragedio - tradukis Ir. J. R. G. Isbrücker, Zutphen, 1932.
• Josef en Dotan; Biblia Dramo - traduko de la katolika esperantista klubo "Suda Kruco" en Eindhoven, 1937.

„ Pro la 350a datreveno de la naskiĝo de Vondel, kaj la fakto, ke la 19-a Kongreso de Katolikaj Esperantistoj okazis nunjare en Nederlando, la grupo Suda Kruco tradukis ĉi tiun faman verkon de Vondel por prezento en la kongreso. Jam aperis en Esperanto la verko Gysbreght van Aemstel de la sama aŭtoro. La temo de la dramo estas la 37-a ĉapitro de Genezo. La tuta verko konsistas el rimitaj versoj, kies traduko estas tasko neniel facila; sed malgraŭ iom troa uzo de elizio la laboro estas, se ne genie, almenaŭ bone farita. Ni povas sincere rekomendi la libron. Bedaŭrindaj estas (4) la okaza uzo de duobla akuzativo (e.g., donu lin la veston, doni lin esperon), kaj (b) la fakton, ke ŝajne oni eĉ ne legis la Zamenhofan tradukon de la Biblia teksto (e.g. kial skribi Josef, Judas, Egipto, Esaŭ, Benjamin, Agar, Ismael, Moiso, kiam Zamenhof skribis Jozef, Jehuda, Egiptujo, Esav, Benjamen, Hagar, Iŝmael, Moseo? Ĝenas tiaj senutilaj duoblaĵoj ĉe nomoj tutmonde uzataj. Jen specimenaj linioj el rimarkinda dialogo inter Jehuda kaj Simeon post la vendiĝo [tiel] de Jozef en Egiptujon : S. Unanime ni mensogu : oni kredos. J. Ne kredos Dio : la mensogo por Li cedos. S. Sed Dio ne parolos, se silentos ni. J. La konscienco: ĉu silentos ankaŭ ĝi? S.Ne sangon elverŝis ni: riproĉo do pro kio ? J. Ke ni forvendis lian sangon : jen, pro tio... M.C.B. La Brita Esperantisto - Numero 392, Decembro (1937) ”

• Birdkantado (trad. G.F. Makkink)
• Konsolo al Gerardo Vossius (trad. Jan Holzer)
• Ĥoro de Klarisoj (trad. J. Isbrücker)
• Ĥoro de burĝoj (trad. J. Isbrücker) - ĉiuj ĉi en Nederlanda Antologio, NEA, Hago 1987.