Νέοι Πόροι Πιερίας

Συντεταγμένες: 39°58′37.6″N 22°39′2.5″E / 39.977111°N 22.650694°E / 39.977111; 22.650694

Νέοι Πόροι
Νέοι Πόροι Νέοι Πόροι
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Αποκεντρωμένη Διοίκηση	Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας
Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Ενότητα	Πιερίας
Δήμος	Δίου - Ολύμπου
Δημοτική Ενότητα	Ανατολικού Ολύμπου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονία
Νομός	Πιερίας
Υψόμετρο	5 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	716
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Πούρλια
Ταχ. κώδικας	600 63
Τηλ. κωδικός	23520
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Οι Νέοι Πόροι είναι παραθαλάσσιο χωριό της Πιερίας, με 733 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Η κύρια ασχολία στο χωριό είναι οι τουριστικές επιχειρήσεις. Είναι χτισμένο σε πολεοδομικό σχέδιο, καθώς έχει μεγάλους δρόμους και πλατείες. Η απόσταση των Νέων Πόρων από την Κατερίνη είναι 43 χιλιόμετρα.^[1]. Η ακτή τους είναι η νοτιότερη ακτή της Πιερίας, δίπλα στον παραδοσιακό οικισμό των Παλαιών Πόρων και τον εκτεταμένο υδροβιότοπο, στο βόρειο τμήμα του Δέλτα του Πηνειού.^[2].Το ορεινό αυτό χωριό ανακαινίζεται συνεχώς ως καλοκαιρινό θέρετρο.

Η παλαιότερη ονομασία των Πόρων ήταν Πούρλια, λέξη σλαβική (prlja), που σημαίνει λερωμένος. Η ονομασία Πούρλια έγινε Πόροι το 1926.

Η ονομασία Πόροι του χωριού προήλθε σύμφωνα με μία εκδοχή από τη λέξη πόρος, που σημαίνει πέρασμα. Πράγματι, το χωριό χτίστηκε το 1775 κατά την ερήμωση της Παλιόχωρας.

Μια άλλη εκδοχή αναφέρει πως το όνομα των Πόρων προήλθε από το «πόρταξ» που σημαίνει μοσχάρι, επειδή στο βαλτώδες τότε μέρος ευδοκιμούσαν μοσχάρια. Η άλλη εκδοχή λέει ότι οι Πόροι αναφέρονται στα χρήματα και στην οικονομική άνθηση της περιοχής του Παλιοχωριού.

Σύμφωνα με την παράδοση, στην αρχαιότητα υπήρχε κάποιος ημίθεος, ο Πόρος. Αυτός ερωτεύτηκε παράφορα και έδωσε το όνομά του στον τόπο.

Οι Νέοι Πόροι αποτελούν οικισμό του Δημοτικού Διαμερίσματος Πόρων, του Δήμου Ανατολικού Ολύμπου.

Στο εν λόγω Δημοτικό Διαμέρισμα με 741 κατοίκους συνολικά, περιλαμβάνονται:

• οι Νέοι Πόροι [ 691 κάτοικοι]
• ο Άγιος Δημήτριος Πόρων [ 29 κάτοικοι]
• οι Πόροι [ 21 κάτοικοι ]

Οι κάτοικοι του χωριού προέρχονται από τους Παλαιούς Πόρους, σήμερα παραδοσιακή τοποθεσία. Η παλαιά τοποθεσία του χωριού ονομαζόταν Τζέρτζιανη. Εκεί έγινε το 1822 η σφαγή των κατοίκων από τους Τούρκους την Ημέρα της Λαμπρής. Αυτούς τους κρέμασαν στον Πλαταμώνα. Σήμερα στο μέρος που βρισκόταν η Τζέτζιανη σώζονται λίγα μόνο ερείπια σπιτιών.

Έπειτα από την καταστροφή αυτή, οι διασωθέντες πήγαν στην Παλιόχωρα και στη θέση αυτή έχτισαν τα καλύβια τους. Σήμερα υπάρχει στους Νέους Πόρους αγροτική περιοχή που καλείται Καλύβια.

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ένας σημαντικός ναός της περιοχής στήθηκε χάρη στην οικονομική ενίσχυση του Αλή Πασά.

Στη νεότερη Ιστορία οι Πόροι, με την ονομασία «Πούρλια» αποτέλεσαν τσιφλίκι, το οποίο όμως δεν μπόρεσε να προαχθεί σε κεφαλοχώρι. Το 1918 ήταν τμήμα της Κοινότητας του Πλαταμώνα, με έδρα τον Παντελεήμονα. Το 1928 οι Πόροι έγιναν έδρα της Κοινότητας και αριθμούσαν 410 κατοίκους.

Το 1913 ανήκαν στο Δήμο Λιτοχώρου και είχαν 40 οικίες και 305 Ορθοδόξους κατοίκους. Το Δημοτικό Σχολείο των Πόρων τη δεκαετία του ‘ 30 είχε 78 μαθητές και 1 δάσκαλο.

Στις 17 Απριλίου 1941 οι Ναζί μπήκαν στον Πλαταμώνα. Στους Πόρους καταστράφηκαν αρκετά σπίτια, ενώ το 1945 ιδρύθηκε το Εθνικό Κομιτάτο Πόρων.

Στα ίδια μέρη Άγγλοι κι αντάρτες του ΕΛΑΣ το 1943 -1944 προσπαθούσαν να διακόψουν το πέρασμα των γερμανικών τρένων και έλαβαν χώρα άγριες μάχες στον Εμφύλιο Πόλεμο μεταξύ ένοπλων κι άοπλων αντιπάλων, αν εκτιμηθεί η αναγραφή 9 ονομάτων ως «σφαγιασθέντες» επάνω στο ηρώο της Πούρλιας.

Στις αρχές του 1950 οι κάτοικοι επέστρεψαν στο χωριό, καθώς το είχαν εγκαταλείψει λόγω του Εμφυλίου Πολέμου. Το πρόβλημα με τις συχνές κατολισθήσεις αλλά και η ανάγκη για καλύτερη ζωή έκαναν τους Ποριώτες να μεταφερθούν σε άλλη περιοχή και να ιδρύσουν τον οικισμό Νέοι Πόροι, από το 1976. Το 1978 αυξήθηκε το κύμα της μετανάστευσης των κατοίκων από τους Παλιούς Πόρους στους Νέους Πόρους και σταδιακά ο νέος οικισμός αναπτύχθηκε τουριστικά.

Οι κάτοικοι των Παλαιών Πόρων ασχολούνται με τη γεωργία (τεύτλα, καλαμπόκι, σιτηρά, βαμβάκια) και με την κτηνοτροφία.

Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στην Αγία Μαρίνα, ενώ στους Παλαιούς Πόρους υπάρχει και η Ζωοδόχος Πηγή, ο Ναός των Αποστόλων, ο Προφήτης Ηλίας, οι Άγιοι Ανάργυροι, η Αγία Παρασκευή και η Αγία Τριάδα, όπου και το Κοιμητήριο. Τα ξωκλήσια του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Δημητρίου αξίζει επίσης να αναφερθούν.

Οι Ν.Πόροι διαθέτουν ιατρείο, 2 γήπεδα ποδοσφαίρου,πολιτιστικό σύλλογο,πολυτελή ξενοδοχεία,ενοικιαζόμενα δωμάτια σε μεγάλο αριθμό, μηχανήματα ΑΤΜ, κοινοτικό κατάστημα, μονοθέσιο νηπιαγωγείο και τριθέσιο Δημοτικό Σχολείο. Τα παιδιά των Πόρων πηγαίνουν στο Γυμνάσιο του γειτονικού Πλαταμώνα και στο Λύκειο της Λεπτοκαρυάς.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το Πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής, στους Παλαιούς Πόρους και στη θέση Παλιοχώρι, σε υψόμετρο 1.300 μ.

Κοντά στο χωριό βρέθηκαν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα (τάφοι), όπου έγιναν λαθρανασκαφές το 2007^[3]

To 2008 συμφωνήθηκε η επιλογή στρατιωτικής γέφυρας, που θα ενώσει τα παράλια της Πιερίας με το νομό Λάρισας και συγκεκριμένα^[4] τα Μεσσάγαλα με τους Νέους Πόρους.

Στο χωριό υπάρχει συνεταιρισμός, Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος και γήπεδο.

Η τοπική ομάδα Ποσειδών Νέων Πόρων ανήλθε έως και τη Β΄ εθνική κατηγορία το 2003, όπου κατέλαβε την 5η θέση πριν πτωχεύσει στις αρχές της επόμενης αγωνιστικής περιόδου. Σήμερα υπάρχει η Αθλητική Ένωση Πλαταμώνα-Πόρων-Παντελεήμονα με επίσης την επωνυμία "Ποσειδών".

Στους Παλαιούς Πόρους διεξήχθη την άνοιξη του 2008 ο πρώτος αγώνας του διεθνούς Κυπέλλου ορεινής ποδηλασίας OUTSPORTS.^[5]

Οι Νέοι Πόροι εξυπηρετούνται από τον ομώνυμο σιδηροδρομικό σταθμό του προαστιακού Θεσσαλονίκης από το 2008, ο οποίος συνδέει το χωριό με τη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα.

• Matthias Laurenz Gräff (διεθνής γραφή: Matthias Laurenz Graeff, eλληνικά Ματθαιος Λαουρεντς Γκρεφ, * 1984), είναι Αυστριακός ζωγράφος, ιστορικός, πολιτικός και πολιτικός ακτιβιστής; ζει στον Πλαταμώνα-Νέοι Πόροι. Το 2024, ο Gräff ανέλαβε το ρόλο του επίσημου εκπροσώπου του αυστριακού κοινοβουλευτικού κόμματος ΝΕΟΣ (NEOS) στην Ελλάδα. Εκπροσωπεί τους Αυστριακούς στο εξωτερικό και υποστηρίζει τη συνεργασία με ελληνικά φιλελεύθερα κόμματα.^[6][7]

• Σ. Τσιλιάκος, Νέοι Πόροι: γεωγραφική - ιστορική - θρησκευτική - τουριστική και λαογραφική Επισκόπηση/ - Νέοι Πόροι, 1986.