Dinitrogena trioksido

Plata kemia strukturo de la Dinitrogena trioksido

Tridimensia kemia strukturo de la Dinitrogena trioksido

Johann Rudolph Glauber sintezis dinitrogenan trioksidon en 1649.

Alternativa(j) nomo(j)

Dunitrogena trioksido
Nitroza oksido
Trioksido de dinitrogeno

N₂O₃

Merck Index

15,3307

Fizikaj proprecoj

Aspekto

toksa, eksplodema, forte blua gaso, kun penetranta odoro, solvebla en akvo kaj etero

76,011 g·mol⁻¹

1,447g cm⁻³

−100 °C

3,5 °C

n_{761}^{20}

1,5184

Solvebleco

Akvo:reakcias

Mortiga dozo (LD50)

18 ppm (flare)

Sekurecaj Indikoj

Riskoj

R26 R34

Sekureco

S1/2 S9 S26 S28 S36/37/39 S45

Pridanĝeraj indikoj

Danĝero

C
Koroda

T+
Venena

GHS Damaĝo Piktogramo

GHS Signalvorto

Damaĝa substanco

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H270, H280, H310+330, H310, H314, H330

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P220, P244, P260, P262, P264, P270, P271, P280, P284, P301+330+331, P303+361+353, P304+340, P305+351+338, P310, P320, P321, P361, P363, P370+376, P403, P403+233, P405, P410+403, P501^[1]

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Dinitrogena trioksido aŭ dunitrogena trioksido (ĥemia formulo N₂O₃) estas neorganika nitrogena kemia komponaĵo de oksigeno, toksa, eksplodema, intense blukobalta gaso (sub malaltaj temperaturoj), kun penetranta odoro, solvebla en akvo kaj etero, uzata en kemiaj sintezoj kiel oksidigagento kaj nitrogenigagento. Sub media temperaturo ĝi formas ekvilibran miksaĵon kun nitrogena dioksido.

La nitrogenatomo de la dinitrogena trioksido estas trivalenta (3⁺) kaj oksidigas aldehidojn kaj alkoholojn al karboksilataj acidoj. Ĝi estas la sola nitrogena oksido kiu povas ekzisti sub la gasa, likva kaj solidaj formoj (sub malaltegaj temperaturoj, kompreneble)^[2]. Dinitrogena trioksido estis unue sintezita en 1648 fare de la germana alkemiisto Johann Rudolf Glauber (1604-1670).

Sintezoj

Sintezo 1

Preparado per agado de nitrata acido sur arsena trioksido:

2 + ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 2 + +2

Sintezo 2

Preparado per traktado de nitrata acido sur arsena trioksido en akva medio:

4 + +4 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 2 +4

Sintezo 3

Preparado de dinitrogena trioksido (blukolora substanco en malaltaj temperaturoj) per interagado de nitrata oksido (senkolora substanco)kaj nitrogena dioksido (brunkolora substanco):

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$

Reakcioj

Reakcio 1

Malkomponado de dinitrogena trioksido. Ĉi reakcio estas videble konstatebla pro tio ke blukolora dunitrogena duoksido iĝas en senkoloran nitratan oksidon kaj brunkoloran nitrogenan dioksidon:^[3]

${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ +

Reakcio 2

Hidrolizo de dinitrogena trioksido:

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 2

Reakcio 3

Preparado de nitrozil-sulfonata acido:

+2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 2 +

Reakcio 4

Sintezo de natria nitrito:

+2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 2 +

Reakcio 5

Preparado de nitrogena triklorido:

+6 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 2 +3

Reakcio 6

Preparado de nitrozila klorido:

2 +2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 4 +

Reakcio 7

Preparado de nitrozila bromido:

2 +8 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 4 +

Reakcio 8

Preparado de nitrozo-dietilamino:

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ +

Reakcio 9

Sintezo de acetata acido:

+3 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 3 +

Reakcio 10

Dinitrogena trioksido eksplode reakcias kun hidrazino:

2 + ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ 2 + +2

Reakcio 11

Preparado de nitrozo-benzeno:

6 +2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ +4

Literaturo

Referencoj

Kategorio Dinitrogena trioksido en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Portalo pri kemio

[1] PubChem

[2] Competition Science Vision

[3] The Chemistry of Nitrogen: Pergamon Texts in Inorganic Chemistry

[1]